MIDDELRIRGSCHE COURANT N°. 136. ill Jaargang 1001. Woensdag 12 Juni» Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prij3, pet kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.le plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 11 Juni: 8 u. vm. 61 gr., 12 u. 66 gr., av. 4 u. 66 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige W. wind, zwaar bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiên20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50-, elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van adverfcentiën en reclames, niet afkomstig uit Ze el a ad, befcreftench Handel, Np verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. BE LA MAR Am., LX. Voorburgwal 306, Amsterdam. Middelburg 11 Juni. In wolken en sterren te lezen Is boven mijn wil en macht. »Zoo is het ook niet de verkiezingen. Om te zeggen wat er in de hoofden van de kiezers omgaat, is mij niet mogeljjk. Deze vraag doet mjj altijd denken aan hetgeen bij een belangrijke familiege beurtenis gevraagd wordt: zal het een jongentje of een meisje zijn Nu dus Vrijdag Dan geldt het een grooter strijd, op ruimer gebied dan waarop heden is gestreden. De verkiezing voor leden der Tweede kamer is dan aan de beurt. En hebben wij die in ons nommer van Maandag van algemeen standpunt bezien thans rest ons nog eenige woorden daaraan toe te voegen en verder nog op de candi- daten, die ook wjj aanbevelen, nader in 't kort te wijzen. De hierboven aangehaalde woorden zijn uit den mond van den tegenwoordigen Goeschen afgevaardigde, jhr mr A. F. de Savornin Lohman, die dezer dagen zich liet interviewen een ziekte van onzen tijd en, bij die gelegenheid gevraagd naar -zijne verwachting omtrent den uitslag' van den strijd, aldus zich uitliet en overigens nog al optimistisch gestemd scheen. Het is nu eenmaal zooop verkiezingen, veel gelijkend op een loterij, valt zoo weinig peil te trekken. Wanneer alle kiezers zuiver politiek aan gelegd konden zijn, met een juist onder scheidingsvermogen bedeeld, vrij van alle persoonlijke invloeden, wars van voor- of tegeningenomenheid, och, ook dan nog zou het voorspellen van het resultaat eener stem ming niet gaan. Maar hoeveel te minder is dit mogelijk bij toestanden die wij steeds gehad hebben, die nog bestaan, en die wel altijd zulleu voortduren. Het blijft dus bij hopen en wenschen. En dan is ons vertrouwen dat de goede verwachting' van jhr De Savornin Lohman beschaamd moge worden en het vrijzinnig element in de Tweede kamer, na stemmin- en herstemmingen en die zullen er, wij, zeer vele moeten plaats hebben versterkt worde. De Goesche afgevaardigde is iemand die in de Kamer behoorthij is een man van talent, een figuur, een der corypheeën van de vrij-antirevolutionnaire partij. Hij is geen Kuyperiaan. En daarom verwondert het ons al kennen wij de bedoeling van dit samen- stemmen zeer goed dat, terwijl de aan hangers van dr Kuyper, die in Middelburg een mr Lucasse stemmen, in het district Goes voor mr De Savornin Lohman op de bres zich stellen en omgekeerd. Zuiverder toestand zon het zijn wanneer zjj waren begonnen in beide districten elk een eigen partijgenoot te stellen, om dan bij eene eventueele herstemming zoo noodig samen te werken. En al moge er dan ook uit algemeen politiek oogpunt veel voor te vallen om zulk een coryphee dei' vrij-anti- revolutionnairen een zetel te bezorgen in de Tweede kamer, uit practisch oogpunt is er voor een Zeeuwsch district zeker allerminst reden om jhr Lohman bijzonder gunstig gestemd te zijn, Bij de motie-Van Gijn inzake den water weg van Dordrecht door het Hellegat langs Brouwershaven naar zee, een vraagstuk waarbij de belangen van een groot deel van Zeeland zijn betrokken, een waterweg welks totstandkoming, blijkens adressen uit onze provincie, door velen wordt gewenscht, heeft de heer Lohman zich hoofdzakelijk ge plaatst op het standpunt van Rotterdam. Daarvoor had hij zijne goede redenen wjj deelden die mee in ons nommer van 7 Mei maar waar hij zelf goed weten kon welke omtrent dit voor ons, Zeeuwen, zoo belangrijk