MIDDELRIRGSCHE COURANT. N". 67. Woensdag 20 Maart. 144s Jaargang. 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met afzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.le plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 19 Maart8 a. ra, 38 gr., 12 u. 39 gr., av; 4 u. 40 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige O. wind, bewolkte lucht, weinig verandering van temperatuur. Advertentiêu20 cent per regel. Geboorte-, dood- en allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 19 Maart. DE SCHUIT EN DE WAL. Blykens zjjn no. 22 blijft mr Van Houten van oordeel, dat hij nog altoos voor zijn oude anker ligt. Niet hy is verschovenwat verschoof is de politieke wereld om hem heen. Doet dit niet denken aan het optisch be drog van wie op een schuit staat, die gaat, en nu, vast op den wal turend, niet maar waant, maar voor oogen ziet, dat de wal gaat en de schuit stil ligt Voorshands is deze psychologische verkla ring van het mysterie ons genoeg. (De Standaard.) DE VERGADERING TE UTRECHT. Na een kort overzicht van het daar voor gevallene schryft de Arnh. Crt. Aan hen, die tot de samenkomst van Zondag het initiatief genomen hebben, in't bijzonder de besturen der kiesvereenigingen Arnhem, Arnhem, en Eendracht maakt Macht te Mid delburg, moet het tot groote voldoening strekken dat zjj ten volle is geslaagd. On danks groote verscheidenheid van meening op tal van onderdeelen, heeft de nieuw gevormde vrijzinnig-democratische party Zondag een stemmig en beslist getuigenis afgelegd van haar oprecht verlangen, om met alle kracht de vervulling na te jagen der noodzakeiyke voorwaarde, waaronder het alleen mogeljjk is op velerlei gebied de hervormingen tot stand te brengen, waaraan zoo groote behoefte be staat. Moge de zoo welgeslaagde constitu- eerende vergadering der nieuwe party een gunstig voorteeken bljjken te zjjn van hare voot land en volk vruchtdragende werkzaam heid KAMERVERKIEZING. Zooals nog in een groot deel der oplaag van ons vorig nommer werd gemeld, is de uitslag der Maandag gehouden verkiezing voor een lid der Tweede kamer te Amsterdam (district III, vaeature-Harfcogh) dat een herstemming moet plaats hebben tusschen de heeren Henri Polak (sociaal-democraat) die 1026 en C. H. den Hertog (liberaal) die 923 stemmen verkreeg. De heer mr Z. van den Bergh had er 777. Er waren uitgebracht 2726 geldige Btemmen. De Tal der legerwetten. Aan deze gebeurtenis wijdt prof. J. de Louter in Hel Vad. een hoofdopstel, waarvan hg aan het slot het volgende schryft: Met onmiskenbare duidelijkheid heeft een meerderheid van drie stemmen in de Tweede Kamer den Minister Eland, wiens eenige fout wellicht in te groote deferentie voor zyn tegen standers in en buiten de Kamer bestond, haar vertrouwen ontzegd, en tot aftreden gedwongen. De pers geeft teekenen van verrassing en de hoofdschuldigen verontschuldigen zich door blaam te werpen op den Minister en zyn ver diensten te verkleinen of in gebreken om te goochelen. Het is myn doel niet den Minister te ver dedigen noch te verheerlijken. Naar myn overtuiging trad zelden een Minister van Oorlog af die gelijke bekwaamheid aan geljjke bescheidenheid paarde en wien het vaderland zooveel dank schuldig is. Thans echter dringt de vraagwelke ge volgen vloeien uit zijn ontijdig aftreden voort Indien het gelukt den Minister te bewegen zyn portefeuille ad interim te be houden, biy'ft de toestand voorloopig onver anderd en is alleen de werkkracht van den minister verlamd. Toch ware dit in. i. de beste oplossing. Gelukt dit niet, dan zal het uiterst moeilyk zijn een