MIDDELRIRGSCHE COURANT N". 134. 144° Jaargang 1901. Maandag 10 Juni, Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 8 .Toni8 u. vm. 60 gr., 12 u. 69 gr„ av. 4 u. 67 gr. F. Verwacht: matige N. W. wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentien20 cont per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per rog' Groote letters naar de plaats, die zij in: Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredend' Handel, Njjverlieid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advestentie-Bna-eau A. DE IA MAR Asn», N.X. Voorburgwal 266, Amsterdam. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel. Middelburg 8 juni. Óus standpunt tegenover de Tweede kamerverkiezing. Na vrij dus het strijdperk kannen overzien en weten welke personen, als banierdragers van de beginselen der partijen die hen stelden, zullen optreden, nu is het oogenblik daar om aan te geven het stand punt dat vrij tegenover hen zullen innemen en wel thans bij de verkiezing voor leden der Tweede kamer in Zeeland. Vooraf een korte terugblik. Toen Zondag 17 Maart te Utrecht tot oprichting van den Vrijzinnig democrati- schen Bond was besloten, een noodzakelijk gevolg van het basluit der Liberale TJnie inzake de urgentie van grondwetsherziening, toen koesterden wij reeds bij ons zeiven een vrees, die achteraf gegrond gebleken is en wel deze Voor een jeugdigen Bond, die groeien moet en welks ideeën meer en meer moeten doordringen onder het volk, is behoefte aan tijd om te worden. Met welk een enthousiasme de oprichters ook mogen bezield zijn en dat waren stellig de stichters van den Vrijzinnig democratischen Bond en allen die met hen in het Gebouw voor kunsten en wetenschappen in het Sticht waren vereenigdzulk eene opgewondenheid plant zich niet altijd even spoedig, even gemakkelijk voort. De stichters van zulk een Bond vergissen zich allicht in de gevoelens van anderen hun ethousiasme meenen zij, in hun goed vertrouwen, zoo licht gemeen goed althans deel van velen, die, naar hun verleden en hunne woorden en daden te oordeelen. warme medestrijders moesten zijn. En dan zulk een Bond, wil hij bij ver kiezingen invloed uitoefenen, moet eerst gelegenheid gehad hebben het algem duidelijk te maken wat zijn streven, zijn En er is daarbij steeds heel wat misver stand, opzettelijke verdachtmaking, vooroor deel en kwade trouw te overwinnen. Dat is nu eenmaal in de wereld niet anders. En nu gold onze vrees juist het bezwaar dat de Bond te kort vóór den verkiezing- strijd zou geboren zijn. Er bleef haast geen gelegenheid over zich goed te doen kennenzich te organi- seerenin vertakkingen zich uit te breiden en duidelijk te maken wat de Bond eigen lijk wil en vooral wat hij niet wenscht. De tijd tusschen half Maart en begin Juni was voor dit alles te kort. En ons bezwaar is gegrond gebleken. Een storm is opgestoken tegen den Bond, zooals steeds met elke nieuwigheid. Bestrij ders van allerlei slaggewezen medestrijders, die nu liever, om wel te vermoeden maar niet openlijk verkondigde redenen, van de beweging verre blijven halve vrienden, die in halfslachtigheid hun kracht zoekenbe sliste tegenstanders, die geen middel te goed achten om toch vooral de beweging voor grondwetsherziening tegen te houden zij kwamen in dichte drommen opzetten. Wij behoeven hierover niet meer uit te weiden; te zijner tijd hebben wij, meer dan eens, gewezen op de onedele middelen, welke de groote bladen, evenals in de dagen van Tak's kieswet, aanwendden om den jeugdigen Bond tegen te werken. Wij willen alleen slechts herinneren aan de oneerlijke wijze waarop men dien Bond vereenzelvigde met prof. Treub, niettegen staande daartegen herhaaldelijk is gepro testeerd en aan de scheve voorstellingen die men den volke voorhield van de urgentie kwestie. Er was ook alle gelegenheid om valsch of minder helder licht te