MIDDËLBURGSCHE COURANT. N°. 73. 144° Jaargang, Woensdag 27 Maart, Slechte manieren. 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.le plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 26'Maart: 8 u. vm. 32 gr., 12 u. 34 gr., av. 4 u. 37 gr. F. Verwacht: zwakke N. W. wind, bewolkte lucht, nachtvorst, weinig verandering van temperatuur. Advertentiën20 cent por regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau 1 266, Amsterdam. A. DE LA MAR Azn., N.Z. Voorburgwal J Ohemel, sta ons bij Dit mag het Nederlandsche volk wel uitroepen met het oog op de naderende verkiezingen Het heeft weêr een voorproefje gehad van hetgeen ons allen in die dagen wacht, bij gelegenheid der verkiezing in het derde distriet van Amsterdam. "Wat al geschrijf en gewrijf! En zoo zal het ook in Juni gaan, vooral na de oprichting der nieuwe partij, de Vrijzinnig-democratische. Men weetde strijd in Neerland's hoofd- atad is Maandag beslist ten voordeele van den liberalen candidaat, den heer C. H. den Hertog, die 1876 stemmen verwierf. Op den sociaal-democraat Henri Polak waren er 1583 uitgebracht. Bij de eerste stemming verwierven de heeren Den Hertog 923, Polak 1026 en mr Z. van den Bergli, vrijzinnig democraat, 777 stemmen. De heer Den Hertog ging dus Maandag 953, Henri Polak 557 stemmen vooruit; terwijl er dien dag 3459 geldige stemmen werden uitgebracht tegen 2726 op 18 Maart, dus 733 meer. Het valt moeilijk conclusies uit zulke cij fers te trekken. Men zou, om zuivere be rekeningen te kunnen maken, goed moeten weten, wie er bij de herstemming thuis gebleven zijn van hen, die de eerste maal waren opgekomenwelke thuis blijvers op 18 Maart den 25sten wel zijn verschenen. Dit alles is .door ons niet na te gaan. Maar onjuist zal toch wel de opvatting niet zijn, dat Maandag veel meer clericalen zijn opgekomen, om, ingevolge de wenken, door StandaardTijd en Centrum'gegeven op den heer Den Hertog te stemmen, ten einde den sociaal-democraat te weren. En tevens dat ook de 777 kiezers, die bij eerste stemming mr Van den Bergh heb ben gekozen, lang niet eenstemmig zijn geweest in hunne keuze op 25 Maart. Een deel hunner voldeed stellig niet aan den wenk van prof. Treub, om op Henri Polak te stemmen. En juist over dien wenk is heel wat te doen geweest. Daarover is in de Amster- damsche bladen een hevige strijd gevoerd de een vond het onverantwoord van prof. Treub om zulk een advies te gevende andere noemde den heer Den Hertog een zeer tweeslachtig man een derde vond het spelen in de kaart der kerkelijken, wanneer men Henri Polak liet vallen. Dit laatste standpunt zal menigeen ver bazen. En daarom mag het wel eens onder de oogen gezien en ernstig overwogen worden, Het was de heer J. H. Geerke, een der mede-oprichters van den Vrij zinnig-demo- er at'tsclien Bonddie dit gevoelen is toege daan en het aldus toelichtte „Trouwens, de hartelijke steun, dien de heer Den Hertog van de zijde der kerke lijke partijen ondervindt, moet, naar mijn bescheiden meening, niet gezocht worden in socialistenphobie daarover is men, nu toch al lang hoon maar wèl in de over weging, dat alles moot aangewend worden om te voorkomen, dat de partij in de Kamer versterkt worde, die Grondwetsherziening wil. Bij de bestaande kieswet hebben de kerke lijke partijen haar „menekens" geteld en zij weten precies over welk een getalsterkte zjj kunnen beschikkende sterkte, groot genoeg om, vooral wanneer zij gecombi neerd optreden, haar do overwinning te doen bezorgen, ten minste haar daarop groote kans te geven. De kieswet-Yau Houten bezorgde haar in 1897 bijna de overwinningna dien tijd hebben de kerke lijke partijen zich veel beter kunnen orga- niseeren, en waarom zouden zjj nu, ter wille van een bogiusel van politieke recht vaardigheid, tegen de verkiezingen over vier jaren haar geheele organisatie weer op losse schroeven zetten? Te meer zou dit van haar zijde niet „politiek" zijn, om dat zij meenen met de kieswet-Van