MIDDELBIRGSCHE COURANT.
N°. 1.
444e Jaargang.
1901.
Dinsdag
1 Januari.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/2
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer.
Middelburg 31 Dec. 8 u. vm. 47 gr. 12 u. 48 gr.
av. 4 u. 42 gr. F. Yerw.
Bfj deze courant behoort een Bijvoegsel.
Agenten.
Te Vlissingen: C. N. J. de Vet Mestdagh; te
Goes: A. C. Bolutt, firma Wed. de Jonge.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot ^de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Azn., K.Z. Voorburgwal 206, Amsterdam.
Dinsdag (Nieuwjaarsdag) verschijnt de
Mlddelburgsche Courant NltT.
Middelburg 31 December.
Het einde
der negentiende eeuw.
De geschiedenis van alle zoogenaamd
beschaafde volken levert bewijzen dat
de zedelijkheidsbegrippen gaandeweg
toenemen in huichelarij.
Multatuli.
Zou het nog noodig zijn voor onze lezers
in den bteede te ontvouwen al de gruwel
daden, in het afgeloopen jaar op het groote
wereldtooneel gepleegd
Wij betwijfelen het.
Ze liggen nog zoo versch in het geheugen.
De dagbladen waren er vol van; de ge-
illustreerde weekbladen, vooral de buiten-
landsche, gaven ons, zelfs tot in het afgrij
selijke, te aanschouwen de tooneelen van
moord en doodslag, brandstichting en ver
nielzucht die, onze beschaving tot spot,
plaats hadden in Zuid-Afrika, China en in
Amerika,
Maar ze onthielden ons ook niet de daden
van heldenmoed, van toewijding, van trouw
aan eene goede zaak.
De Engelsche bladen dreven natuurlijk
hunne eenzijdigheid zoover de hooge
politiek noodzaakte hen daartoe om de
geringste overwinning aan hun kant tot
eene hoogst zeldzame gebeurtenis op te blazen
en die van hun tegenpartij zooveel mogelijk
te verkleinen.
Wie ooit zich gedrongen mocht gevoelen,
of geroepen worden om eene geschiedenis
te schrijven van den oorlog, die door En
geland tegen de Zuid-Afrikaansche repu
blieken wordt gevoerd, zal een hoogst moeie-
lijke taak hebben.
Om duidelijk recht en onrecht van elkaar
te scheiden; om aan beide partijen de eer
te geven die haar toekomtom zoowel
hoogeren als lageren van het
de rechtvaardigheid te be
trachten; naast blaam ook vooral eer te
geven aan die zijde, op wier debet reeds
zooveel staat geschreven en moest geboekt
worden om ook der Boeren worsteling met
onpartijdigheid te schetsen; op hunne ver
diensten, maar ook op hunne tekortkomin
gen het juiste licht te doen vallen; het is
lang niet gemakkelijk.
Wij stippen slechts enkele punten aan.
De strijd, waarvan de aanleiding een jaar
geleden reeds door ons is geschetstop
wiens groote onrechtvaardigheid wij toen
reeds wezen, is, tot verbazing van velen,
tot ergernis van Engeland, nog niet beslist
geëindigd, al is het einde door Chamber
lain en zijn aanhang ook verkondigd.
Generaal Roberts moge uit Afrika ver
trokken zijn, tot zijn verlichting en verluch
ting; teruggekeerde troepen mogen in En
geland zijn gelauwerd en feestelijk ontvan
gen; Kitchener moge, naar hot heet, nog
slechts tegen guerillabenden vechten de
Boeren uit en in Transvaal en Oranje
Vrijstaat strijden voort onder een, tot heden
ongekende discipline, met een voortvarend
heid en een overleg, die bewondering af
dwingen.
Ieder oogenblik komen andere tijdingen;
en niemand zal zich durven wagen aan eene
voorspelling wanneer en wat het einde zal
zijn van een worstelstrijd, zeldzaam in de
geschiedenis der volkeren, bewonderenswaar
dig, waar de partijen zoo ongelijk zjjn.
Wij, optimisten, blijven moed houden dat
de Boeren-zaak zal triompheerenvoor den
wereldvrede zou dat eene weldaad zijn
want overwint Engeland, gaat ten slotte
zijn macht boven recht, weê dan de toe
komst der volkeren, overgeleverd als
dan zijn aan willekeur en aan speculanten.
Groot zijn de schandalen, door dezen ge
pleegd, vooral in hooge kringen, in Eu
ropa, in Azië, in Amerika, ja in de
sche wereld.
Toch wanhopen wij niet.
