Donderdag
5 Juli.
W. 136.
143" Jaargang.
1900.
Deze courant verschijnt dagelijks, met
^rijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor
Afzonderlijke nummers
van Zon- en Feestdagen»
in Nederland franco p.p., f 2.-
5 cent.
Middelburg 4 Juli 8 u. vm. 64 gr. 12 a. i
»?.4u67gr.F.Verw. z. t. m. N. w., bew.
ÊgSiïtS Ka
Te VHssingen: C. N. J. de Vet Mestdagh $a
Goes: A. C. Bolxtïï, firma Wed. de Jonse,
AdvertentiSn: 20 cent p@r regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
S&skbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 eent. Reclames 40 cent per rej
Groote letten naar de plaats die ssfj innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gereshtigd het Algemesn Advertentie-Bureau
A. @1 LA KBAR Azn.v M.Z. Veerburgwal S86„ Amsterdam.
Middelburg 4 Juli.
De uitslag der stemming, Dinsdag iu het
district Middelburg gehouden voor eeu lid
der Provinciale Staten, heeft opnieuw bewezen
hoe bij znlke gelegenheden hij, die niet goed
op de hoogte is, aan allerlei verrassin
gen en teleurstellingen blootstaat, en tevem
hoe kerkelijke invloeden zich daarbfl steeds
doen gevoelen.
Wij verbazen ons over den uitslag niet,
omdat de ervaring der laatste jaren ons her
haaldelijk heeft geleerd, dat er eigenlijk ook
in dese niets nieuws onder de zon is.
Zoodra de tegenpartij tot candidaat kods
een man van de z. g. „Staande", of tewel de
„Nederduitseh Hervormde kerk", wisten wij
dat hij op meer sympathie kon rekenen dan
b.v: een mr P. Dieleman, die daarvan geen
lidmaat is.
De heer Wisboom Verstegen kon zeker zijn
van de stemmen der Cbristeiyk-Historischen,
en van hulp en steuu van velen, die bij de
verkiezing op 27 Maart 11. zich onthielden.
De anti-revolufionnairen van de Kuyperiaan-
schs partij werken steeds mee, hoe het ook
gaat en welke candidaat ook geateld is.
Zij weten wel dat het behoud van hun eigen
party op het spel staat, en zy de hulp der
and&e, gematigde partijgenooten niet kunnen
Zy doen het daarom „om en om"; maar
met dat al valt het leeuwendeel der winste
hun toch in den schoot.
Voegt daarbij dat ditmaal meer Roomseh-
Katholieken dan in Maart, hoogstwaarschijnlijk,
op den anti revolutionnairen candidaat hunne
stem zullen hebben uitgebracht, en men heeft,
dunkt ons, de oplossing van het wellicht velen
zonderling voorkomende versohynsel, dat de
heer Wisboom Verategen 146 stemmen meer
verwierf dan de heer mr P. Dieleman en daar
van 103 in Middelburg zelf.
Op den heer Dan Bouwmeester waren er
60 stemmen meer uitgebracht en daarvan
waren er 34 in de stad zelve.
Er is das by beide partyen vooruitgang te
bespeurenmaar voor de onze is een vooruit
gang, hoe gering ook, altyd van meer betee-
kenis dan die by onze tegenparty.
Wy zijn in de minderheid en moeten ons
ontworstelen; zy hebben de macht en daardoor
ook de kracht, die van zelf elke hearschende
party schraagt, omdat zy moet trachten te
behouden wat zg heeft. Elk verlies, dat zy
leidt, Is gevaarlijk voor de toekomst.
Wy hadden niets te verliezen, wel te winnen.
En al hadden wy dit volgaarne gedaan, wy
verheugen er ons iu, dat ook onze oandidaat
vooruitging in atemmaucijfar. Dat ia al voel
en dat belooft al wêer voor de toekomst.
Het is toch zeker een verbiydend verschyn-
sel dat de liberalen met betrekkeiyk geringe
inspanning steeds op rnim 1400 stemmen
hunnen rekenen, terwyi de tegenparty, die
hemel en aarde beweegt, veel meer persooniyke
en directe voeling met de kiezers houdt en
kan houden, nu ja de meerderheid heeft, maar
toch niet eene zoo belangryhe dat deze niet
met wat meer inspanning en geestdrift onzer-
zyda te overwinnen zon zijn.
In verband daarmee dienen wy nog te
wyzen op een feit, dat den nu verkregen uit
slag ook voor een deel verklaren kan.
Er is ditmaal gestemd volgens de nieuwe
kiezerslijst voor 1900, terwyi iu Maart die van
het vorig jaar nog van kraeht was.
Er zijn dit jaar 3858 kiezers tegen 3764 in
1899, ergo 94 meer.
