MIDDËLBURGSCHE COURANT. N°. 95. 144e Jaargang. Dinsdag 23 April, 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met n.<zondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EIS VERWACHTING. 22 April8 n. vm. 58 gr., 12 u. 72 gr., av. 4 u. 78 gr. F. V e r w a c h tzwakke tot matige Z, O. wind, licht bewolkte lucht, droog, warm weer. AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Njj verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. HE EA MAR Ara., M. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 22 April. VERKIEZINGEN. Men schrjjft uit Friesland aan de Arnli. CTL Een anti-revolutionair blad meldde dat van de zjjde van het Provinciaal Comité der Christelijk-Historischen het aanbod was ge daan aan het Provinciaal-Comité der anti- revolutionnairen om de afgebroken onderhande lingen omtrent samenwerking te hervattenen door in- en omruiling van districten de zaak nog in 't reine te brengen. »Niet waarzoo zegt nu het comité der Christeljjk-Historiachen, »niet wij zijn tot u, maar gjj zjjt totons gekomen, met dit aanbod." Mag men hieruit opmaken, dat er iets min der fairs" in een en ander gelegen is, men er zich eigenljjk over schaamt en het odium liefst zjjn tegenpartij op den hals schuift Het heeft er voor de buitenwacht veel van, dat kan met ontkend worden. Ruilhandel w vaak hm, hm De Vereeniging vow Vrouwenkiesrecht heeft een manifest uitgevaardigd, waarin met klem van redenen het goed recht van de vrouw wordt betoogd op medewerking aan de zaken van algemeen belang, ook door middel van het kiesrecht. Het recht van medebestuur wordt haar onmogelijk gemaakt door de Grondwet en zjj steunt daarom die leden welke voor urgentie van Grondwetsherziening zijn ge stemd. HE GAJOE-AANVAL. Bjj het bericht over dezen aanval inAtjeh, teekent het Hbld. aan: Blang Pedir is een klein staatje op de Westkust van Atjeh, dat vroeger tot de onder- hoorigheden van het sultanaat behoorde, maar thans onder het Nederlandsche gouvernement staat. Het ligt nog wat meer naar 't Zuid- Oosten dan Meulaboh. Wat de Gajoes, die zich tot dusver zelden of ooit in den strjjd hebben gemengd, bewo gen kan hebben om het bivak aan te vallen, (dat onder bevel staat van den le-luitenant a la suite H. Helb) is nog duister. Wjj herin neren er echter aan dat na de actie in Sama- langan de pretendent-sultan in de Gajoelanden is gevlucht en daar door onze troepen is achtervolgd. Toen hebben wjj er op gewezen dat nu. zou kunnen blijken hoe de gezindheid der Gajoes is. Mogeljjk heeft een gedeelte zich laten opstoken door de vluchtende Atjehera, maar uit het feit dat een vjjfhon derdtal- Gajoes een aanval doet, kan toch nog niet tot een party kiezen van de gezamenlijke Gajoes worden geconcludeerd. Bij de aanstaande zomerdienstregeling der spoorwegen is de wjjziging op de Zeeuw- s c h e 1 ij n zeer gering de trein, die tot dusver te 11.46 te Vlissingen aankomt, wordt 2 minuten vervroegd en de trein, die te 9.48 te Vlissingen arriveert, 3 minuten verlaat. -- Zondagmiddag schrikte in den Nadorst, onder deze gemeente, een in de weide loopende jonge koe van een hem najagenden hond. De koe struikelde en brak twee harer beenen. Het dier moest afgemaakt worden. UIT STAD EN PROVINCIE. Naar wjj vernemen, is de dag der stem ming v.oor leden der Provinciale Staten door Gedeputeerde Staten bepaald op Dinsdag den llen Juni, die voor eene eventueele herstem ming op Vrjjdag 21 Juni a. s. Zooals bekend, is de dag voor de verkiezing of candidaatstelling bjj de wet bepaald op den eersten Dinsdag van Juni, dus 