laten, vallen op het pogen van den Bond. Een staaltje uit vele. Men verkondigde van de zijde der be strijders dat de Bond verlangde opneming van Algemeen stemrecht in de Grondwet. Mr E. Fokker bestreed nog dezer dagen, bij zijn optreden in zijn district, die raee- ning uitdrukkelijk. In de Grondwet wil ïupn daaromtrent niets bepalen; men ver langt alleen dat die wet den gewonen wet gever in deze vrijlaat en niet, zooals nu, een hinderpaal zij voor een goede, billijke, door velen reeds lang gewenschte regeling. Tegenover die bestrijding, die onjuiste voorstellingen van zijn pogen en bedoelen, moest het van zelf wel den Bond moeilijk vallen om nu reeds met deze verkiezingen kracht te toonen, machtigen invloed uit te oefenen. Maar dit behoeft daarom nog niet te ontmoedigen de strijders voor dien Bond en voor het beginsel, dat zij propageeren wil len: urgentie van grondwetsherziening om daai'door mogelijk te maken een betere regeling van ons kiesrecht, afgescheiden van alle belasting. Elk nieuw idee, elk groot beginsel beeft steeds aan een bai'den strijd blootgestaan elke gedachte aan grondwetsherziening heeft jaren lang moeten verkondigd worden, wilde het zoodanig doorbreken dat het een leven wekkend beginsel is geworden. Uit dat 'oogpunt vinden wij den tegen spoed, die de meergenoemde Bond onder vindt, niet bedenkelijk, integendeel een gansch natuurlijk verschijnsel. Eerst in het volgende vierjarig politiek tijdvak kan de Bond tot bloei komenge steund, naar onze vaste overtuiging, door den loop der gebeurtenissen, die recht zul len spreken over zijn pogen en zijn bestaan. Hebben wij in het vorenstaande in 't kort geschetst de ervaring van den Bond in 't algemeen, in gansch ons land, sedert zijn nog kortstondig leven, het gebeurde in onze naaste omgeving verdient nog een oogenblik onze aandacht. Sedert de vergadering, den Hen Februari door de kiesvereeniging Eendracht maakt macht gehouden, waarin de voorzitter zoo duidelijk en zoo uitvoerig uiteenzette waar om afscheiding van de Liberale Unie noodig en noodzakelijk wassedert het oogenblik waarop die vereeniging het advies van zijn bestuur tot afscheiding opvolgde, sedert dien heeft het een groot, ja het ovei'groote deel der leden van die Yereeniging schijnbaar aan moed ontbroken om consequent verder wilden laten welgevallen om voor hen over wegende, door ons te billijke redenen, en men dus bij Eendracht maakt macht in de onmogelijkheid was iemand te candideercn. Er bleef dus voor de vrijzinnigen hier niet anders over dan zich te onthouden en af te scheiden van de Centrale vereeniging in ons district. Aan dit alles meenden wij nog even te moeten herinneren om te verklaren dat op dit oogenblik de keuze der vrijziunig-demo craten niet gemakkelijk isen zij in elk geval niet ten volle tot haar vecht kan komen. De feitelijke toestand is op ditoogenblik alzoo deze Wij hebben nu als candidaten de heeren J. A. Bergmeijei', mr C. Lucasse en Arie Smit. En dan rest alleen deze vraag Wie van deze drie kan op dit oogenblik onze man zijn Dat er leden waren, die zich met het besluit tot afscheiding niet konden veree- nigen, lag voor de hand. Daar zijn er dan ook geweest, die voor hun lidmaatschap bedankten. Dat was flink; die daad van oprechtheid viel te prijzen. Het bestuur vaD Eendracht maakt Macht meende echter, en terecht, na die afschei ding van de Unie goed te doen op den bestaanden grondslag in overleg te blijven treden met de vereenigingen, aangesloten bij de Centrale Liberale kiesvereeniging in het district Middelburg. Yan deze zijde mocht slechts in het uiterste geval tot scheiding worden besloten. Als men nu aan den anderen kant een candidaat had willen stellen, die voor grondwetsherziening zich verklaarde in den der Liberale Uniewaartoe b. v. een belang te Ylissingen toch nog altijd behoort, en in wier program toch als paragraaf 