militaire spe cialiteit te vinden, bekwaam en bereid om zjjn moeilgke taak op te nemen. Inderdaad is dit offer niet te vergen van wie ook met het oog op de naderende verkiezingen. Zoo lang deze geen uitspraak doen over de tot dusver gevolgde politiek, althans geen rich ting aanduiden, waarin zij zich voortaan heeft te bewegen, is het niet te verwachten dat een man van karakter de ondankbare taak op zich neemt een legcrhervorming te ondernemen, waarvan het allesoverwegend gewicht zoo weinig door de meerderheid wordt beseft. Tien kansen tegen één, dat ook hjj bekneld raakt tusschen de verschillende fractiën, welke haar eigen stokpaardjes be- ryden, zoolang geen ernstig gevaar dwingt tot het wegwerpen van dit speelgoed. Een doodeenvoudig middel om dit lot te ontgaan ligt voor de hand. Stilzitten of in parlemen taire taal onderzoeken en voorbereiden. Wie met gevestigde overtuigingen optreedt, is vooreerst tot machteloosheid gedoemd en verspeelt mitsdien doelloos gouvernementeele kracht. In deze omstandigheden rust op de natie, d. w. z. op è.lle staatkundige partyen, de plicht het vraagstuk der landsverdediging een eerste plaats in te ruimen op haar verkiezings programma's. Het dreigend gevaar eener openlijk bekende onverdedigbaarheid verbiedt de oogen te sluiten voor de noodlottige wer kelijkheid en inmiddels tyd en krachten te wyden aan andere belangen, die hoe ge wichtig ook op zichzelf moeten achter staan by de vraag van te zijn of niet te zyn. Eerst nadat de natie tevreden kan wezen over den toestand der levende en doode weer middelen en met vertrouwen de staatkundige verwikkelingen der 20e eeuw kan tegemoet zien, is de tyd aangebroken om rustig voort te arbeiden aan de talryke onderdeelen van het sociaal vraagstuk. Deze tevredenheid en dit vertrouwen behoeven niet te ruBten op de wiskunstige zekerheid, dat Nederland be stand zal blijken tegen eiken aanval, tegen elke denkbare overmacht, maar op het wel gegrond bewustzijn, dat het Nederlandsche volk met vereende krachten heeft gedaan wat het kon, om het hoofd te bieden aan geens zins onwaarachynlyke, laat staan ondenkbare gevaren der toekomst. Men beoefent de ge schiedenis en ontleent aan haar wijze lessen, doch versmaadt inmiddels wat wy onder onze oogen zien gebeuren en wat ons met hartzeer vervult. Bevat niet de gansche ontwikkeling der staatkundige gebeurtenissen een ernstige waarschuwing voor alle kleine Staten, die ontoereikend gewapend zyn tegen de stor men, die plotseling opsteken Leert niet tevens het voorbeeld van het kleine Zwitserland in 1870, dat een deugdelyke toerusting, ge paard met een fier zelfvertrouwen, eerbied afdwingt en onrecht afweert of onschadelijk maakt Ook Nederland zal zich verheffen in de oogen van landgenoot en vreemdeling, wanneer het een krachtige poging doet, om zyn in discrediet geraakte weermiddelen in voldoenden staat te brengen en mitsdien een niet te versmaden vriend of vyand te zyn. De stemming van 12 Maart heeft ons men kan er zeker van zyn in de oogen van vreemde Regeeringen en volken vernederd. Hoe kan een Staat, die eigen weerbaarheid verwaarloost, stem hebben in den raad der volken, waar het geldt het recht te verdedi gen en tegen onrecht te protesteeren Slechts minachting staat hem te wachten, zoodra hy een lafhartig zwygen verbreekt. Straks komt het oogenblik, waarop hy zelf of het zyne dezen of genen in den weg staat: weerloos en roemloos wordt hy mishandeld of vertreden. Geen party de sociaal-democraten wellicht uitgezonderd kan dit dulden. Kortzichtigheid of overmoed alleen kan inmiddels voorbijzien, dat