MIDDELB11RGSCHE COURANT.
Yrijdag
1 Februari.
FEUILLETON.
Dat perfide Albion.
N°. 27.
144" Jaargang,
1001.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer.
Middelburg 31 Jan. 8 u. vm. 35 gr. 12 u. 38 gr.
av.4u.34gr.F. Verw. zw.t.m.W.w.betr.sneeuww.v.v.t
Agenten.
Te Vlissingen: C. N. J. de Vei Mestdagh; te
Goes: A. C. Bolütt, firma Wed. de Jonge.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Azn.» N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 31 Januari.
BURGERLIJK EN KERKELIJK
HUWELIJK.
Hoewel het niet in onze bedoeling ligt om
nog verder in de door ons geopperde kwestie
in te gaan, meenen wij toch eene enkele op
merking uit een paar andere bladen temogen
brengen onder de oogen onzer lezers, omdat
daaruit tevens bljjkt, hoe juist het door ons
ingenomen standpunt is.
De redactie van Het Nederlandsclie Dagblad
(Christelijk-Historisch), die overhelde naar onze
zjjde, schreef o.a.«Wanneer het bruidspaar
het stadhuis heeft verlaten, is het een echt
paar, die het huwelijk niet nog eens kerkelijk
laat sluiten, maar inzegenen."
Dat is een geheel- ander standpunt dan dat
van De Standaard en De Nederlanderal komt
het toch ook van protestantsch kerkelijke zjjde
En de Goesche courant merkt op dat, als de
ambtenaar van den burgerlijken stand, na de
gebruikelijke vragen, de woorden gesproken
heeft«dan verklaar ik, in naam der wet, A.
met B. door den echt vereenigd"de echt
verbintenis volkomen is, zelfs al weigerden
partgen de onderteekening der akte. Boven
dien, hoevelen trouwen er niet zonder eenige
kerkeljjke formaliteit
Niet de kerkelijke inzegening, maar de vol
trekking van het burgerlijk huweljjk geeft
daaraan recAtekracht, zoo schrijft dat blad-
Dat bjj het verlaten van het stadhuis de be
trokken personen, in casu ook onze Koningin
en Hertog Hendrik, een echtpaar zjjn, is, dunkt
ons, dan ook niet voor tegenspraak vatbaar.
En dat men het vanouds ook zoo opvat,
althans in de protestantsche kerk, blijkt wel
uit het formulier van den huwelijken staat, waarin
tot het echtpaar wordt gezegd«gjj, die uwe
echtelijke verbindinge in Godes naam openlijk
alhier in de Kerke wilt laten bevestigen"
De kerk erkent daarin dus zelve, dat de
echtverbintenis reeds bestaat vóór de komst
der partgen in het kerkgebouw. Ons dunkt,
dat is afdoende.
Dit alles is koren op onzen molen.
En wij meenen hiermee gerust afscheid te
kunnen nemen van dit punt in kwestieons
verheugende over de belangstelling die onze
opmerking in de pers heeft gevonden.
Dit geeft hoop, dat men in den vervolge
niet meer overeenkomstig de oude gewoonte
zal handelen.
Alleen nog ten slotte deze vraagMoet,
zelfs van het standpunt onzer bestrijders, het
mooie van het programma niet af zjjn, nu
erkend is dat men slechts slaafsch een oud
formulier heeft gebruikt?
Humoreske, uit het Duitsch.
van
BALDUIN GROLLER.
GOEDE INDRUK.
Het wetsontwerp, dat door den minister van
binnenlandsche zaken is ingediend tot vergoe
ding der kosten, welke de leerplicht met zich
zal brengen, maakt over 't geheel een bevre
digenden indruk; zegt Het Centrum. Bladen,
die volstrekt niet ministerieel kunnen worden
genoemd en den leerplicht indertjjd met veel
klem hebben bestreden, verklaren onomwonden,
dat hun bevinding van het ontwerp een gunstige
Slechts een enkel gemeljjk woord vonden
wij in de niet-liberale persterwjjl het orgaan
der sociaal-democratische party van «kunstjes"
sprak, door den heer Borgesius aangewend,
om de onderwijzers op zgn hand te krijgen
ij de verkiezingen.
