MIDDELBIRGSCHE COIRANT.
N'. 273.
143" Jaargang.
1900.
Maandag
19 November.
In de toekomst.
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
PrQs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlyke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 17 Nov. 8 u. vm. 41 grl 12 n. 45 gr.
av.4e.46gr.F.Verw.zw.t.m.NO.w.bew.naohtv.kouder
Agenten.
Te lierikzee: A. C. db Moou; te Tholen: W. A.
ta* Nistrwimnnizs*.
Advertentiën s 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.60elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die sfj innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, ia uitfluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
a; DE LA MAR Azn,, R.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 17 November.
Geduld is sulk een schoons mak.
Hoewei tegen onzen zin en vooral tegen
onzen wil, zijn wij genoodzaakt, ter verde
diging van ons standpunt voor den in 1901
te wachten verkiezingsstrijd, nog eens tegen
over Het Vaderland ons gevoelen ten op
zichte van den eiaeh om algemeen kiesrecht
bloot te leggen.
Hoewel wij meenden dat onze herhaalde
beweringen over dit belangrijk onderwerp
aan duidelijkheid niets te wenschen over
lieten, schijnt het dat wij 5f nog niet klaar
@b helder genoeg geweest zijn in ons be
toog; 6f dat onze geachte collega in de
Parkstraat te 's Gravenhage tegenover ons
■iet voor overreding of begrijpen vatbaar is.
Hjj is heel vriendelijk tegenover onshij
noemt ons betoog zelfs een „gemoedelijke
toespraak", maar verder zjjn wij toch met
hem niet gekomen.
Want in hetzelfde nommer van zijn or
gaan, waarin hjj ons zoo vriendelijk beant
woordt, komt een uitvoerig opstel van zijn
hand voor, waarin hij de voorstanders van
algemeen kiesrecht weer eens onder handen
neemt.
la het eene verklaart hjj zich bereid met
het uitspreken van zjjn beweren i dat „Grond»
wetshersiening onmogelijk is" te willen
eindigen, als de Midd. Crt. of een ander zich
eens de moeite wilde geven de gronden te
weerleggen, die hij een en ander maal voor
die bewering heeft aangevoerd; in het
andere, zeer uitvoerige opstel, onder het
opschrift „Re q n i s i toir", komt hij weêr
meer uit den hoek om de strijders voor
het door hem aangevallen standpunt, in den
geest van vader Van Alphen, tot geduld
aan te manen tegenover een brandend
vraagstuk!
Wat nu die gronden betreft, welke door
oas nog niet zouden weerlegd zijn, welke
zijn die
Voor zoover wij ons herinneren, komen
ze boofdzakeljjk neer op de vrees voor op-
oithoud, die eene eventneele grondwetsher
ziening zou veroorzaken, terwijl wij zoozeer
behoefte hebben aan tijd om te werken, en
op het vermoeden dat zulk eene herziening
toch niet gelukken zal.
Maar ons gansche betoog is toch eene
doorgaande bestrijding van dit standpunt
geweest.
Herhaaldelijk hebben wij beweerd, en
nog dezer dagen daarop uitdrukkelijk ge
wezen, dat wij volstrekt niet verlangen ons
volk „hals over kop9' te werpen midden in
de strooming voor eene grondwetsherziening.
En dat is ook niet de bedoeling van de
Liberale Unie. v';
Zij en wij willen nog eens zij het
gezegd slechts stemming maken voor
het beginsel: den weg te banen voor
algemeen kiesrecht.
Wij wenschen dit omdat wij overtuigd
zyn dat de stroom in die richting niet te
keeren is en het beter mag heeten dien te
leiden, dan er door meegesleept en ver
zwolgen te worden.
Het kiesxechtvraagstuk dringt zich, na
de ongelukkige kieswet-Van Houten, meer
en meer op den voorgrondhet blijft roepen
om ee»e oplossing. In Den Haag moge
men daarvan niet zoo veel bemerken, of
liever er niet warm voor zijn; in het
overige deel van ons land doet men dit des
te meer; en by, die dit feit loochent, kent
de kaart van Nederland op dit punt niet.