punt de gevoelens zijn van den minister van waterstaathoe deze sympathie gevoelt voor dien weg, zelfs aan de verbetering van het Hellegathoe financieele overwegingen aanleiding zijn voor uitstel; hoe zelfs de regeering zelve in het algemeen _erkent de wensche- lijkheid van verbetering van dit vaarwater, raaar het betreurt dat deze moeten worden vastgekoppeld aan belangrijke uitgaven voor defensiewerken, daar bad hij, als afgevaar- ;de van een Zeeuwsch distriet, wel het standpunt kunnen innemen van mannen als Conrad, een deskundige, en mr E. Fokker. Dat heeft hij niet gedaan. Behoeft daarom Zeeland een bijzondere sympathie jegens hem te betuigen F Wij meenen van niet. En thans te minder nu tegenover hem staat een man als ft. A. Torsterman van Oyen, met Zeeland en zijne belangen eenin sch onze provincie bekend, op land bouwgebied een eenige persoonlijkheid. Over hem behoeven wij niet uit te weiden. Wie kent hem niet? En over zijne beginselen, zijn ideeën op het terrein der algemeene politiek werpt het door ons medegedeelde program het volle licht. Bekende mannen zijn ook in de districten Hontenisse: mi1 .1. ft. van fteinse en Oostburg: mr P. C. J. Heniieqniii. Hun parlementair leven van jaren is voor de kiezers een opengeslagen boek. Daaruit blijkt o. a. dat, waar het noodig was Zeeland's belangen voor te staan en te bevorderen, zij nooit ten achter bleven en bij tal van kwesties van algemeen belang meewerkten in goeden geest, zij ook de laatste niet altijd, zooals wij dit gaarne hadden gewenscht. Wie zal hem opvolgen vroegen wjj niet lang geleden toen wij een tweetal opstellen wijdden aan den overleden afgevaardigde voor Zierikzee, den heer J. J. Kerkwijk. En op die vraag zullen de kiezers in dat district Vrijdag het antwoord moeten geven Wij hopen dat eene overgroote meerder- ;id zal zeggen niemand anders dan de heer J. A. de Brnijne. Dat is een man, geheel naar ons hart bezadigd, ernstig, bekwaam, vooruitstrevend. Steeds heeft hij met warmte geijverd voor de liberale zaak. Om van andere door hem geschreven boeken niet te spreken zijn grootseh werkDe geschiedenis van Nederland in onzen tijdin vijf deelen, is een welspre kend pleidooi voor zijne bekwaamheid, zijn ijver en zijne toewijding. Zeeuw van geboorte, Zeeuw van hart. die sedert jaren in zijn kring arbeidde ten nutte van 't algemeen, is hij zeker wel de man van eerlijken naam en goede trouw, onvervalschte, vrij zinnige beginselen, wien te kiezen tot zijn opvolger de beste hulde is welke men brengen kan aan de nagedachtenis van den heer J. «T. van Kerkwijk. Over den keer Arie 8 m i t, den candidaat in het district Middel burg, behoeven wij niets meer te zeggen. Wat hij, als burgemeester van Vlissingen, tot verfraaing, tot welvaart van die ge meente deedhoe hij zich heeft doen ken nen als een man van initiatief en krachtig doorzettingsvermogen, het ligt velen nog' versch in het geheugen. Hij is een man van de practijk, die voor de industrieele belangen van ons district zeker nooit nalaten zal een lans te breken. theoretiseer. Een tactiek, die ook by de Neder- landsche protectionisten by lange niet in kwaden reuk staat. En het practisch argu ment, dat dan van die zijde gemeenlijk in het vuur wordt gebracht, is Duitschlands befaamde bloei, door de vrij handelaren zoo min als door iemand anders ontkend. Wat alleen wèl door hen in twjjfe! wordt getrokken, is de bewe ring, als zouden protectie en bloei in Duitsch- land tot elkander staan als oorzaak en gevolg, en op vrjj wat beter gronden steunt deze twjjfel dan de oogenschynlyk zoo eenvoudige en glasheldere redeneering: Duitschland heft beschermende rechten, in Duitschland heerscht welvaart, derhalve is die welvaart aan die beschermende rechten te danken. Eenvoud is niet altijd het kenmerlc van het ware. Het is alvast een merkwaardig verschijnsel, dat juist Duitschland de- eer geniet, door de proteotionisten voor en na als steunsel voor hun evscben te worden uitverkoren. Waarom komt Frankryk, waar het beschermend stelsel veel scherper is doorgevoerd dan in Duitsch