onverdeelde en vast beraden inspanning noodzakelijk is om dit te voorkomendat oplossing Tan het legervraag- stuk vóór alle andere aan de orde is en offers eischt van partybelang en persoonlijke eerzucht. Wie dit weigert of vergeet, verloochent zyn heiligste plichten. Zyn woorden van hulde en trouw aan de Koningin waren ydele klanken zyn bewondering voor de Boeren een armzalig handgeklap. Een staatkundige party, welke dezen plicht verzaakt, is veroordeeld by ieder voor wien Vorst en Vaderland iets meer zyn dan ydele klanken. DE LEGERWETTEN. In verband met de aangekondigde aftreding van den Minister van Oorlog, generaal-majoor Eland, zou, naar men wil, de Regeering niet vreemd zyn aan den wensch de beraadslaging van de Legerwetten in de Tweede Kamer opnieuw te doen aanvangen en de verdediging dier wetsontwerpen alsdan door een Regee- ringscommissaris te doen geschieden. In dit geval zou voor deze functie generaal- majoor Van Dam van Isselt, naar verder wordt beweerd, in aanmerking komen. Wy zyn benieuwd of dit waar is. Voorloopig nemen wy het bericht onder groote reserve aan. BMOËMDÏGM MZ. Bij kon. besluit is, voor den tyd van vjjf jaren, benoemd by het pers. van den geneesk. dienst der land macht tot reserve-off. van gezondh. 2e kl. de heer J. van der Hoeve, arts. Deze week verleenen de ministers van finan ciën, oorlog en koloniën geen audiëntie. Blykens een telegram van den gouverneur- generaal van N.-I. van 18 Maart 1901 wordt de gouvernement8-koffie-oogst op Java voor dit jaar thans weder geraamd op 96.000 pikolB. UIT STAP EN PROVINCIE. Voor zooveel noodig, vestigen wy de aandacht van hen, die houderB zyn van kaarten der Commissie voor Spijsverschaffing aan minvermogenden alhier, erop dat de kaarten, bestemd voor den 7en Febr., op welken dag niet gekookt is wijl er toen toch een extra uitdeeling van spjjs plaats had, nu zullen kunnen worden gebruikt a. s. Zaterdag. Het is dan dit voegen wy er nog na drukkelijk by de laatste dag van dit seizoen dat er gekookt wordt Het examen der jongelui, die te Mid delburg aan den landbouwcuvsus hebben deelgenomen, dat den 2 April op de boven zaal der sociëteit De vergenoeging zal worden afgenomen, kan met alleen bijgewoond worden door de leden der landbouwmaatschappy, doch door ieder die in dat onderwijs belang stelt. Dit tot aanvulling van eene mededeeling in ons vorig nommer. Dat Maandagavond de leeszaal van Ons Huis, in de Wagenaarstraat alhier, vol zou wezen, was te verwachten, waar de heer W. H. Hasselbach eenige voordrachten zou ten beste geven. Hij deed dit op de hem eigen, onder houdende wyzeen met de dankbetuiging die hij aan 't slot van den avond van den voorzitter had in ontvangst te nemen, stem den de hoorders ten volle in, want het tras een alleraangenaamste avond. Hy gaf achtereenvolgens te hooren Eenige kijkjes in 'I gevangenisleven, weergevende de in drukken van een onderwyzer, belast met het onderwijs in de militaire gevangenis te Leiden het Diner van Manus van Yan Maurik en Adelijk Bezoek van den ouden heer Smits. Ter reede van VI issingen ligt thans het Belgische opleidingsschip Vtlle d"Ostende. De rivierloods by het Nederlandsoh loodswezen J. J. Blaas, te Antwerpen, wordt met 1 April naar Vlissingen overgeplaatst en op gelyken datum de rivierloods C. Ka mermans van Vlissingen naar Antwerpen. (VI. Ct.) In de Maandagavond te Ierseke ge houden zitting van den gemeenteraad kwam een adres van de Visschery-vereeniging Ierseke in behandeling, waarin verzocht werd langs de binnenzijde van den nieuwen noor delijken havendam een beschoeiing aan te brengen, teneinde