MIDDËLBUBGSCHE COURANT. 18 April. 1001. Donderdag Wel eigenaardig NV MO. 1 Jaargang. Deze courant verschijnt dagelijks, met afzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.ie plaatsen in Nederland franco p.p., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. matige N. wind, THERMOMETER EN VERWACHTING. 17 April8 u. vm. 44 gr., 12 u. 52 gr., av. 4 u. 49 gr. F. Verwacht: gedeeltelijk bewolkte lucht, weinig verandering van temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle sadero faauliefeeriebten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 eént jrar regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiSn en reclames, niet afkomstiguit Zee laad,, beireflendé Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen AdvertcBtk-Barniu A. HE IiA MAR AraMAE. Voerbargmri 366, Amsterdam. Middelburg 17 April. is het zeker, na al de harde aanvallen die de Vrijzinnig-democratische Bond van liberalen kant te verduren heeft gehad en de zydelingsche en rechtstreeksche speldeprikken, waaraan die Bond dagelgks bloot staat, eens te vernemen hoe sommige hoofdorganen der clericale partg daarover zich uitlaten: meestal vrij wat be zadigder dan anderen. Wy geven daarvan een enkel staaltje aan de hand van Het Centrumdat, naar aanleiding van hetgeen De Standaard en het Soldaat Weekblad schreven, in zgn nommer van heden eenige opmerkingen maakt. Vooraf een enkele opheldering. Nog altjjd door wordt door bladen en per sonen geschreven en gesproken over de nieuwe party, waarmee zjj dan de Vrijzinnig democraten op het oog hebben. Dit iB ouzes inziens onjuist. Er is eenvoudig een nieuwe Bond opgericht, waarby zich kunnen aansluiten allen die zich, na het besluit omtrent de urgentie inzake grondwetsherziening, niet meer in de Liberale Unie thuis gevoelen. Dit mocht men wel eens, vooral aan de zgde der liberalen, goed onderscheiden. Als nu in het volgende de naam Vrijzinnig democratische party voorkomt, verlieze men dus niet uit het oog dat, al is dat ook op het oogenblik de meest gangbare benaming pnder hen, die liefst den nieuwen Bond bestreden, deze daarom, naar ons gevoelen, nog niet de juiste is. Het Centrum nu wgst op de bewering van De Standaard dat de vrjjzinnig-democraten te laat het liberaal partijverband hebben ver laten. Waren ze tien jaren vroeger uitgetreden, zoo zou nog èen heel stuk territoir, dat nu door de Sociaal-Democraten geannexeerd is, hun zgn toegevallen. Ze zonden het opkomend geslacht hebben geïnspireerd. Bezieling zou in breede kringen van hen zjjn uitgegaan. En reeds nu zouden ze als een machtige party in het land staan. Nu daarentegen is al het profijt van hun weifelen en aarzelen voor de parlementaire socialisten geweest, die minder nog onder de arbeiders dan onder de jongere intelligentie, onder studenten, predikanten, letterkundigen en onderwijzers zeer aanmerkelijke vorderin gen hebben gemaakt. En niet alleen, dat het socialisme hun in den weg staat, maar het drukt hen en maakt hen onvrij. De leus, waaronder hun party geboren werd, is van Troelstra's motie uitgegaan. Hjj staat als peter van het kindeke, dat feitelijk Ker- ilgk als geestelgken vader heeft te erkennen." Er steekt in deze opmerkingen van De Stan daard ongetwijfeld iets waarszegt Het Cen trum. Maar de vraag mag toch worden ge steld, of de vrijzinnig-democraten ook bjj een tgdiger optreden aan het socialisme den pas, geheel of grootendeels, zouden hebben a'ge sneden Dit nu gelooven wg niet. Zg zouden wellicht binnen korter tgd een flin ker terrein hebben veroverdmaar daarop zöu dan door de partij van Troelstra c. s. spoedig een scherpe aanval zjjn