1 voorkomt die herziening, om algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen mogelijk te makenen wanneer dan die candidaat zich geneigd toonde aan een eventueel in te dienen voorstel voor zulk eene herziening zijn stem te geven, welnu dan bestond er nog altijd kans dat ei' een brug werd geslagen om tot samen werking te geraken. Ook bleef de mogelijkheid niet uitgesloten dat dezerzijds op een Vrijzinnig democra tisch candidaat zooveel stemmen waren uitgebracht dat hij als candidaat der Centrale Yereeniging moest geproclameerd worden. Dan ware het aan de overzijde geweest om over al of niet afscheiden te beslissen. Noch het een noch het ander gebeurde echter. De candidaat in Ylissingen behield sterk de overhand ook vooral omdat geen der vrijzinnig-demoeraten, die op de voorloopige lijst stonden, zich een keuze voor candidaat Dat wij het aftredend lid niet kunnen aanbevelen, ligt voor de liand. Hij, een beslist aanhanger der Kuyper- partij, zuiver clericaal in den zin, zooals wij onlangs dien hebben ontvouwd, kan onze candidaat niet zijn. Bij alle belangrijke voorstellen op sociaal gebied van dit ministerie heeft hij of zich verzet öf meegewerkt om die te verzwakken öf getracht ingrijpende bepalingen eruit te lichten. Maar bovendien eu vooralde beginselen van mr Lucasse, die hem verhinderen ten volle recht te doen wedervaren aan de eischen van den tijdaan de rechten van het algemeen op electoraal gebiedde weinige kracht, die v?.n hem in de Tweede kamer uitgaat, het zijn al te maal redenen om ons tegen zijne herkiezing te verzetten en die zelfs menig aanhanger van zijne partij wel eens ernstig mogen doen overwegen of de afgevaardigde voor ons district, in den huidigen, gewiehtigen tijd, dien wij beleven, eigenlijk nog wel voor eene herkiezing in aanmerking kan en mag komen. Den candidaat der Sociaal-Democratische Arbeiderspartij kunnen wij evenmin aan bevelen. Daarvoor staan wij op menig voornaam punt nog te veel tegenover elkaar. Hoeveel in het program van die partij ook moge voorkomen waarmee wij ten volle instemmen, de prediking van den klassen strijd, en vooral het aankweeken van klas senhaat verhinderen ons, een man, die niet alleen en niet zoozeer als voorstander der urgentie van grondwetsherziening, maar met het volle partijprogram als richtsnoer inde hand tot ons komt, aan te bevelen. Rest dus nu de heer Arie Smit, vroeger door ons steeds met warmte aanbevolen. Al is die ingenomenheid eenigszins ver flauwd waar de heer Smit, na zijne jongste verklaringen aan het bestuur van Eendracht maakt machtop het gebied van het kies recht niet met ons samengaat, toch blijven er tusschen hem en ons genoeg punten van aanraking over om in de gegeven omstan digheid ons te vereenigen met zijn candida- tuur en deze aan te bevelen. Liever hadden wij gezien dat er een candidaat ware gesteld, die tegenover grondwetsherziening, om een beter en rechtvaardiger kiesrecht te verkrijgen, een beslist gunstige houding aannam. Een vrijzinnig-democraat als een mr E. A. Smidt, mr E. Fokker of Herman Snijders, zou ons welgevalliger zijn geweest, ook omdat wij dan tevens een tel-candidaat hadden gehad op wien allen, die voor zulk een herziening zijn, hunne stem hadden kun nen uitbrengen. Maar door een samenloop van omstan digheden, hiervoren geschetst, is dit niet mogen gelukken. Wij dienen dus betere tijden af te wach ten en middelerwijl rest ons geen ^andere keuze dan die van den heer Arie Smit, iemand dien wij steeds met sympathie heb ben aanbevolen, omdat hij voor een district als het onze, dat hjj goed kent en van welks industrieele belangen hij zeer zeker goed op de hoogte is, een goed afgevaar digde zijn kan. Hem, onzen oud-vertegenwoordiger, be velen wij dus aanook in de hoop dat wanneer hij weer in de Kamer mocht komen de veranderde omstandig heden, de andere stroomingen, die