B IJ VOEGSEL
MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
N°. 106*.
144° Jaargang.
1901.
Maandag 6 Mei.
VAN D K
Knoeierij in den boterhandel.
Wij moeten nog eens, en nu voor de laatste
maal, op het schrijven van den heer P r o o s
terugkomen, in verband met het op zijn ver
zoek door dit blad medegedeelde verzoekschrift
van het bestuur der Vereeniging van margarine-
boter fabrikanten in Nederland. AlvorenB intus-
schen verder te gaan, wijzen wij onze lezers
reeds hierop, dat margarine en boter twee zeer
verschillende vetten zyn en dat de heeren
zich noemen fabrikanten van margarine-boter.
In dien naam alleen ligt reeds iets, dat te
denken geeft. Hij heeft veel van het oude
Roomboter met groote letters en surrogaat met
heele kleintjes.
In dat verzoekschrift wordt heel breedvoe-
rig opgegeven van al de ondeugden van sesam
olie wij kunnen ons zoo iets voorstellen van
menachen, die margarine fabriceeren, want
sesamolie zou niet alleen hun debiet vermin
deren, maar 't gebruik daarvan zoude moeten
gepaard gaan met eene voortdurende contröle
in de margarinefabrieken, geljjk aan die in de
suikerfabrieken, en of het nu de eerste of de
tweede, of beide redenen zyn, die het gebruik
van sesamolie zoo verschrikkelijk maken in
het oog der fabrikanten, durven wij niet be
slissen.
»Dus toch het debiet verminderen", zal de
heer P r o o s zeggen.
Natuurlgk. Er wordt thans eene groote
hoeveelheid margarine gebruikt om natuur
boter te vervalschenwordt door de sesam
olie het vervalschen van natuurboter onmo
gelijk gemaakt, dan zal de productie van
margarine verminderen, tenzjj vervalschte
natuurboter in 't vervolg vervangen wordt floor
zuivere margarine.
Wat natuurlijk door ieder man, die nog
eenige waarde hecht aan eerlyken handel, van
harte zal worden toegejuicht.
Wat de tweede reden betreft, wjj vreezen,
al nemen wij geene beslissing, dat daar de
schoen het meeste wringt. De heeren toch
zeggen in hun derde alinea
»Het voorschrift om margarine te ver
mengen met een aangewezen stof, die ge
makkelijk ia te herkennen, moge doelma
tig schijnenin de praktijk zoude het zeer
zeker tot teleurstelling leiden. Wordt de
aangewezen stof er uitgelaten, dan zou de
fabrikant, of de verkooper strafbaar zyn,
maar toch alleen, indien bewezen ware,
dat, wat hjj verkocht, margarine isde
moeilijkheid van het onderzoek wordt
hierdoor slechts verplaatst, doch niet
voorkomen."
Juist door het toezicht, dat by de fabricage
van margarine noodzakelijk is, liefst door
steeds afwisselende ambtenaren, zoude men
de moeilijkheid niet verplaatsen, maar geheel
voorkomen maar dat voordurend toezicht
in de margarinefabriek 1
Figaro's Hochzeit,
Komische Opera In Tier Akten
W. A, MOZAUT.
Zooals den lezers bekend kan zyn, wordt op
Woensdag 8 en Vrydag 10 Mei in onzen
schouwburg Mozart's geestige opera Figaro'i
Hochzeit door eenige dilettanten, onder leiding
van den heer Joh. Cleuver, ten tooneele
bracht.
