MIDDELRURGSCHE COURANT
1901.
Dinsdag
26 Maart,
Nog eens de motie.
N°. 72.
144° Jaargang.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon-
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.ie plaatsen in Nederland franco p.p., ƒ2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
25 Maart8 u. vrn. 39 gr., 12 u. 37 gr., av. 4 u. 39 gr. F. Verwacht: matige N. wind,
betrokken lucht, buiig weer, weinig verandering van temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regel
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bureaa
A. HE HA MAR Azn., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 25 Maart.
Evenals de zeeman niet rust voor hp
het uit den. koers geraakte schip weder
in de goede richting heeft gestuurd,
zoo kan de denkende mensch geen vrede
met zichzelven hebben, vóór hij eene
begane fout heeft hersteld.
Wij klagen zoo dikwerf in kleine gemeen
ten over terugstelling, over verwaarloozing
onzer belangen en miskenning onzer rech
ten, maar wat doen wij in de meeste ge
vallen om als gelijkwaardigen behandeld te
worden en wanneer kwamen wij eens flink
voor onze belangen op en hoevele malen
stonden wjj moedig pal om onze rechten
te verdedigen? Helaas, woorden en niets
dan woorden, maar van daden zelden eenig
spoor.
Wij verlangen alles van de Regeering en
de Staten, maar doen niets wat dat ver
langen rechtvaardigt ofwettigten wanneer
dan ondanks ons zelve toch nog eene ver
betering in het leven wordt geroepen, dan
vinden we dat niet meer dan zooals het
behoort, of merken heel scherpzinnig op,
dat die verbetering er eigenlijk al voor
tien of twintig jaar had moeten zijn. Maar
dat het grootendeels eigen schuld is geweest,
dat deze er niet eerder kwam en dat zij
er waarschijnlijk nooit zou zijn gekomen,
wanneer het van ons had afgehangen, zie,
dat vergeten we.
Neen, niet de Regeering en de Staten
zijn de schuld van onzen achteruitgang,
maar wij zeiven, en zoo wij weinig of geen
invloed meer op's Lands bestuur uitoefenen,
maar eenvoudig „geregeerd worden", dan
hebben wij dat eveneens aan ons zeiven te
wijten.
Ieder is tot zekere mate wat hij zich-
zelve maakt; en wanneer in elke gemeente
flinker werd opgetreden en men bij ge
meenschappelijke belangen elkander meer
steunde, dan zou wel degelijk rekening
met ons gehouden worden, terwijl wij nu
eenvoudig „buiten beschouwing" blijven.
Maar juist daaraan hapert het bij ons
zoo vaak, aan energie en eendracht, en
terwijl wij, hiermede toegerust, bergen
zouden verzetten, struikelen wij nu over
molshoopen.
En is het wèl beschouwd niet even on
verklaarbaar als bedroevend, dat juist in
onzen tijd, nu coöperatie op elk gebied het
wacht- en machtwoord is geworden en de
strijders onder dat vaandel vaak wonderen
verrichten, het aloude „Eendracht maakt
macht" door ons op zoo onverantwoorde
lijke wijze wordt vergeten?
Maar niet om daarover verwijten te maken,
hebben wij de pen ter hand genomen.
Uns treïbt ein weit besseres Verlangen
Zijn wij goed ingelicht, dan zal zeer
waarschijnlijk binnen weinige dagen in de
Tweede kamer eene zaak aan de orde
worden gesteld, die voor gansch Zeeland
van het grootste gewicht is, omdat er in
de geheele provincie schier geen enkele
plaats wordt aangetroffen, wier belangen
daarmede niet in meerdere of mindere
mate samenhangen.
Wij bedoelen „de motie Van Gijn," die,
hoewel de meeste onzer lezers reeds be
kend, toch hieronder nog eens in herinne
ring wordt gebracht.