het uitzakken van dien dam tegen te gaanverder daarna de lig plaatsen voor vaartuigen, door de verzakking by na onbruikbaar geworden, te effenen, en ten slotte langs de palen aan den kop van den havendam een plankier te bouwen waar over in- en uitloopende vaartuigen kunnen voortgetrokken worden. De voorzitter stelde in het licht dat de gevraagde beschoeiing de kwaal eer verer geren dan verbeteren zou, daar dan in den dam gegraven moet worden, waardoor de ver zakking in de hand zou worden gewerkt. Het aanbrengen van een plankier bij den in gang der haven is een tamelijk omvangrijk werk, waarvoor geen gelden beschikbaar zyn. Evenwel zal een plan en begrooting ervan worden opgemaakt. Alleen de effening der ligplaatsen kan op 't oogenblik in overweging genomen worden. In dien zin zal adressante antwoord ont vangen. Daarna werd een verordening op het her- halingsonderwijs vastgesteld. Er zullen 4 vakken onderwezen wordenNed. taal, rekenen, natuurkennis en teekenen (voor meisjes nut tige handwerken in plaats van teekenen). Het onderwys wordt gegeven voor jongens gedu rende de maanden Nov., Dec., Jan. en Febr. 4x2 uur per week, en voor meisjes door loopend eiken Zaterdagnamiddag van 13'/a uur. De cursus duuit 3 jaar. De belooning voor de onderwyzers werd niet bepaald. De verordening treedt in wer king 1 April 1901. Ten slotte werd een huishoudelijk reglement voor de commissie tot wering van schoolver zuim vastgesteld. De gemeente verstrekt het noodige materieel. Voor verlichting en verwarming kan een post op de begrooting gebracht worden. De daarna benoemde commissie telt 9 leden, te weten 4 vaders van schoolgaande kinderen, 3 onderwyzers en 2 ingezetenen, die geen kinderen op school hebben. De verkiezing voor een lid van den raad te St. Philipsland (vacature Nieu- wenhuyzen) is nitgeschrevcn tegen Dinsdag 2 April a. s. Zaterdag morgen werd de dienstbode van den landbouwer R.v. O., te Zuiddorpe gewekt door een ongewoon gerucht in den kelder. Zy ging eens kijken en tot hare groote verbazing bemerkte zij dat Vos, de koe, geheel verlegen in den kelder stond rond te kyken. Hoe het beest daar gekomen waB? Vos had 's nachts den slaap niet kunnen vatten, had zich uit louter verveling losgerukt en was eene wandeling gaan doen. Zoo was zy op het gewelf van den kelder gekomen, waar eenig kaf lag. Doch Vos was een zwaar dier en het gewelf kon zulk een last niet dragen-, zoodat Vos met gewelf en al in den kelder terecht kwam. Men moest een stuk uit den muur breken om het arme dier uit zyne onderaardsche ge vangenis te verlossen. (Tem. Crt.) Uit Terneuzen schrijft men ons De glorieryke dagen van het vorig jaar zyn voor de Vereenigde Bootwerkers alhier voorbij. Toen was er veel werktoen zag men alle eischen betreffende loon, arbeidstijd en beta ling voor extra werk ingewilligdtoen was men eensgezind. Dit alles is veranderd. 'tWas te voorzien en velen waarschuwden reeds vroeger dat ook wel eens kwade dagen zouden komen. Vele bootwerkers waanden echter hun organisatie oppermachtig en met hen viel weinig te redeneeren. Aan de denkbeelden van oppermacht zyn reeds tal van slagen toegebracht. De staking van het vorig jaar werkte niets uit en kon dat ook niet. De voorzitter werd by de firma Van Ysselsteyn Fils ontslagen;en ofschoon een korten tjjd het werk werd neergelegd, toen men bemerkte dat er andere maatregelen werden genomen, ging men haastig weer aan den arbeid. Weliswaar werd sedert dien tyd de voorzitter door den Bond gesteund maar het doel was niet bereikt. Met 1 Jan. jl. publiceerde voornoemde firma dat zij geen