Dit is een stout stuk, en de vraag»Is dat
werk wel voor dilettanten die Het Vaderland
in haar noramer van 27 April aan een bericht
dienaangaande toevoegde, is ook bjj mjj op
gekomen. De sprong van Kreutzer's Nacht-
lager in Granada naar Mozart's Figaro is
ontzettend groot. De moeilijkheden toch, die
Mozart's schynbaar eenvoudige muziek zelfs
aan artisten oplevert, zyn niet gering
en hoeveel grooter moeten die dan wel zjjn
voor dilettanten, hoe begaafd dan ook. F"
inziens bljjft het opvoeren van een derge
lijke opera door liefhebbers steeds een waag
stuk. want op dit terrein zyn er nog meer dan
muzikale klippen te ontzeilen. Beter dan wij
allen echter kent de heer Cleuver de krachten,
waarover hjj heeft te beschikken, en dus ook
aan hem alleen het oordeel over een mogely k
welslagen van deze onderneming. De heer Cleu
ver deed zich steeds als een te degelijk en te
consciëntieus musicus kennen om van hem te
verwachten, dat hjj een dergelijke opvoering
in de waagschaal zou stellen. Mogen daarom de
opvoeringen van 8 en 10 Mei voor directeur
en medewerkenden een groot succes zyn
De volgende by zonderheden omtrent deze
opera, ontleend aan betrouwbare bronnen,
De gevaren voor den handel in margarine,
wanneer die met sesamolie verbonden wordt,
alsmede het boterkleursel, dat uit sesamolie
en curcuma bestaat, vooreerst buiten be
schouwing latende, als ter zake weinig af
doende, doen wjj hier nog opmerken, dat in
België ook eene groote margarine-induBtrie
in weinige jaren in het leven is geroepen
dat die industrie tot bloei ïb gekomen, on
danks de groote bezwaren van onze margarine-
boter fabrikanten tegen sesamolie, want vol
gens de wet van 4 Mei 1900, art. 10,
mag geene boter met afwjjkende eigenschap
pen verkocht worden.
Die afwjjkende eigenschappen zouden door
een koninklijk besluit nader worden geregeld.
Dat Koninkljjk besluit verscheen 31 October
des vorigen jaars en daarin is bepaald, dat by
de margarine-fabricage op 1000 deelen
vet minstens 50 deelen sesamolie en een
deel ontwaterd aardappelmeel gebruikt
moet worden
terwjjl reeds in de zooeven aangehaalde wet
in art. 4 is voorgeschreven,
dat de margarine niet meer dan 10%
vetdeelen mag bevatten, die afkomstig
zyn van melk.
Nog worden als afwjjkende eigenschappen
van boter aangegeven in art 3 van gemeld
koninkljjk besluit
a) een brekings-exponent (abbe-Zeiss) by
40° C. van meer dan 46 scbaaldeelen
b) een soortelyk gewicht by 100° C. beneden
0, 864
c) een verzadigingscjjfer van de vluchtige
vetzuren uit 5 gram botervet beneden
25 (Meissl)
d) een gehalte aan onoplosbare vetzuren
(Hehner) boven 89.5 t. h.;
e) een verzepingsgetal (Köttstorfer) kleiner
dan 221.
Boter, die minstens twee der opgegeven
kenteekenen vertoont, mag niet in den handel
worden gebracht.
En ondanks al die belemmeringen neemt de
margarine-industrie in België voortdurend toe.
Wjj zullen de laatsten zyn om te ontkennen,
dat er in de bepalingen van de Belgische
regeering niet een en ander protectionistisch
ligt verborgen en dat een der doeleinden,
waarmede die bepalingen in het leven geroepen
zyn, daarin gezocht moet worden, dat men
doör strenge eischen aan de grenzen eigen
productie wil trachten te vermeerderen,
maar ontegenzeggelijk zyn die maatregelen
hoofdzakelijk genomen om de vermenging van
natuurboter met margarine, zoowel inhetrjjk
zelf, als bjj de invoering onmogelijk te maken.
Zooals wjj hooger opmerkten, is de marga
rine-industrie in België, ofschoon nog korte
lings ontloken, reeds tot een hoogen trap van
bloei gekomen.
Nu moge men overigens van de Belgische
regeering, die ons noch by den invoer van
vee, noch bjj dien van boter, noch by eenig
product onzer industrie zeer gunstig gezind
is, denken wat men wil, haar beschuldigen
van leeljjke dingen - - zooals bjj den
vee-invoer wel eens gebeurd is maar dwaas
ze niet, en van haar zullen nooit maat
regelen uitgaan om eene ontluikende industrie
zoodanig te belemmeren, dat zjj daaronder te
niet moet gaan.