4 Juni. Uit Goes schrijft men ons Mopperen, mopperen in zake scholenbouw en als gevolg daarvan over verhoogde belastingdruk, mopperen maar altijd door. Zien we, wat er is van verhoogden belas tingdruk". In 1900 bedroeg het kohier van den H. O. 27.000, nu 27.230, dat is 230 of minder dan 1 procent meer. Zonder nu nog de progressie te rekenen, zou iemand, die over A P was aangeslagen tot b.v. 25, in 1901 een hoogeren druk ondervinden van een kwartje Dat de aanslagen in de verschillende klassen hooger zijn, ligt aan het sterven van enkele hooger aangeslagenen, eene omstandigheid waarvan men moeilijk het gemeentebestuur eene grief kan maken. Even weinig reden is er voor het gemop per over scholenbouw. Voor de overname der Hoogere Burgerschool bedong het Rijk als eerste voorwaarde, dat het voor het minst eene bruikbare inrichting zou ontvangen. Bedenkt men daarbij nu, dat dit gebouw werkelijk groote gebreken heeft, die de ge meente ongetwijfeld reeds voorlang zou hebben weggenomen, indien het niet aan de noodige middelen had ontbroken, dan begrjjpt men, dat de gemeente in zake verbouw H. B. S. een spiering heeft moeten uitgooien om een kabeljauw te kunnen vangen. Want die overname zal de gemeente zoowel directe als indirecte voordeelen opleveren. De leeraren toch krjjgen hooger jaarwedden en de com missie voor den hoofdeljjken omslag zal daarmee in 't volgende jaar ongetwjjfeld rekening houden. Door 't lager schoolgeld (nu ff 60, in 't vervolg misschien 30) zullen heel wat jongelui uit de dorpen naar de stad komen zjj zullen daar in gezinnen moeten koffiedrin ken, misschien zelfs een kosthuis hebben. Neemt men in aanmerking, dat door ver schillende omstandigheden de omgeving van een der gemeentescholen van dien aard is geworden, dat verbouw der lokalen niet meer kon helpen en de geneeskundigen eenparig adviseerden de school buiten gebruik te stellen: wat bleef er toen andera over dan het eenig afdoendehet stichten eener nieuwe school, waarvoor het Rijk nog wel een zeer belangrijk extra subsidie verleende De uitbreiding van eene andere gemeente school met eenige lokalen is noodzakeljjk ge worden door het opheffen van school D. Maar die opheffing gaat gepaard met eene besparing van jaarwedden. Worden door die uitbreiding 3 onderwijzers noodig a 600, dan is het bedrag dier trak tementen minder dan wat vroeger op school D werd uitbetaald. Maar afgezien van die mindere uitgaaf, moest de gemeente tot die uitbreiding overgaan, omdat het burgerljjk armbestuur, eigenaar van het gebouw van school D, de zekerheid niet kon geven, dat ten allen tijde die lokalen disponibel zouden bljjven. De tijd zou dus kunnen aanbreken, dat circa 80 schoolkinderen op straat zouden staanen een omzichtig gemeentebestuur blikt ook in de toekomst. Moet nu binnen een niet lang tjjdvab over gegaan worden bij een derde school een zesde lokaal aan te bouwen, dan is dit slechts her stel van eene vroeger gemaakte fout, toen eene zesklassige school werd ingericht met vjjf lokalen. Is die verbouw afgeloopen, dan kan Goes, ook met den leerplicht, gerust de toekomst te gemoet gaan. Het volgende geslacht zal profiteeren van wat nu tot stand is gebracht; en wanneer dan de aflossings-termijnen der gesloten leening zoo klein mogeljjk gemaakt worden, dan zal dat geslacht er aan helpen betalen en het tegenwoordige er zoo weinig mogelijk door wordeu gedrukt". ver8chjjnsel van de laatste jaren voor en nu in nog sterker mate, dat er nl. een groot ge brek aan mosselzaad is. Wat op de zaadban- banken en aan de hoofden van