land, daarvoor nooit in aanmerking De reden ligt voor het grijpenin Frankrjjk klaagt men steen en been. In- en uitvoer hebben in Frankrjjk lang niet do ontwikkeling ver kregen, welke men van een zóó gunstig ge legen land en een zóó njjvere bevolking mocht verwachten. Frankrijk's internationale handel gaat veel minder sterk dan die van andere volken vooruit. Frankrjjk is wel niet geheel van de wereld afgesloten, doch het noodlottige gevolg van het protectionisme, n.l. het eigen land te plaatsen in een toestand van meer of minder gestreng isolement, openbaart er zich in geen geringe mate. Beroep op Frankrjjk ware daarom een geheel onbruikbaar lid in een protectionistische sluitrede. In de jaren 1891 tot 1894 heeft Duitschland een reeks handelstractaten gesloten, die, een schrede in de richting van den onbelemmer- den handel, op een politiek van geven en nemen waren gebaseerd, en cier Duitsehe in dustrie eene ruime markt voor haar producten Welvaart en bescherming Een leerzaam kjjkje. Het is, wanneer men zjjn tegenstander op diens theoretische bewijsvoering geen bescheid meer weet te doen, een gemakkelijke gewoon te de juistheid der zooeven nog fel bestreden theorie toe te geven, doch, op eenmaal van standpunt veranderend, daarop onmiddellijk te laten volgen Maar wjj zjjn mannen van de boven andere plannen de voorkeur geeft I practjjk, en die leert anderB dan al uw ge- Frankrijk bewoog zich richting. De handelspolitiek van dit land nam in die jaren een steeds scherper protectionistisch karakter aan. Maar wat was dan ook de uitkomst F De Fransclie uitvoer was in 1895, na voort- durenden achteruitgang, 380 millioen kleiner dan in 1890, die van Duitschland was onge veer dezelfde gebleven. De ojjfers voor 1896, 1897 en 1898, voor Frankrjjk nog steeds be neden die van 1890, waren voor Duitschland honderdtallen millioenen hooger dan die van zes, zeven en acht jaren geleden. En pas "in het jaar 1899 kon Frankrijk weer op een uit voer wjjzen, welke dien van de jaren 1890 evenaarde. Scherp valt deze stilstand in het oog, wanneer men ziet, dat middelerwijl in andere landen, gelijk Engeland en Neder land, de uitvoer regelmatig toenam. Een milder politiek volgde Frankrjjk alleen tegenover Zwitserland, en alleen naar dit land dan ook nam zijn uitvoer belangrjjk toe. Ziet daar de practjjk van het protectionisme wat zjj ons leert stemt wonderwel met de theorie der vrjj handelaren. Er is door dezen steeds staande gehouden, dat verminde ring van invoer de strekking heeft den uit voer evenredig te doen afnemen, en zien we hier niet juist in het land, dat het krachtigst den invoer uit het buitenland stremt, onmid- delljjk nadat het dit heeft gedaan, de export- industrieën in grooten nood? Zien we niet Duitschland's uitvoeren onder een gematigder protectionisme eerst vrjjwijl gelijk bljjven eu daarna toenemen van jaar tot jaar? En met die feiten voor oogen denkt men eraan de Nederlandsohe tarieven te verhoogen, het Fransche voorbeeld, zjj het voorloopig van verre, te volgen! Wij mogen bedacht zijn op de tegenwer ping, dat Duitschland, het moge dan minder protectionistisch zijn dan Frankrijk, toch altijd is en blijft een land, niet van vrjjkandel, maar van bescherming, en een bloeiend land. Maar de vraag moet onder de oogen worden gezien, of er niet gegevens te over zjjn ter verklaring van Duitschlands bloei, onafhanke- ljjk van de belastingpolitiek aldaar. Sinds de Duitsehe eenheid haar beslag heeft kregen, Duitschland in het besef zijner na tionale macht overal zich terdege kon doen hebben de merkwaardige karakter trekken van het Duitsehe volk, zjjn expan sieve kracht, gepaard aan taai geduld en jjzeren doorzettingsvermogen, wonderen ge wrocht. Duitsehe handelsagenten reizen de wereld af, alom nieuwe terreinen van afzet scheppend en ontdekkend, daartoe in staat gesteld door een handelsonderwijs, dat nog steeds zjjn weerga zoekt. Zjj spreken de taal der door hen bereisde I landen, en weten zich te schikken naar smaak en zeden der door hen gezochte, niet afge wachte cliënteele. En buitenslands begeven