De motie luidt als volgt
»De Kamer, van oordeel, dat het maken van
een waterweg voor diepgaande schepen van
Dordrecht naar zee van groot belang is zoowel
voor de havenstad Dordrecht als voor
binnenschipper!) en de binnenvaart tusschen
Zeeland en Noord-Brabant eenerzijds en de
andere deelen des lands ander zjjds
overwegende, dat, mocht de financieele toe
stand des lands al niet gedoogen om de daar
voor noodige uitgaven op de begrooting voor
éen jaar te brengen, bjj verdeeling over eenige
jaren de kosten niet zoo overwegend zjjn, dat
deswege dat werk van algemeen belang nog
langer zou mogen worden uitgesteld
noodigt de betrokken ministers uit, in den
loop van dit zittingjaar te willen bevorderen
den aanleg van een verbeterden waterweg
over Brouwershaven naar zee."
Wat in die motie vermeld staat omtrent
„de binnensehipperij en de binnenvaart
tusschen Zeeland en Noord-Brabant eener
zijds en de andere deelen des lands ander-
ds" is volkomen waar.
In ons artikel van 12 Februari jl. wezen
wij reeds er op hoe door een oordeelkun
dige stroomleiding die even wispelturige
als onbetrouwbare en gevaarlijke verbin
dingsweg in goeden toestand zou zijn te
brengen en te houden.
En hoe juist wij daarbij hebben gezien,
is sedert onwederlegbaar gebleken.
Door een onbekende stroomverleiding
toch staat thans meer dan 60 dM. water
in dat vaarwater, terwijl men daar in de
laatste jaren gemiddeld niet meer dan 48 dM.
peilde, f)
En waar blijven nu de buitensporige
eischen van „Oorlog", waarmede men de
kunstmatige verbetering zoo vele jaren
achtereen even kunstmatig jieeft weten
tegen te houden Hebben wij ook niet in
dit zelfde blad reeds vroeger aangetoond,
dat de natuur dit vaarwater even goed
weer tijdelijk voor groote schepen bevaar
baar zou kunnen maken, als de kunst dit
blijvend vermag te doen en dat derhalve,
wanneer in die verdieping een wezenlijk
gevaar voor ons verdedigingsstelsel schuilt,
de aanwezigheid van een goed defensiewerk
daar ter plaatse in elk geval noodig is.
Of zal men het soms maar er op wagen,
dat het Hellegat misschien wel juist ondiep
zal zijn, wanneer wij met eenige mogend
heid in oorlog mochten komen? Neen,
duizendmaal neen.
Het bewijs als het nog bewijs be
hoefde! is thans daar, dat ue natuur
ten allen tijde het Hellegat op elke ge-
wenschte en on;
kan brengen.
Welnu, laat het ons dan eindelijk eens
open mogen uitspreken, dat, als een diep
en onverdedigd Hellegat een wezenlijk ge
vaar voor den Staat oplevert, het thans
bewezen is, dat het in elk geval onverant
woord mag heeten dat vaarwater de noo
dige defensiewerken te onthouden en dat
het daarom een ondeugdelijk, neen meer
nog een oneerlijk middel is geweest, waar
mede men de kunstmatige verbetering van
dat vaarwater reeds zoolang heeft tegen
gehouden.
Zijn wij dan ook recht verheugd over
dezen natuurlijken bondgenoot, die ons zoo
op het juiste oogenblik ter hulpe komt,
toch is die vreugde niet onvermengd, want
bezorgd vragen wij ons af of nu de tegen
standers van die verbetering weer uit dat
tijdelijke vleugje geen munt zullen slaan
om te beweren dat deze niet meer noodig
daar immers de natuur zelve die taak
op zich heeft genomen. En het zou ons
spijten, als men naar hen luisterde.
Het geldt hier toch niet meer
of minder dan de eenige waterweg,
die onze provincie met het ove
rige Vaderland verbindt!!
