MIDDEUURGSCHE COURANT.
N°. 26.
144" Jaiirgam
Donderdag
31 Januari.
Losse indrukken.
1001.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer.
Middelburg 80 Jan. 8 u. vm. 37 gr. 12 u. 42 gr.
av.4u.39gr.F. Verw. zw.t.mat.N.W.windbe w.nachtv
Agentep.
Te Vlissingen: C. N. J. de Yey Mestdagh; te
Goes: A.. G. Bolüyt, firma Wed. de Josse.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij f
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkonjstig uit Zeeland, betreflende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DB LA MAR Azn., N.7.. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Het bestuur der Liberale Unie heeft, na
de Zaterdag omtrent de urgentie der gron-
wetsherziening gevallen beslissing, zijn
ontslag genomen.
Het was te verwachten
Maar wie zijne verwondering te kennen
geeft over het feit, dat dit niet dadelijk i na
de beslissing, staande de vergadering, is
geschied, vergeet of weet niet dat een paar
bestuursleden afwezig waren en een derge
lijk gewichtig besluit niet mocht vallen dan
na overleg met allen, in elk geval na ken
nisgeving welke de plannen waren.
Eene algemeene vergadering ter verkie
zing van een nieuw bestuur is spoedig: te
wachten.
Nu deze beslissing bekend is gemaakt, is,
dunkt ons, eerst de tijd daar om, althans van
de zijde der geestverwanten van het bestuur,
enkele indrukken weer te geven die zijne
houding en de algemeene vergadering van
Zaterdag maakten.
Vingerwijzingen behoefden niet gegeven
te worden; het bestuur was zelf verstandig
genoeg om te weten hoe te handelen.
En het heeft gedaan zoóals het moest
doen, zooals het verschuldigd was aan zijn
eer, aan zijn houding, van begin af aan
genomen.
Correct en flink is zijn optreden geweest,
even correct en flink zijn heengaan, nadat
de meerderheid in de vergadering zich tegen
het urgentie-voorstel betreffende grondwets
herziening verklaarde.
Het was eene leerzame, eene goede samen
komst van al die mannen uit verschillende
deelen van het land.
De beraadslagingen werden van beide
zijden met ernst en waardigheid, met meer
of minder talent, meestal met groote kennis
van het hoofdpunt in kwestie, gevoerd.
Zij werden door den voorzitter, den heer
mr E. A. Smidt, op eene boven onzen lof
verheven, krachtige en tactvolle wijze geleid.
En het verwonderde ons wel dat niemand
nóg ten slotte hem de eer gaf die hem
toekwam, hem dank zegde voor zijn uit
stekend presideeren.
Maar er was meer dan éen excuus het
zeer late uur, waarop de samenkomst ein
digde de verbazing, die zich bij het ver
nemen van den uitslag der gewichtige
stemming van velen meester maakte:de
haast, die menigeen had om te vertrekken
dit alles was zeker oorzaak van dat
verzuim.
Eenzijdig is natuurlijk weer het oordeel
van velen.
Wij spreken niet over de anti-liberalen,
die met hun kleingeestige critiek hen
steeds vervolgen die zich niet schamen
hunne groote kwesties op politiek gebied
in het openbaar, in tegenwoordigheid van
de pers, te behandelen, terwijl zij zeiven
vaak liefst onder elkaar zulke zaken af
doen en hoogstens een zelfgesteld en eigen
gekleurd communiqué in de wereld zenden.
Maar wij hebben meer het oog op som
mige liberalen, die getuige een corres
pondentie in een onzer groote bladen
de loftrompet steken over hen, die, tegen
het urgentie-voorstel gekant, met jas aan
en hoed op, wachtten om, hoe gepresseerd
ook, toch nog hun stem uit te brengen
tegen een, in hun o'ogen noodlottig, voor
stel.
Eilieve, wij erkennen gaarne dat van die
zijden bewijzen van belangstelling werden
gegevenmaar ook aan den kant der voor
standers waren er die hun stem wilden
uitbrengen op gevaar af van te laat tc
komen aan den trein, die ben huiswaarts of
elders moest brengen.
Er is belangstelling getoond en met
warmte gestreden zoowel bij voor- als bij
tegenstanders.