De margarine-boterfabrikanten hebben hun
best gedaan, en de heer P r o o s doet dit
evenzeer, om bjj de verplichte toevoeging van
sesamolie op te treden als martelaars van de
agrariërs.
Wjj zullen niet voor alle daden der agrariërs
party kiezen, maar in dit geval zyn ze vol
maakt onschuldig.
Ze laten aan de margarine alle recht weder
varen.
Maar en daarin verschillen ze van de
margarine-botermannenze laten ook alle
recht wedervaren aan de sesamolie, die vroe
ger zelfs gebruikt werd om margarine te ver
vaardigen, maar die men later door andere
stoffen heeft, vervangen, omdat zjj eene ver-
raderes bleek te zyn.
De agrariërs, waarmede de heer Prooa
die personen schynt te bedoelen, welke er
iets tegen hebben, dat men hun natuur-boter,
met margarine vermengd, voor zuivere boter
verkoopt, verlangen niets anders, dan dat
men aan de knoeierjj, die den boterhandel
langzaam maar zeker met ondergang bedreigt,
voor goed een einde make door toevoeging
van een reagens, waaraan men de aanwezig
heid van margarine kennen kan, en ondanks
alle beweringen, die de heer P r o o s ons zeer
apodictisch opdischt, en ondanks al, wat de
margarine-boterfabrikanten daarover in hun
adres hebben geschreven, is het al lang uit-
ziillen, naar ik hoop, belangstellenden niet
ongevallig zyn.
In 1784 werd te Parjjs voor het eerst op
gevoerd een tooneelstuk van den bekenden
schrijver Beaumarebais, getiteld Le Manage
de Figaro. Dit stuk verwekte een zoo groote
sensatie dat het spoedig in alle groote steden
van Europa bekend werd, en de opera-com
ponisten het als een goede stof beschouwden,
waaruit men slechts het »politieke" gedeelte
behoefde te verwyderen, om er een pakkend
libretto van te maken.
Aan Lorenzo da Ponte, iemand van veel
talent en inzicht in de tooneelwereld, dankte
Mozart het libretto voor zjjne Figaro. Van
Le Barbier de Seville, dat Beaumarchais aan
zyn Mariage de Figaro liet vooorafgaan, had
reeds vroeger Sterbini een tekst vervaardigd
voor Paisiello, wiens aldus genoemde opera
(1776) zoo grooten opgang had gemaakt, dat
men het vijf en twintig jaar later Rossini
nog kwaljjk nam, hetzelfde onderwerp te heb
ben gecomponeerd. Het werk van Paisiello
heelt Mozart en Da Ponte de aanleiding
geven voor hun opera Le Nozze di Figaro, die
na langdurigen tegenstand en na vele intriges
van den kant der Italianen, bepaaldelijk van
den wangunstigen Salieri, den len Mei 1786
voor het eerst werd vertoond.
De Bchouwburg was tot den nok gevuld met
een geestdriftig publieksommige stukken
werden tweemaal, het briefduet zelfs driemaal
herhaald. De tenor Kelly, die Don Curzio zong,
verhaalt in zyn Memoires aangaande deze
eerste opvoering Nooit was iets volkomener
dan de triomf van Mozart en zyn Nozze di
Figaro, waarvan talrjjke overvolle voorstellin
gen getuigen. Reeds by de eerste generale
repetitie geraakten alle aanwezigen in geest
drift en toen Benueci aan de schooBe passage
Cherubino, alia vittoria, alia gloria Mïlitargek o-
del ter verbetering der volksvoedingalles,
wat haar verbruik beletselen zoude in den
weg leggen door ongewenschte wjjzigingen in
kleur, smaak of aamenstelling, is evenmin ge
oorloofd als den landbouw zelf en zjjn voort
bestaan te bemoeiljjken.