Is daarbij elke verdere commentaar niet
overbodig en zeiden wij te veel wanneer
wij dit eene zaak van het grootste gewicht
voor geheel Zeeland noemden
En toch heeft dit levensbelang onzer
provincie niet in het minst gewogen, ja, is
zelfs door den Minister Pierson niet eens
vernoemd, toen bij de jongste Kamer
debatten de verbetering van het Hellegat
ter sprake is gebracht; en had toen het
eminente Kamerlid rnr E. Fokker hierop
de aandacht niet gevestigd, zoo zou de
overgroote meerderheid onzer Volksver
tegenwoordiging niet eens weten, welke
Zeeuwsche en Brabantsche belangen bij die
verbetering op bet spel staan,
De minister beeft die opmerking niet
t) Volgens een bericht in een paar bladen,
o. a. de Dordrechtsche Courant, werd de vorige
week door een cargadoorBfirma te Dordrecht,
in verband met eene mededeeling van den
inspecteur van het loodswezen, dat de toe
stand van het Hellegat zeer verbeterd was,
aan een Engelsche bark, met 1300 ton lading,
last gegeven te Brouwershaven binnen te
vallen.
Dat vaartuig is met ongebroken lading en
met een diepgang van 57 dM., zonder ergens
den grond te raken, door het Hellegat te
Dordrecht aangekomen.
eens beantwoordEn waarom zou Z.
Ex. ook? Maar is dat voor ons niet
beschamend? En zullen wij het toelaten,
dat wij andermaal worden doodgezwegen
als deze zaak opnieuw in de Kamer aan de
orde wordt gesteld? Of zullen wij de
gelegenheid, ons door de H.H. Van Gijn c.s.
geboden om alsnog voor onze belangen op
te komen, met beide handen aangrijpen?
Het antwoord op die vraag kan niet
twijfelachtig wezen.
"Wanneer de motie viel en daarmede de
verbetering „onzer eenige waterverbinding
met de overige deelen des lands" opnieuw
voor onbepaalden tijd werd uitgesteld en
dit ten deele te wijten zou zijn aan onze
eigen laksheid, dan
Maar neen, dat zal niet zijn, want wij
zullen doen als de zeeman, dien wij in
ons motto ons tot voorbeeld hebben ge
steld, en niet rusten voor wij onze tekort-
lingen hebben hersteld, en we zullen
allen, nu het nog tijd is, eenparig en
krachtig voor het groote gemeenschappe
lijke doel opkomen.
Wij zullen doen als Dordt, dat zich
heeft aangegord en verjongd en thans ge
reed staat om, als de motie in behandeling
komt, deze met alle kracht te ondersteunen.
Ook wij zullen adressen aan Regeering en
Kamers gereed leggen, om deze, zoodra
het bekend is dat de motie in behandeling
komt, terstond te kunnen toezenden, want
wellicht zullen èr slechts een paar dagen
verloopen tusschen het bekend worden
daarvan en de behandeling zelve.
We zullen allen nog alles doen wat we
vermogen, om het schoone doel te bereiken
waar naai' wij streven, nl. om Regeering
en Kamer te overtuigen, dat wij wezenlijk
dringend behoefte hebben aan eene ver
betering van het Hellegat; dat ons be
staan daarvan ten deele afhankelijk is en
dat men daarom onverantwoord handelt
door ons die verbetering nog langer te
onthouden.
B. VAN B.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Naar wjj vernemen, wordt door het be
stuur der Vereenigingen tot bevordering van het
mdelingenverkeer te Middelburg en
Vlissingen binnen kort een nieuwe druk
van den Gids door Walcheren uitgegeven.
De bedoeling is, dien Gids belangrjjk uit te
breiden en ook eene korte beschrijving van
de Walchersche plattelands-gemeenten te ge
ven, opgeluisterd door illustraties. De bestu
ren van verscheidene dier gemeenten hebben
getoond, het belang te begrijpen, dat in een
toenemend verkeer van vreemdelingen gele
gen is, door eene bijdrage voor het maken
van een cliché van een of ander punt in
hunne woonplaats te verleenen. Ook de Ver-
eeniging tot bevordering van de belangen der bad
plaats Domburg werkt in dezen mede door eene
Na Teen, door een talrjjk publiek bijge
woonde, voordracht van den heer Geill, kapi
tein der infanterie te Middelburg, over het
meermalen door hem besproken onderwerp
landsverdediging, is Vrijdag avond ook te
's Gravenpolder in beginsel besloten een
afdeeling van Volksweerbaarheid te stichten.