gericht, en dien aanval zouden de vrgzinnig-democraten niet hebben kunnen afweren. Men heeft het gezien in Duitschland, waar de vrijzinnigen van Richter als 't ware de voorlooperB zyn geweest der volgelingen van Bebel en Liebknecht; en m België, waar Janson c. s. den weg bereidden voor Vandevelde en Defuisseaux. Een radicale party, of fractie, bestond reeds tien jaren geleden in ons land, en toch zgn de parlementaire socialisten als een vast corps opgetreden, hebben zg links en rechts ver overingen gemaakt. Dat de vrgzinnig-demo craten zooveel gelukkiger zouden zgn geweest en het opkomen der S. D. A. P. zouden heb ben belet, is moeilijk aan te nemen. Intusschen zal wel niemand ontkennen, dat de tactiek der heeren Troelstra c. s. de nieuwe party in haar beweging en ontwikkeling be-- lemmert, en dit wordt door De Standaard zeer juist in 't licht gesteld. Het is voor de vrg zinnig-democraten thans uitermate lastig een pakkende leus te vinden, daar de socialisten hen steeds een eind vooruit zgn. Bg het census-kiesrecht wilde Groen van PrinBterer altijd een gulden onder Thorbecke gaan, m. a. w. de aüti-revolutionnaire leider wenschte attyd nog meer kiezers, dan de liberale de partg van mr TroelBtra nu biedt onder elk opzicht bi meer öf minstens evenveel als de fractie van den heer Treub. En daar de elementen, waaruit deze beide groepen zich eonatitueeren, per se naar uitersten overhellen, laat zich gemakkelyk gissen, wie daarbij f&n ft langste eind zal trekken. Toch is de mogelgkheid niet uitgesloten, dat mettertijd wellicht eenige teleurgestelden van het socialistische kamp hun toevlucht gaan zoeken bg de vrgzinnig-democraten. Men heeft ook »revolutionnaire" socialisten »parle- mentair" zien worden, en dat de eenheid in het socialistische leger opnieuw ernstig be dreigd wordt, behoeft, na het jongste Utrecht- sche congres, geen betoog meer. Het Sociaal Weekblad thans het voornaamste orgaan der vrgzinnig-democraten, moge zich echter op dit punt wachten voor &1 te groote illusies. Het blad zegt in zgn nummer van 18 dezer »Wg gelooven, dat or geen beter bolwerk bestaat tegen de sociaal-democratie dan de vrgzinnig-democratie. Massa's en massa's, vooral algemeen stemrechtmannen en arbei ders hebben zich, bedriegen wg ons niet, aangesloten bg de sociaal-democraten, omdat ze bg deze party het dichtst stonden, omdat ze zich in deze omgeving nog het best thuis gevoelden, al was er veel, dat hun ook hier allesbehalve beviel. Nu hebben ze een eigen thuis. Als de sociale richting geheel tot haar recht komt (en dat kan ze eerst als hetkies- rechtstruikelblok is weggenomen), zal veel ongelgkheid, veel onrechtvaardigheid, veel ontevredenheid worden opgeruimd en zal van zelf de richting verdwgnen, wier theorieën tweedracht zaaien in de maatschappg en wier streven ons evenmin bereikbaar schijnt als dat der Tolstoïanen, op wie zg altgd zoo medelgdend neerzietdaargelaten dat het ideaal der lsatsten mg verre verkieslgk voor komt boven de socialistische maatschappg." Wat een vreemden indruk maakt bg deze ontboezeming en profetie is, dat het S. W. ze vergezeld doet gaan van een warme op wekking tot alliantie met de socialisten en in een loftuiting op de sociaal-democratische afgevaardigden o. a. zegt»De soe.