Maar deze uitingen van ontevredenheid
hebben niet veel om 't ljjf. Zij veranderen
niets aan het feit, dat de regeering hare belofte
is nagekomen en van haar standpunt, op loyale
wijze, ook de bijzondere school tracht te vrjj-
waren tegen finanoieele moeilijkheden, welke
voor haar uit den nieuwen toestand zullen
voortvloeien.
Dit is de groote daad, die wjj thans op de
eerste plaats hebben te beoordeelen en waar
over men zich verheugen moet. Niet slechts,
omdat aldus het goed recht van ons bijzonder
onderwijs opnieuw wordt erkend en het be
staan van dit onderwijs vaster geankerd inde
wetgeving, maar ook omdat de eerlijke inlos
sing der ten vorigen jare gedane belofte den
staatkundigen toestand ten goede komt.
Wat men ook moge zeggen, goede trouw
blijft ook in het politieke leven een onmis
baar vereischte. Zonder haar geen kalmte,
geen objectiviteit. Zonder haar geen overleg,
dat voert tot vruchtbare daden. Zonder haar
geen loyale principieele strijd, maar een kleine,
verbitterde oorlog, vol geniepigheden.
Er zal wellicht over dit wetsontwerp nog
veel geredeneerd kunnen worden. Het geeft
misschien niet genoeg. En zeer juist is bjjv.
de opmerking van den llesidentiebode, dat aan
het voorgestelde terugwerkende kracht dient
te worden verleend. Maar geest en strekking
dezer nieuwe subsidie-wet zgn zoodanig, dat
de aan te brengen wgzigingen slechts tech
nisch, niet essentieel, behoeven te zjjn. Het
standpunt, waarvan de regeering uitgaat, is
onberispelijk, evenals de basis, waarop haar
werk steunt. Waar aldus de goede wil voor
zit, is een zakelijke gedachtenwisseling moge-
ljjk en kan men verwachten, dat het ontwerp
uit de smeltkroes der parlementaire beraad
slaging van zijne gebreken gezuiverd zal te
voorschjjn komen.
De noodige «bekwame spoed" mag daarbjj
natuurlijk niet ontbreken. Als onmisbaar ge
volg en noodzakelijke aanvulling eener reeds
in werking gestelde wet is de afdoening van
dit ontwerp meer dan die van elk ander urgent.
REGELING VAN HET STAATSTOE
ZICHT OP DE VOLKSGEZONDHEID.
Het verslag omtrent dit ontwerp, waarin is
omvat het verBlag naar aanleiding van het
afdeelingsonderzoek der Tweede kamer, het
antwoord van den minister van Binnenlandsche
zaken en de resultaten van het mondeling over
leg, door den minister van Binnenlandsche zaken
met de commissie van voorbereiding gepleegd,
is verschenen. Hieraan is het volgende ontleend:
De overste Brunner snelde met een lichten,
jeugdigen, veerkrachtigen stap de groote trap
van het Zuid-station te Weenen op, om den
trein van negen uur naar Baden te halen
Zgn stap was wellicht een zweempje te
vlug, al te jeugdig maar slechts een baga
tel, niet de moeite waard om te noemen,
doch voor een nauwlettend opmerker toch
zichtbaar en verraderlijk. Datzelfde zweempje,
waarlgk maar één heel klein lepeltje zout te
veel, lag ook over zjjn geheele verschjjning
en houding.
Het was een heerljjke Meidag. De overste
was in burgerkleeren, zonder overjas, in
politiek Dat verklaart veelEerst onlangs
had hij zgn ontslag uit den dienst genomen en
wanneer men meer dan vjjf en twintig jaar
da uniform gedragen heeft, mag er wel eenige
aarzeling heerschen in de keus van een eigen
jas en in het snit van een eigen pantalon. De
overste Brunner had op eens genoeg van den
dienst gekregen en was dus hals over kop in
het burgerleven gesprongen. Men moest
toch zoo ook kunnen leven, en hij nam zich
voor te leven. Hg had nu lang genoeg de
eer zjjner waardigheid genoten, ten laatste
als vader van het regimentNu had hg er
genoeg van Hg was vrjjgezel en voelde zich
jong. Misschien voelde hjj zich al te jong.
