MIDDELRIRC.SCHE COURANT. N°. 40. 144Jaargang. 1001. Zaterdag 16 Februari. Deze courant verschijnt cl a g e 1 ij k s, met v.*zondering ran. Zon- ©n Feestdagen, Prijs, per kwartaal, zoowel yoor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Af^onderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer. Middelburg 15 Êebr. 8 n. ?m. 26 gr. 12 n. 30 gr, av.4u.28g*.t .Verw. zw. wind bew. vorst. Middelburg 15 Februari. DRANG NAAR PROTKtTIK. De laatste maanden- bljjkt telkens opnieuw va», pogingen om propaganda, te maken ten behoeve van beschermende rechten: waarbij zeker de aanstaande verkiezingen niet zonder invloed zijn. Beu der merkwaardigste was de vroeger medegedeelde brochure van den heer J. van Dusseldorp A.Mzn, getiteld Dne stelsels van Handelspolitiek, waarin de sehrjjver aanbeval inkomende rechten te heffen van die buiten- landsche voortbrengselen, welke hier te lande tegen normalen prijs, in voor het verbruik voldoende hoeveelheid kunnen worden voort gebracht, maar niet voortgebracht worden. Bene breede bespreking van die brochure achtte» wjj onnoodig, omdat het vraagstuk van dn algemeen© handelspolitiek voor eerst wel oiet aan de orde zal komen. Maar toch legden wij het boekje apart, wjjl er een mededeeling in voorkwam, die ons trof in verband met een, een paar jaar geleden in ons blad behandeld, onderwerpde rnaal- industrie. De schrjjver wees op de hoogte, waartoe men het in Amerika gebracht heeft, »om den handenarbeid door machinalen arbeid te ver vangen, of met andere woorden, hoe men er in geslaagd is den arbeid productiever te maken. Door de duurte der arbeidskrachten gedreven, zoekt men daar den arbeid tot zjjn maximum van productiviteit op te voeren". Na een aanhaling uit. Say vervolgt de schrijver dan »Een kleine watermolen, maalt volgens Say 30 hectoliter tarwe per etmaal en men zou 168 menschen nopdig hebben om dezelfde hoeveelheid door handkracht te malen. Het loon op frcs. 2 per dag rekenend, zouden duB de vermaling 356 francs kosten, terwjjl de kosten van den watermolen op 10 francs per dag mogen berekend worden. Ziedaar dus 326 francs" bespaard voor de menschheid of3/3van den prjja van het graan. Zonder de toepassing van deze machine zouden dus alle werklieden het brood ca. 70 duurder moeten betalen De tjjd, noodig voor het malen van graan met- handmolens, kan nu gebruikt worden voor anderen arbeid en Say wjjst er op, dat op de vraagWie zullen de producten van dien anderen arbeid dan koopen het antwoord luidt Zij die de 326 francs bespaarden. »En stel nu tegenover dien ouderwetschen watermolen van Say die 36 HL. daags maalde, den huldigen Nederlandschen stoommolen die 1400 HL., den Belgischen die 2000 HL., den DuiUchen die 5000 HL., den Amerikaanachen die 10000 HL. per etmaal verwerkt." Dit deze mededeeling volgt dus dat de capaciteit van den Nederlandschen stoommolen niet 1/6 van die van den Amerikaanachen molen bedraagt. Waarom Wij hebben het aanvankelijk niet begrepen. Maar eerst Woensdag werd het ons duideljjb, want in het stukje van W. H. N. over den achteruitgang van da maalindustrie *j lazen wy dat er reeds 56 meelfabrieken waren ge sloten en nog 26 bestaan1 In ons kleine land hebben wjj dus 82 meel fabrieken gehad. Aan wie nu, de schuld dat deze nijverheid de concurrebtie niet kan volhouden, tegen de Ataerikaansche molens van 10.000 H. L. per dag? Ees ander geval van roepen om protectie ten behoeve van een onvoldoend toegemeten tak yaa nijverheid, vinden wjj in een brief uit -Marken aan De Standaardwaaruit dit blad het volgende ontleent De Zoiderzeebokking heeft in den handel