Het maakt een eigenaardigen indruk dat
juist de redacteur van Het Vaderlanddie
in „de dagen van strijd" zulke mooie
dingen schreef over Tak's kieswet, nu zoo
lauw en kalm is geworden tegenover dat
vraagstuk.
Al heeft toea de party van Het Vad. en
de Middelb. Crt en vele anderen niet
overwonnen, Boodat er een kieswet is tot
stand gebracht ia geheel anderen geest dan
die allen wenschten, over die wet is al lang volk te gaan. Grooter zal de kans zijn
het oordeel geveld; en de argumenten voor
betere, grondiger regeling van het
kiesrecht blijven niet alleen van kracht,
neen zij winnen immer hoe langer zoo meer
beteekenis, naarmate de gewensebte
betere regeling uitblijft»
De minister Goeman Borgesius heeft het
onlangs, by de verwerping der door hem
voorgestelde bepaling, die de patroons zou
verplichten opgaven te doen van loonkiezers
enz., zelf erkend dat het attributief kies
recht nu veroordeeld is.
Welnu, ons dunkt dat in het voortbestaan
van een „veroordeeld kiesrecht" een voor
uitstrevend liberaal blad niet mag berusten
en daarom ia Het Vaderland aan zijn ver
leden verplicht mee te doen aan de bewe
ging, die wij steeds hebben voorgestaan.
En zelfs de minderheid van dit kabinet
moet daartoe het hare bijdragen, want de
ministers Goeman Borgesius en Lely hebben
indertfjd gestemd voor de motie-Troelstra
inzake algemeen kiesrechtHet bleek
trouwens ook onlangs 1 by de „technische
herziening" van de nu geldende kieswet hoe
eerstgenoemde, de oud-hoofdredacteur van
hetzelfde Haagsche blad, zich gegêneerd
gevoelde door de taak, die by moest ver
vullen.
Dit kan ook den tegenwoordigen, bekwamen
hoofdredacteur van Het Vaderlanddie trouw
de zittingen der Tweede kamer bywoont,
niet ontgaan zyn. En hij zal wel gemerkt
hebben dat het hart van den minister niet
zat bij het werk, dat hy verrichten moest
omdat zijne collega's dit wilden, maar dat
dit wèl het geval zou zyn by een herzie
ning van veel ruimer strekking.
Het Vaderland is dus wezenlijk in goed
gezelschap als het, zooals wij consequent
blijvende, zich schaart aan de zijde van de
vrijzinnige en andere democraten.
Of het nu zoo onmogelijk is in 1901 een
flinke schrede voorwaarts te komen op den
door ons en door velen gewenschten weg,
zoo onmogelijk als het Haagsche blad dit
nu doet voorkomen, wij betwijfelen het zeer.
Als men bedenkt dat indertijd voor de,
door ons reeds genoemde motie-Troelstra 30
leden der Tweede kamer stemden, dan
achten wy het niet zoo bezwaarlijk om te
komen tot een aantal van 51 voorstanders
van grondwetsherziening ter wegneming
van de belemmerende artikelen, o. a. van
art. 80.
Opportunisme het kan soms zeer noo-
dig, -practisch en verstandig zyn maar het
van beginselen wreekt zich
vroeg of laat.
Dit tot herhaling van hetgeen wy al meer
dan eens schrevenen tot bestrijding van
Het Vaderlanddat eigen vroeger standpunt
te veel uit let oog verliest.
der sociaal-democraten, ook al maakt het
„klassenbewuste proletariaat" in hun bladen
en redevoeringen heel wat meer vertoon dan
ia de werkelijkheid. Meenen echter de
vooruitstrevenden, dat elke aanwinst der
sociaal-democraten voor hun hervormingen
winst zou zyn Dat nemen wy nog niet
aan, gegeven de principieele bestrijding der
sociaal-democratie, die zij toch niet geheel
laten varen."