Vijftig personen traden als lid toe tot
voorzitter werd gekozen de heer Risseeuw,
burgemeester, tot secretaris de heer Glerum,
tot penningmeester de heer Paul, tot leden
de heeren Swart en Wouterse.
Ook te Wissekerke (N.B.) werd de
vorige week definitief gesticht een afdeeling
derzelfde vereeniging met 153 leden. De heer
D. J. Helderman, burgemeester, werd tot
voorzitter gekozenmet hem vormen 9 leden
het bestuur. 87 leden vereenigden zich daarna
tot een sehietvereeniging, 15 tot een gymnas
tenclub.
Het bestuur der onlangs opgerichte afdee
ling Coljjnsplaat, derzelfde vereeniging
belegde eene vergadering tot oprichting eener
sehietvereeniging.
Daarbij sloten zich 38 leden aan. Een
reglement werd vastgesteld en een bestuur
vekozen. Voorzitter is de heer G. Fian<joys,
secretaris de heer C. v. d. Weele, penning
meester de heer S. van der Pejjl en overige
bestuursleden zijn de heeren G. de Waard en
C. van Gilst. De contributie werd vastgesteld
op 1.50 per jaar.
r Te Wolfaartsdijk benoemde
Zaterdagavond jl. Wolf erts Fanfare den heer
C. Koert, burgemeester, tot eere-voorzitter.
De heer P. den Herder werd als bestuurslid
herkozen, terwjjl als directeur werd herbe
noemd de heer P. J. Kievit.
- In de Zaterdag te Coljjnsplaat ge
houden raadsvergadering kwamen ter tafel
een request van den kerkeraad der Gerefor-
rde gemeente, houdende verzoek om af
schaffing der kermis, en een verzoek van den
zelfden raad der Nederduitsch Hervormde ge
meente, verzoekende inkorting der kermis tot
aan den Zaterdag, n. b. den besten dag, of zoo
mogelijk afschaffing.
Beide verzoeken, die in 't college van burg.
en weth. geene meerderheid hadden kunnen
verwerven, werden door de heeren Van der
Weele en Swemer krachtig bestreden, doch
door het anti-revolutionair lid Noordjjke ver
dedigd. Met 4 tegen 1 stem, die van laatstge
noemde, werden beide van de hand gewezen.
De wethouder Schipper was wegens ziekte
Wij waren in de gelegenheid, de proef
drukken te zien van de nieuwe afbeeldingen,
die in den Gids zullen voorkomen. Behalve
enkele goede bekenden, vonden wjj er ver
scheidene onder, welke tot dusver niet in
den handel zjjn. En ons viel op niet alleen
de zeer goede keuze, maar ook de uitnemende
bewerking van de genomen gezichten en figuren.
Het bestuur heeft het voornemen, de proef
drukken ter bezichtiging te stellen op de al-
gemeene vergadering, welke Dinsdagavond
in het Schuttershof gehouden wordt.
Zondagmiddag speelden op het sport
terrein achter de meelfabriek alhier de
Goesche voetbalvereeniging Zeélandia en de
Vlissingsche Eendracht Maakt Macht een wed-
strjjd, welke gewonnen werd door E. M. M.
met 3—1 doelpunten. Vóór de ruBt was de
stand 1—1.
De door burgemeester en wethouders
van Middelburg vastgestelde kiezerslijsten
over 1901/1902 bevatten: 2324 kiezers" voor
leden der Tweede Kamer, 2317 voor leden der
Provinciale Staten en 2208 voor leden van
den gemeenteraad.