Er staan thans aan het hoofd der Boeren in
Zuid-Afrika mannen, die de teugels van het
militaire gezag streng in handen houden en
die elk verzet van wankelmoedigen en half-
slachtigen met gestrengheid straffen. Man
nen als De Wet en Botha, bij wie de
Engelsche generaals, wat strategische ken
nis en overleg betreft, in de leer kunnen
gaan.
Van moed en vertrouwen getuigt overaj
waar dit pas geeft, president Kruger die,
na verlof van den Volksraad in Transvaal,
gemeend heeft, in het belang van zijn volk,
nog een poging te moeten wagen bij de
hooge regeeringen in Europa.
Na een hartelijk welkom, door de be
volking van Marseille, Parijs, Luik, Keulen,
enz. hem toegeroepenna een ontvangst
door president Loubet en den minister
Deleassé, in Frankrijk, en door onze Konin
gin nadat onze regeering hem per rijks
stoomschip Gelderland van Lorenzo Marquez
naar Frankrijk deed overbrengen, volgde
de eene teleurstelling op de andere. De
vorsten weigerden hem teontvangen; noch
keizer Wilhelm, noch de Czaar, die in eene
ernstige ziekte een, misschien gewenschte,
reden had tot beleefde afwijzing, gevoelde
zich geroepen den bewonderenswaardig
krachtigen,ondernemenden man te ontvangen.
Duitschland's keizer, wiens dubbelzinnige
houding in de zaak der Zuid-Afrikaansche
republieken in 1899 reeds verwondering en
afkeuring wekte, wiens houding wij toen
recds eritiseerden, heeft thans wederom
velen, ook in zijn eigen land, teleurgesteld.
Hoe ook Von Bülow, die als rijkskanse
lier den bejaarden Von Hohenlohe opvolgde,
de houding van zijn ho ogen gebieder trachtte
te verdedigen, weinigen zullen goedkeuren
da^ Z. M. president Kruger niet een oogen
blik te woord stond.
Gewaagde ondernemingen, schoonklin
kende beloften verlangde men van keizer
Wilhelm nietmaar eenig blijk van eerbied
en waardeering voor het hoofd van een
volk, dat bij eenmaal huldigde, ware zeker
zeer gepast geweest.
Er is menig hard oordeel uitgesproken
over dit gebrek aan tact, over deze han
deling van een der eerste monarchen in
Europa, die anders toch zoo dikwijls op het
juiste oogenblik met een daad van courtoisie
menig hart gunstig voor hem stemde.
Van de Vereenigde Staten van Amerika,
nog altijd niet aan het einde van, hunne
poging om de Philippijnen te onderwerpen,
heeft het Afrikaansche vólk in de beide
Republieken ook niets te wachten, sedert
in het afgeloopen jaar Mac Kinley weer
als president herkozen werd, en Bryan, de
democraat, de neerlaag leed.
De Europeesche regeeringen hebben niet
alleen tegenover de gebeurtenissen in Zuid-
Afrika een treurig figuur gemaakt maar
ook in China.
De haat der Chineezen tegen de vreemde
lingen, gemakkelijk gevoed door de onhan
digheden en de onhebbelijke bemoeizucht
van Europeanen, die China als gemeengoed
beschouwen en als een geschikt terrein
voor exploitatie, ter wille van eigen belang,
verborgen achter dén schijn van godsdienst
en geloof, kwam in Juni en Juli tot een
ernstige uitbarsting.
Vreeselijke geruchten kwamen tot ons
zij bleken echter, wat de vreemde gezanten
in dat rijk betreft, sterk overdreven alleen
de Duitsche gezant werd vermoord. Dit
gaf natuurlijk aanleiding tot een gemeen
schappelijk vertoon van macht van alle
Europeesche groote mogendheden die, na
onderling overleg, troepen derwaarts zon
den, waarvan ten slotte de Duitsche gene>
raai Von Waldersee aan het hoofd werd
in het eerst gaf dit gezamenlijk optreden
tot allerlei verwarring en misverstand aan
leiding. Onder de vreemde troepen deden
zich herhaaldelijk tooneelen voor, die van
weinig vriendschappelijke gezindheid geti
den» Dó Chineesehe diplomaten toonden zich
bovendien den gezanten uit Europa te slim
en trachtten hen voortdurend te misleiden.
Aan het ehide van het jaar schijnt
echter de gewenschte oplossing gevonden
te zijn en heeft China toegestemd in de
voorwaarden, het door de mogendheden
Maar middelerwijl heeft Rusland zich de
verwarring ten nutte gemaakt om zijn
invloed in China, die toch al groot is, te
vermeerderen.