Het argument omtrent „het ten prooi
vallen aan leiders" kunnen wy laten voor
hetgeen het is. Het is, oud en versleten;
door alle conservatieven van verschillende
tijden steeds gebezigd ter bestrijding niet
alleen van algemeen, maar zelfs van elk
meer uitgebreid kiesrecht dan het bestaande.
Met datzelfde argument heeft men in 1848
de directe verkiezingen, in 1887 de uit
breiding van kiesrecht volgens een nieuw
grondwetsartikel, en voorts telkens elke uit
breiding tegengewerkt. Yaa dit uitgangs
punt verder redeneerende, komt men tot
inkrimping in plaats van tot uitbreiding
van kiesrecht, In de kolommen van Het
Vaderland behoort dit argument, onzes
inziens, niet thuis, evenmin als de redenee
ringen over de gevolgen van algemeen kies
recht. Wie het meest zullen winnen: de
liberalen of de clericalende hervormings-
gezinden of de sociaal-democraten, mag by
een rechtvaardigheids-kwestie niet wegen;
dat zou zijn partij- maar geen beginselpolitiek.
Wat hetzelfde blad nu nog schrijft over
het geduld, dat wy en allen, die naar
algemeen kiesrecht streven, moeten uit
oefenen wy wenschen daaromtrent, onder
herhaling dat wij thans nog slechts willen
staren in de aangegeven richting, omdat er
anders nog jaren zullen voorbijgaan eer wij
een schrede zyn vooruitgekomen, nog het
volgende op te merken
Wy zyn volstrekt niet verstoken van
geduld; wij gelooven evenmin,dat wij door
algemeen kiesrecht het luilekkerland zullen
bereiken.
Het is een rechtvaardigheidsprincipe dat
wij najagen, en waarvan wy de invoering
willen voorbereiden, terwijl wij de gevolgen
ervan met gerustheid durven dragen.
Het blad schryft o. a.: „Men kan nog
zoo innig overtuigd zyn van de rechtvaar
digheid of noodzakeiykbeid van het alge
meen stemrecht, niemand kan toch blind
zijn voor het feit, dat daardoor tot het
kiesrecht zullen worden geroepen tal van
individuen, die geen eigen inzicht hebben,
maar ten prooi vallen aan die leiders, die
hen het best kunnen bewerken. Dat dit
op winst zal uitloopen voor de ingrypend
hervormingsgezinden alleen is te minder
te verwachten, vermits vele dezer heeren
zeker niet alle meer gewoon zyn op
hun studeerkamer hun maatschappelijke
hervormingen uit te breiden dan tot het
Ten slotte nog een enkel woord over de
verwijten, welke Het Vadricht tot hem,
die het ministerie hard vs&len over den ge
ringen arbeid, dien het zou geleverd hebben
in het bijna afgeloopen vierjarig tijdvak.
Daarvan behoeft de Midd. Cfzich aller
minst iets aan te trekken. Wy hebben steeds
geprezen waar te pry zen viel; gehuldigd
waar hulde gebracht moest worden; en er
kend dat het kabinet, van yver blijk gevende
in het voorstellen van nuttige maatregelen,
n de gegeven politieke omstan
digheden niet veel meer kon verrichten,
al zeggen wy met Het Vaderland: „Wy
zullen de laatsten zyn om te ontkennen,
dat de oogst van den arbeid van het mini
sterie niet buitengewoon rijk is geweest,
en dat de qualiteit ook niet geheel aan de
aanvankelijk gekoesterde verwachtingen be
antwoordt".
Dat de wijze van werken der vertegen
woordiging hieraan niet weinig schuld heeft,
wordt door weinigen ontkend.
Laat ons echter over het verledeme niet
veel napleitemen liever, zooals wij telkens
hebben gezegd by de verdediging van ons
kiesrecht-beginsel, liever het oog richten
op de toekomst.