En wie nu, zooals van denzelfden kant
geschiedde, op zoo eenzijdige wijze het licht
laat vallen op de geopperde bezwaren over
het notulen lezen en het herhaald stemmen,
waardoor zooveel tijd verloren ging, hij had
ook niet mogen verzwijgen, dat aan het
eerste voor het vervolg is tegemoet geko
men eene commissie zal dan de notu
len der vergaderingen onderzoeken terwijl
de voorzitter opmerkte dat het stemmen
bij zitten en opstaan zoo hoogst moeilijk
ging omdat er ook vele niet-afgevaardig-
den, buitengewone leden der Liberale Unie
waren, die op de vergadering geen stem
recht hebben, zoodat het geheel moeilijk
was te overzien.
En hoe vele malen is stemming voor
komen door de vraag van den voorzitter
of zij werd verlangd, waarop dan een stil
zwijgen als antwoord volgde.
Dit alles had ook niet verzwegen mogen
worden.
Er heerschte verbazing over den uitslag
der stemming omtrent de urgentieschre
ven wij. En wij begrepen die ten volle.
De verkiezing tot bestuursleden van de
heeren Heldt, Mees, Kerdijk en Treub
met groote meerderheid deed ons, en meer
deren met ons, meenen dat de strooming
keerde ten gunste van de vooruitstreven-
den van hen die in democratische rich
ting wilden sturen tot de uiterste conse
quentie.
En ziebij de stemming over het voor
stel was de richting geheel anders.
Tusschen beide mag men geen verband
zoeken, wordt beweerd.
Maar waarom niet? vragen wij op onze
beurt.
De dubbeltallen, door het bestuur inge
diend voor leden van bun college, waren
slechts aanbevelingen. Het had recht daar
op alleen mannen te brengen, die zijn be
ginsel voorstonden. En waarlijk niemand
behoefde omtrent de gevoelens der voor
gedragenen in eenigen twijfel te verkeeren.
Maar wel kon men buiten de aanbevelingen
omgaanof had men ook blanco kunnen
stemmen.
Eene bedenking kon men maken, en dit
geschiedde ooknl. dat niet te voren was
aangekondigd dat de stemming zou aan
vangen. Maar zoodra de aanbevelingen
bekend waren, had een dergenen, die liever
anderen gekozen zagen, de namen van
hunne uitverkorenen kunnen noemen. En
dit klemt te meer omdat zij, naar bleek,
met een lijstje gereed waren.
Is bet dan wonder dat het groote aan
tal stemmen, op mr Kerdijk e. s. uitge
bracht, velen in den waan deed verkeeren
dat dit een gunstig teeken was voor bet
lot van het urgentie voorstel?
En zie het viel geheel anders uit.
Nadat eerst het vuur was ontstoken, dat
licht gaf en hoop, bracht men later water
aan om het uit te dooven.
Zonderlinge taktiek, dunkt ons.
f/
Wij zullen onze lezers maar niet veel
meer vermoeien met mededeelingen uit die
vergadering. Wie er belang in stelt, heeft
de verslagen in de groote bladen kunnen
lezen.
Maar op een paar feiten zij nog de aan
dacht gevestigd.
Er' werd en dit betrof een hoofdpunt
beweerd dat het bestuur met zijn voor
stel buiten zijne bevoegdheid was gegaan
dat dit bestuur niet anders, niet meer was
dan de mandataris van de vergadering
dat het slechts had uit te voeren wat de
meerderheid der afdeelingcn het opdroeg.
Op waardige wijze word door den voor
zitter, mr Smidt, dit gevoelen weerlegd.
Het bestuur, verklaarde hij, zou slechts
handelen naar eigen overtuiging, naar de
beginselen, die het, na ernstige overweging,
meende te moeten voorstaan en openbaren.
Wij hebben evenzeer ernstige bedenking
tegen den eisch, het bestuur gesteld. Maar
wij willeu voor een oogenblik aannemen
dat die bewering juist, dat het bestuur
slechts de mandataris is van de vergade
ring was dan toch zijne houding niet
hoogst correct? Altijd, van 1891 af
wij hebben het nog onlangs uitvoerig aan
getoond is door de Liberale Unie ge
stuurd in de richting van uitbreiding van
het kiesrechten in het vorig jaar heeft
zij duidelijk en uitdrukkelijk uitgesproken
dat alleen door Grondwetsherziening daar
aan zuivere toepassing is te geven.
Lag het dan toch niet op den weg van
het bestuur om de afdeelingen te vragen
op die uitspraken het zegel te drukken?