De volken zuchten met dit al onder de groote
naweeën van financiëelen en moreelen aard
onder de verliezen aan manschappen, gevolg
van de imperialistische politiek van eerzucht
en roofzucht, door de regeeringen gevoerd-
Al die treurige tooneelen van strijd deden
hun invloed op de werken des vredes gelden-
Voegt daarbij de antipathie die tegen
Engeland en al wat Engelsch was meer en
meer toenam en nog toeneemthet verzet
dat gelukkig ook in Groot-Brittanje in
Ierland bestond dit reeds van begin af
- met den dag zich steeds meer en
meer tegen den oorlog in Afrika open-
baax'deen men kan begrijpen dat handel
en nijverheid den weerslag ondervonden van
al die beroeringen.
En ook de groote wereldtentoonstelling,
in 1900 te Parijs gehouden, kon dien niet
ontgaan.
Schitterend was zij!
In luister en pracht, maar ook in dege
lijkheid en grootschheid overtrof zij al hare
voorgangsters; maar het bezoek, haar ge
bracht, bleef beneden de verwachting, en
slechts een enkel vorstelijk persoon voelde
zich geroepen voor haar naar Frankrijk's
hoofdstad te gaan.
Maar toch staren wij met welgevallen op
het schouwspel, geboden door dit werk van
vrede, door dien wedstrijd op een gebied
waarop de volkeren elkaar steeds moeten
vinden en naar lauweren streven.
Dat gaat boven al <*at vechten, strijden
en moorden, volgens de regelen der krijgs
kunst of naar de opvatting van natuur-
menschen, die van kindsbeen af een geweer
moesten leeren hanteeren, omdat zij geen
oogenblik zeker waren van hun leven en
hun bestaan, en ook wijl een schijnheilig
volk, dat handelt in kruit, lood, gods
dienst, opium en aandeelen in goudmijnen
hen ieder oogenblik belaagt.
Laat ons echter niet het Engelsche volk
alleen de schuld geven, maar liever zijn
bestuur, zijn vorstelijk huis, dat zulke
slechte elementen heeft.
Is het wonder dat, evenals aan het
einde der vorige eeuw in Frankrijk, ook
thans, nu wij op het punt staan de twin
tigste in te gaan, de meeningen zieh keer en
tegen vorsten en vorstelijke families, die
het welzijn van het volk opofferen aan
hunne persoonlijke belangen.
Het is koren op den molen der socialis
ten en anarchisten.
En helaas! die tegenzin openbaarde zich
ook in 1900 op eene treurige wijze, toen
een Koning Humbert van Italië, een man,
die waarlijk geen eerste viool speelde in
het Europeoseh concertdie een ridder was
zonder blaam en zonder ver gedreven eer
zucht; die alleen het oog had op het stof
felijk en zedelijk welzijn van zijn volk, het
slachtoffer werd van een verdwaasde en bij
zijn bezoek aan Monza 31 Juli door een
dolksteek werd gedoodwaarna hij door
zijn zoon Victor Emmanuel III werd opge
volgd.
Droeve daad voorzeker van Bresci.
Maar, afgescheiden van deze afschuwelijke
en afkeurenswaardige buitensporigheid valt
toch niet te ontkennen dat aan het einde
der negentiende eeuw menig feit voor de
vorsten en de regeeringsmannen een les
kan zijn om toch vooral voorzichtig te wezen.
Gelukkig een land als Nederland dat een
koningschap bezit op zeer vrijzinnigen,
constitutioneelen grondslag gevestigd, waar
door de volksvertegenwoordiging oen grooten
invloed heeft op den gang van zaken; dat
een Koningin heeft, die haar volk begrijpt
en liefheeft en door haar volk bemind
wordt; een land waar volk en vorst éen
zijn. Want de demoeratische strooming
neemt toehét volk vraagt meer en meer
voor de toekomst zijne rechten en het is
een heerlijk verschijnsel geweest in de laatste
dagen van de vervlogen negentiende eeuw
dat, trots de wankelmoedige houding der
regeeringen, een groot 'deel der volken, niet
verblind door materieele belangen, krachtig
partij koos voor de strijders om hun bestaan,
om hunne vrijheid in Zuid-Afrika en zich
niet liet weerhouden, door welken invloed
ook, om te getuigen tegen de houding van
Engeland, dat zich nog altijd machtig waant
maar gevaar loopt voor jaren zijn invloed
op het wereldtooneel te verliezen.
Vorsten en volken, zij strijden tegen elkaar
om den voorrang.