Zijn zwart kneveltje stond heel uitdagend,
maar er waren lieden, die beweerden dat zjj
dat kneveltje gekend hadden, toen het nog
grjjs was en wat zgn onberispelgk hoofdhaar
betreft, waren er weer menschen die geloofden
dat de overste het buitenshuis liet opmaken,
zonder dat hjj zelf bjj den kapper behoefde te
gaan. Het was niet mogeljjk te weten te
komen of al die geruchten waarheid bevatten.
Het was echter een feit, dat de overste er
zeer ondernemend en levenslustig uitzag, toen
hjj in een open rjjtuig naar het station reed,
en, na zjjn kaartje genomen te hebben, de
trap opvloog.
In den coupé, waar hjj in stapte, zat reeds
een dame. De overste greep werktuigeljjk
naar zjjn boordje en zjjn das, groette dan zeer
beleefd, om terstond die begroeting op een
zeer vertrouweljjken toon voort te zetten. Hjj
had nameljjk in die elegante dame mevrouw
Wanda van Weyersberg herkend, die hij in
het vorige voorjaar op het Witte-Kruis-bal
had leeren kennen en dadeljjk met grooten
jjver het hof gemaakt had. De dame had hem
ook terstond herkend en lachte tegen hem,
zooals men lacht tegen iemand die zich zgn
De handhaving der bepalingen der voorge
dragen woningwet behoort tot de taak van 't
Staatstoezicht, in 't belang der volksgezond
heid ingesteld. Aangezien dit echter, zooals
het geregeld is, niet voor die taak berekend
is, heeft de Regeering tegeljjk met het ont
werp woningwet de uit anderen hoofde toch
reeds noodige reorganisatie van dat toezicht
voorgedragen. Een afzonderlijk toezicht voor
elke nieuwe regeling van een onderwerp van
Staatszorg in casu de Woningwetgeving
te stellen, kan niet geacht worden bevor
derlijk te zjjn aan een regelmatige, beginsel
vaste uitvoering der Staatstaak en ware ook
te kostbaar. Een geheel nieuwe regeling van
het Staatstoezicht op de volksgezondheid ver
dient de voorkeur boven 't aanbrengen van
nieuwe lappen op een oud kleed.
Ook voor de in 't uitzicht gestelde wettelijke
bepalingen tegen de verontreiniging van open
bare wateren, voor de volksgezondheid scha-
deljjk, en tegen den verkoop van schadeljjke
levensmiddelen is reorganisatie van Staats
toezicht beslist noodig.
Met een bedrag-, niet zooveel hooger dan de
in de Memorie van Toelichting geraamde som
van 117,000, is inderdaad een goed georga
niseerd toezicht te verkrijgenhieronder zgn
niet begrepen de kosten van een eigen labo
ratorium voor bacteriologische en andere
wetenschappeljjke onderzoekingen. Dat de
kosten der Staatscommissiën geheel ten laste
van 't Rjjk zouden moeten worden gebracht,
kan de Regeering niet inzien. Het is niet
onbillijk dat de gemeenten, in wier belang
de commission toch ook zgn, hierin bijdragen.
Door de benoeming der leden aan de ge
meentebesturen te onttrekken, wordt de onaf-
hankeljjkheid dier commissiën verhoogd.
ij het diepgaande verschil van gevoelen
der Kamerleden omtrent de instelling van
plaatseljjke gezondheidscommissiën acht de
Regeering het van beteekonis dat vele tegen
standers erkennen niets beters in de plaats
te kumion aangeven, „oodat het denkbeeld,
anderen, dat het Staatstoezicht geheel
behoort te worden opgedragen aan uit'sRjjks
lras bezoldigde ambtenaren, zelfs geen alge-
meene instemming blijkt te hebben gevonden
bjj de tegenstanders der commissiën.