-dem. afge vaardigden hebben volstrekt geen kwaad ge daan, maar wel veel goeds. En zou dat ver anderen, wanneer er bgv. acht in plaats van vier bg de volgende verkiezing uit de stem bus kwamen, zelfs als ze met hun achten op de politieke wipplank gingen zitten?" Vragewaartoe dient het optreden der «rpzihm^-democratiache groep, wanneer de vertegenwoordigers der sociaal-democratische party in vier jaar tgds volstrekt geen kwaad in de Kamer hebben gedaan, maar wel veel goeds Men kan toch bezwaariyk aanne men, dat zg al dien tgd hun beginselen en hun partybelang uit het oog zullen üebben verloren. En nog veel minder is te veronder stellen, dat zulks het geval zal zgn, wanneer zg in dubbelen getale terugkeeren en een macht verkrggen, die hen in staat stelt op de wipplank te gaan zitten. De zonderling wijze, waarop de redacteur van het S. W. over de socialistische corypheeën in 't Parlement spreekt, vormt een al te schril contrast met de voorspelling dat het socialisme verdwgnen zal, als de richting tot haar recht komt, waarvoor de »vrgzinnige democratie" zich opmaakt. De samenwerking met de socialisten, door het S. W. met zooveel sans-gêne bepleit, wettigt maar al te zeer het vermoeden dat men zich in de nieuwe partg nog lang niet sterk voelt, geen eigen en vasten grond onder de voeten heeft en des wege denoodige zelfstandigheid mist. •//Wat onbegrensd lev.en wil, sterft onver- biddelgk den dood der vervloeiing", zegt de Standaard. Dit gevaar schgnt voor de jongste onzer politieke partyen inderdaad niet geheel denk beeldig. Aldus Het Centrum. Wg laten de meening van de redactie voor wat ze is, al is daar, dunkt ons, heel wat tegen in te brengen. Evenzeer als wg de voorspel lingen van De Standaard en de verwachtingen en gevoelens van het Sociaal Weekblad laten voor hen, die ze verkondigen. De nieuwe Bond is nog pas in wording. Wat daaruit kan voortkomenwat er van worden zalwelke personen zich daarbjj zul len aansluitenwelke kracht die Bond zal •uitoefenenvalt nog niet te zeggen. Maar dit is zekerlang niet allen, die lid van dien Bond werden, zullen beamen al wat tegenwoordig op zgn naam wordt gezegd en geschreven. Wg merkten dit reeds vroeger op. Bg voorkeur geschiedt die onjuiste voor stelling door liberale bladen zeivenniet het kennelgk doel om de verwarring, welke door hun schuld reeds bestaat, nog grooter te maken. Wg vinden dit eene ongeoorloofde taktiek. Onzerzgda namen wg tegen dien Bond eene afwachtende houding aan, in de overtui ging dat, zoolang nog geen definitief bestuur is gekozen; er van zgn daden of houding nog niets of weinig is geblekenveel nog gere geld en vastgesteld moet worden dit de beBte taktiek isen er nog geen reden is om zich beslist voor of tegen de politiek van dien Bond te verklaren. Wg trachtten wel tegenover dien Bond de billgkheid in acht te nemen. Wg béstreden de kleinzielige houding, door velen, en door de groote pers vooral, tegenover den Bond aan genomen; wg verhieven onze stem tegen de partgdige, onrechtvaardige, onbillgke wgze, waarop men dien Bond heeft bestreden. En dat zouden wg ook gedaan hebben, en dat zullen wg ook blgven doen, wanneer dezelfde tactiek tegenover de Liberale Unie werd of wordt gevolgd. Tal van liberalen mochten wel dit voorbeeld volgen en vooral zich onthouden van het üiee- deelen en verspreiden van berichten, zooals men reeds herhaaldelijk deed over de bespre kingen tusschen de liberalen in het district Middelburg en nu weêr dezer dagen over de houding der vrijzinnigen in het dis trict Den Helder, waardoor men koren aan brengt voor den molen der clericalen en de liberale zaak meer bederft dan de oprichting van den Vrijzinnig-democratischen Bond heeft gedaan. NIET VEEL WIL TAN HE REIS had de heer Troelstra Dinsdag van zyne interpellatie in de Tweede kamer in verband met de houding der Regeering tegenover den acht-maandelgkschen oefentgd. De vragen waren dan ook zegt Hei Vad. van dien aard, dat antwoord van zelf was uitgesloten. Wjj zullen volstrekt niet bewe ren