De politiek van het imperialisme, van de
verovering, van kracht boven recht voert
een strijd tegen de staatkunde van het
recht en tegen het volkswelzijn door den
vrede.
Wie zal overwinnen?
Soms wanhopen wij, maar toch gaan wij,
lettende op gunstige teekenen die zich
voordoen, met vertrouwen de nieuwe eeuw
tegemoet.
Wat zal de twintigste ons brengen?,
vragen wij met professor Kramer in zijn
historisch gedenkboek De negentiende eeuw.
„Zal weder de reactie, waarvan enkele
sporen zich nu en dau vertoonen, haar
intocht doen? Heeft het woeden der anar
chisten haar weder den weg gebaand?
Zullen de aanslagen op den koning van
Griekenland, de moord op president Carnot,
op de keizerin van Oostenrijk, en op den
koning van Italië, weder als natuurlijke
gevolgen beschouwd worden van de leer
stellingen der democratie? Of zal dit be
ginsel zich verder uitbreiden en ontwikkelen
in den zin van de programma's der radicale
partijen
Zal de maatschappelijke hervorming door
de macht van den Staat met kracht worden
ondernomen of voortgezet, en zoo ja, zal
daarbij de theorie der sociaal-democratie
de richting' aangeven Is de tijd gekomen,
dat de vierde stand de leiding der maat
schappij op zich nemen zal? Of zal zij
terugkeeren in de hand der ontwikkelde
tusschenklassen
Het antwoord op deze en zoovele andere
vragen is voor een volgend geslacht wegge
legd het thans levende kan alleen trachten
zich rekenschap te geven van debeteekenis
der verschijnselen en gebeurtenissen in de
wegstervende negentiende eeuw".
En, voegen wij daarbij, meewerken om de
strooming te voeren in goede bedding,
waardoor willekeur en onxecht, tegenover
de minder sterken of zwakken, worden
den tjjd en het vereenigingsjaar loopt van 1
November tot ultimo October.
Aanvankelijk zjjn 23 leden toegetreden.
Het bestuur bestaat uit de heeren J. v. d.
Hoek, voorzitter, H. A. Roth, secretaris en J.
Landman, penningmeester. Commissarissen zjjn
de heeren H. C. Step en P. J. Yerbert.
Uit Vlissingen
ichrjjft men ons
Wie mocht denken dat na al dat mooie wêer,
dat we in den laatsten tjjd hadden, de damp
kring nu wel gezuiverd zou wezen, kan zich
wel eens vergissen. Het stormsein aan de
buitenhaven is ingehaald en verwisseld door
het veelzeggende teeken Wees op uwe hoede
Met ingang van 1 Januari a. s. zjjn bjj het
Belgisch loodswezen aldaar benoemd tot
loodsschïpperde loodsen H. G. Ghjjs, C.
H. A. Sjjtor, F. J. J, Janssens en L. J. Bracky;
loodsde hulploodsen H. A. Delanghe, L.
A. F. Vierjjnck, H. L. Demarest, J. E. Chaf-
fart, A. F. van Hujjsse, J. L. Deknuyt, J. B.
F. Willems en E. J. Qombert;
loodsleerlingde sloeproeier V. M. G.
Goormachtig, de matrozen van het lichtschip
Wielingen E. R. van den Kerckhove, H. A.
Everaerts en E. J. Borgers en de matrozen van
den maildienst te Ostende A. F. Antierens,
F. J. A. Dewulf, E. A. Brock en C. T. T.
Billiaert
sloeproeier: de matroos van een der licht
schepen te Ostende C. L. Vermeersch
matroos aan boord van het lichtschip
Wielingende matrozen van voornoemden mail
dienst E. Major en F. L. P. Caroen en de
matroos van den overzetdient te Antwerpen
A. B. Goetghebeuren
tot loods ter standplaats Terneuzen de varens-
>zel A. K. de Pauw.
Te B o r s s e 1 e zjjn door den storm van
verleden week aan den zeedjjk een groote hon
derd M« steenglooiing zoozeer beschadigd, dat
zjj herzet moeten worden.
De haven aldaar werd in het afgeloopen
jaar bezocht door 150 schepen uit andere ge
meenten, te zamen metende 15014 ton inhoud.
Donderdag, Vrjjdag en Zaterdag der
vorige week zjjn van lerseke 850.000 oesters
UIT STAD EN PROVINCIE.
Ons blad is heden met een geheel nieuwe
letter gedrukt.
Als natuurljjk gevolg daarvan is in de eerste
dagen de druk zeer licht en scherp.
Wij verzoekèn onzen lezers daarom eenig ge
duld. Spoedig zal de courant weer duideljjk
en beter te lezen zjjn.