Het stelsel van bezoldigde ambtenaren past
niet bjj den aard der Staatsbemoeiing op 't
gebied der volksgezondheid, daar de zorg
hiervoor ook na 't tot stand komen dezer wet
in den regel bljjft bjj de gemeenteljjke over
heid. Slechts het aanstellen van inspecteurs
ligt op den weg der Centrale Regeering. Dat
slechts van gesalarieerde personen goed werk
zou zgn te verwachten, betwist de Regeering.
Volgens alsnog in 't ontwerp aangebrachte
wgzigingen zgn de zoogenaamde administra
tieve werkzaamheden aan de gezondheidscom
missiën onttrokken. Het Rijksaandeel in de
toelage van den secretaris wordt op 400
gesteld. Niet ongeveer 260, doch slechts onge
veer 100 commissiën zullen worden samenge
steld (éen in elke gemeente hoven 18.000
dit cijfer is bij 't mondeling overleg aangeno
men éen voor elk complex van gemeenten
van 40.000 zielen). Door dit kleiner aantal
commissiën zal ook plaatseljjke antagonisme
minder zijn te vreezen. In 't gewjjzigde ont
werp bestaat ook niet meer de gelegenheid
in éen gemeente meer dan een gezondheids
commissie te stellen. Splitsing in sub-commis-
achuld bewust is en dien men bereid is te
vergeven. Maar hjj voelde zich van geen
schuld bewustwant hjj vond het een zeer
verdiensteljjk werk om een dame op leven
en dood het hof te makenHg begon zelfs
dadeljjk weer en verzekerde haar, onbeschrjj-
feljjk gelukkig te zgn dat een goedgunstig
toeval, enz., enz.
»Ook ik verheug mij zeer," antwoordde
mevrouw Wanda, »onze roman heeft dus
zjjn«wordt vervolgd."
«Zeker mevrouw. Het bewjjst niets tegen
een roman dat hg in afleveringen uitkomt."
«Het spjjt mg maar", zei mevrouw
Wanda, voorzichtig een achterdeurtje openend,
«dat mjjn man niet kan medelezen."
«Dat is onnoodig, mevrouw, ik verzeker
u, geheel onnoodig. Mannen zgn daarvoor
een slecht publiek, zjj stellen geen belang
in romans."
«Dat zou ook tegen u pleiten, mjjnheer
de overste."
«Zoo is het niet gemeend, mevrouw."
«Gij hebt dus een zwak voor verbrok
kelde romans
«Verbrokkeld is uitstekend gezegd. Ik
moet u mjjn compliment maken. En wat
het zwak betreft, dat is bepaald zeer groot
«Dus behoefde ik alleen ook nog maar
dat zwak te hebben
«Ik wilde er u onderdanig om vragen,"
«Dan zou alles in orde zgn
siën sluit de wet niet uit. Het jaarverslag der
commissie moet nu in openbare vergadering
worden behandeld en vastgesteld, in 't belang
der publiciteit.
Van het instellen van beroep tegen besluiten
der gezondheidscommissiën kan in deze wet
geen sprake zgn.
Verdedigd wordt de instelling vaneencen-
tralen gezondheidsraad als integreerend deel
der wetsvoordracht.
Juist was er aan krachtige centrale leiding
behoefte onder den vroegeren toestand. Door
eene wijziging in 't ontwerp wordt het aantal
leden van den Raad op 7 gesteld, waaronder
de voorzitter en secretaris, 't dageljjksch be
stuur uitmakende. Ambtshalve lid zullen zgn
de hoofdinspecteursde directeur van 't aan
den Raad te verbinden laboratorium zal lid
moeten zgn en de gelegenheid voor ruime
keuze van buitengewone leden zal bestaan. De
voorzitter zou 5000, de andere leden zouden
4500 salaris kunnen krjjgen. Wat het aan
den Raad te verbinden laboratorium betreft,
de inrichting zal eenvoudig kunnen zgn.
Benoeming van inspecteurs voor een of meer
bjjzondere takken van gezondheidszorg bljjft
de Regeering noodig achten. Voor het nut
van z.g. territoriale inspecteurs echter de
oogen niet sluitende, heeft zjj deze in 't ge
wjjzigde ontwerp opgenomen onder den titel
hoofdinspecteurs van de volksgezondheid".
Beiden kunnen zich hulp verzekeren en ge
nieten hiervoor vergoeding van bureaukosten.