Op de lijst van hen die van de kiezerslijst
zjjn afgevoerd komen 175 namen voor en op
die van hen die daarop zijn gebracht 352.
Op dezelfde van Zierikzee komen
voor de: Tweede Kamer 837, Provinciale
Staten 834, gemeenteraad 819 kiezers. Van
de 837 kiezers zjjn 807 belasting-, 7 huur-, 11
loon-, 4 spaarbank-, 7 examen- en 1 pensioen
kiezer.
Verder is besloten den eventueel aan te
stellen onderwijzers aan de herhalingsschool
eene vergoeding van 60 cent per lesuur toe
te kennen is een buitengewoon crediet ver
leend van 100 tot aanschaffing van school-
behoeften, terwijl aan dr Aaltsz geld is toege
staan tot het aanschaften van een anti-septi
sche lamp tot ontsmetting bjj besmetteljjke
ziekten.
Ten slotte werd bepaald, dat aan mej.
Potappel op een door haar gedaan verzoek
een schrifteljjk aanbod zal worden gedaan
van 5 per M3 voor een gedeelte gronds,
der gemeente toekomende.
Bljjkens het verslag van den heer Gui-
chart, directeur der Rotterdamsche Tramweg-
Maatschappjj, over het jaar 1900, heeft op den
stoomtramweg BrouwershavenSteen
bergen het vervoer van reizigers, abonnemen
ten, school- en werkliedenkaarten sedert 30
April (datum van opening) 36.427.72 opge
bracht. Het postvervoer gaf 2507.73, terwjjl
voor bagage-, goederen- en veevervoer, dat 1
Juli werd opengesteld, 9115.88 werd ont
vangen. De drukste dag bracht op aan rei-
zigersvervoer f 1198.75, de minste 54.45.
Het „Populair concert".
Wij kunnen van een succes gewagen.
De groote zaal van de Concert- en gehoorzaal
was Zondagavond zeer goed gevuld, tot
achteraan toe.
En al mogen er nog eenige plaatsen onbe
zet zjjn geblevenal kan men terecht beweren
dat er ook velen waren voor wie het concert
niet en, naar onze meening, er nog veel meer
hadden kunnen zjjn voor wie het wel bestemd
waBwij willen daarvoor enkele verklaar
bare redenen noemen.
Voor de opkomst van velen, die de gewone
concerten van de Vereeniging voor Instrumentale
muziek bjj wonen, was meer dan eene bekende,
bjjzondere aanleiding, die wjj hier niet be
hoeven te ontvouwen.
Dat die Zondag voor velen kerkeljjk een
belangrjjke dag was, zal zeker ook zjjn invloed
wel hebben doen gelden; dat zulke concerten,
van gansch anderen aard dan die zomers in
het Schuttershof, nog eerst burgerrecht moeten
verkrjjgen, ligt voor de hand. Eerstens zjjn
die z.g. Zondagavondconcerten nog heel wat
goedkooper; voor een gulden krjjgt men er
vier te hooren, die men met zjjn geheele
gezin kan bjjwonen. En dan is men bjj die
zomer-uitvoeringen vrjjer in zjjn bewegingen
en heeft men daarbij gelegenheid zich nu en
dan eens in den tuin te vertreden.
Wie dit alles in 't oog houdtwie weet
dat er bjj de vjjf honderd kaarten zijn afge
geven hjj zal met ons van een succes spreken.
Daarbjj zjjn wjj vast overtuigd dat zjj, die
er waren uit het z. g. volk, evenals de ove
rigen, zullen zjjn heengegaan, erkenteljjk voor
hetgeen zjj hebben gehoord; met het vaste
voornemen, als er weer zulk een concert plaats
heeft, op nieuw naar de Singelstraat te gaan;
en anderen op te wekken hun voorbeeld te
volgen
Welk een stilte, wat een aandacht heerschte
er den ganschen avond
Men was bljjkbaar onder den indruk van al
wat men hoorde.
