MIDDELBURGSCHfi COURANT. i N°. 160. 143° Jaargang. 1000. Vrijdag 20 Juli. Middelburg 19 Juli. Marine-politiek. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Sosa- eu Feestdagen per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nedöïkad franco p.p., f Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. fdermemstiir Middelburg 19 Juli 8u. vm. 71 gr. 12 a. 80 gri av.4n.84gr. F. Verw. zw. w,,lioht bew. onweer. Agcntam Te VlissingenC. N. J. db Vet Mestdass tê Goes: A. C. Boluiï, firma Wed. db Jonge. Mverientïën: 20 cent per regel, ffeboortè-, dood- en alle takbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 Groote letters naar de plaats die sfj familieberichten ea Seolames 40 cent per regel Tot de plaatsing van advertentiën eu reclames, mie* afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertenfle-Burea* A. LA HAR Axn.f HZ. Vaerburgwal 266, Amaftardam. Eigenaardig is de belangstelling, die vau verschillende zijden getoond wordt in onze beschouwing over „Elen predikant en zijne e r v a- r i q g." Maasbode en Het Ned. Dagblad wijden daar aan heden een hoofdartikel. Dit is, het spreekt vau zelf, voor ons hoogst aangenaam. Na het achrjjvea vau den heer Gunning zolven kunnen wij echter gevoegelijk de hoofdzaak laten rusten; maar de redacties van genoemde bladen maken enkele opmerkingen, die ons tot een kort wederwoord nopen. De Maasbode is verbaasd over onze opwek king om boetpredikers naar de hoven in Europa te zenden. „Wat", roept zy nit, „is de redactie van den Middelburgerde fine fleur van het ultra- überalisme", dan geheel onbekend met het feit, dat er voor diezelfde hoven sinds jaar en dag zulk een prediker is opgetreden „Heeft zij d. w. z. nooit iets ge lezen uit de onsterfelijke Encycliek van Leo XIII over de Christeiyke inrichting der staten Wij kannen De Maasbode geruststellen. Dit alles is ons bekend. Maar, hoeveel respeot wij ook hebben voor. Z. H. pans Leo XIII zelven, een hoogst eerbiedwaardig man, die iu de rj{ der Pausen een zeer eervolle plaats inneemt, die eerbied afdwingt door de wijze waarop hij zijn moeitevolle taak op zoo hoogen leeftijd vervult; de redactie van het katho lieke blad zal toch moeten toestemmen dat een encycliek alleen algemeene beginselen en geen praotisehe toepassing bevat. Tegen den modernen atatenroof heeft de Paus nooit een krachtig, van diepe veront waardiging getuigend protest doen frooren. behalve in het eene geval, toeu bet zijn eigen staat betrof. Dat de Paus meer kan doen, zullen wij niet beweren. Maar wij moeten opkomen tegen de voorstelling, alsof hg veel doet. Bovendien, waar Z. H. alleen is het hoofd der Katholieken, kan zijn invloed, hoe machtig ook op zich zelf, op Protostautsehe hoven en regeeringen, hoezeer men Z. H. ook daar moge respecteeren, niet zoo groot zijn. Dat de Paus van de Conferentie desVredea is geweerd, wijt^de redactie van De Maas bode ook voor een deel aan „den liberalen Middelburger, wien het om dit alles niet past de doopceel der Christenen te lichten en zioh zelven in blanke onschuld een witten das om te hangen." Opleiding voor de Gemeenschap, een plicht der paedagpgie. Uit de openingsrede van den lieer J. Drabbe schoolopziener in het arrondissement Middelburg, bij gelegenheid van ring, gehouden op 14 Juli 1900. Thans, my na heer en, wensch ik uwe aandacht nog eene wijle te bepalen op een onderwerp van paedagogischen aard. Naar aanleiding van de oprichting der vereeniging Volksweerbaarheid wilde ik u namelijk wijzen op het nauw verband tusschen haar streven en de eischan der opvoedkunde, u er aan herin neren, dat opleiding voor de Ge meenschap plicht eneischisder paedagogie. Heeds in mijne circulaire van Augustus 1898 aan Hoofden van scholen, zoo openbare als bijzondere, in dit arrondissement, betref fend het voorbereidend milita onderricht wees ik u op het nauw en direct verband van dat onderricht, zoo met den dienst als vrijwilliger, als met dien vau militieplichtige, en alcoo met de uitoefening van plichten jegens de