Houten ook de Provinciale Staten te kunnen „om" krijgen en daardoor de samenstelling der Eerste Kamer te kunnen wijzigen. Op de kerkelijke partijen is het bekende versje toepasselijk Wat je hebtmijn lieve Keetje, Och, kinddat weet je Maar wat is in het verschiet, Dat weet je niet." Dit beweren zal velen zonderling toe schijnen, omdat zij juist altijd bij uitbrei ding van het kiesrecht overheersching van het elericalisme vreezen. Alsof de kerke lijke partijen dan juist niet voor grond wetsherziening zouden zijn en voor zulk eene uitbreiding die hun macht kan ver sterken Dien vveesachtigen zij daarom aanbevolen over de opmerking van den heer Geerke eens ernstig na te denken. Wat deze schrijft over het streven der clericalen om de Eerste Kamer om te krij gen, is juist. De Standaard is reeds vol moed dat dit lukken zal. Reden te meer om ook van liberale zijde niet zoo afkeerig te zijn van grondwets herziening, waardoor eene andere wijze van samenstelling van ons Hoogerhuis mogelijk wordt gemaakt. Wij hebben gezinspeeld op den strijd, die in Amsterdam is gevoerd, en er op gewezen hoe die vooral gericht was tegen den jongen Vrijzinnig-democratischen Bond en in 't bij zonder tegen prof. Treub. Wij kunnen ons voorstellen dat menig liberaal met vreeze en beven dien Bond aanschouwt; dat er zijn die eene afwach tende houding tegenover hem aannemen, tot tijd en wijle een definitief bestuur is een volledig program is vastgesteld, iets meer weet van zijn handel en wandel. Dit alles kunnen wij begrijpen en billijken. Maar wat wij niet kunnen goedkeuren is de wijze waarop een deel der groote pers tegen die nieuwe partij ageertalles, rijp en groen, in hare kolommen opneemt om haar te bestrijdenhet zotste, het meest onbekookte geredeneer niet erg genoeg vindt om haar in miscrediet te brengen. Ib het vrees, 'is het ergernis, of is het boosheid die al deze pennen bestuurt P Daar heeft men nu de kalme redactie van Het Vaderland! Zij is compleet de kluts kwijt. Treub Koning van de Vrijzinnig demo cratische partijTreübiaansche zweep, waarvoor ieder moet buigen. Dit alles dwarrelt haar door het hoofd. Zelf-executie ten bate der sociaal-demo cratie Dat was het streven van prof. Treub. In de Tweede Kamer Drucker, Van Kaalte, Fokker, gedreven door de Treübi aansche zweep, dravend voor de sociaal democratische zegekar En daarbuiten prof. Molengraaff en Smidt, ook het hoofd buigende voor prof. Treub. Wat een vreeselijke nachtmerrie Het zijn er nog al mannen naar om zich te laten drijven en om ootmoedig te buigen En dat alles omdat prof. Treub de mee ning uitsprak, dat de Vrijzinnig-democraten in het derde district te Amsterdam Henri Polak, den voorstander van Grondwetsher ziening, moesten stemmen, en niet den heer Den Hertog, den oud-radicaal en vroegeren voorstander van algemeen stemrecht, maar die thans „bekeerd" is qn uit don aard dei- zaak voor zijn vroegere radicale medestan ders geen zeer aanlokkelijke candidaat we zen kon. En blijkens de bewering van den heer Geerke, was er voor de opvatting van prof. Treub nog al wat to zeggen. De uitslag heeft echter geleerd, dat lang niet allen dien wenk hebben opgevolgd. De Arnh. Crt, die in zjjn nommer van heden ook Het Vad. bestrydt, schrijft o. a. 'tls onvoorzichtig om van voortreffelijke en betrouwbare" beginselen van den heer Den Hertog te spreken, van den man, die als een der steunpilaren der vroegero Amsterdamsche radicale party en als kampioen voor de zooge naamde »moreele politiek", welke gericht wai onmiddellijk tegen de liberale partij, zich een Gemeenteraadszetel en zekere positie verwierf, welke hem thans nopen het oude radicale programma te verloochenen en zich op 't schild te laten heffen dooi de vroeger zoo bestreden liberale party. Nu, dat zjjn je voortreffelijke en betrouwbare beginselen wel! Maar zijn zij die dit wèl deden, zoozeer te laken Stel nu eens dat in een district, nadat bij eerste stemming een sociaal-democraat