de voorkeur boven andere soorten. Weken echter, vóór dat er een haring in de Zuiderzee is gevangen, ejjn de plaatsen, om de Zuiderzee gelegen en waar zich bokkingrooke- rjjëh bevinden, zwart van de rook. De Engelsche visseher voert de (Noordzee-)- I» het Hbld van heden wordt door de firma Van der Zee en Grippeling de inhoud vin dat stukje »zoo absurd en brutaal" genoemd dat zjj niet kan denken dat er een ontwikkeld ©h i» dé zaken ingewijd man te vinden zal zjpjj die de circulaire onderteekenen wil. Be- strjjdiug is zjj dan ook niet waard, maar toch is de firma geneigd op den inhoud het ware Licht te doen schijnen, wanneer eenige meel fabrikanten openlyk verklaren den inhoud der circulaire voor hunne' rekening te nemen of W. H. N. zjjn naam noemen -wil. Agenten. Te Ylissingen: C. N. J. db Vbï Mestdaoh fce Goes: A. C. Bolüyt, firma Wed. de Jonge. AdvevtöBtiSn 2(Teent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regels Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentie» en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend© Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertenlle-Bureai» A. BR ÏjA WAR Am., M. Voorburgwal 266, Amsterdam. haring by duizenden in, vrjj van alle rechten en bedingt daarvoor een zeer hoogen prijs. Wanneer nu onze Zuiderzeevissehers met hunne haring aan de markt komen, is die reeds zoo overvoerd, dat zij slechts 1/s kunnen bedingen van den prys, door hunne Engelsche collega's ontvangen. Zoo werkt de vrije handel wat moet er nu van onze arme Zuiderzeevisschers worden, als van Etegeeringswege die vrije handel, op dit gebied, nog meer wordt bevorderd Waarom hier weer protectie noodig is. be grijpen wjj niet. Immers de Hollandsche viascheis op Marken lijden niet omdat de Engelsche Noordzee haring aanvoeren. Maar de Z u i- d e r z e e-visscherjj lijdt onder den aanvoer van visch uit de Noordzee. Want als de Zuiderzee-visschers vaartuigen hadden, die voor de Noordzee geschikt waren, dan zouden ook zij van de hooge prjjzen der vroege Noordzee-haring voordeel kunnen trekken. KORTE MBDHREEÏANGEN VERGADERINGEN. De vrjjzinnige kiesvereeniging Arnhem nam, geheel in den geest van Eendracht maakt macht te Middelburg, het besluit zich van de Liberale Unie af te scheiden en het bestuur te mach tigen voort te gaan in de reeds ingeslagen richting om te komen tot een nieuwen bond op vryzinnig-democratischen grondslag. De kiesvereeniging Algemeen Belang te Utrecht besloot geen afgevaardigden te zenden naar de algemeene vergadering der Unie. In de Donderdagavond door de Vrjjzinnige vereeniging 's Gravenhage gehouden vergade ring was bericht ingekomen van den heer mr E. Fokker, dat hjj zjjn ontslag heeft ge nomen als lid van het bestuur. In dezelfde vergadering vroeg een der leden waarom het bestuur geen gevolg had gegeven aan den wensch om bjj de benoeming van afgevaardigden ter vorige vergadering van de Liberale Unie rekenschap te houden met de minderheid die voor het urgentie-voorstel omtrent Grondwetsherziening ten opzichte van het kiesrecht had gestemd. Namens het beBtuur antwoordde de voor zitter, dat de meerderheid van het bestuur omtrent dezen wensch tot de conclusie was gekomen, dat het niet aanging afgevaardigden te benoemen die elkanders stemmen neutra- 1 liseerden. Het lid hield echter vol, dat het de voor keur had verdiend op de commissie het even redigheidsstelsel toe te passen dit ware vrij zinniger. VEREENIGING DER VRIJZINNIGE DEMOCRATEN. In een Donderdag te Amsterdam gehouden vergadering ia deze vereeniging opgerieht, op den grondslag van beginselen, in een vorig nommer