zich niet slechts de vertegenwoordigers van Duitsehe handels huizen-. in vreemden dienst op kantoren en in industrieele ondernemingen treden tal van Duitsehe jongelieden, technisch in hun vader land uitnemend onderlegd, en als noeste, door en door bekwame werkkrachten dientenge volge gezien en gezocht. Dit alles geeft op de vraag, waardoor Duitschland's hooge vlucht op industrieel en handelsgebied te verklaren, een ander ant woord dan het beroep op zyn tarief der invoer rechten. Waren deze werkelijk oorzaak van bloei, dan zou een steeds hoogere opdrijvmg dier rech ten tot steeds grooter bloei moeten leiden. Doch Frankrjjk's lot is een proef op de som. De berekening der protectionisten komt in het geheel niet uit. En even weinig is dit het geval met de van die zijde meermalen vernomen bewering, dat slechts een stelsel van bescherming bjj machte zou zjjn der ny verheid stabiliteit te geven, eri- 3n te voorkomen. De slapte in zoovele Duitsehe bedrjjven op dit oogenblik leert on weerlegbaar anders. Aldus het jongste geschriftje van de ver- eenigiag Hel Vrije Ruilverkeer. OOST-INDIJB. Nadat by het departement van koloniën ontvangen was het telegraphisch bericht dat de controleur te Soeroelangoen, J. Wolff, by een gevecht met eene gewapende bende uit het stroomgebied der Boven-Tambesi een been wond had gekregen, is nader ontvangen het volgende, van 9 dezer gedagteekende, telegram van den Gouverneur-Generaal van Neder- landsch-Indië »Bende is afgeslagen en teruggetrokken. Beweging wordt gezegd uit te gaan van een invloedrijk geestelijke in het stroomgebied der Boven-Tambesi. Troepen naar Soeroelangoen." Soeroelangoen is de hoofdplaats van de aan de bovenlanden van Djambi grenzende onder- afdeeling Rawas der afdeel ing Tebing Tinggi (Residentie Palembang.) Dit bericht is nog opgenomen m een deel der oplaag van ons vorig nummer. heliographische platen. Wordt het getal van deze tot 20 beperkt, dan zullen de kosten van 1000 exemplaren een 2250 bedragen en deze bjj een prjjs van slechts 3.50 per exemplaar gedekt kunnen worden. ÜIT STAD EN PROVINCIE. »Mynheer! Uwe discussie is niet meer zakelijk en de aard en toon zóó, dat ik er verder mets meer op zal antwoorden. Hoog achtend etc." Dit schreef de heer Max Salberg alhier aandag aan de redactie der Nederlandsohe RalcJcerscoumnt. BENOEMINGEN EN26. By kon. besluit: is aan J. G. Brouwer Nyhoff, op zjjn ver zoek, eervol ontslag verleend als notaris te Utrecht is aan den luit. t/z 2de kl. jhr. P. A. Prins vergunning verleend tot het waarnemen van eene particuliere betrekking buiten het zee wezen voor den tjjd van een jaar, onder stil stand van non-activiteitstraktement en zonder opklimming in de ranglyst is bevorderd tot luit. t/z 2de klasse de adelborst 1ste kl. A. Rombach. Aanstaanden Donderdag verleent de minister van oorlog geen audiëntie. KORTE MEHEÖEEIJNGEN vergaderingen. Op de te Nymegen gehouden jaarlyksche vergadering van de Vereeniging van Archivaris sen in Nederland waren de provinciën, behalve Friesland en Groningen, vertegenwoordigd. De voorzitter, mr S. Muller Fzn., hield een zeer toegejuichte rede tot herdenking der fata van het archiefwezen in het afgeloopen jaar en herdacht met eerbied de nagedachtenis der overleden leden mr A. J. M. Brouwer Ancher en mr C. Dozy. Ook wees de voorzitter op het dreigende verlies van den referendaris De Stuers, die voor het archiefwezen reedB zooveel deed en van wiens initiatief en beleid nog zoo veel viel te verwachten. Aan de vergadering werd medegedeeld, dat het bestuur een commissie benoemde, bestaande uit de bestuursleden, de heeren mrs Bondam en Feith, die met den heer mr Bool, gemeente secretaris van Utrecht, een herziening zal ont werpen van de lijst van voor vernietiging vatbare papieren der provinciale griffie, en een uitbreiding daarvan voor de gemeenteljjke en andere archiefverzamelingen. In verband hiermede werd er op gewezen, dat er een circulaire van den minister van binnenland- sche zaken bestaat van 1883, later nog ver nieuwd, waarbjj verboden wordt het vernieti gen van