rekening meer zou houden met de loonlyst, door de bootwerkers vastgesteld. Men vernam echter niet dat dit besluit tot moeilijkheden heeft geleid. Zaterdag vóór 8 dagen evenwel ontsloeg de firma Van Ysselsteyn Fils haar vast werkvolk, en daarvan werden slechts acht personen benevens twee andere voor va9t aangenomen. Dit verwekte begrypelyker wyze by de ontslagenen groote ontevredenheid. Er werd vergaderd, de zaak besproken en het resultaat was, dat, toen de vorige week ge noemde firma weer werkvolk noodig had, de ontslagenen, naar men zegt, slechts weer aan den arbeid wilden gaan onder voorwaarde dat de werkbaas werd vervangen. Waar reeds tal van losse werklieden geruimen tyd niets konden verdienen, zouden velen gaarne de aangeboden gelegenheid om werk te krygen hebben aangegrepen, doch het Bondsbestuur wist den geest van kameraad schap er nog zoodanig in te houden, dat tot Zaterdag niemand de plaats der ontslagenen wilde innemen. Zondag evenwel meldden zich eenigen aan en nu het ys gebroken was, volgden Maandag een zóódanig aantal, dat men werkvolk ge noeg kon krygen. De eensgezindheid onder de Bondsleden is dus verbroken en het tijdstip wellicht niet meer ver af dat deze organisatie weer geheel uiteenspat. Maandag vierde te Cadzand een echtpaar zjjn zestigjarig huwelijksfeest. De gemeente was in vlaggentooi. Des avonds bracht het muziekgezelschap Geduld Oveixwint den feestelingen eene serenade. By monde van het bestuurslid, den heer A. Y. Tavenier, werden zij geluk gewenscht met het zeldzame feest. Een zoon dankte voor de deelneming die zijne ouderB ontvangen hadden. In de Maandag te IJ z e n d y k e gehou den raadszitting werden naar men ons meldt de beide hoofden der scholen met den klerk ter secretarie benoemd tot leden der commissie tot wering van schoolverzuim, tegen eene vergoeding van 15 per jaar. Een verzoek van negentig der voornaamste ingezetenen om een reglement op de keuring van vleesch in het leven te roepen, vond een gunstig onthaal, doch werd, op verzoek van den heer Hendrikse.ook uitgestrekt tot vi s c h. Burg. en weth. zullen in eene volgende ver gadering een concept aanbieden en de raad tot benoeming van een keurmeester overgaan. Het gevolg daarvan zal wezen dat niet alleen vóór en na de slachting het vee der slagers, die in de gemeente wonen, zal moeten worden gekeurd, maar dat ook de slagers van buiten, die veel vleesch invoeren, zich zullen moeten onderwerpen aan dien maatregel, welke niet anders dan instemming vinden kan. Tot aanplakkergemeente-op- en om roeper en deurwaarder van dc plaatselijke belastingen werd met algemeene stemmen benoemd de in de laatste zitting benoemde gemeentebode Victor de Witte. Het voorstel v*n bet raadslid Carpreau tot ophooging van het Marktplein werd, wegens de kosten en den minder gunstigen financiee- len toestand der gemeentefondsen, met alge meene stemmen als ontijdig van de hand ge wezen. De voorsteller zelf was niet tegen woordig. Omtrent het herhalingsonderwijs in de nieuwe wet werden, zooals bekend door den districts-8choolopziener in eene circulaire uit voerige wenken gegeven en voorgesteld den onderwyzer 1.00 per lesuur daarvoor toe te kennen, wat de leden wel wat overdreven vonden, evenals de omschrijving der leervak ken. Nader zal daarop worden teruggekomen. Een proces-verbaal van kasopneming werd ditmaal niet overgelegd, waarschynlyk omdat zoo schrijft onze berichtgever ten slotte de kas ledig is; althans mandaten, die ver vallen zyn, konden niet worden betaald. In eene te JJzendyke door ingelan den van het waterschap Groot en klein Zuiddiepe