de polders te vinden is,, is bijlange niet voldoende, om in de behoefte te voorzien. Om in het tekort te voorzien tracht men zaad aan te voeren van Engeland of de Zuiderzee. Maar ook daar is het zaad dit jaar schaaisch, terwijl de kwali teit ook minder is dan van het Zeeuwsche zaad. De prijs is dan ook buiten evenredigheid hoog. Voor goed zaad wordt tot 2.50 per ton besteed, zoowat driemaal zooveel als eenige jaren geleden. Jacob Joban van Kerkwjjk. Het oudste lid der Tweede Kamer in Nu, zooals wjj in ons vorig nommer hebben gemeld, de heer J. J. van Kerkwjjk aan den voorzitter van de Centrale liberale kiesvereeni te Zier ikzee heeft kennis gegeven, dat hij voor het lidmaatschap der Tweede Kamer niet meer in aanmerking wenscht te komen, achten wjj het gepaat een en ander mede te deelen omtrent dezen werkzamen, veel wetenden staats man, die gedurende 38 jaren het district Zierikzee in de Kamer vertegenwoordigde. De heer Van Kerkwijk, die den 19en De cember 1830 te Ouddorp op het eiland Goe dereede, waar zijn vader burgemeester en notaris was, werd geboren, studeerde aan de koninkljjke academie ter opleiding van inge nieurs te Delft en legde den 30en Juni 1852 zjjn examen voor civiel-ingenieur af. Kort daarop trad hjj in dienst van de Ant- werpen—Rotterdamsche spoorwegmaatschappij, welke de spoorljjnen van Antwerpen over Roo sendaal naar Moerdjjk en van Roosendaal naar Breda heeft aangelegd. Daarbjj was de heer Van Kerkwjjk o. a. belast met het maken van de brug over de Mark, naby Zevenbergen, destyds de grootste dubbele jjzeren draaibrug in ons land. Toen de spoorweg in exploitatie kwam, werd de heer Van Kerkwjjk, met ingang van 1 Zondag middag speelden te Goes de vereenigingen Zeelandia I uit die gemeente en Olympia. TI uit onze stad een voetbal wedstrijd. Zeelandia won den kamp met 62 doel punten. De verplaatsing van den rij kavel dwachter- jacktopziener A. op den Brouw van W i s- s e k e r k e naar Capellebrug (Clinge) is in getrokken. Tot rijksveldwachter-jachtopziener ter laatstgenoemde standplaats, m plaats van •T, Kramer, die ontslagen is, is aangesteld J. Tekelenburg, gepasporfceerd maréchaussée, thans agent van politie te Middelburg. In de vacature-Bolie werd te Z i e r i k- ee door de anti-revolutionnairekiesvereeni- ging tot Candida at voor lid der Provinciale Staten gesteld de heer C. Boogerd, burge meester van Kerkwerve, die de candidatuur aanvaardde. Een bericht in de Hollandsche bladen, dat die partjj geen candidaat zou stellen, bljjkt duB ook alweer onwaar te zjjn. Door het hoofdbestuur der Schippersver- eeniging Schuttevaêr is aan de Tweede Kamer een adres verzonden, waarin'adhesie wordt be tuigd aan de motie-Van Gjjn betreffende ver betering van den Waterweg van Dordrecht naar e. Ook de afdeeling Schouwen en Duive- 1 a n d van die vereeniging zond een zelfstandig adres in denzelfden geest aan de kamer. Een blinde jongen te Scherpenisse, die naar den zolder was gegaan en er weer af wilde komen, had het ongeluk, te vallen. Hjj kwam met zijn hoofd zoo hevig op een lad der terecht, dat eenige sporten er van stuk waren. Het hoofd is erg verwond, doeh de toestand van den knaap, hoewel zeer ernstig, is tot heden nog niet levensgevaarlijk. De stille tjjd voor den mosselhandel te Philippine is dit jaar weer aangebroken. De mossels, die van Passchen tot Juli gelost worden, zjjn bjjna uitsluitend voor Gent be stemd. De visschers hebben nu hun handen vol werk met het in orde brengen en bezaaien der banken. Ook dit jaar doet zich weer hetzelfde RECHTSZAKEN. Bij