dat er nooit aanleiding kan bestaan te vragen naar afspraken in den Ministerraad of naar hetgeen tusschen de Kroon en de Ministers is verhandeld. Dit kan noodig zgn teneinde omtrent de mate van homo geniteit tusschen de Ministers ingelicht te worden of ook omtrent de grens hunner verantwoordelijkheid, maar in 't geval, dat hier te behandelen viel, was geen ander mo tief voor zulke vragen te ondekken dan een zekere nieuwsgierigheid, die, wat de heer Troelstra zeggen moge, niet tot de politieke deugden behoort. Als men zich te beklagen had uit parlementair oogpunt over den afloop der crisis, dan was het iets anders, maar 't komt ons voor, dat in dien zin de heeren Troelstra en Van Gilse zich allerminst te beklagen hadden. De Regeering is gebukt voor den wensch der Kamerde Ministers Borgesius en Röell aanvaarden haar beslissing; de tegenwoordigheid van generaal Kool bewgat dat de geheele Regeering met de Kamer wil samenwerkeneen Regeeringsverklaring in den aanvang der zitting verzekert het ten overvloedewat wil men meer Nu zullen wg volstrekt niet zeggen, dat in 't heele verloop dezer zaken de Regeering bewonderenswaardig veel stuw heeft getoond of een buitengewoon krachtige houding heeft aan den dag gelegd; en als de slotbedreiging van den heer Troelstra beteekent, dat hg van plan is daaruit behoorlgk politieke munt te slaan, dan kunnen wg dat uit partgleider's standpunt begrgpen. Maar reeds het verwg- zen der quaeBtie naar den Btrgd buiten het Parlement in zgn eenigszins verlegen repliek toont voldoende, dat een parlementair object voor den strgd ontbrak. Het uitvoerig ariti- seeren van den Minister Eland was thans volkomen overbodig. De eenige vraag, die recht van bestaan had, was deze, waarom de heeren Borgesius en Röell kónden blgven zitten, terwgl de heer Eland heenging. De daarop gevonden verklaring, dat hetgeen voor den Minister van Oorlog een hoofdpunt was, voor de beide andere Ministers een détail mocht zgn, was een niet onaardige vondst ter vergoelijking van het geval, maar onvoldoende rechtvaar diging voor wie hechten aan ministerieele homogeniteit. De indruk wa-s steeds ge weest, dat men hier te doen had met een hoofdbeginsel der voordracht, dat van den beginne at bg de geheele Regeering vast stond en waarvoor zij in haar geheel zich verantwoordelgk stelde, en 't is de fout der Regèering, dat zg niet gezien heeft, noch vooraf, toen zg haar beginselen formuleerde, noch daarna, toen de Kamerstrooiningen haar duidelgk werden, dat de quaestie niet van die beteekenis was om er een nederlaag aan te wagen. Maar in 't belang der zaak is het ten slotte beter, dat de Ministers van Binuenlandsche Zaken en 'Marine maar over hun inconsequentie heenstappen, dan dat het belang van de regeling onzer strgd krachten en souffrance bleef. Zal de zaak terecht komen, dat is nu de groote vraag. Er was bg een deel der Kamer al niet veel geneigdheid bg ft vele andere werk, om nu maar weer aan de legerwet te beginnen. Na eenig geschermutsel en ha ta melijk krachtig vèrzet is de behandeling op Donderdag bepaald. Ei zitten nog wel wat haken en oogen aan, en de lust om allerlei andere wetten, moties, interpellaties te be handelen zal de Kamer er toch wel niet toe verleiden om er nu maar korte metten mee te maken. Veel zal afhangen van 't beleid van generaal Kool, die er zich Dinsdag toe bepaalde een martialen blik over het slagVeld te werpen en in verschillende hoeken op Ver kenning uit te gaan, waarby hg zich zeker over de ontvangst niet te beklagen had. De antirevolutionaire heeren hoopt men Donder dag gesterkt terug te zien, na het verfriBsehend bad eener