De toevoeging van sesamolie doet echter niets
'.n dit alleshet is alleen een middel om den
kooper, vooral in het buitenland, in de gelegen
heid te stéllen na te gaan, wat hem is geleverd.
De heer Proos zal uit het voorgaande
zien, dat de agrariërs nog zoo heel slecht niet
over de margarine denken, haar ook in 't ge
heel geen kwaad hart toedragen, maaralleen
verlangen dat men hun product, natuurboter,
niet op kwaden naam brengt door eene ver
menging, die in Nederland op groote schaal
gedreven wordt.
Laat ons na de vorige toelichtingen de
zaken in het kort samenvatten.
Het is van algemeene bekendheid, dat na
tuurboter, in Nederland met margarine ver
mengd, als natuurboter naar het buitenland
wordt uitgevoerd, en daardoor de reputatie
onzer boter veel geleden heeft.
Boter, inet 10 margarine gemengd, is
moeilyk te onderkennen van zuivere boter,
maar heeft een veel mindere waarde.
Een der kenmerken van margarine is, dat
zy minder vluchtige vetzuren bevat dan boter.
De boter, in Nederland gewonnen, heeft
geen standvastig gehalte van vluchtige vet-
herkenbaar is, loopt zuivere natuurboter met
laag gehalte aan vluchtige vetzuren gevaar
vervalscht te worden aangewezen en in
Engeland onverkoopbaar te zyn.
Het is dus voor de uitbreiding van onzen
boterhandel gewenscht, dat de margarine
altjjd van boter kan ondersoheiden worden
met geen ander doel, dan dat de kooplieden
daardoor verplicht zyn haar naast de boter te
verkoopen als margarine, en niet door de
boter heen als natuurboter.
Vermenging met sesamolie is niets anders
dan eene onschadelijke toevoeging tot voor?
koming van bedrog. De toevoeging van se
samolie moet geschieden onder toezicht van
den staat.
Wordt deze maatregel niet genomen, dan
gaat onze boterhandel eene treurige toekomst
te gemoet, want onnoemelijk is de schade,
die de herhaalde bedriegerijen aan den Ne-
derlandschen boterhandel in het buitenland
reeds hebben veroorzaakt.
Er is periculum in mora.
Middelburg 4 Mei.
De motie-Van Gijn c.s. in
Tweede kamer.
dat sesamolie in geen enkel opzicht de
qualiteit, de waarde, de uiterljjke of sma-
keljjke eigenschappen der margarine wy-
zigt of de verkoopbaarheid vermindert.
Deze bljjft precies en voor alle doeleinden
dezelfde.
Het bovenstaande ontleenen wjj aan bet
Landbouwweekblad van 8 December 1900, dat
iets verder daarop laat volgen'.
»Het behoeft nauwelijks gezegd, dat in ons
land, waar de margarine-industrie zulk eene
ontzaglyke vlucht heeft genomen, waar zij in
sommige streken eene groote en voortdurende
bron is van welvaart voor duizenden, men
nimmer uit het oog mag verliezen, dat, zy
het ook ter bescherming van den landbouw,
geene voorschriften geoorloofd zyn of kans
hebben ooit door de volksvertegenwoordiging
te worden aangenomen, waardoor het voort
bestaan dezer industrie belangryk zoude wor
den benadeeld of moeilyk worden gemaakt.''
Het kan niet genoeg herhaald wordem
margarine op zich zelf is een uitmuntend mid-
Al is de boter uit Nederland zuivere na
tuurboter, dan kan zich het geval voordoen,
dat zy zoo arm is aan vluchtige vetzuren,
dat er reden beBtaat, om haar te beschouwen
als vermengd met margarine.
Dewijl er geen middel bestaat om aan te
wjjzen, dat er geene margarine in zoodanige
boter is, tenzjj deze gemengd ware geworden
met sesamolie en het geringe gehalte van
vluchtig vetzuur aanleiding geeft om ver
menging met margarine te vermoeden, wordt
de boter beschouwd als vervalscht.