bevelschrift der arrondissements rechtbank te Middelburg is naar de openbare zitting dier rechtbank verwezen J. v. d. B., oud 28 jaren, werkman, geboren te Bergen op Zoom, wonende te Vlissin gen, alhier gedetineerd, ter zake dat hij te Vlissingen heeft weggenomen, met het oog merk van wederrechtelijke toeëigening, hoe veelheden rood koper, toebehoorende aan de maatschappij de Schelde, althans aan een ander persoon dan hem, verdachte, en wel op 9 April jl. vier schuitjes, op 11 April jl. zes schuitjes, op 16 April jl. acht schuitjes, zulks na telkens de gesloten deur, die toegang geeft tót de kopergieterjj, alwaar dat koper ge borgen lag, met een valschen sleutel te hebben geopend. Aan den beklaagde is jhr mr J. A. Schorer advocaat te Middelburg, ambtshalve als ver- September 1855, tot assistent-ingenieur van de rijkstelegraaf en 1 Octber 1865 tot ingenieur van genoemden tak van dienst benoemd. Met den ingenieur Wenckebach gezamenljjk heeft de heer Van Kerkwijk hier te lande het rjjkstelegraafnet aangelegd. Vele jaren was hjj daartoe bjjna onafgebroken op reis. Toen eene zoogenaamde reorganisatie van den dienst der rjjkstelegraaf tot stand kwam, werd, met ingang van 1 Januari 1875, de be trekking van ingenieur opgeheven en de heer Van Kerkwjjk op wachtgeld geplaatst. Behalve dat de politiek aan deze organi satie niet vreemd was, kwam erbjj dat de heer Van Kerkwijk steeds had aangedrongen op de vereeniging der administratie van posterjjen en telegrafie, waartegen de telegraafambtena ren gekant waren, omdat zij vreesden onder de postambtenaren geplaatst te zullen worden; daarom trachtten zij den heer Van Kerkwijk uit den telegraafdienst te verwijderen. De regeering trachtte het gepleegde onrecht eenigermate te verbloemen en benoemde wel dra, immers 19 Sept. 1875, den heer Van Kerkwjjk tot raadadviseur voor de telegrafie, zonder bezwaar van 's rijks schatkist. Wjjl het den ambtenaren van de telegraaf aan goede boeken ontbrak om de telegrafie te bestudeeren, schreef de heer Van Kerkwjjk eene handleiding, welke hij der regeering aanbood. In 1863 werd dit werk, zonder den naam van den schrijver te vermelden, door het ministerie van binnenlandsehe zaken uitge- ONDERWIJS. Heden zijn alhier de akte-examens voor manneljjke candidaten hegonnen, nadat die voor de vrouweljjke Vrijdag geëindigd zjjn. In 't geheel zjjn hier geëxamineerd 47 dames voor de akte L. O., waarvan er 33 slaagden. Voor de vrjje- en orde-oefeningen der gym nastiek slaagden 12 der 21, voor de nuttige handwerken 5 der 10 vrouweljjke candidaten. - Zaterdag jl. vierde de heer P. Janse te Schore zijn 40jarig jubileum als hoofd der school aldaar. Het gansche dorp vlagdetot zelf de droevige scheeve toren tooide zjjn grijs heid met de driekleur. Alle ingezetenen waren in een feestelijke stemming; de kinderen wer den onthaald in de school en de jubilaris ontving van alle zijden vele, ook stoffelijke, bewijzen van hulde en dankbaarheid. Zjjn ambtgenooten uit den omtrek, die elders ver gaderden, zonden hem hun beste wenschen per telegraaf. - In de Zaterdag door de afdeeling K r a b- b e n d jj k e van het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap gehouden vergadering deed de heer Lijbaart, hoofd der school te Krabbendijke, verslag van de bespreking met den heer Van Deinse, lid der Tweede kamer voor het district Hontenisse, van het aanhangige wetsontwerp tot regeling van het lager onderwjjs. Met vier afgevaardigden van eene afdeeling. waaronder éen van den Bond in Oosteljjk Zeeuwsch Vlaanderen, werden