gemeenschap, die, zoo wel voor haar zelve als voor den dienende, tusschen beiden een band van zeer by zonderen aard leggend ook in zedeiyken zin van groote eu ingrypeude beteekenis moeten Eilieve, dat is te veel eer; zooveel invloed hebbeu wij wezenlijk niet. Z. H. werd, zegt het blad verder, daar geweerd „door liberale eerzucht en beeraob- zucht; door beginsel van liberale staatkunde, geweerd door onderliggen nay ver." Dat klinkt beter. Maar wy laten nu daar de kwestie of Z. H. op die Conferentie een plaats toekwam wie heeft het meest meegewerkt om den Paus te weren 1 Als wg het wel hebbeuItalië, het katho lieke Italië. Eu de overige katholieke regeeringen deden daaraan mee. Eu wat nn het recht om mee te spreken van katholieke zyde betreft, zoolang er in die kringen nog zooveel ergerlyka gebeurt, en b.v. in Hongarye nog wordt aangedrongen op het verdelgen dor ketters door het vuur, is er in eigen boezem nog zooveel te beboet prediken, dat men zioh wel niet te veel op eigen vol maaktheid mag laten voorstaan. Over dat pust, door Het Ned. Dagblad aan geroerd, zwijgt De Maasbode wpelük. Het Christeiyk-Historisch dagblad heeft echter iets anders op het hart. Zyue redactie munt in baar redeneering niet uit door logica; zy haait alles en nog wat door elkaar. Allereerst verklaart zy het niet met ons eens te zyn dat men met het zendingswerk voorzichtig moet wezen en liever moest ophou den zoolang er in eigen land op christeiyk nog zooveel te doen valt. Dit is eeue kwestie van opvatting. Wy wenscben ook niet dat men daarmee wacht tot alles volmaakt is in ehristeiyke kringen; die toestand zal men wel nooit be- Maar zoolang er in christelijke krin door christelijke natiën nog zulke ten hemel schreiende ongerechtigheden geschieden, als b. v. in Zuid-Afrika en door de schuld der zendelingen in Caina, zoolang moest men ter wille van zich zelven en het ohriiteiyk geloof liever eindigen met zich voor zending zoo druk te maken. Men geeft nn hun, die men bekeeren wil, het volste recht te zeggen „Herziet eerst u zelven." ,Wie eene overtuiging heeft, getuigt" zegt het Ned. Dbld. Dat ia goedmaar hij doe dit eerst in eigen kring onder hen, die van zyn richting heeten zijn en afdwalen, en niet zoo te pas eu te onpas als nu geschiedt. Dat wy, liberalen, ook voor onze beginselen getuigen, is zeker waar. elk onzer bepaalt zioh tot zyn kring, tot zyn land. De liberale beginselen dringen overal door en in elk land hebben zy hunne banierdragers. Het propageeren daarvoor laten wy over aan de voormannen in elk land op zich zelf, die naar aard, roeping eu overeenkomstig 's lands wjjs handelen. Hot Christeiyk-Hiatorische blad beweert dat de Mohammedanen wel d© zending kennen. Dit biykt uit het bonweu vau eeu moskee in 3 der voornaamste atiden van Engeland, werken daar hunnerzyd», en uit deu tem pel te Pary s met zendelingen van de Bouddhisten. Eilieve, wy hebben nooit gehoord van het propageeren onder christenen door de volge lingen van Confusius en Bonddha be halve hier en daar door bekeerde Europeanen. Dat zy in groote plaatsen, waar hunne ge- loofsgenooten meer of minder sterk woordigd zyn, een tempel laten zette: aldus iu hunne geesteiyke behoeften te voor- en, ligt voor de hand. Maar in ieder geval is het een feit, dat zy nooit zich opdringen of onhandig en onbe kookt onder christenen optreden, zooals chris- m hef in hun midden doen. Als dezen zich ook bepaalden tot het voldoen aan de oetten vau hunne geloofigenooten, die onder oen niet-ehristelijke bevolking wonen, wy zouden daartegen geen beswaar hebbes. De bewering dat het den Aziatischen vol. ken aan geloof in eigen geloof en aan warme overtuiging zou ontbreken, zooals het meer genoemde blad zegt, is niet boven tegen spraak verheven. Omdat zy anderen minder lastig vallen en niet zoo aanstellerig zijn; - zonden zij daarom hun geloof niet met hart en ziel zijn toegedaan De geschiedenis leert toch genoeg dat, aio het er op aankomt, zy uiets en niemand ontzien. Ook het weekblad De Amsterdammer