Bij de stembus van 1901 moet daarop
dan ook voornamelijk de blik zyn gericht.
En dan zij ons streven om het vrijzinnig-
democratisch element in de Tweede kamer
daardoor ook in het ministerie te ver
sterken.
hebben liever als minister een mr
Goeman Borgesius, die vrij en consequent
handelen kan naar zyn vroeger beleden en
verdedigde beginselen, dan een mr Goeman
Borgesius wien, naar eigen bekentenis wij
herhalen het nog eens in sommige op
zichten de handen gebonden zyn door meer
of minder behoudende medewerkers.
Als de hoofdredacteur vau Het Vaderland
aan de bevordering daarvan meehielp, zou
hij de beste hulde brengen aan zyn voor
ganger en aan den goeden naam van zyn
blad.
Nu reeds te roepen, zooals hy doet, dat
dit, ons en veler, streven niet gelukken
zal bij de stembus in het volgend jaar, ge
tuigt van zwakheid en verslapping van
energie of van schadelijk opportunisme.
Op gevaar af beschuldigd te worden van
met een fanfare te besluiten, zyn wij toch
gedrongen tot de eerlijk gemeende betuiging
dat wy het nuttig en noodig achten bij de
stembus in 1901 te worstelen voor onze
vooruitstrevende beginselen en niet vooruit
te wanhopen aan de overwinning.
UIT STAD EN PROVINCIE.
De zangvereeniging Tot Oefening en Uit-
spanning te Middelburg zal, zooala be
head, op baar eerste concert, dat Dïnsdsg
plftftta heeft, Haydn's Die Sthöpfung ten
gehoore brengen.
Onder Haydn's meeat hakende en dankbaar
ste werken op vocaal gebied nemen dit
oratorium en Die Jahreszeiten ongetwijfeld een
eerate plaats in.
Welk muziekminnaar heeft deze composities
niet meermalen gehoord en wil ze niet gaarne
nogmaals genieten En welke zanger of zan
geres ziet niet gaarne deze werken in studie
genomen Wy durven wel zegge®, allen. Er
gaat dan ook van deze muziek, die Haydn
eerst op 63-jarigen leeftijd schiep, nog zulk
eau eigenaardige bekoring en frlsefaheid uit en
do kleursohildering en schakeering zin door
gaans zoo frappant, dat men niet zou zeggen
dat deze werken reeds den eerbiedwaardigen
ouderdom van meer dan een eeuw Die Schöp-
fung dateert van 1798 en Die Jahreszeiten
van 1800 bereikt hebben.
Toen Haydn deze oratoriums componeerde
heeft hy, volgens overlevering, zich meerma
len uitgelaten, dat hy veel tijd daaraan wenschte
te beeteden, want zoo zaide hy ik zou er
gaarne „blijvende" werken van maken.
Nu, in dit laatste heeft Haydn zich niet
vergist en iu hy volkomen geslaagd, want,
hoe ook de kunstsmaak moge gewijzigd zy»,
beide compositiën handhaven zich evengoed
als vóór honderd jaren.
Door de algemeene bekendheid van Die
Schöpfung acht ik het overbodig over het
werk zelf 'uit te wy&entrouwens is tekst
geeft daartoe weinig aanleiding en ook de
oningewijde kan nagaan welke stof hierin
wordt behandeld.
Als solisten sullen optreden Mej. Anna
Rappel, uit 's Gravenhage, sopraan, en de
heesran Job. Thy«sen Jr. uit Amsterdam, tenor,
en W. Metsmaoher, uit Keulen, bas.
Mej. Rappel is bier geen onbekende. Velen
zullen zich hear optreden in Bruch's Feuerkrem
nog met genoegen herinneren. Vooral het
mooie timbre barer stem trof toen zeer.
Ook de hoogst verdiensfeiyke tenor der
Neflerlandsche opera, ie heer J os. Thy seen Jr.,
is hier reeds vroeger opgetreden. By de in-
wyding van onze concertzaal vervulde hjj in
Sohumaa's Famt de tenorparty.