van dit blad reeds medegedeeld. Door prof mr Treub, als voorzitter, werdo. a. opgemerkt, dat de vereeniging Eendracht maakt Macht te Middelburg zich reeds heeft afgescheiden en poogt in vereeniging met anderen te geraken tot eene vrijzinnig- democratische party. Elders wordt dus toe gejuicht, wat geschiedde, Men bedoelt niet slechts eene plaatselijke vereeniging, maar eene organisatie over het gansche land. Dit is niet zoozeer het gevolg van hetgeen in de Liberale Unie is geschied. Immers, deze ver gadering werd reeds voorbereid acht dagen vóór die der Unie'vergadering. Maar in een en ander zag spreker een gelukkige samen loop van omstandigheden Ten slotte verklaarde mr Treub de vereeni ging gesticht. De presentielijst bevatte 125 namen. TWEEDE KAMER. Aan het einde der zitting van Donderdag is. zooala in een deel der oplaag van ons vorig nommer is gemeld, goedgekeurd de wijziging van de artikelen 92 tot 103 van het regeerings-reglement van Nederlandsch- Indiè', na een verandering, waardoor het gratierealifc van den gouverneur-generaal by veroordeelingen tot de doodstraf in het regle ment gewaarborgd bljjft. Daarna is aangevangen de behandeling van de motie-Yan Raalte, betreffende een hetere regeling van het consulaatwezen. Te Beverwijk 2jjn Donderdag, den z. g. verkiezingsdag, als candidatcn voor de vaca ture-Tak van Poortvliet, in de Tweede kamer opgegeven de he eren D. de Clercq, te Laren, socialist, J. T. Cremer, te 's-Grayenhage, li beraal, en W. C. J. Passtoors, te Amsterdam, Katholiek. UIT STAD EN PROVINCIE. In de St. Ct. wordt ter kennis van be langhebbenden gebracht, dat, in verband met in België uit te voeren werken, het kanaal van Brugge naar Sluis ra» 15 tot en met 24 April e.k. gesloten zal zijn. Uit Ylissingen. Van andere zjj de uit deze gemeente, meldt men ons. dat de toestand van den loods, waar van wjj in ons vorig nummer melding maak ten, niet zoo ernstig is. als het algemeen ge rucht verluidt. Wel gaat de man diep gebukt onder het gebeurde, en heeft hij veel last ran zjjne oude kwaal, borstziekte, doch zijn toestand is ove rigens nog al wel. Eerst over een maand zou. de zaak voor de rechtbank dienen. Bjj de onmogelijkheid die er is om in deze goed ingelicht te worden de officieel© bronnen zijn steeds gesloten deelen wij ook deze, onzes inziens'wel wat halve, tegen spraak mee. In de laatste vergadering van de afdee- ling Zuid Beveland der Nederlandsche Maatschappij tol bevordering der Geneeskunde, werd de volgende motie aangenomen De afdeeling kenniB nemende van het be sluit van den Geneeskundigen Raad van Zee land en West Noord Brabant dd. 28 Decem ber 1900, waarbjj benoemd wordt eene com missie tot het onderzoek van de wenscheljjk- heid en mogelijkheid tot oprichting van een krankzinnigengesticht in Zeeland betuigt hare instemming met dat besluit en geeft als hare overtuiging te kennen, dat een Zeeuwscli krankzinnigengesticht noodig en onmisbaar is. - Woensdag besloot de Dijkraad voor de waterkeering van het calamiteuze waterschap Elleicoutsdijk—Borssefe eene gunstige beschik king te nemen op een verzoek van een der waterbouwkundige ambtenaren om eene jaar- lijksche vergoeding yoor gemis aan vrije woning. Dit besluit zal aan hoogm goedkeuring worden onderworpen. In den Donderdag te 's-Gravenpol- der gehouden vergadering van den raad werd tot ambtenaar van den burgerlijken stand be noemd de heer J. Woutersen, in plaats van den heer M. Prumers. Met het tramplau-Nieveen kon de raad zich zeer goed vereenigen, al oordeelde hjj het in het belang der exploitatie dat de ljjn van Ovezand af diehter