daar vallen waar te nemen, hem zullen voort stuwen in de goede richting en overtuigen van de noodzakelijkheid van vele maatre gelen, over wier nut hij en wij thaus nog gevoelen verschillen. In de overige districten voor leden der Tweedekamer scharen wij ons nu, daar de keuze staat tusschen een liberaal en een clericaal, beslist aan de zijde der vrijzin nigen en vooral doen wij dit waar het geldt de eandidatuur van den heer J. A. de Broijne, in het district Zierikzee, een eandida tuur, die onze volle sympathie heeft. Verder bevelen wij aan de volgende heeren in de overige districten Goes: Cf. A. Vovstermanvan Oyen. Hontenisse: mr J. Cr. van Deinse (Aftr. lid). O o s t b u r g mr P. C. J. Hennequiit (Aftr. lid.) Wij komen in een volgend nommer nader op onze candidaten terug. ÜIT STAD ÉN PROVINCIE. Van de onderpanden lagen in Zeeland 16, Noord-Holland 8 en Gelderland 1. Op ultimo Februari 1900 stond aan pand brieven uit f 645.200 en in den loop van het jaar werd uitgegeven een bedrag van 89.900, terwjjl werd ingetrokken 8.700. De balans sluit in ontvang en uitgaaf met 1.330.555.29s, m et een winstsaldo van 2252.66. Dit laat toe aan aandeelhouders 2 uit te heeren van het gestorte kapitaal. ONZEN CORRESPONDENTEN verzoeken wij, bij de a. verkiezingen ons geen opgaaf van stem men-cijfers te doen, tenzij wij daarom uitdrukkelijk hebben ge vraagd. Bjj kon. besluit is zooals reeds in een groot deel der oplaag van ons vorig nommer werd gemeld benoemd tot burgemeester van Zuiddorpe de heer C. van Waes, en van Poortvliet de heer P. Daane van De St. Ct. bevat o. a. de wet tot natura lisatie van P. J. Talloen te Aardenburg. Wij ontvingen van den heer Max Salberg, met verzoek om plaatsing, eene beschouwing als antwoord op hetgeen R. in Het Vaderland schreef. Men zie ons nommer van Zaterdag 25 Mei. Die beschouwing zou echter, globaal bere kend, ongeveer vjjf kolom in ons blad beslaan zjj overschrijdt dus verre de grenzen van een gewoon courantenopstel, terwjjl bovendien wjj destijds, dt. 28 Mei, genoemden heer schreven dat wjj hem, voor een repliek op het eerste stuk, door ons uit De Nederlandsche Balckers- courant overgenomen, gaarne dezelfde plaats zouden verleenen als aan hare beschouwing werd gegeven, mits die niet grooter dan d eze werde. Dit zou dus in de eerste plaats ook gelden van een repliek aan Het Vodmaar aan alles is een grens. Wjj zjjn nog gaarne bereid den heer Salberg gelegenheid te geven op het laatste stuk der Ned. Bakkerscourant zie ons nommer van Vrijdag 7 Juni te antwoorden, ook onder dezelfde voorwaarde dat dit hoogstens anderhalve kolom in ons blad besla. Maar dan meenen wjj tegenover genoemden heer voldoende de billjjkheid betracht te hebben en aan het hoor en wederhoor ruimschoots recht te hebben laten wedervaren. Wjj sluiten dan daarmee de kolommen van ons blad voor deze polemiek en moeten die dan overlaten aan de hierbjj betrokken bladen. Voor de betrekking van directeur der Ambachtsschool alhier hebben zich vijf sollicitanten aangemeld. Ter vervanging van den heer W. Hejjboer is door burgemeester en wethouders van Mid delburg benoemd tot brandmeester de heer J. A. Vertregt, thans onderbrandmeester, en tot onderbrandmeester de heer W. A. de Rjjcke Jr. De milicien-sergeant J. Koogman, van het 2e bataljon, 3e regiment infanterie, heeft met gunstigen uitslag deelgenomen aan het examen voor kommies bjj 's rijks belastingen. Blgkens het verslag over het derde van de Zeeuwsche Hypotheekbank te Middelbu rg, loopende van 1 Maart 1900 tot 28 Februari 1901, waren op ultimo Februari 1900 geslof en 96 leeningen tot een bedrag van 692.059.28. In den loop van het jaar werden afgesloten 25 leeningen ad 164.675 waarvan er twee werden verhoogd met 2.425. Afgelost werden 15 leeningen ad/126.111.25, 3 gedeelteljjke ad 7.500, terwjjl aan perio dieke afloBBingen werd ontvangen 