deputatenvergadering, waarvoor men zoo welwillend was hun vacantie te gunnen. BENOMDNGES ENZ. Bg kon. besluit is aan den comm. der scheepmakers J. W. Schuitman, den opz. der magazgnen 3. F. Schooff, den lsten bewaarder S. de Back, den bewaarder G. C. Boekhoven en den opz. van politie H. J. Reisig, allen van 's ryks werf te HellevoetsluiB, eervol ontslag uit 's rgks dienst verleend en is bevorderd tot opzichter der magazgnen by genoemde werf de lste-bewaar- der P. van der Does is aan den lnit. t/z 2de kl. N. van de Roemer vergunning verleend tot het waarne men van eene particuliere betrekking buiten het zeewezen voor den tgd van éen jaar, onder stilstand van non-activiteitstraktement en zon der opklimming in de ranglget, en is bevor derd tot luit. t/z 2de kl. de adelborst 1ste kl. W. C. Canters; is in zgn rang overgeplaatst bg het reg. gren. en jagers de kap. L. 3. H. Habbema, van het 8ste reg. inf. is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Texel C. S. de Wit, thans comm. der telegraphie 3de kl.te Rhenen, J. C. Singels, thans comm. der posteryen 2de kl., en is aan den comm. der posteryen 3de kl. R. F. C. baron Bentinck van Shoon- heten, op verzoek, eervol ontslag verleend uit 'srgks dienst. ÜIT STAD EN PROVINCIE. Uit Vlissingen. Sedert eenigen tyd werd op de werf der koninklgke maatschappg De Schelde koper ge mist. Dinsdag nu is door een der wachtslieden op heeterdaad betrapt de Btoker terwgl hg bezig was in een der bergplaatsen, welke hjj met een valschen sleutel had geopend, eenige blokjes koper zich toe te eigenen. De zaak is in handen van de politie gesteld. De op die werf in aanbouw zgnde torpedo booten zullen Minotaurus en Python worden gedoopt. De Engelsche missie, met den hertog van Abercorn aan 't hoofd, belaBt geweest met de troonsbestgging van koning Eduard aan het Duitsche hof bekend te maken, kwam heden met den sneltrein van 10.20 uur daar aan, óm met de dagboot naar Engeland terug te keeren. In het afgeloopen winterseizoen werden door de volksbibliotheek van de leesvereeni- ging te Aagtekerke, behalve de weke- lyksche tgdschriften-portefeuilles aan de leden, aan 36 lezers 679 boeken ter lezing uitge reikt. Het aantal boekdeelen van genoemde biblio theek bedraagt thans 480. Het festival, den tweeden Pinksterdag te Goes te geven, belooft heel wat. Reeds 13 muziekgezelschappen uit Zeeuwsch Vlaanderen, Walcheren, Noord- en Zuid- Beveland hebben zich aangemeld. Ook vele turners hebben hun medewerking toegezegd. De vergadering op Dinsdagavond, waar Samson en Keimpe Hogerhuis optraden, was, vooral door nieuwsgierigen, goed bezocht. Debat had niet plaats en voor het vormen van een Hogerhuisoereeniging was geen animo. Tegen 1 Juli a.s. is door mej. A. de Jongh—Müller te Heinkenszand ontslag gevraagd uit hare betrekking van gemeente vroedvrouw. In de Dinsdag door de Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingenverkeer te Zierikzee gehoudenalgemeenevergadering, door 22 leden bjjgewoond, werd, na eenige huishoudeiyke zaken, als bestuurslid herkozen de heer H. C, van den Ende, terwgl als zoo danig weiden gekozen: *n de plaats van den heer Van Breen, de heer J. J. v. cL Ven en voor den overleden heer M. Koole de heer W. C. de Crane. Er werd besloten aan de Tweede kamer een adres van adbsesie te zenden inzake de motie- Van Ggn tot verbetering van het Hellegaten aan den gemeenfceraad te verzoeken hetzelfde te doen. Verder werd besloten weder reclameplaten te drukken, waarvan een gedeelte door de tramdirectie wordt verspreid, en te trachten pleizierbooten naar Zierikzee te doen komen, waarvoor herinneringsmedaillee zullen uitge loofd