langs Hoedekens- kerke gelegd werd. Voor een onderlingen wedstrjjd van de jongelui, die het militair onderricht volgen, werd 15 voor prijzen toegestaan, waaronder twee .voor hen die het meest getrouw de lessen hebben gevolgd. Aan het begin der vergadering deelde de burgemeester mede dat hjj het lidmaatschap van het armbestuur aangenomen had, van welk college hij tot voorzitter gekozen was. De verkiezing voor een lid van den raad, in plaats van den overleden wethouder, is bepaald op Vrjjdag 8 Maart. Te Coljjnaplaat trad Woensdag avond, vanwege de afdeeling Noord-Beveland der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, als spreker op de heer W. H. Hasselbach uit Middelburg. Met een reeks van voordrachten, waarin ernst en luim elkander afwisselden, wist spreker zjjn gehoor te boeien. De voorzitter was de tolk der aanwezigen, toen hjj den heer Hasselbach dank bracht voor den gezelligen en aangenamen avond, dien hij dit departement heeft verschaft. Door de jongelui, die te W is s en- kerk e (N. B.), de oefeningen in den wapen handel hebben gevolgd, werd Donderdag een prysschieting gehouden op een voorloopige sclietbaan in den FKe^polder. Er waren met 5 schoten 60 punten te behalen. De prjjzon werden achtereenvolgens behaald door G. de Ryder (54), Joh. v. d. Maas (54), D. de R-egt (53), M. de Looff (53), C. J. Noord- hoek (58) enz. De meeste rozen schoot de Looff. Door luitenant Jhr Storm van 's Gravesande had met een toepasselijk woord de uitreiking der prjjzen plaats, besloten met een «hoezee voor de Koningin. De jongelui ontvingen een welverdiend woord van lof voor hun vorde ringen en de sergeants-instructeur De Rat en Goetheer voor hun jjver en toewjjding. Het is te verwachten, dat de belangstelling, die de vrijwillige oefeningen in den wapen handel in die gemeente ondervonden, ten goede zullen komen aan de oprichting van een afdeeling van Volksweerbaarheidwaar voor bereids eenige stappen gedaan zjjn. Uit Ternenze# schrijft men ons Donderdagavond hield, in verband.met de in-,werking-stelling van de electrische ver lichting alhier, de heer C. W. r. d. Yolfeere uit Ylissingen, eene voordracht over: »Elec- trisck lichten electrische krachtsoverbrenging". Daartoe had hjj vele werktuigen medegebracht. Enkele galvanische elementen en een accu mulatoren-battery leverden hem de noodige energie voor het verrichten van zjjn merk waardige proeven. Ofschoon de vochtige lucht, in verband met sneeuw en westenwind, den spreker niet gunstig was, kan men zeggen, dat alle proeven uitstekend slaagden. De heer Yan de Yolkere begon met. een historische uiteenzetting van het begrip elec- triciteit, en vertelde hoe eerst in den aller laatste» tijd de ontdekkingen van Oeratedt, Siemens, e. a. de technici in staat stelden, van de electnciteit in alle takken der indus trie groote voórdeelen te trekken. Na de pauze bracht spreker meer speciaal het electrisch licht ter sprake, waarby hjj vooral, nadruk erop legde, hoe weinig gevaar de veel gelaakte bovengrondsche leiding op levert. Waar men in Terneuzen zelfs hoort van menschen. die in hun angst niet onder de draden door durven loopeu, was dat zeker niet overbodig. Bovendien stelde hjj in het licht., met welke nauwkeurige zorg de maat schappij waakt voor de veiligheid van de aangeslotenen. Met een aanhaling van dr Bleekrode, waaruit blijkt, hoe weinig slachtoffers de bovengrend- sche leidingen gemaakt hebben, zelfs in de grootste steden, besloot de heer Van de Volkere zjjn voordracht, die door een vrjj talryk publiek met de grootste aandacht gevolgd werd. Te O u d -V o a s e m e