Dezer dagen is opgericht de Mlddelburg
sche vereeniging van Winkel- en Magazijnperso-
neel: Door Eendracht verbetering.
Zij stelt zich ten doel, het organiseeren van
alle personen, werkzaam in winkels of maga
zijnen, en het behartigen van de maatschap
pelijke en stoffelijke belangen van hen.
Zjj tracht haar doel te bereiken door
het streven naar opheffing ,van misstan
den welke bestaan in de branches van het
aangesloten personeel en propageeren voor
verwezeljjking van algemeene Zondagrust en
tot verbetering van loon en verkorting van
arbeidsduur
b. het houden van openbare en cursusverga
deringen, het uitgeven, zoo daartoe de nood
zakelijkheid bljjkt, in combinatie met andere
vereenigingen, van geschriften en zoo mogelijk
c. het zich in verbinding stellen met zuster
verenigingen tot het verkrjjgen van werk
voor hen die zonder hun toedoen buiten be
trekking zjjn
d. het optreden by geschillen, ontstaan tus-
achen werkgever (Patroon) en werknemer (gezel)
zoo de gezel individueel onmachtig is het ge
schil tot een rechtvaardige oplossing te bren
gen en hij een gezamenlijk optreden aan het
bestunx verzoekt;
e. het medewerken aan de tot standkoming
van wetten, wier goede werken op de positie
van het winkel en magazijn personeel in 't
bijzonder en van de arbeidersbelangen in het
algemeen van invloed zjjn
het verzamelen van gegevens omtrent loon
arbeidsduur, en de verhouding tusschen werk
gever en werknemer.
De vereeniging k opgericht voor onhepaal
Vrijdag werd door de afdeeling Schouwen
en Duiveland van de Schippersvereeniging
Schuttevaer,onder voorzitterschap van den heer
H. de Rjjke, de gewone najaarsvergadering ge
houden in het hotel Kloet te Brouwershaven.
Nadat de rekening en verantwoording was
goedgekeurd, werden de twee aftredende be
stuursleden, de heeren H. de Ryke en C. van
der Sluis, met algemeene stemmen herkozen.
Goedgevonden werd óf zelve óf aan het
hoofdbestuur te verzoeken aan de bevoegde
autoriteiten te vragen:
Gedeeltelijke opruiming van het wrak van
het stoomschip Thomas Sorbij, gestrand tegen
de buitenkant van oesterbank, wyl dit gevaar
lijk is voor de scheepvaart en visscherjj, wat
blijkt uit het feit dat nog kort geleden een
vaartuig is gezonken. Ook wordt het wegrui
men van een stomp mast van het gezonken
schip Empres of India voor de monding van
het Krabbengat in het Zeegat van Brouwers
haven wenscheljjk geacht.
Verder besloot men aanvragen te doen tot
het afgeven van bewijzen in duplicaat van
vaccinebriefjes voor kinderen, die dikwijls van
plaats veranderen, opdat een dier briefjes in
hun bezit blyvehet leggen van twee gas-
boeiesn in de Greveliagen, een tegen de Veer-
mansplaat zwart No. 5 en een op de punt van
de paardeplaat zwart No. 1plaatsing van een
groot bord ter waarschuwing van steenbestor-
ting, te plaatsen bewesten de haven van
Brouwershavenbetere bebakening van de
haven van Zonnemaire en verlegging van den
telegraafkabel door de Grevelingen bjj Drei-
schor, naar de plaats van den vroeger gelegen
kabel, daar deze hinderlijk is voor de aldaar
gelegen ankerplaats, genaamd Djjkwater.
Nog zal worden verzochtde roode kogel-
ton bjj het uitloopen van het Brabants-vaar
water Oosterschelde te veranderen in een
gasboei; het wegruimen van de brokken muur
voor de monding van het Dintel Sas, en het
plaatsen van meer- en vloedpalen aan de West
zijde van de haven; nogmaals aan te dringen
op verbetering van het Hellegat, daar de rivier
beneden het Hellegat steeds achteruitgaat,
door het verplaatsen naar het Noorden van
het vaarwater in het Hellegat, waardoor ook
door verbetering een goede rede of ankerplaats
wordt verkregen.
Het plaatsen van een baken op de bestor-
ting van de Kurkenol bjj Zierikzee zal worden
aangevraagd, evenals om sterker licht te plaat
sen op het havenhoofd ran de Klundert en oio
den gasboei "op Vuilbaard te veranderen in
een van beter qualiteit.
Tot afgevaardigden naar de algemeene ver
gadering worden gekozen de heeren H. do