was uitgevallen, eene herstemming moest plaats hebben tusschen een liberaal en een clericaal. Zou het dan zoo afkeurenswaard zijn en onverdedigbaar wanneer de socialisten den liberaal kozen? En zouden de liberalen dit zoo kwalijk nemen Zouden zij den steun van die zijde niet gaarne aanvaarden Maar in die kwestie willen wij ons niet verder verdiepen. In dergelijke gevallen, bij herstemmingen, moet, naar gelang van de bijzondere omstandigheden in elk district en in verband met de betrokken candidaten, elke partij weten wat haar te doen staat. Doch en hier komen wij aan het zwaartepunt van ons betoog te Amster dam heeft de Vrijzinnig democratische Bond niet gesproken. Prof. Treub alleen heeft advies gegeven de radicale kiesvereeniging heeft dit opge volgd, is daarna ontbonden en zal zich nu bp genoemden Bond aansluiten. Het Vad. geeft een geheel verkeerde voorstelling van zaken; zijne redactie doet dit willens en wetens en overdrijft door de woorden en daden van prof. Treub te stellen op rekening van den Bond. Door te schrij ven als zij doet, speculeert zij op socialisten vrees en op parti-pris tegen prof. Treub. Dergelijke slechte manieren zijn harer onwaardig en zij moest die overlaten aan blaadjes van minder allooi. Zij heeft zich daardoor nooit doen kennen, maar is nu op den verkeerden weg geraakt. De tegenstanders van den Vrijzinnig- democratischen Bonddie oud-vrienden, schijnen echter na de in Utrecht gehouden vergadering zenuwachtig opgewonden te zijn geworden. In de angst dat de liberale partij kwaad zal geschieden, slaat men onbekookt, links en rechts, en benadeelt men zelf haar nog meer dan ooit een Vrijzinnig-demo craat dit doen zal. Correspondenties uit Amsterdam doen opgeld als daarin "radicalen of de nieuwe Bond slechts worden aangevallen. Daar mag wel een andere geest vaardig worden over die bestrijders van den Vrij zinnig-democratischen Bondal betreurt men zijn optreden ook nog zoo zeereen geest van ridderlijkheid, waardigheid en eerlijk heid, wil de aanstaande verkiezingstrijd geheiligd worden en in het uiterste oogen- blik tusschen al wat vrijzinnig zich noemt, de samenwerking mogelijk zijn waarop men zoo zeer aandringt. Nu worden de geesten bedorven door onwaarheid, valsche voorstellingen en een zijdigheid. Dat tegen te gaan, terug te keeren op de goede paan; wij meenen, dat het meer dan tijd wordt voor sommige liberalen, die zoo hoog opgeven van hun strijden voor 's lands belangen. Zij zijn thans op weg zich zeiven te exe- cuteeren, maar wat erger is te lijkertijd aan een eerlijken strijd een on- herstelbaren knak toe te brengen. Dit moet, het kan niet anders, bij de verkiezingen in Juni zijn nadeeligen invloed doen gevoelen en het vellen van een juist oordeel voor de kiezers nog onmogelijker maken dan nu reeds meestal het geval is. Wie dat niet inziet, is óf verblind door partijdigheid óf erger. BMOËMOGM MZ. Bij kon. besluit is de duur van de reeds verlengde detachee ring van den eerste-luit der inf. L. Schutte, iij de landmacht in W.-I., andermaal verlengd, thans met elf maanden, en alzoo nader be paald op vier jaren en elf maanden; is bevorderd tot opzichter van 's rijkswater staat 1ste kl. C. M. Ritmeester, thans 2de kl. is de O.-I. ambtenaar met verlof J. Jung- backer, laatstelijk baastimmerman, tevens zeilmaker bjj het marine-etablissement te Soerabaija, op verzoek, wegens physieke on geschiktheid, eervol uit 's lands dienst ont slagen, met toekenning van pensioen. Op 15 Juli e. k. e. v. d. zal te 's Graven- hage worden afgenomen het eerste examen voor de betrekking van surnumerair der dir. bel. invoorr. en acc., en wel voor tien plaatsen. De minister van waterstaat heeft op de ver zoeken van verschillende Kamers van koop handel en fabrieken, om verhooging van het maximum gewicht voor gewone brieven, ge antwoord, dat er bezwaar bestaat de grens van 15 gram voor het enkelvoudig port der brieven tot 30 gram (door de Zutphensche Ka mer gevraagd) uit te breiden. Door de Kamer trt Njjmegen (gesteund o. a. door Arnhem) is gevraagd opvoering van het maximum gewicht tot 20 gramdat ook daar tegen bjj den minister bezwaar is, bljjkt uit zijn antwoord niet. Het examen van hen, die wenschen~te wor den toegelaten tot de verbintenis als vrijwil liger voor het reservekader bjj de inf. of bjj de vest.