e r is door den ge meenteraad aan een aantal landbouwers toe- zegging gedaan, dat voor een jaar 50 zal worden toegekend aan een veearts, die zieh eventueel te dier plaatse zou vestigen; dit geschiedde naar aanleiding van een adres, door bovenbedoelde landbouwers ingezonden, waarby voor den tjjd van drie jaren 150 werd gevraagd. Het verzoek van den heer Nieveen te Lem mer om subsidie voor de tramljjn Stavenisso- Oud-Vossemeer kon, evenmin als elders, ge nade vinden in de oogen der Raadsleden en werd afgewezen met algemeene stemmen. Als gediplomeerd veearts zal zich aldaar met 1 Maart a. s, vestigen de heer A. van de Sanote te Groede, die van de zjjde der be langhebbenden een toelage zon ontvangen van 500. KERKNIEUWS. Door de stemgerechtigde leden der Neder- duitscb Hervormde Gemeente te Middel burg is bjj meerderheid van stemmen besloten de eerst volgende tien jaren het beroepinga- werk van predikanten, én het benoemen van ouderlingen en diakenen door den kerkeraad te doen plaats hebben. Tot nu toe geschiedde die door het kiescollege. RECHTSZAKEN, Arrondissements-Rechtoaiik te Middelburg. VAIJCHE TELEGRAMMEN, In de heden door die rechtbank gehouden zitting werd in de eerste plaats voortgezet de behandeling van de zaak tegen A. G. de G., 22 jaar oud, geboren te Antwerpen, particulier rivierloods te V1 i s s i ng e n, welke zaak den 21 December 1900 werd aangevangen en toen uitgesteld. Zooals destjjds breedvoerig is medegedeeld, wordt De G. ten laste gelegd, dat hjj op 16 Juli 1899 te Ostende twee telegrammen had gezonden aan den loods Haaze om dezen te weerhouden naar Ostende te gaan en daar zjjn diensten als leods te bewjjzen. De officier van justitie deelde mede dat kapitein Caws, als getuige gedagvaard, niet is verschenen en evenmin een telegrafist uit Ostende. De laatste was door ziekte verhinderd. Wel was verschenen de broeder van den beklaagde, die thans gehoord werd en wel, waar hij noch de beklaagde er bezwaar tegen had, onder eede. Deze getuige werd gevraagd of hjj de per soon is geweest die op 17 of 18 Juli te Ostende aan het telegraafkantoor aldaar getracht heeft de aangeboden telegrammen terug te krjjgen. Hjj verklaarde dat dit niet het geval was geweest en ook niet te weten dat een ander dit had gedaan. Daarna werd de bekl. gehoord. Hjj erkende op 16 Juli de twee telegram men, waarvan in dit geding sprake is, te hebben geschreven en aan het telegraafkan toor te Ostende ter overseining te hebben aangeboden. De bedoeling was dat- de loods Haaze niet uit Ylissingen naar Ostende zou vertrekken. De beklaagde beweerde, dat de kapitein "hem had gemachtigd het telegram te verzenden. De president wees er den bekl. op dat dit in tegenspraak is met, de verklaring van den kapitein. Bekl. hield echter zjjn Rëweren vól en stelde verder in het licht, dat hjj door den kapitein ala loods was aangenomen ware dit niet het geval geweest, dan had hetgeen zin dat hjj aan Haaze telegrafeerde, wjjl hjj door diens wegblijven niet zou gebaat zjjn, omdat de kapitein hem toch niet zou genomen heb ben als loods. De president wees bekl., er ook op dat hij aan Carrette, bljjkeas diens verklaring, ver giffenis heeft gevraagd voor wat hij gedaan had. Bekl. zeide daarop dat hij zjjne verontschul diging aanbood, omdat hjj niet gevat genoeg was op het oogenblik da,t hij met Carrette sprak. Bekl. beweerde verder, dat ten opzichte van de overeenkomst tusschen hem en de andere loodsen door de, den 21 December 1900 ge hoorde, getuigen vreeaeljjk is gelogen. Bekl. ontkende verder dat hjj zelf of iemand van. zjjnentwege de telegrammen aan