Op grond van art. lb van de Wet op den
verkoop van voedings- en geneesmiddelen in En
geland, mag geen vervalschte boter verkocht
worden, tenzjj in verpakkingen, waarop te
lezen staat, dat zjj vervalscht is; evenmin
mag daar margarine verkocht worden met
meer dan 10 botervet.
Ware de margarine herkenbaar, dan zoude
zuivere natuurboter met een laag gehalte aan
vetzuren blyken zuivere boter te zynnu
margarine zonder sesamolie niet als zoodanig
men was, die hjj met een stentorstem uitgalmde,
werd men als geëlectriBeerd, want alle mede
werkers op het tooneel en in het orkest, een
en al verrukking, bruldenBravoBravo
Maestro! Viva, viva, grande Mozarfl
De orkestleden wisten van geen ophouden,
en applaudisseerden met de strijkstokken
tegen de lessenaars. En Mozart »Ik zal nooit
zjjn klein, bezield gelaat vergeten, stralend in
den glans van zyn geniushet is even on-
mogelyk dit te beschryven, als zonnestralen
te schilderen."
Stendhal merkt terecht op dat Mozart de
gegevens van Beaumarchais in veel opzichten
gewjjzigd en van karakter veranderd heeft.
Het Fransche stuk, schitterend van vuur, van
geest en vernuft, was, juist door de hoedanig
heden waaraan het zyn succes had te danken,
ongeschikt om op muziek gebracht te worden.
Niets druischt inderdaad zoo zeer tegen mu
zikale uitdrukking in als het onophoudelijke,
onverzoenlijke sarcasme. De schrjjver der opera
heeft gelukkig iets van zyn eigen bevalligen
smaak aan de personages van dat revolutio
naire bljjspel weten mede te deelen. Wy be
hoeven onder de dertig gedeelten, waaruit de
partitie bestaat, slechts in herinnering te
brengen de aria van FigaroDort vergis
leises Flelfn süsses Wimmern, die van Cherubin
Ihr, die ihr Triébe des Herzens kennt, waarin een
rjjkdom van teederheid ligt, het duo van de
gravin en SuzannaNun, soil ich f de cavatiue:
Will einst das Grafiein ein lamchen wagen, het
duetto: So'lang hab'ich geschmachtet, de bewon
derenswaardigé aria der gravinNur
fiüchtig bist du verschvanden, vol aristocratische
fynheid, en de couplettenUnglückseVge kleine
Nadel.
Niet alle geschiedschrijvers zyn het echter
eens over het succes, dat Mozart's opera by
hare eerste opvoering te beurt viel,
Emil Naumann b. v. schryft: »Het komt
ons nu byna onbegrypelyk voor, dat dit in
zyne soort onvergelijkelijke werk te Weenen,
by de eerste opvoering moest achterstaan by
de heden reeds lang vergetene opera La Cosa
rara van Martin. Praag stelde den meester
schadeloos voor zyn twijfelachtig succes in
Oostcnryk's hoofdstad, daar het hem ovaties
bereidde, zooals thans de wereld ze aan Mo
zart brengen zoude, zoo hjj door een wonder
uit den doode opstond."
Jammer voor Mozart's financiëelen toestand
bleef het bjj den roem. De verdiensten, die
hem zyn lessen en zyn optreden als pianist
gaven, waren niet voldoende voor hem, en
niemand scheen er aan te denken, hoe wel
kom hem een goede betrekking als kapel
meester zou geweest zyn. Daarbij kwam nog
dat zyn roem als dramatisch componist voor
het oogenblik verduisterd werd door twee
nieuwe stukken, die in hooge mate de aan
dacht van het publiek trokken, namelyk het
zangspel Der Dokter und Apotheker van DitterB-
dorf en de genoemde opera La Cosa rara van
Martin.