-art.. zal dit jaar plaats hebben op 24 Juli a. s. en zoo noodig op een of meer Middelburg 26 Maart. VERKIEZINGEN. Bij de Maandag in district III te Amsterdam gehouden herstemming voor een lid der Tweede kamer (vacature-mr Hartogh) is gekozen de heer C. H. DEN HERTOG met 1876 stem men. Op den heer Polak waren er 1588 uitge bracht. Bjj eerste stemming kreeg de heer Polak 1026, Den Hertog 923 en mr Z. van den Bergh 777 van de 2726 uitgebrachte geldige Btemmen. In een klein deel van ons vorig nommer werd dit nog opgenomen. In verband daarmede zal de aanmelding voor het examen moeten plaats hebben vóór 24 Juni a. s. bjj den hoofdofficier voor het reservekader, te 's Gravenhage, Paramaribo- straat 11, door het inzenden der kennisgeving volgens model. Het examen zal dit jaar worden afgenomen te Amsterdam, Arnhem, Assen, Breda, Deven ter, 's Gravenhage, Gorincbem, Groningen, Den Helder, Leeuwarden, Maastricht, Mid delburg en Utrecht. Aan het examen kan ook worden deelgenomen door hen die in het jaar 1884 geboren, op den dag of op een der dagen, waarop het examen wordt gehouden, den leeftjjd van 17 jaren nog niet hebben bereikt. PRINS HENDRIK IN DEN RAAD VAN STATE. Wjjl wjj slechts in een deel der oplaag van ons vorig nommer, de ons eerst te vjjf uur inde toespraken van H. M. de Koningin en van Prins Hendrik, ter gelegenheid van de installatie van laatstgenoemden als lid van den Raad van State, konden opnemen, laten wjj die hier nogmaals volgen, met de rede van den vice-president van die hooge verga- De Koningin zeide het volgende: Mjjne Heeren, Het iB Mij zeer aangenaam heden als voorzitter van deze vergadering op te treden, temeer waar ik thans mjjnen be minden gemaal zal installeeren als lid, mat raadgevenden stem, van dit hooge college." H. M. wendde zich daarop tot Zijne Ko- kinklijke Hoogheid en zeide »Ik heb U zitting gegeven in den Raad van State, omdat gjj nergens betere gelegenheid zult hebben grondiger kennis te maken met onze wetgeving en onze staatsinrichtingen, Gjj weet dat dit college geroepen is de Kroon bjj alle moeiljjke vraagstukken van raad te dienen. Het is een der steunpilaren onzer consti- tutioneele regeering geweesthet is terecht steeds trotsch geweest samengesteld te zjjn uit mannen die kunde en bekwaamheid wis ten te paren aan onpartjjdigheid en zelfstan digheid van oordeel. Ik ben overtuigd dat ik de tolk ben van deze, wanneer ik den wensch uitspreek dat Gjj lange jaren zjjne beraadslagingen moogt bijwonen en daardoor medewerken tot bevor dering der belangen van ons vaderland. En hiermede vorklaar ik Zjjne Koninkljjke Hoogheid plechtig geïnstalleerd." De Prins stond daarop van zjjn zetel op, daarin gevolgd door alle aanwezigen, en hield de volgende toespraak »Ik betuig Uwe Majesteit mjjn hartcljjken dank voor het vertrouwen, in mjj gesteld, door mjjne benoeming tot lid van den Raad van State met raadgevende stem. Mjjne heeren, ik meen te mogen rekenen op uwe medewerking waar ik er naar zal streven mjj op de hoogte te stellen van onze staatsinrichtingen. Ik gevoel mjj gelukkig zitting te nemen in Uw hoog College, waartoe ook vroeger leden van het Koninklijk huis beboojvd hebben, en ik hoop Uw vergaderingen vele malen bjj te wonen, teneinde werkzaam te zjjn in het be lang van nujn nieuw Vaderland." Vervolgens vroeg de vice-president aan Hare Majesteit hem het woord te verleenen en, nadat hem dit verleend was, zeide hjj het volgende Mevrouw Namens den Raad van State dank ik Uwe Majesteit, dat ik in de gelegenheid gesteld ben U zjjn dank te brengen niet alleen voor de hoogst welwillende