wydt iu zya jongste nommer eo'a opstel aan onze marine. Onder herinnering aan de uitspraak, her haaldelijk èn in de pers èn in de Volksver tegenwoordiging èu van de Regeeringetsfel afgelegd, dat onze vloot in zulk een deplo- rabefen toestand verkeertdat reorganisatie zeer noodig is, dringt het blad er op aan de benoodigde schepen in ons land te doen bouwen, wat in vele opzichten zeer is aan te bevelen. Het blad stelt in het licht dat daarvoor o werven niet geschikt zyn en wij et op voorbeeld van de Vereenigde Staten van Noord» Amerika, waar men zich in de laatste js er op toelegde oude werven uit hun staat van op te heffen of nieuwe op te richten, waardoor men den bouw van nieuwe schepen in eigen land mogelijk maakte. Verder toont het blad aan dat de levering van verschillende artikelen voor onze oor loggëchepen wei Bchynbaar der Nederlandsohe industrie tem goede komt, maar die feiteiyk uit het buitenland worden betrokken. Dit is vooral het geval met de hulpworktuigen, het geen ingeval van oorlog zeer gevaarlijke zou kunnen hebben. De oprichting van fabrieken van zoodanige werktuigen is das eveneens noodig. Het weekblad komt in deze tot de volgende oonclusiëü 1. Het is wenscheiyk onze oorlogsschepen in ons land te doen bouwen, onder voorwaar de, dat de aandeelhouders vau bestaande werven gedwongen worden desnoods met opoffering van hun dividenden over éen of jaren hunne directies te machtigen die werven geheel modern in te richten, eu indirect (d. w. z. geen fioaucieele) steun verleend wordt aan nieuw op te richten mo derne werven en getracht wordt de oprichting van aergolijka werven in het leven te roepen, eoedat de zoo noodige reorganisatie oneer vloot vertraagd of tegengehouden wordt en ver- g het belangrijkste deel oneer handelsvloot in het buitenland gebouwd, behoeft te wor den, de werkuren op die werven worden bekort en de loonen worden verhoogd; des noods met indirecte fiiancieele op offering (die uit den aard der zaak betrekkelijk gering zal zyn) fabrieken in het leven te roe pen zoo die niet bestaan en voorzoover die bestaan deze fabrieken te steunen, waarvan de vervaardiging van eenige soorten der vele belangrgke hulpwerktuigen van een oorlogs schip eene specialiteit wordt gemaakt, zoodat deze werktuigen alle van die fabrieken be trokken kunnen worden, onder voorwaarde dat deze fabrieken binnen onze verdedigings- liniën liggen en op die fabrieken een staf van technici en werklieden gekweekt worde, die de soort en den aard van dit speciaal geheel vertrouwd zyn, welke staf in oorlogstyd ter beschikking van het Marine- departement gesteld moet worden. Zulk een politiek zou zeer zeker een wyze politiek zyn en dat kan niet gezegd worden van de tegenwoordig in zwang zynde „ge woonte", die, goed beschouwd, immoreel ge noemd zou kunnen worden. worden geacht. Ook wees ik u daarbij eene plaats aan halend uit de Beginselen der opvoedkunde voor de lagere school van den heer H. de Raaf op de wenscheiykheid van algemeene bekend heid met de regeling van bedoeld onderricht voor de leerlingen dor lagere school, omdat m. i. verheldering van hun zedeHjk bewustzijn en het verkrijgen van kennis aangaande hnnne plichten als lid der gemeenschap met recht gerangschikt behooren te worden onder de doeleinden van het onderwijs. Inderdaad komt de verhouding vau den irger tot den staat my paedagogisch van hoog belang voor, omdat daarin voor een goed deel opgesloten ligt de opleiding tot maatschappeiyke deugden, waarvan de wet op het L. O. gewaagt. Te weinig wordt op dit gedeelte der op voedkunde, naar my voorkomt, iu het algemeen gelet. Te weinig aandacht aan dit deel der opvoeding geschonken iu de werken over paedagogie, waarbij ik iu de eerste plaats denk aau werken van Duitsche geleerden als Herbart en vau Eugelsche als een Herbert Spencer. De tyd schiet my te kort, om oua thans te verdiepen in een onderzoek naar de oorzaken van dit versebynsel. Toch moet my de vraag van de lippen, of eene te angstvallige zorg, om hare