gehouden vergadering werd, met 13 stemmeu vóór en 4 tegen, besloten tot lierbeBteding van den door dien polder aan te leggen grintweg. Tot dekking der kosten zal eene geldleening worden uitgeschreven. AANSLUITING VAN METSELAARS. In plaats van Van Zomeren, die ver hinderd was, trad Maandag avond in het Schuttershof alhier C. A. de Klerk uit Am sterdam, redacteur van het vakblad De Met selaar, op om, voor een niet zeer talrjjk ge hoor, meest arbeiders, de vraag te behandelen: »Waarom moeten de metselaars zich aan sluiten Om tot een antwoord op deze vraag te komen, ging spreker achtereenvolgens na de werktyden, de loonen, de verzekering tegen ongelukken, de werkloosheid, de waarborgen voor den ouden dag, de nadeelen van 't aan genomen werk, al^deze toestanden, meer in 't bjjzonder met betrekking tot de Middelburg- sche metselaars. De lange werktijd, zeide spreker, is de oor zaak dat zoo velen werkloos zyn die lange werktijd staat de loonsverhooging in den weg, evenzoo de ontwikkeling der arbeiders, wier geest gedood wordt door den langen arbeids dag. En zonder ontwikkeling is geen orga nisatie der arbeiders mogelijk. Wat de loonen betreft, meende spreker, dat geen metselaar in Middelburg zal kunnen zeggen, dat deze zoo zyn, dat de arbeider en zyn gezin een waarlyk menschwaardig bestaan kunnen leiden. En De Klerk noemde het een plicht van ieder, om te maken dat de tekortkomingen in het arbeidersbestaan eer lang verdwijnen. Zoolang een werkman dat niet doet, durft spreker te zeggen, dat hy geen goed vader ia en mmder dan het redeloos dier, dat zyn jongen beschermt, zooveel het kan. De arbeider mag in dit opzicht niot onver schillig zyn, maar moet zichzelven rekening vragen van zyn plichten tegenover zyn ge zin, zyn makkerB en de maatschappij. De Klerk zeide dat het een recht van ieder arbeider is om verzekerd te zyn tegen ongelukken, die hy in zyn vak oploopt. Door voorbeelden toonde hy aan, waartoe niet-ver- zekering kan leiden en zoo vaak leidt. De metselaars zyn geregeld onderworpen aan werkloosheid, zooals in den laatsten »sukkelachtigen" winter nog maar al te zeer ia gebleken. Ook in den zomer zyn velen door dit kwaad gedwongen tot honger- en ge brek lyden. Ook daartegen te stryden, tegen de gevol gen der werkloosheid, is een plicht van ieder werkman. Kan men al de werkloosheid niet voorkomen, dan moeten althans de gevolgen ervan voor de betrokkene en zyn gezin dra gelijk worden gemaakt, door de loonen zoo hoog te maken, dat men er 's winsters ook van leven kan. Wat het praatje aangaat, dat de arbeiders niet zouden kunnen sparen, spreker meende dat dit by de huidige loonen een onmogelijk heid is. Hoevelen ouden van dagen worden, na een leven van arbeid, verworpen omdat ze afge sloofd en onbruikbaar geworden zyn. Wel kunnen ze doorgaans opgenomen worden in een of ander oude-mannenhuis, doch hoe grie vend is het niet voor den ouden arbeider om zich aan het kazerneleven te onderwerpen, waar zyn vrijheid aan banden is gelegd, waar hy onder strenge wetten en curateele staat en vaak in een soortdwangbuis" moet loopen! De arbeider, die denkt dat zyn baas al is deze ook nog zoo goed daarvoor wel zal zorgen, komt zoo vaak, byna altyd, bedrogen uit. Voor verzekering van den ouden dag moet gestreden worden door allen, meende De Klerk, Het aangenomen werk is ook een kwaad, daar het veel arbeid laat doen voor weinig geld, de werkloosheid in de hand werkt, haat kweekt tusschen de arbeiders, en de jongens exploitatie bevordert. Spreker zeide dat dit slechts enkele van

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1