Hoort men wel eens de klacht dat Oefening
en Uitspanning zoo dikwyia W8rken ten ge
hoore brengt die boven het muzikaal bevat
tingsvermogen van een groot deel van
het auditorium gaan, ditmaal is dit dan
toch zeker niet het geval, en kan iedereen
genieten. Een talryk publiek zy dan ook Tot
Oefening en Uitspanning op Maandag (groote
repetitie) en Dinsdag (uitvoering) topgewenacht.
JAN MORKS.
Ala vervolg op de, in ons vorig nommer
gedane mededeeling, meldt men ons heden dat
jhr mr L. Schorer, burgemeester van Middel
burg, zich bereid heeft verklaard als eere
voorzitter op te treden van de Zeeawsche
provinciale commissie voor het aan H. M. de
Koningin aan te bieden nationaal huweiyke-
geschenk.
Da heer M. Fokker alhier heeft zyn
statistieke overzichten, wat de gemeente Mid
delburg betreft, weer vervolgdthans is de
st&tiBtiek van het jaar 1899 verschenen.
Evenals by vorige uitgaven wordt door deze
in een zeer kort bestek een duidelyk over
zicht gegeven van wat in de gemeentehuis-
houding is omgegaan.
Met de tydeiyke waarneming van het
ontvangkantoor der directe belastingen enz
te St. Maarten indijk is belast de heer J.
J. Bekaar, surnumerair der directe belastingen
enz. te Middelburgsulks met ingang van 80
dezer.
De commies der posteren 2e klasse H.
Vogel wordt 1 December a. o. verplaatst van
'sGravenhage naar Middelburg en de
commies 2e kl. C. J. Bcelenkampvan Mid
delburg naar Venloolaatstgenoemde op
verzoek.
Dat VliSBingen
sohryft men ons
Vrijdagavond gaf de heer G. B. Dommisse
in het lok» al-Stof koper eene uitvoering, waar
op zioh zijne drie zangklasDen voor eene tal-
rijke schare belangstellenden deden hooren.
Reeds in het begin trof my de hoogst ge
lukkige keuze van ds ïiederkens voor de
kleintjes van klas A, want schooner poëzie,
dan waarin mejuffrouw Anna Voe in allen
eenvoud bet hooge beeld bezingt, het liefde
beeld van moeder en kind, is haast niet te
geven en da kleinen zongen het ook zoo warm
met een jubeltoon, alsof zy wilden zeggen:
„moeder, hoort ge 't welBroertje in den
wieg, Opstaan, De liefste naam en Naar bed,
het zyn juweeltjes van schepping, maar ook
de overige liedereD, waarvan Muizenpoes vau
L. F. Brandts Buys werd gebiseerd, vielen
byzonder in den smaak.
Voor klasse B. had de heer Dommisse eene
cantate, Een dag Buiten geheeten, samengesteld
nit werken van onderscheidene componisten.
Hoewel tegen enkele modulaties wel iets ion
zyn in te brengen, vormde de cantate tooh
een zeer verdienstelijk geheel en ging zy de
krachten dier klasse niet te boven. Een
enkele maal was de intonatie minder zuiver,
doch overigens klonken de koren friaoh en de
duo en solo's gaven eene aangename afwisseling.
De componist van koor no 12 ia echter bo-
zyden de waarheid, wanneer hy de melodie op is
woorden„de zou daalt neer", naar boven
brengt.
Vsn de oudste klas C hoorde ik mede
een enkel nummer en met de nuances en zui
verheid van toon viel ook ditmaal de nitepraah
v&u hef Nederlandsch by deze driestemmige
liederen te roemenslechts had ik nog mèer
klank gewensoht.