zelfitan- digheid te bewaren, en hiermede hare onaf- hankeiykheid, zoo van staat als van kerk, ten deze niet als eene hoofdoorzaak aangemerkt mag Gevraagd mag worden, of de paedagogie vrees om beide elementen te weren niet te ver kan gaanof zy, dus doende, zich niet vrywilHg opsluit binnen het terrein, dat wy „bet neutrale" zouden wensehen te noemen, niet bedenkend, dat zy, dus handelend, eene fictie wordt, bniten aansluiting aan het werkelijk leven Want dit bedryf straft zich zelf hierdoor, dat nu het leven buiten de wetenschap blijft, zoodat de das opgebouwde bevreesd, dat op haar terrein inbreuk gemaakt zal worden, haar gebied dreigt te maken tot een afgesloten, allerwege omheind binnenhofje, waar nit den aard der zaak het frissche, werkelijke leven verbannen is. Op de gedane vragen wil ik evenwel ter verontschuldiging van de paedagogie dadeiy k laten volgen, dat zy zich maar al te vaak verplicht heeft gezien de geschetste richting te volgen, omdat de door haar gekoesterde vrees voor dwingende inmenging helaas! maar al te gewettigd was. Gaan wy slechts tot het begin der eeuw terug in de historie onze groote leerschool dan zien wy Napoleon de school ondergeschikt maken aau het politieke doel, dat is aan het militaire. Ieder scholier soldaat en de school kazerne was zyn ideaal. Zoo ontstond de paedagogie in reglement. Van hem dagteekent de militaire centralisatie, gesticht op de puinhoopen van het „oude régime" tengevolge waarvan de paedaeogie DE TENTOONSTELLING VAN HET NED. ZEEWEZEN. die te 's Graveahage gehouden wordt en, zoo als wy meldden, door H. M. de Koningin werd geopend, beoogt een huldebetoon aau groote mannen, die Nederlands naam als lemogendheid hebben gevestigd. Deze historische tentoonstelling geeft een beeld van hetgeen tot 1795 toen onze vloot aan de Franschen overging door hen is verricht, zoowel op het gebied van ontdekking! in, handel en visochery als van krygswezen, En van krygswezen niet het minst. Daartoe «ijn ingebracht portretten, afbeeldingen van zee slagen, reisbeschryvingen, kaarten, scheeps modellen, gedenkpenningen, scheepsjournalen, zeevaartkundige instrumenten, platen van allerlei aard, oorspronkeiyke acteatnkken ene. Voorts poraooniyke herinneringen aan groote mannen, als autograf m, eerepenningen, eere ins, wapens, en een schat van merkwaar dige voorwerpen van persooniyk gebruik, te iel om te noemen. Van wyd eu zyd, uit publieke eu particuliere verzamelingen kwam dat alles bijeen. Zelfs van de Koningin van Engeland werd een in- ling ontvangenzes schildeken, benevens een gouden eerepenning van den Engelachen admiraal Blake, bekend uit den slag by Terheide. het klassieke land dier wetenschap, naar Duitschland vlood, waar zy eeu veiliger toe vluchtsoord vond, en, doch nu wellicht wat in het afgetrokkene, zich aan baar ern stige taak ging wyden. De paedagogie, als elke zelfstandige weten schap, verlangt de veyheid. De phisiologie en meer nog de psychologie zyn hare natuur lijke grondslagen. Waar zy te veel in „neu trale paedagogie" ontaardde, is dit, wel bezien, niet zoozeer hare schuld, als wel een dwang, opgelegd door de machten, tegen welker heerschzucht zy zich had te wapenen, of die meende te moeten vreezenis de te neu trale paedagogie een verweermiddel of eigen- ïyk niet anders dan een wapen tot zelfbehoud. Laat u door eene dusdanige vrees evenwel nooit te zeer beïnvloeden, M. H.! Ia Nederland werd het vrye woord steeds in eere gehouden. Hier is geen aan leiding om angstvallig uit de paedagogie en uit de school te weren, wat ons bindt aan de Gemeenschap en aan den Staat. Want onze school, wat men ook zegge, is niet de „neutrale", dat is de karakter- kleurlooze-; maar de Nederlandsohe, mitsdien ook vrye school, waarin het nationale hart klopt en behoort te kloppen. Brengen wy dat hart niet tot zwijgen De zedeiyk gevoelende onderwyzer zy niet bevreesd zedelijk te onderwyzen ook door zedelfik op te voeden. Het vrye, woord daaromrin eere gehouden; en wel Iet- Een opsomming van enkele