En zonder datheeft het bestuur, vooral
van een politiek lichaam, niet de taak lei
ding te geven aan uitsprakenof daden van
zulk eene vereeniginghaar voorwaarts, te
sturende leden ervan aan te voeren en
bun den weg te wijzen?
Waarlijk, de opvatting van het lid, dat
sprak van een imperatief mandaat van éen
bestuur der Liberale Unie getuigt, onzes
inziens, niet van een ruimen blik, van een
juist begrip wat zulk een bestuur eigenlijk
zijn moet.
Zulk een bestuur de mandataris der
Vereeniging!
Zeker, wat betreft het uitvoeren
van door de vergadering genomen besluiten
maar dat een bestuur, bij het vormen van
zijn oordeel, bij bet uitspreken van zijn
beginselen, bij het voorstellen van wat bet
noodig acht overeenkomstig die beginselen
en het belang der partij, een mandataris
van de vergadering zou moeten zijn
is het eigenlijk niet zonderling, om het
zachtste woord te bezigen, dat zoo iets door
een liberaal in eene vergadering als die
der Liberale Unie kon worden beweerd?
Trots het uitstekend pleidooi van den
voorzitter, die zoo duidelijk, zoo helder en
klaar, aanleiding tot, doel en strekking van
het voorstel uiteenzetteniettegenstaande
het welsprekend en zoo warnx toegejuicht
woord, gesproken door dr Bos uit Win
schoten een woord dat volgens eenigen
moest gedrukt worden en alom verspreid
is het urgentie-voorstel met elf stemmen
meerderheid verworpen
Er is natuurlijk al van verschillende zijden
overwogen, geprofeteerd welke de gevolgen
van dit besluit zullen zijn.
Vóór wij over hetgeen nu gebeuren moet
onze meening zeggen, nog eene enkele
opmerking.
Wij durven beweren, dat er bij de meer
derheid gebrek aan consequentie heeft
geheerschtdat zelfs, waren vele afge
vaardigden niet gebonden door een
hun gegeven imperatief mandaatwaren
zij alzoo vrij geweest, zij, overtuigd door
de welsprekende pleidooien vóór het voor
stel, meer dan waarschijnlijk anders hadden
gestemd.
Er moeten, wij gelooven het stellig,
heele of halve tegenstanders bekeerd zijn
Maar het feit ligt er nu.
Achter de viermaal elf, die tegen het voor
stel stemden, ligt natuurlijk in den lande
een breede stroom van conservatief-liberalen;
zoowel dezulken die er rond vooruitkomen
dat zij het zijn, als degenen die bij elke
gelegenheid luide verkondigen „denkt toch
niet dat wij conservatief zijn", maar intus-
sclien toch verbazend behoudend handelen.
En achter de driemaal elf voorstanders
bevindt zich een niet minder groot aantal
democraten, radicalen, vooruitstrevende
liberalen die naar grondwetsherziening willen
sturen.
En wie weet of bij die laatsten ook nog
niet mag gerekend worden menige bekeerde
van de vier maal elf, waarop wij wezen,
die, op de vergadering nog door het besluit
der meerderheid in hunne vereeniging ge
bonden, thans tot inkeer zijn gekomen.
Al hebben beiden óen program, zooals er
Zaterdag een is vastgesteld, bevattende een
keur van praetische, uitstekende eischenop
wetgevend en sociaal gebiedin éen hoofd
zaak loopen zij uiteen.
Er is dus aanleiding tot scheuring; tot
gaan-ieder-zijns-vveegs.
Zal bet zoo ver komen?
Wie het wenschen, moeten thans de ge
legenheid aangrijpen.
Het getij is gunstig.
De drang is krachtig na het nu gebeurde.
Het bestuur der Liberale Unie gaat heen
cn wil aan anderen bet roer van dit vaar
tuig, dat niet kloek wil voortvaren, over
geven.
Maar zij zelvon, versterkt door de vier
mannen, Zaterdag gekozenHeldt, Mees,
Kerdijk en Treub, zijn juist de personen
om aan het hoofd van een nieuwen, vrijzin
nigen, democratisehen Bond zich te plaatsen.
Wij wenschen ons nog te onthouden van
een bepaald advies in deze; hoe gevestigd
onze opinie ook moge zijn.