het tele graafkantoor te Ostende heeft teruggevraagd. Ook deelde bekl. mede dat Carrette zjjn vjjaud was, die hem, niettegenstaande hjj het op de vorige terechtzitting liet voorkomen of hjj niets tegen hem heeft en alle3 vergaf', steeds tracht te benadeelen. Carrette heeft ook van zjjn invloed op kapitein Caws gebruik gemaakt om de afspraak tusschen deze en beklaagd» te loochenen. De ambtenaar van het openbaar ministerie wees den bekl. erop dat hjj, bjj het verhoor, hem door den commissaris van politie te Ylissingen afgenomen, gezegd heeft zich van het gebeurde op 16 en 17 Juni niets te her inneren, ten minste niet of hjj toen t» Ostende ia geweest of telegrammen he»f'fc verzonden. Bekl. zeide dat hjj niet meer weet wat hjj daar verklaard heeft. Hierna, nam de officier van justitie het woord. Het zal de verwondering van velen hebben getrokken, zeide hjj, dat de behandeling van een feit, anderhalf jaar geleden gepleegd, eerst nu aan de orde is gekomen. Dat is een gevolg hiervan, dat enkele ge tuigen niet konden gedagvaard worden of, al zjjn zjj gedagvaard, niet zjjn verschenen. Yoorts is de hoofdgetuige in deze zaak, Haaze, overleden. Na deze inleiding wees de spreker er op dat z. i. het overtuigend bewjjs is geleverd. De vraag is alleen: is het wettig bewijs geleverd? en de officier meent dat die vraag toestemmend moet worden beantwoord. Dat de telegrammen door bekl. zjjn afzon den staat vast, ook dat Haaze door de hande ling van bekl. is benadeeld. Uit de verschillende getuigenverklaringen ging de spreker verder na hoe door bèkl. tegenover getuigen een bekentenis is afge legd en hoe hjj zelfs aan Carxette vergiffenis heeft gevraagd. Het beweren van bekl. dat de verschillende getuigen onware verklaringen hebben afge legd, zal wel bjj niemand geloof vinden. Kapitein Caws heeft voor een Engelsche autoriteit onder eede verklaard, dat bjj nooit De G. gelast heeft uit zjjn naam naar Haaze te seinen. De spreker drong aan op een ernstige straf voor beklaagde, die zich aan een door en door laag feit heeft schuldig gemaakt en zjjne kameraden op listige wjjze heeft willen be driegen en benadeelen. Dat duidt op een door en door slecht karakter. Spreker eischte tegen beklaagde een ge.- vangenisstraf van 18 maanden en dieBS onmid dellijke aanhouding, op grond dat er alleszins vrees bestaat dat hjj zich door de vlucht aan de straf zal weten te onttrekken. De verdediger van den beklaagde, de heer rur A. C. A., Jacobse Boudewynse, wees op de tragische omstandigheid in dit proces, dat de man. op wiens initiatief de vervolging heeft plaats gehad, krankzinnig ia geworden en overleden. Haaze, de overledene, heeft meer dan twee maanden laten voorbij gaair vóór hjj een» aanklacht deed. Pleiter wil daarlaten of de aanklacht het gevolg is geweest van pressie, op Haaze uit geoefend, maar wel wilde hjj èr op wjjzen dat die, bljjkens het zoo laat doen van de aan klacht, aan de zaak niet zoo groot gewicht heeft gehecht. Pleiter stelde in het licht, dat uit de ver klaringen van getuigen gebleken is dat bekl. noch te Ylissingen, noch te Ostende ter kwader naam of faam bekend staat of, i.n ver band met het "gebeurde, door zjjn bennissen wordt geschuwd. Pleiter besprak verder de overeenkomst tusschen de andere loodsen en beklaagde. Die overeenkomst heeft bestaan, ook al was zij niet in den vorm op het, papier gebracht. Haaze heeft dat zelf erkend en ook Stroo- snijder heeft pleiter dit verklaard, terwijl door de verklaringen der andere getuigen het bestaan van ee» contract wordt bevestigd.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1