worden. Tot het gemeentebestuur zal een verzoek gericht worden om rustbanken in de wande lingen te plaatsen en aan de tramdirectie om het tarief voor het vervoer van de fietsen op de kleine trajecten te verlagen. Ook zal ge poogd worden muziekgezelschappen van het eiland te bewegen zich meer buiten hunne gemeente te doen hooren. Gedurende de vorige week werden van Bruinisse verzonden 900 ton mosselen naar Holland, België, Frankryk en Engeland ad 2.20 tet 1.80 per ton naar kwaliteit. Van de Zuiderzee werd aangevoerd 1200 ton mosselzaad ad 1 per ton. Bg ?de Dinsdag te St Pbilipsland gehouden stemming veor een lid van den raad (vacature-Nieuwenhuyzen) waren uitgebracht 135 geldige stemmen.* Gekozen is de heer Th. A. Boudeling met 79 stemmen. De heer P. van Dgke bekWam er 56. Bg de Dinsdag ce Koewacht gehou den stemming voor lid van den raad waren van de 257 kiezers er 198 opgekomen, die uitgebracht hebben op de heeren Ph. Persen 59, J. Kip» 49 en Ed. de Vleeschouwét 71 stemmen, zoodat er den 80n dezer herstem ming moet plaats hebben tusschen den eerst en den laatstgenoemden. 19 stemmen werden ongeldig verklaard, terwgl 3 kiezers blanco hadden geBtemd. Blgkens het verslag der Onderlinge ver zekeringsmaatschappij tegen hagelsehade in het voormalig Ve district van Zeeland over 1900 is het ledental toegenomen met 12 en bedraagt het thans 396het aantal verzekerde gemeten vermeerderde met 318 en klom tot 16.243. Werd in 1899 aan hagelsehade slechts 82.78 uitbetaald, in het afgeloopen jaar be droeg die niet minder dan 5.492.01, uit betaald aan 25 deelgenooten. Sedert de oprichting der maatschappy is voor f 19.880 aan schade vergoed. De te Terneuzen tegen Dinsdagavond uitgeschreven vergadering vanwege het Nederl. comité voor algemeen kiesrecht werd slechts door een 25tal personen bezocht. De belangstelling was dus gering en voornameiyk de arbeiders schitterden door afwezigheid. Als spreker trad op de heer B. Reyudorp, uit Amsterdam, met het onderwérp i>De stryd der arbeiders." Hfj B'ehetae de tegenwoordige maatschappeiyke toestanden, de positie der arbeiders in den staat, en bétoogde dat in hun toestand slechts verbetering kan komen door het invoeren van goede sociale wetten. Deze kunnen 2. i, Blechts verkregen worden wanneer de arbeiders zeiven invloed op de wetgeving kunnen uitoefenen, waarom de kwestie van herziening van art. 80 dér grond wet, om te kunnen komen tot algemeen stem recht, voet alle burgers van den staat urgent mag worden genoemd. Debat had niet plaats. Evenmin bestond by het gehoor lust om te voldoen aan de uitnoodiging van den spreker tot bet vormen eener democratische- of vol kskiesvereeniging, of een afdeelxng van de S. D. A. t. Maandag stond de schilde* J. H. te Z a a m s l a g boven op een kist, die nog geen meter hoog was, zgn werk te verrichte». De man schynt van de kist gevallen te zgn, althans hg werd bewusteloos er naast ge vonden. De te hulp geroepen geneesheer onderzocht den gevallene, die vreeselgke pgnen leed; ver- moedelgk is de man inwendig ernstig ge kneusd. Hg werd naar zgn woning gédragen. De inwoners dier gemeente, die, dóór het gebruiken van spyzen uit pas vertinde pan nen, bloedvergiftiging hebben gekregen, zgn nog lang niet beter. Te Oostburg werd Dinsdagavond den heer J. Roda, toen het bekend was dat hg benoemd was tot hooid der school te Bier vliet, door de muziekvereeniging, waarvan hg tot vóór eenigen tgd directeur was, een serenade met fakkellicht gebracht. Velen zien den heer Roda inet leedwezen vertrekkenal gunnen zjj hem ook de ver betering zynex positie.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1