Liever laten wij hier de kiesvereenigin-
gen, thans leden der Unie, zelve uitkomen.
Yoor hen, die het thans abdieeerende
bestuur gunstig gezind zijn, is dit zeker
dat zij door het besluit vrij zijn terwijl,
ware het urgentie-voorstel aangenomen, de
positie der minderheid anders en lastiger
geworden zou zijn. Zij bad zich dan ge
plaatst gezien tegenover eene bindende,
voor haar knellende beslissing.
Maar, hoe vrij de 33 ook zijn mogen, om
der beginsel wille is het voor hen, als
eerlijke voorstanders van een voorstel, dat
het gevolg was van een goede, zuivere po
litiek, onmogelijk te berusten in een beslis
sing, die de oplossing van een belangrijk
vraagstuk tegen houdt.
Men heeft als verzoeningsmiddel geadvi
seerd aan te nemen niet de urgentie grond
wetsherziening zelve, maar die der voor
bereiding tot zulk een herziening.
Het bestuur verwierp dit idee het wilde
niet alleen de voorbereiding, maar ook de
voltooiing van de zoo noodige grondwets
herziening.
Wij waardeeren die ronde verklaring.
De tijd der halfheid is voorbij.
En wat wij nu wenschen is dit
Straks zal de door het, thans nog in
functie zijnde, bestuur der Unie de toege
zegde algemeene vergadering worden uit
geschreven.
De afdeelingen komen dan samenhaar
zal meegedeeld worden wat op de algemeene
vergadering is voorgevallen maar haar zij
dan tevens de categorische vraag gedaan
wenscht gij u nog langer al dan niet te
scharen onder het vaandel der Unie?
Die vraag geldt natuurlijk de afdeelin
gen, welke in de minderheid waren; en
die welke Zaterdag niet waren vertegen
woordigd.
De besturen der afdeelingen zouden des-
verkiezende in deze een advies kunnen uit
brengen tot voorlichting der leden.
En mochten er zijn die tot afscheiding
besloten, dan wij behoeven het zeker
niet duidelijker te zeggen weten zij
onder welke leiding zij zich met gerustheid
en vol vertrouwen kunnen stellen.
Middelburg 30 Januari.
BEN OEMI.YGES EA'Z.
Bg kon. besluit
is G. Rodenburch benoemd tot schoolopzie
ner in het district Haarlem, met gelijktijdige
toekenning van eervol ontslag in het district
Hoorn
zijn de luits t/z. Ie kl. W. T. de Booy en
W. C. J. Smit, beiden ridder in de orde van
Oranje-Nassau, bevorderd tot officier in die orde.
EERSTE KAMER.
In de Dinsdag middag gehouden zitting
verklaarde de minister van financiën nog dat
eene regeling van de heffing van provinciale
heffingen bg urgentiezaken moet achterstaan,
evenals eene regeling van de lijkverbranding.
Omtrent de vereeniging van het Kamer
lidmaatschap en het ambt van minister, beriep
spreker zich nogmaals op art. 89 der grond
wet. Die vereeniging belemmert de vrijheid
van een kamerlid niet.
Op algemeen kiesrecht stuurt de regeering
niet aan.
Eene regeling van invaliditeitsverzekering
wordt nog slechts voorbereid.
Voor eene regeling van de administratieve
rechtspraak vroeg de minister geduld.
De hoofdstukken twee, drie en vier werden
goedgekeurd.
A T J E H.
Van onzen Bataviaschen correspondent ont
vingen wjj het volgende telegram.
«Kapitein Jansen trok van Teunom naar
Wojla en Seunagan. Hg verastte Panglima
Laoet, die gedood werd, en Panglima Amat,
die gevangen werd genomen. Veel wapens en
ammunitie werden buit gemaakt.
Den 29en zullen alle troepen vereenigd zgn
in het bivak aan de Olimrivier".
In het telegram, dat nog niet geheel dui
delijk is, staat «Samalangan". Aangezien ech
ter zoowel Teunom als Wojla op de West
kust van Atjeh liggen, meenen wjj hier «Seu
nagan" te moeten lezen. Er werd, ook
volgens de pas ontvangen mail, in die streken
geageerd. Handbl
KOK. Mil,. ACADEMIE.
Uit het verslag van den toestand der
Koninkljjke Militaire Academie over 1900
blgkt, dat bij den aanvang van het leerjaar
19001901 het cadettenkorps bjj de Academie
eene sterkte had van 318 cadetten.