verschillende En niet 27 zooals in de Hollandsche bladen is gemeld. punten, die voor de openbare onderwjjzers van het meeste belang waren, éen voor éen bespro ken en de bekende voorstellen »Schagen" aan het Kamerlid ter overweging gegeven. De vergadering kreeg den indruk, dat hier voorloopig reeds van succes gesproken mag worden. Het ware, volgens onzen bericht gever, te wenschen, dat alle afdeelingen van onderwyzersvereenigingen konden besluiten, insgelijks te handelen. De Bond van Nederlandsche Onderwijzers heeft met 1170 tegen 501 stemmen beslist, dat het streven der Sociaal Democratische Onder wijzers Vereeniging. om den Bond te brengen op het standpunt van den klassenstrijd, af keuring verdient. Aan de Tweede kamer is namens het hoofdbestuur van de Vereeniging Volksonder wijs een adres gericht naar aanleiding van het ontwerp tot wijziging der wet op bet lager onderwijs, meer bepaald met het oog op het daarin erkende beginsel van verhooging der onderwijzersjaarwedden volgens anciënni teit en van verhooging van het minimum salaris. Adr. is evenwel van meening, dat het be lang, zoowel van den onderwyzer als van het onderwijs, dringend vordert, dat de eerstge- genoemde wettelijke verhoogingen komen ten laste van het rjjk, dat de laatstgenoemde ver hooging meer beduidend iB en'dat (ju opklim ming naar dienstjaren sneller geschiedt, zoodat het maximum eerder bereikt wordt. Bovendien zou adr. het een voldoen aan billjjke voorwaarden achten, als ook aan den onderwyzer, niet-hoofd der school, op 28 jarigen leeftjjd het genot van een vrjje woning, of, bij gemis daarvan, een billjjke vergoeding werd toegekend. Verder wordt te bennen gegeven, dat het hoofdbestuur, het billjjfe achtende, dat de Re geering in haar voorstellen tot wjjziging der genoemde wet de subsidie, aan byzondere scholen toegekend, verhoogt, het evenwel, vooral voor het onderwjjs ten plattelande, van het grootste belang zou achten, indien geen subsidie werd toegekend aan die kleine, bjj- zondere scholen, waar slechts door éen werk kracht aan zes of meer leerjaren onderwjjs wordt gegeven, aangezien daar van behoorlybe klassificatie of deugdeljjk onderricht geen sprake kan zjjn. Ten slotte wjjst adressant, in verband met de verhooging der subsidie aan het byzon- der onder wys en de verplichte verhooging van salaris naar dienstjaren, ten aanzien vooral van den ouderen onderwjjzer, die op wacht geld wordt gesteld, op de dringende noodza kelijkheid, dat bepalingen worden opgenomen, die dezen, hetzjj een vervroegd pensioen, hetzjj gedurende een langeren dan den thanB ijj de wet aangegeven termijn, een behoorlijk wachtgeld waarborgen. LETTEREN EN KUNST. Alweêr iets raadselachtigs over Electra. In het Hbld beweert de heer P. W. de Koning, dat de tekst van gènoemd veelbesproken stuk, zooalB die by de opvoe ring werd gezegd, vergeleken met den ge- drukten tekst van den schryver, heel wat verschilt. Men' heeft namelyk den geheelen oor- geven onder den titelBeschrijving der in Ne derland gebruikelijke telegraaftoestellen en inrichting der kantoren, met eenige voorschriften voor het gebruik en onderhoud. Van dit werk zjjn herhaaldelyk nieuwe uit gaven verschenen. In 1870 had de heer Van Kerkwjjk de vol doening dat de administratie van de rjjkste legraaf van het departement van binnenland sehe zaken naar dat van financiën werd over gebracht, waaronder toen de posteryen be hoorden. Toen het ministerie van waterstaat, handel en nijverheid werd opgericht, kwamen beide adminiBtratiën onder dat departement en in 1884 werden