merkwaardige voorwerpen moge een denkbeeld geven omtrent de tentoonstelling. Men vindt er dan een klok, door Willem Barends op Nova Zembla gebrnikt porselein en linten, herinnerend aan den slag by Doggersbankeen model van het te Zaandam voor Czaar Peter gebouwd; vol herinneringen aan De Ruyter, de Chattamsehe beker, zyn Michielorde en eeu brief aau zyn kinderenhet oorspron keiyke adelsdiploma van Eugel de Ruyter; Tromp's journaal van den slag bRDnini; brie ven van koningin Maria en van den koning van Span je; een kaperbrief vanFrederik Hen drik; een Spaansohe mat afkomstig van de zilvervlootorigineels Japan ache, in 1609 aan Nederlanders verstrektde oorspronkeiyke octrooien van de Oost-Indische en West-Indi- compagniede brief van Jan Pietersz. Coen, waarin de woorden„Despereert niet" vele en daaronder zeer artistieke sohilderyen van zeeslagen enz. enz., meer dan 2000 num mers, met toelichting gecatalogeerd in een boek van 234 pagina's. 'OISMXN (UJSJS! besluit tot "griffier van het gerechtshof te Amsterdam mr H. Smeenge, thans kanton rechter te Hoogeveen ia benoemd tot commissaris van politie te Yenloo B. J. L. Foroeville, thans inspecteur vau politie te Maastricht; is benoemd tot leeraar aau de R. H. B. 8. Heerenveen mr P. C. Andreas, leeraar aan de H. B. S. te Sneek, met machtiging tot ge- lijktydige waarneming van het ambt van leeraar aan laatstgemelde H. B. S.; is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Hattem W. H. baron van Ittersnm, thans in geiyke betrekking te Em- men, en te Emmen J. L. Pitlo Ra., thans in gelijke betrekking te Hattem. Ia de laatste helft van Ootober 1900 zal een vergeiykend onderzoek plaats hebben van adspiranten voor de betrekking van klerk der telegraphie, om naarmate van de behoefte te worden benoemd. Voor byzonderheden zie men de St. Ct. De minister vau financiën maakt in de St. Ct. dat In dit jaar geen examen zal wor- gehouden voor de betrekking van adspi- rant-landmeter by het kadaster, en dat tot het hetwelk in de eerste helft van het volgend jaar zal worden gehouden, ook sollen worden toegelaten zy die in een der jaren 1899 of 1900 den vollen ouderdom vau 23 jaren bereikten. VERBETERING. Aan bet slot van het artikel Eindexamen gymnasia van den heer dr J. P. Bardenis van Bsrlekom, in ons nommer van 18 dezer, leest tandem ft eirculus arbordit behoort te zyn tandem ft surculus arbor UIT STAD EN PROVINCIE, Het intercommunaal telephonisch ver keer tusschen Zeeland en Holland is in de laatste dagen gestoord. Naar men ons uit Amsterdam meldt, werd uit F r a n k r y k, weleer sn menig opzicht tend op de wet maar juist daarom in haren die plichten geleerd, welke in nauw verband staan met de maatschappeiyke welke tevens en hierop wensohte ik met nadruk den klemtoon te leggen met Christeiyke deugden mogen heeten; beide inderdaad éen geest ademen j dewyi maatschappeiyke deugd in zin, waarin wij haar thans beschouwen, het zich losrukken van het individueels, het eigenbelang, het zich geven en het zich aan het geheel der Gemeenschapen het wezen der Christeiyke deugd hier in soboone overeenstemming is, en ook zy (hare strekking moge dan verder reiken) in derdaad hetzelfde beoogt. Wat hiervan ook zy dat de opvoedkunde het werkeiyk opvoedend element niet ver- waarloozen mag blijft voor ons eene on- omstooteiyke waarheid. De school geve èn leering èn opvoeding. De opvoedkunde bepale zich niet enkel tot de eerste. Niet enkel bet intellectueele maar ook het zedeiyke element voegt in haar kader. In dat kader voegen niet enkel de methoden van onderwijs, de wyzen, hoe de wetenschap onderwezen, de kennis verkregen moet worden, het zuiver cerebrale gedeelte, maar ook de opleiding Voor het leven der gemeenschap, het m a a t- schappeiyk en zedeiyk gedeelte van hare taak. Niet alleen de school, maar ook het leven niet enkel de techniek van het onderwys, en dat onderwys zelf, maar ook de vorming vtn h6t gemoed en vooral die van het karakter

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1