9.889.77. Op ultimo Februari 1901 waren 106 leeningen van kracht ad 715.658.26, terwijl nog eene leening van 15.000 was toegestaan. Dit Koudekerke schrjjft men ons Na zonsondergang had Vrjjdag de wind gelukkig zooveel van zjjn kracht verloren dat de illuminatie, bjjna uitsluitend bestaande uit vetpotjes, al was het dan ook niet zonder moeite, uitstekend slaagde. Vooral het ge meentehuis, dat zjjn voorgevel van den wind afkeerde, gaf een fraai geheel te zien. Om tien uur beklommen de muzikanten van het muziekgezelschap Voorwaarts nogmaals de tent om eenige nommers uit te voeren. R eeds om 11 uur kondigden een paar vuurpjjlen aan dat het vuurwerk zou worden afgestoken. Dat, alhoewel op bescheiden schaal, slaagde zeer goed. Veel, heel veel menschen, ook uit de nabu rige gemeenten, waren op de been. Als ge- woonlgk verliep alles zonder de minste moeite, de menschen waren vrooljjk, maar niet strijd lustig Vaar de heer G. A. Vorsterman van 0/ in verschillende gemeenten in het dia- tri» - o e s optreedt, is het onnoodig daarvan van elk afzonderlijk melding te maken. Het verheugt ons dat daar zooveel jjver aan den dag gelegd wordt. Moge V r jj d a g 14 Juni daarop het zegel worden gedrukt door een talrjjke opkomst van allen, die het gewenscht vinden iemand uit Zeeland, een man, bekend met onze toe standen, vooral op landbouwgebied, af te vaardigen. De paardenmarkt te T h o 1 e n was Vrjj- tameljjk druk bezocht. Ongeveer 75 paarden stonden aan de Ijjn en verscheidene kooplieden trachtten te handelen. Dit ging evenwel niet gemakkelijk, daar de boeren over 't algemeen zeer hooge prjjzen bedingen, te hooge meestal, volgens onzen correspondent. Na afloop der paardenmarkt werd ring ge reden, waaraan 15 liefhebbers deelnamen. Een massa belangstellenden en het muziekkorps woonden die pret bjj. Daarna ging men over tot een fiets wedstrijd op de markt in 't langzaam ryden. Een draaimolen bezorgde vélen, vooral de jeugd, die een vrjjen middag genoot, veel vermaak. Door den raad van Koewacht is Vrjjdag met 6 van de 7 stemmen tot wet houder gekozen de heer Em. Plasschaert. De vacature was ontstaan door het overljjden van den heer Ch. Persjjn. Vrjjdag morgen werd, onder Moerbeke, door twee aldaar gestationeerde douanen in beslag genomen een koe, ter waarde van c.a. 700 fr.. die door een paar smokkelaars België werd binnengesmokkeld. Vrjjdagmiddag werd op den Axelschen weg, even buiten Terneuzen, een ongeveer vierjarig meisje, dochtertje van lieden die met een woonwagen de kermissen afreizen, door een geladen vrachtkar overreden. De kleine werd aan het rechterbeen ernstig verwond. G A. Voordracht Vorsterman van Oijen Een ieder is de beste uitlegger van zjjn eigen woorden. Zoo ook natuurljjk deze candidaat van da liberalen in het district Goes. En met het oog op de belangrijkheid van den strjjd daar, waaraan wij hopen dat alle vrijzinnigen met moed en volharding zullen deelnemenwaar wjj vernamen dat in het verslag van de door den heer Van Ogen te Goes gehouden voordracht, voorkomende in ons nommer van 5 Juni, onjuistheden zjjn ingeslopen, daar weten wjj niet beter te doen, vooral om alle misverstand te voorkomen, dan het programma over te nemen, door den heer Vorsterman van Ogen zeiven in zjjn Weekblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen (W.-D.) heden opge nomen. Dit luidt dan als volgt: Grondwetsherziening. Voor het oogenblik acht ik die niet drin gend noodig. Er zjjn zoovele zaken van dade- ljjk practisch belang, die vóór alle andere dienen afgedaan te worden, dat het niet aan te bevelen iB, die afdoening door den strjjd, die bjj eene grondwetsherziening gevoerd wordt, te vertragen. Wil eene regeering een grondwetsherziening voorstellen met het doel, daardoor stemrecht te verleenen aan eiken Nederlander, die den

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1