gemeente-archiefbeBcheiden, dan na deskundig onderzoek en machtiging. Als plaats voor de volgende vergadering werd Groningen aangewezen. Nadat besloten was de bestuursplaats, open gevallen door het overlijden van mr Dozy, voorloopig niet te vervullen, werd het bestuur in dezelfde functiën herkozen. Hierop werd bjj monde van mr Fruin me- dedeeling gedaan van het plan tot uitgaat van het palacographisch handboek, dat zal ver deeld zijn in een deel tekst en een album met Tot directeur van de Zeebadinrichting Domburg is met algemeene stemmen be noemd de heer A. L. Snonck Hurgronje, ingenieur te 's Gravenhage. Volgens de Vliss. Crt. trad Zaterdag de heer J. A. BeTgmeyer In het Vereenigings- gebouw te Vlissingen op en lichtte zyn beginselen toe. Dat was niet juist. Dien avond was de heer Bergmeyer elders, wy meenen in Dordt, in een debat gewikkeld hjj had dan ook te kennen gegeven in Vlissingen niet te kun- kornen. Een ander, n. 1. Havers uit 's Gravenhage, nam zyn plaats in. Maandag morgen, vermoedelyk tusschen negen en twaalf uur, is onder Koudekerke ingebroken op een hofje, welks bewoner op het veld zyn werkzaamheden verrichtte. De dief (dieven of dievegge) heeft of hebben zich toegang verschaft door een raam en alleen het zich in het kabinet bevindende geld mede genomen. Door de afdeeling Goes van den Bond van Nederlandsohe onderwijzers zyn aan den heer Vorsterman van Oyen eenige vragen gesteld over de belangen van het onderwys en de onderwyzers. Deze vragen zjjn door genoemden heer op zulk een bevredigende wyze -beant woord, dat namens die afdeeling allen onder wyzers in het district Goes wordt aangeraden al hun brachten in te spannen om genoemden heer een mooi stemmenoyfer te bezorgen. Ter gelegenheid dat te Goes een dei- bewoners van de Westerstraat in de wande ling New-York geheeten, zyn gouden bruiloft vierde, was Maandag die buurt in vlaggen» tooi, terwjjl voor de woning van het echt paar een eereboog opgericht was, die 's avonds a giorno werd verlicht. Euphonia en Hosanna brachten den oudjes een serenade, terwjjl dezen voorts nog met een klinkend geschenk werden verrast. Te Philippine geraakte Zaterdag avond de zoon van den landbouwer B. onder een wagen, waarbij hjj een gapende wonde aan het hoofd bekwam. Er werd onmiddellijk geneeskundige hulp ingeroepen. Enkele kavels koolzaad in den nieuwen polder naby die gemeente zijn reeds uit de 1 verkocht en wel tegen buitengewoon *e pryzen. Per gemet werd gemiddeld 100 betaald. ONZEN CORRESPONDENTEN verzoeken wij, bij de a. verkiezingen ons geen opgaaf van stemmen-cijfers te doen, tenzij wij daarom uitdrukkelijk hebben ge- NIJTVERHEIDS. VEREENIGING. van onder avond werd in een der lokalen sociëteit De Vergenoeging alhier, voorzitterschap van den heer Berm. eene door slechts enkele leden bij gewoonde algemeene vergadering gehouden der afdeeling Middelburg" van de Vereeniging tot bevordering van Fabrieks- en Handwerksnijverheid in Nederland. Nadat door den afgevaardigde ter te Utrecht gehouden 49e algemeene vergadering der Maatschappij, den heer mr J. J. Heyse, ver slag was uitgebracht, werden de punten van beschrijving besproken voor de 50e, te 's Graven hage te houden, algemeene vergadering. Het eerste luidt: Is invoering van een octrooi wet voor Nederland gewenscht? Daaromtrent is een preadvies ingekomen van de heeren M. Symons C. I. té Rotterdam en mr J. J. Heyse te Middelburg, welk prae- advies is gedrukt en aan de leden rondge zonden. De preadviseurs staven door tal van voor beelden hunne meening dat het algemeen Nederlandseh belang door het invoeren eener octrooiwet veeleer zal worden geschaad dan gehaat, terwijl de nyverheid, dié in grooten bloei verkeert, geen nadeel ondervindt door het gemis van zulk een wet. Ook de heer C. Boudewynae verklaarde zich een tegenstander der octrooiwet te zyn, wyl hy die niet voor de industrie noodig achtte en ook'niet voor den uitvinder zeiven. Hjj zette dat in den breede uiteen en bestreed tevens verschillende argumenten, door den heer F.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1