woorden, door Uwe Majesteit gesproken, maar ook voor het feit, dat door U de voorzitterstoel is ingenomen om in eigen persoon Z. K. H. den Prins der Nederlanden in dezen Raad in te leiden. Wjj begrjjpen dat Uwe Majesteit er prjjB op Btelt aan hem, die Haar zoo dierbaar is en met wien zjj zoovele zorgen zal deelen, een plaats te geven in den kring van hen, die, geroepen raad te geven in alle zaken, voor Haar als hoofd der regeering van groot gewicht, deze zorgen helpen verlichten, maar wjj waardeeren het daarom niet minder dat Uwe Majesteit, door zelve Haar Gemaal hier te brengen en in te leiden, een bjjzonder gewicht aan de benoeming van Zijne Koninkljjke Hoogheid fc, aan het volk van Nederland daardoor toonende, dat het Uw wensch en 's Prinsen verlangen is, dat Zjjne Koninklijke Hoogheid zich ernstig kunne wjjden aan de behartiging van 's lands zaken. '|j gevoelen, dat Uwe Majesteit by de ons reeds bekende ernstige opvatting van alle Hare Koninklijke plichten, ook wenscht dat hjj, die met Haar het leven zal deelen, Haar ook tot steun kunne zjjn by de vervulling van Hare zware taak, maar daarom waardeeren wjj het ook des te meer, dat de Raad van State door Uwe Majesteit gekozen is *om Haar te helpen dat doel, voor Haar en het vaderland zoo groot en Bchoon, te bereiken. Dat Uwe Majesteit daartoe niet te vergeefs een beroep op ons doet, verzekeren wjj Haar met al de trouw, die wjj aan Haar persoon, aan onze Koningin verschuldigd zjjn. Maar ook aan Uwe Koninkljjke Hoogheid doen wjj dezelfde belofte. U gelukwenschende met Uwe intrede in den Raad van State, erkennen wjj met bljjdachap, dat deze stap Uwerzjjds zoo spoe dig reeds na Uwe komBt in Uw nieuw vader land, getuigt van een ernstigen wil om U op de hoogte van 's lands zaken te stellen. Ware het ons reeds niet uit Uwe woorden gebleken, dan geeft die Btap onB de zekerheid dat het ons gegeven zal zjjn Uwe Koninkljjke Hoog heid menigmaal in ons midden te zien. Uwe Koninkljjke Hoogheid zal hier vinden een ernstig en hoogst onpartijdig onderzoek van alle voorstellen, die van de Ministers der Kroon uitgaan. Politieke berekeningen, per soonlijke invloeden zjjn hier nooit bekend geweest; doch (ik mag het ter eere mjjner medeleden zeggen) met de meeste nauwkeu righeid worden hier alle onderwerpen alleen naar hunne innerlyke waarde onderzocht en getoetst aan 's lands belang. Daarna wordt de vruebt van dat onderzoek aan het oordeel der Koningin en van Hare erantwoordeljjke raadgevers onderworpen. In den aanvang zal Uwer Koninkljjke Hoog heid natuurljjk veel vreemd voorkomen, maar namens alle leden van den raad durf ik U de verzekering geven, dat nooit aan U omtrent een of ander onderwerp de voorlichting zal onthouden worden, die door U mocht worden gewenscht. Het zal steeds ons aller doel zjjn Uw Koninkljjke Hoogheid geheel op de hoogte te brengen van onze instellingen, onze wet ten en wettelijke bepalingen, de gewoonten en de praktjjken van het Nederlandsche leven en wy zullen ons allen gelukkig rekenen, in dien wy daardoor onzerzjjds iets kunnen bij dragen opdat Gjj geliefd en geëerd moogt wordên, niet alleen als de Gemaal onzer ge liefde Koningin, maar ook als vriend van ge heel Nederland." ÜIT STAD EN PROVINCIE. Mogen wjj de bjjzondere aandacht van onzen geachten collega der Goesche Courant eens vragen voor ons hoofdartikel. Hy zal daaruit bemerken dat wy het h o o f d p u n t, dat wy, volgens hem, «wyselyk onaangeroerd lieten en dat men in Middelburg liever on besproken laat", wel degelyk behandelen. Wy hebben met dit te doen opzetteljjk ge wacht tot do verkiezing in Amsterdam ach ter don rug was. En nu nog eene opmerking aan zijn adres. Hjj schryft»Van onze vraag wat het zjjn zal wanneer het allemansstemrecht er is, maakt de M. Ct. zich wel wat heel gemakkelijk af. Zy antwoordt»dat weet niemand". «Eilieve, waarom dan er zooveel beweging yoor gemaakt;?"

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1