Weder vatte hy, uit teleurstelling en door
mindere waardeering, het voornemen op,
Weenen te verlaten en naar Engeland te gaan
zyn vader echter hield hem daarvan terug'
Uit Praag kwam goede tyding; het was de
eerste stad na Weenen, die zyn Figaro ten
tooneele had gebracht, en men noodigde hem
uit, getuige te zyn van het groote succes, dat
zjjne opera daar behaalde. Een der eerste
muziekliefhebbers van Praag, graaf Thun
stelde zyn huis tot Mozart's beschikking, ei
met een dankbaar hart nam de meester de
uitnoodiging aan. In een brief aan een vriend
gedateerd den 15 Januari 1787, schryft hy
hoe populair zyn werk in de Moldau-stad is
Vervolgj.
Hierna was de heer Smeenge, die tevens
president is* van de schippersvereeniging
Schuttevaer, aan het woord. Hjj zeideMjjn-
heer de Voorzitter! Ik zou het woord niet
gevraagd hebben, ware het niet, dat de heer
Lohman het wilde doen voorkomen of we hier
alleen bezig zyn met de beantwoording der
vraagmogen wy voor Dordrecht ons de
opofferingen getroosten die hier worden ge
vraagd 1
Mynheer de VoorzitterZoo staat de zaak
niet, er zyn nog geheel andere en meerdere
motieven aan te voeren voor de aanneming
der motie, dan de heer Van Gjjn ons mede
deelde ik wensch daarvan eenige te noemen.
Vooraf evenwel ditik sluit my wat de
quaestie »een waterweg van Dordrecht naar
zee" betreft, geheel aan by het eenvoudig,
maar glasheldere betoog van mjjn buurman,
den geachten afgevaardigde uit Dordrecht,
waarvoor ik hem hulde breng.
Wat de rede van den heer Lohman betreft dit.
De heer Lohman meent, indien men ietB
wil, de voorkeur te moeten geven aan den
zesden weg, door de Staatscommissie genoemd,
die langs den Noord en de Maas, over Rot
terdam, als veel goedkooper en waaraan geen
ander bezwaar kleeft dan de vaste brug over
de Koningshaven, een bezwaar dat, volgens
hem, niet erg veel kan beteekenen.
Hier wird von mchts gesprochen als von Figaroi
nichts gespielt, géblasen, gesungen, und gepfiffen
als Figaro keine oper besucht als Figaro, und
ewig Figarogewiss grosse Ehre für mich.
Mozart werd er dan ook met eerebewjjzen
overladen, en in den schouwburg, bjj de
voorstelling zjjner opera, die tot zyne groote
tevredenheid werd uitgevoerd, bracht het
publiek hem een grootsche ovatie.
Na de schitterende ontvangst van Praag
teruggekeerd, vond Mozart zyn positie te
Weenen dubbel onaangenaam, en toen de
zangereB Nancy Storare met haar broeders,
Kelly en Mozart's leerling Attwood, naar
Engeland vertrokken, 'beloofden zy hem, te
zullen trachten daar voor hem een goede positie
te vinden.
Om niet al te uitvoerig te worden, zal ik
mjj thans verder uitsluitend bepalen tot het
geven van een beknopt overzicht der opera
zelve.
De personen, die in de Figaro optreden, zyn
Der Graf Almaviva.
Die Grüfin, seine Gemahlin.
Figaro, Kammerdiener des Grafen.
Susanne, Figaro's Braut,
Marzelline, Ausgéberin an Schlosse des Grafen.
CherubinPage des Grafen.
Bartholo, ein Arzt.
Basilio, Musikmei8ter.
Don Curzio, Richter.
Antonio, Güriner des Grafen und Onkel der
Susanna.
Bürbchen, Antonio's lochter.
De eerste akte vangt aan met een druk
gesprek tusschen Figaro en Susanne. Figaro
vertelt zyn bruidje dat de graaf, wien zjj
in dienst zjjn, het vertrek, waarin zjj zich
bevinden, voor hen ter inwoning bestemd