Over 't algemeen mogen de uitkomsten van
de detacheering der cadetten zeer gunstig
genoemd worden, terwijl uit den aard der
oefeningen, waaraan de cadetten deelnamen,
kan worden afgeleid, dat deze detacheering
veel zal hebben bijgedragen tot hunne praeti
sche oefeningen. Met de cadetten van het
3de studiejaar, die met gunstig gevolg het
eindexamen hadden afgelegd, werden belang
rijke praetische oefeningen van verschillende
wapens bijgewoond en bezoeken aan bouw
werken en andere inrichtingen gebracht.
Het gedrag dezer cadetten was over 't alge
meen zeer goed. Vele vrijwillige vereenigingen
strekken ten bewgze van de goede verstand
houding bij de cadetten.
De voeding der cadetten ban over 't alge
meen zeer goed genoemd worden. De gezond
heidstoestand was over 't algemeen zeer gunstig.
Behoudens het gebrek aan. ruimte verkeeren
de gebouwen over 't algemeen in goeden staat.
Behoudens zeer geringe noodzakelijke af
wijkingen waren de programmas van studiën
geheel in overeenstemming metde voorge
schreven leerplannen.
Voor wat de exercitiën der cadetten betreft,
luiden de rapporten omtrent de detacheering
in dit jaar zeer gunstig.
KORTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
Te Amsterdam is de Algemeene Apothekersbe-
diendenbond vergaderd geweest.
Daar werd o. a. besproken de enquête, door
eenige apothekers op touw gezet, en ten doel
hebbende een onderzoek in te stellen naar den
toestand van het pharmaceutisch hulppersoneel
in Nederland. De vergadering was van mee
ning, dat, indien de enquête-commissie zich
met den A. A. B. B. in verbinding had ge
steld, de enquête meer kans van slagen zou
gehad hebben. Ook meende men, dat de
A. A. B. B., die officieel de assistenten vertegen
woordigt, in deze zaak had gekend moeten
worden.
Het uitsluiten door de enquête-commissie
van assistenten in zoogenaamde volks- of
centraal-apotheken, lokte protest uit bg de
vergadering. De assistent kan geen party kiezen
bg kibbelarijen tusschen apothekers onderling.
Een en ander maakt, dat het vertrouwen in
de enquête-commissie niet groot is, en de
vergadering meende dan ook dat de uitslag
der enquête niet veel zou beteekenen.
Verder werd medewerking toegezegd aan een
50-tal assistenten niet-leden, die een beweging
zgn begonnen, ten doel hebbende de assistenten
langs wettelgken weg dezelfde rechten te
doen verkrggen als de vroegere drogisten.
Zondag is te Utrecht, onder voorzitter
schap van den heer Karei Muller, de jaarver
gadering gehouden van hst Nederlandsch Gym-
nasliékverbond.
Uit het jaarverslag bleek dat het Verbond
thans bestaat uit 139 vereenigingen met 2875
werkende-en 7664 gewone leden of, met inbe
grip van de damesleden, jongens- en volks
klassen, 9694 leden.
Met het oog op de groote medewerking, van
Regeeringswege ontvangen, werd op voorstel
van den voorzitter, bg acclamatie besloten een
adres van dankbetuiging te richten tot de
Regeering en de leden der Tweede kamer
Kool, Verhey en Lieftinck, waarna onder ap
plaus de heer Eland, minister van oorlog, tot
eerelid werd benoemd.
De volgende bondsvergadering zal te Am
sterdam gehouden worden.
De voorzitter deelde mede dat het voorne
men bestaat namens het Verbond aan H. M.
de Koningin en Z. H. Hertog Hendrik adressen
van gelukwensch te zenden.
Aan het eind der vergadering werd met
groote meerderheid van stemmen de volgende
motie aangenomen:
«De vergadering, van oordeel zgnde, dat de
tegenwoordige organisatie van het verbond
verhindert dat het Bondsbestuur kan doen, in
het belang van de gymnastiek in het alge
meen en van het Ned. Gymn. Verbond in het
bgzonder, wat wg zouden wenschen, en dat
in de eerste plaats wgziging dient gebracht
te worden in de bestaande verhouding van
de gewesten tot het Verbond, gaat over tot
de orde van den dag."
md 4» li.i