posterijen en telegrafie gesteld onder het bestuur van éen hoofd ambtenaar. Een der wenschen van den heer Van Kerk wjjk, waarop hij jaren lang had aangedrongen, was dat by den telegraafdienst ook vrouweljjke beambten zouden worden toegelaten, en die wensch werd in 1878 vervuld. De heer Van Kerkwjjk, die zich in 1855 te 'sGravenhage gevestigd had, was daar gerui- men tjjd lid en secretaris van het hoofdbestuur oer Vereeniging tot bevordering van fabriek- en handwerksnijverheid in Nederland en van 1861 1867 lid van den gemeenteraad. Toen in 1863 de heer Anemaet, lid van de Tweede kamer voor het district Zierikzee, was overleden, werd de heer Van Kerkwjjk den 26en Februari 1863 in diens plaats be noemd en na dien tjjd steeds zonder herstem ming gekozen, zoodat hij langer dan iemand anders onafgebroken lid der kamer is. »De geachte afgevaardigde van Zierikzee", die den uitersten linkerhoek van de voorste bankenry sedert 1863 bezette, is langen tjj een der vocalen in de Kamer geweest en heeft veel invloed geoefend op zjjn medeleden. In eene studie over den heer Van Kerkwjjk, opgenomen in het Leeskabinet van October 1899, zegt de heer Johan Gram o.a. »Als hjj het woord vraagt, dan weet de Ver gadering zeker, dat er pikante opmerkingen zullen vallen, dat 's mans ZeeuwBche rondheid zich niet verloochenen zal, en dat hij met eene openhartigheid en vrijheid, waarin weini gen hem evenaren, de dingen bjj hun naam zal noemen. Maar zij weten ook, dat zjjn advies kort en krachtig, zaakryk en pittig zal wezen. Als een zonnestraal in het grauw duister boort zijn grappig woord, zjjne ondeugende openbaarmaking, zijn scherpe aanval of zijn bijtende spot door de nu goed luisterende Vergadering. De verveling is geweken, en met gespannen aandacht wordt de heer Van Kerk wjj Ir gevolgd, om toch maar geene enkele pointe te verliezen. En telkens davert de zaal van 't lachen, als de niets en niemand ont ziende afgevaardigde, met zijn onbetaalbaar sans-gêne en leuke voordracht, een kostelyken zet ten beste geeft of dezen of genen eens even ongezouten de waarheid zegt. Is het een aanwezig minister, die door den »geacbten spreker" met ongeëvenaarde vrijmoedigheid onder handen genomen wordt, dan wenden zich de gezichten van vele leden, nieuwsgie rig-snel, met zeker leedvermaak naar den be trokken zondaar aan de ministerstafel, 'om zich te verkneukelen over de uitwerking, welke de aanval, berisping of verwjjt te weeg De spreker zelf, die zoo maar alles langs zyn neus weg zegt, gaat steeds geleidelyk, op min of meer eentonige wijze, door, schijnbaar zonder zich te bekommeren om het effect zijner sarcastische bommen en granaten. Wordt echter de hem omringende menigte te druk en woelig, hindert zjj hem door uitroepen of gepraat, dan kan hjj zyn ongenoegen niet be dwingen en legt den stoorders met een of ander bits woord het zwjjgen op. Voert hy het woord niet, dan is de heer Van Kerkwjjk hier en daar en overal, het factotum der Kamer, zich met velerlei bemoeiende, en als man van ervaring, die zyn Binnenhof op zyn duimpje kent,|het censorschap uitoefenende, links en rechts een grappig woord loslatende, een rake opmerking uitende of een zijner collega's een hartige waarschuwing toeduwende. Nauwelyks heeft de afgevaardigde bespeurd, dat er wat smeult of dat er iets aan de hand is,' of hij gaat er onmiddellyk op af en is met zjjne zeldzame speurdersgave in een oogwenk op de hoogte. Zit hjj rustig in zyn hoekje te luisteren, en schjjnt het hem toe, dat de

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1