En geen wonder
Waar bet programma hoofdzakelijk bestond
uit nommers, bp het jongste concert voor
hare leden gegeven door de Vereeniging voor
Instrumentale Muzieken onze muzikale verslag
gever die toen uitvoerig heeft besproken, zjjn
wjj ontslagen van de taak daarover uit te
weiden.
Hoewel enkele krachten uit Arnhem werden
gemist, viel de uitvoering zeer te prjjzen.
Het Nachtlied van den heer E. von Brucken
Fock maakte weêr denzelfden aangenamen
indruk en werd door den componist gediri
geerd, terwjjl de heer Cleuver daarbjj de
eerste viool bespeelde.
Te voren had de heer Von Brucken Fock
nog eenmaal, bjj Handel's drie stukken voor
strijkorkest en orgel, den dirigeerstok ter
hand genomen.
De heer Jan Morks was ongesteld en moest
op bevel van zjjn dokter zjjne kamer
houden. De heer Cleuver bespeelde daarom
het orgel, dat weer heerljjk klonk, en de com
ponist van het Nachtlied nam zijn plaats in
alB dirigent.
Dit alles vermelden wjj met ingenomenheid
als be wjj s van aangename, niet genoeg te
waardeeren harmonie en lust tot mee- en
samenwerken.
Nu, daarvan getuigde ook wel het optreden
van twee dilettant-solisten uit onzen kring.
De een versohafte ons een heerljjk genot,
met drie vioolstukkenScène de Ballet van De
Beriot, Wiegenlied van J. H. Henry, en Hon
gaar sche Csardas van Jenö Hubay.
De uitvoering van die nommers getuigde
van meer dan gewoon talent. Trouwens, ze
zjjn bekend genoeg, de gaven, welke hem en
hem zeer na-bestaanden geschonken zjjn. Een
voorrecht als wjj ze eens te hooren krjjgen
Wjj weten niet wat meer te prjjzen viel
het gevoel waarmee gespeeld werd, of d®
goede techniek, waarvan het vioolspel getuigde
De dame soliste maakte niet minder ee»
uitstekenden indruk.
Twee jaren geleden zong zjj in de Paulus
de kleine alt-solomaar sinds dien tjjd maakte
zjj, onder leiding van den heer Cleuver, groote
vorderingen. Zjj was Zondag bljjkbaar bjj het
begin nog onder den indruk van het eerste
belangrjjke optreden in het openbaarmaar
zjj herstelde zich spoedig. En de wjj ze, waarop
zjj de bekende aria uit Semelé van Handel
verder zong, legde getuigenis af van veel
buitengewoons.
En vooral bekoorde zjj ons door de ver
tolking van de twee liederen van Schu
mann Mit Myrthen und Rosen en Die Solda-
tenbraut en van het Nederlandsch liedje In den
Mei, op muziek gebracht door A. H. Fagel.
Van veel gevoel getuigde de voordracht
daarvan.
En welk een heerljjke klank heeft haar
emDaar schuilt een toekomst in, die, bjj
goede leiding en flinke studie, veel, zeer veel
mag doen verwachten.
Mocht het in het plan van die jeugdige,
veelbelovende dilettante liggen om bet pad
der kunst te bewandelen, dat het haar dan
aan beide niet moge ontbrekenHare talen
ten verdienen ontwikkeld te worden.
Dat het publiek dankbaar was, bewees het
herhaald, recht harteljjk en welgemeend
applaus.
Wjj verheugen ons dat de belangstelling,
aan dit concert ten deel gevallen, eene aan
moediging kan en, wjj hopen, ook zal zjjn, om
het niet bjj dit eene te laten. Zjj, die zoo
welwillend waren om dit populair concert"
eigenaardige betitelingte geven, moe
ten getroffen zjjn geweest dat zjj zulk een
aandachtig en dankbaar gehoor hebben gehad.
»Het kan nog eens gebeuren" hoorden
wjj zeggen.
En dat zjjn wjj volkomen eens.