Volgens het gewjjzigde ontwerp zullen de
globale kosten der geheele regeling 36.000
meer bedragen. Van de benoeming tot secre
taris van den Centralen Raad zgn vrouwen
niet uitgesloten, evenmin van die tot lid of
secretaris eener gezondheidscommissie. Benoe
ming van de leden hiervan door den Commis
saris der Koningin big ft de Regeering boven
benoeming door den minister verkiezen. Ge
meenteraadsleden zjjn niet van benoeming
uitgesloten.
ZONDAGSRUST VOOR DE POS
TERIJEN
De Minister van Waterstaat heeft, in zgn
begrootingsantwoord aan de Eerste Kamer, zgn
eindbeslissing meegedeeld inzake het niet be
stellen van weekbladen op Zondag.
Naar 's ministers meening ban het daardoor
ondervonden ongerief niet zoo groot worden
geacht, dat het opweegt tegen het z. i. daar
door bevorderde belang van de Zondagsrust.
Wellicht voegt hg er bjj kan het
vroeger verschjjnen van enkele vakbladen be
vorderd worden, indien de aanbestedingen vóór
Vrjjdag worden gehouden, zooals aan 's minis
ters departement reeds geschiedt.
BEAOËMlSfGM MZ.
Bjj bon. besluit:
is benoemd tot kantonrechter te Schagen
mr L. E. van Petersom Ramringjthans griffier
bjj het kantongerecht te Wjjk bjj Duurstede
is benoemd tot rechter in de arr.-rechtb. te
Zutphen mr T. S. Tromp, thans rechter in de
arr.-rechtbank te Heerenveen
is aan Ph. B. Libourel, op verzoek, eervol
ontslag verleend uit zjjne betrekking van
surnumerair der registratie en domeinen.
Door de arr.-rechtb. te Rotterdam is, ter
vervulling der vacature van kantonrechter te
Schoonhoven, opgemaakt de navolgende alpha -
bethische ljjst van aanbeveling: mr H. J.
Carsten Bz., advocaat en procureur te Assen
mr P. W. ter Spill, griffier bjj het kantonge
recht te Woerdenen mr N. J. Wilkens, amb
tenaar van het O. M. bij de bantongerechten
in het arr. Almelo.
De Staatscourant bevat zooals nog in een
deel der oplaag van ons vorig nommer werd
gemeld de benoeming van Hertog Hendrik
van Mecklenburg, met ingang van 31 Januari,
tot schout-bjj-nacht u la suite en generaal-
majoor a la. suite bjj de landmacht en het In
dische leger.
EERSTE HAMER.
In de Woensdag middag gehouden zitting
werd door den heer Bultman, in den loop
zijner rede, ook een afzonderljjke ministerie
voor de behandeling van landbouwbelangen
verlangd.
De minister van binnenlandsche zaken ver
klaarde dat de kwesties van pensionneering
van gemeente-ambtenaren en benoeming van
ambtenaren van den burgerljjken stand buiten
den raad overwogen worden en dat hjj, in
afwachting der herziening van de krankzin
nigenwet, in de groote gemeenten doorgangs
huizen zou wenschen.
Naar vereenvoudiging der tabellen voor de
uitvoerig van de leerplichtwet wordt ge
streefd.
Wellicht dat dezen zomer de bjjzondere
gymnasia nog zullen bunnen profiteeren van
de bevoegdheid dat de leerlingen door hunne
eigen onder wjj zers worden geëxamineerd.
Inzake den landbouw is de vraag aangaan
de eene reorganisatie der veeartsenjj school in
onderzoek.
Wat betreft boterhandel en botercontróle is
self help, een eigen streven naar volmaking, het
beste middel. Omtrent de aanstelling van
een zuivelconsulent te Londen wordt met den
minister van bnitenlandsche zaken overlegd.
De minister verklaarde verder gunstig te
denken over de opneming van onze zuivel-
consulenten in het kader der rjjksambtenaren.
ÜIT STAD EK PROVINCIE.