Het vereischt natnuriyk kennis en oefening,
het geluid op de juiste plaats te doen ont
staan en de „ton type" te vinden om daarna
de ontwikkeling naar boven en beneden ge
leidelijk te volhangen, masr dan zullen met
den werkeiyken klank de verdere oefeningen
hnnne juiste vruchten dragen.
Het Staccato der piano predomineerde som»
te veelmen zon voor deze gelegenheid ook
een beter instrument kannen gebraiken doch
èa pi&no- &a harmoninm-begeleiding waren
in goede handen.
Ik twyfel niet of de bezoekers sollen het
met my onderochryven, dat da uitvoering goed
geslaagd mag heeten en de heer Dommisse
met voldoening op de vorderingen van zijne
leerlingen mag terugzien.
de Stoomvaart Maatschappij! Zeeland is
de heer W. Troelfttra, 2e officier, bevorderd
tot len officier.
De hertog van G'onnanght wordt heden
nacht met den sneltrein van 11.13 uur aldaar
verwacht om mat de nachtboot Koningin
Wilhelmina de reis naar Engeland te vervolge».
Door de Koninklijke Maatsehappy De
Schelde is a&n de Oadheidskamer de gedenk
penning in zilver geschonken, by gelegenheid
van het 25-jarig bestaan dier Maatsehappy
aan haren stichter, den heer Arie Smit, opge
dragen.
Vrydagnamiddag werd in een der wacht
lokalen van het Nederlandsoh loodswezen
aldaar door den inspecteur van dien tak
dienst, in tegenwoordigheid van den
commissaris der loodsen en het roeiersper-
soneel, aan den kwartiermeester E. van Hoe
pen uitgereikt: de zilveren medaille met ge
tuigschrift benevens eene enveloppe met
geld, hem toegekend door de directie der
Z. H. B. Maatschappij te Rotterdam, wegens
25 jaren onafgebroken dienst als schipper op
ie te Vlissingen gestationeerde reddingboot.
Den lea October jl. heeft genoemde E. van
Hoepen ontslag aft zoodanig genomen, en is
in z|n plaats benoemd da kwartiermeester
T. H. Jilleba. (Fï. Ct.j
Ter aanvulling van ons bericht omtrent
de Woensdag te Heinke mszand plaats
gehad hebbende installatie van den nieuwen
burgemeester, melden wy nog het volgende:
In den namiddag bezocht de nieuwe bur
gemeester de openbare Bohool, waar by door het
hoofd werd toegesproken. De heer Barendregt
beantwoordde die toespraak, mededeelende dat
hy tot zyo leedwezen, thans, wyi eenige kin
deren aan diphteritis iyden, het oogenblik om
de kinderen te onthalen niet geschikt achtend,
dit tot een latere gelegenheid wilde nitstelle»!
Vervolgens had een diner plaats, den burge
meester door de wethouders, deleden van den
raad en den seoretaris aangeboden.
's Avonds braohf het muziekgezelschap
Euterpe het nienwe hoofd der gemeente een
Ie. Da muzikanten werden door den
heer Barendregt rnim onthaald.
Omtrent het te G o e s met een dienst
bode gebeurde wordt nu door de G. Crt. gemeld
dat het geheels verhaal van het in 't water
gooien door haar van A. tot Z. gelogen is, en
dat zij dit ten slotte heeft bekend.
Maar was zij dan niet nat, toen z|avonds
thuis of in haar dienst terugkwam. Als droog
sterveling kon z| toch moeiiyk de meniohen
goo'fl vertélling opdisschen?
Mot ingang van 8 December a is de
rijksveldwachter C. J. Almekiuders verplaatst
van Hansweert (Kcuiningen) naar Didam
Het blijkt tooh nit een nader berioht,
ons gezonden nit Bat h, dat de Harwiohboot
de Colchester in het nanw van Bath aan den
grond heeft gezeten van Donderdagavond
ruim negen nnr tot Vrydag ochtend circa
hetzelfde uur, toen zy met behulp van de
sleepboot Succes vlot ia geraakt. De boot
zette daarop de rei; voort.