Een prettige, ongédwongen stemming
I lersehte Woensdagavond onder het vrjj tal-
rjjke publiek, dat de groote Schuttershofzaal
alhier vulde, bjj gelegenheid van de soirée
der gymnastiek- en schermvereeniging Medio-
Het werk, dat we door de leden dezer
vereeniging zagen verrichten, mag alleszins
geroemd worden.
Zoowel de leerlingen der voorbereidende
klasse als de oudere leden gaven bljjben van
kracht, vlugheid en geoefendheid en van een
goede leiding.
Werd aan de ringen mooi gewerkt, bjjzon-
der troffen ons de oefeningen aan de brug
(schooloefeningen en oefeningen naar keuze),
aan welk toestel Medioburgum klaarblijkelijk
bjj zonder sterk is.
De hoogtestanden waren zeer kunstig en
de groepen, die daarbg gevormd werden,
waren bewonderenswaard.
Ook aan het hoogrek werd mooi gewerkt,
terwjjl de goede discipline bleek uit de vrjje
oefeningen, zoowel door de ouderen, als de
leerlingen der voorbereidende klasse.
«Volmaakt in orde."
Mevrouw Von Weyersberg was een zeer
knappe, ifiaar toch ook een zeer verstandige
vrouw. Zjj doorzag den jeugdigen overste
heelemaal en liet zich niet verontrusten door
zgn praatjes, die heel goed konden opgezegd
zgn uit een handboek voor onweerstaanbare
fattenzulke boeken bestaan er wel. Elke
vrouw smaakt eenige voldoening bjj een ver
overing, maar hier werd haar triomf toch
eenigszins gedempt. De overste van het Witte-
Kruis-bal en die eenigszins bejaarde jongeheer
hier in den trein geleken niet veel meer op
elkaar. Eerst schaamde zjj zich een beetje
dat ook bjj haar, die de jonge meisjesjaren
toch al lang te boven was, de uniform zoo'n
groote rol speelde want die man in zjjn nette
burger kleeding maakte lang niet zooveel indruk
op haar en scheen niet half zoo knap, als de
mooie officier op het bal. Weldra troostte zjj
zich echter met het denkbeeld dat de schuld
niet alleen aan haar lag. De heer Von Brun
ner had een veel betere houding in uniform
en geen smaak voor burgerkleeren. Zjj had
echter geen reden gehad om haar smaak te
verliezen en dat stelde haar volkomen gerust
over de onschadeljjkheid van haren onstui-
migen aanbidder.
Dus luisterde zjj slechts met halve belang
stelling naar zgn gezwollen taal en dacht
daarbg aan haar zoontje, een allerliefst kereltje
van twee jaar, waarnaar zjj erg verlangde,
dat zeker veel amusanter zou zgn dan deze
overste in politiek.
Toen de trein na een half uur te Baden
stilhield, stapten zjj allebei uit en namen af
scheid. De overste met de verzekering dat
deze reis hem onvergeteljjk zou bljjven, al
was zij nog zoo kort geweest; elk echt geluk
was kort. Zij met het gevoel dat zjj wel eens
meer pleizier in haar leven gehad had.
De overste was eens naar Baden gegaan
omdat hjj in Weenen met zgn lêegen tijd geen
raad wist. Zgn militaire dienst had hem ook
vroeger niet al te veel werk gegevenmaar
hjj had toch zjjne plichten en zjjne zorgen.
Als hg nu 's morgens opstond, had hjj wel
geen zorgen en plichten, maar hjj wist ook
niet wat hij beginnen zou. Het ledig loopen
is niet zoo gemakkeljjk, en niets te doen te
hebben is niet zoo aangenaam als men zich
verbeeldt. Hjj kwam dus naar Baden om zich
een beetje te verstrooien. Dat is een buiten
part jj, om zoo te zeggen maar zonder het
risico daarvan. Men ligt aan den spoorweg,
heeft altjjd trams en rg tuigen in zgn bereik
heeft, als men wil, de schoone natuur maar
ook de genoegens van den stad, goede restau
rants, waar men lekker en duur kan eten,
aardige café's en m geval van nood ook een
schouwburg.
De overste begon zjjn buitenpartij met naar
een koffiehuis te gaan om couranten en tijd
schriften te lezen, en zgn honger op te wekken