Op het platteland zit het groote verschil
niet. Io enkele gemeenten, zooals Oostkapelle,
Aagtekerke en Nieuw en St. Joosland, bleet
het aantal stationnair, al ontstond er ook mis
schien verandering in de personen. In een
paar verminderde het getal met enkele, zooals
in Vrouwepolder en Gapiuge met 5, eu St.
Laurens met 6.
Daarentegen kregen Veere 6, Domburg 3,
Serooakerke 17, Grypskerke 5 en Arnemuiden
3 kiezers meer.
Wie de kaart van het land kent, kan wel
nagaan aan wie die 34 of 34—11 23 stem-
men ten goede komen.
Maar de sterke vermeerdering had plaats
in Middelburg, nl. met 71 kiezerseu daarvan
12 in het eerste, 40 in het tweede en 19 in
het derde district.
En wy geiooven niet ver van do waar
heid te agn als wy beweren, dat de tegenparty
ook in onze gemeente zich beyverd heeft om
hen, die van haar richting zijn es voor kiezer
van de eene of andere categorie in aanmer
king kwamen, aan te sporen zich op te geven.
Dit strekt haar tot lof en eere.
Men vindt dns ook hierin eene verklaring
van het verkregen resultaaten zeker niet
eene van de minst afdoende.
Op dit punt staan wy nog ten achter.
By velen der liberalen is nog al eens laks
heid op het gebied van het kiesrecht; zy
achten het sist noodig; zy willea zich daar
voor niet de minste moeite getroosten.
En het aansporen in deze heeft slechts zel
den het gewenaehts resultaat.
Of dit echter by de liberalen wel voldoende
geschiedt 1
Wy betwijfelen het.
En daarom zouden wy zoo gaarne wensohen
dat men tegen het volgend jaar, wanneer de
groote strijd ons wacht, zich ook aan onzen
kant reeds tijdig opmaakte om de onverschil
ligen, die kiezer zonden kunnen zgn, op te
webken dit niet te verzuimenen men ook
z|jne aandacht vestigde op de achterblijvers.
In Middelburg bleven ditmaal weer 372 kiezers
thuis.
Al is dit op een aantal van 2141 ook niet
zoo heel veel, toch schuilen er zeker wel onder
hen stemmen, die den liberalen candidaat ten
goede gekomen zonden zyu.
Maar ook op hen, die onze tegenparty
steunen, mag van liberalen kant wol eens het
oog gevestigd biyven.
Zy worden meestal zeer partgdig, zeer een»
zydig ingelicht. Wy hebben het ook by deze
verkiezing weer gezien.
Als men dit alles doet, durven wij gerust
den grooten strijd in 1901 aanvaarden.
Dan, by de verkiezingen voor de Tweede
kamer en ook weer voor de Provinciale Staten,
moet er wat anders op den voorgrond treden
dan allerlei redeneeringen over geloofamee-
ningen en over revolutie.
Dan dienen wy do tegenparty te ontmoeten
op het terrein der sociale politiek, der maat-
schappelijke belangen, van de groote, op den
voorgrond tredende staatkundige kwesties,
waarbij men zich niet verweren kan en mag
met drogredenen.
En wy uiten daarom nogmaals de verwach
ting, dat men vanwege de kiesverenigingen
in alle districten in Zeeland, tydig
het veld zal bearbeiden, het terrein zal ver
kennen, den vy&nd bestrijden en den kiezers,
vooral op het platteland, de oogen openen door
bezoek en voorlichting van der zake kundige
mannen.
Het gesproken woord vermag vaak veel
meer dan het geschrevenal heeft dat onmis
kenbaar ook hare groote waarde, vooral wan
neer dit geschiedt door kleine, populaire ge°
schriftjes.
En zonder daarom nu steeds in openbare
vergaderingen op te treden, is er in vertrou-
weiyke samenkomsten dikwgls met vracht te
arbeiden en menigeen tot inkeer en tot ver
anderde gedachten te brengen.
Dat men tydig de handen aan het werk sla!
Da tegenparty rast nooit
Dit is de groote, ernstige les, die wy nit de
jongste stemming in het district Middelburg
kunnen trekken.
belang bg deze meer betrokken is, maar dat
niettemin het provinciaal belang er niet minder
aan verknocht is, deed spr. de volgende vraag:
Hebben Gedeputeerde Staten zich laten ge
legen liggen aan de verbetering van den wa
terweg van Dordrecht naar zee, en, zoo ja,
met welk gevolg?
De voorzitter zeide voor de volgende ver
gadering het antwoord van Ged. Staten op
deze vraag toe.
Die vergadering is bepaald op Dinsdag 17
Juli
Dezer isgem vonden wy in verschillende
bladen vermeld dat de Prenfen-Tentoon-
stelling te Dordrecht een prent te zien gaf,
waarop men den Dordtscfeeu zeeweg door het
Hellegat ziet afgebeeld met een jubelend
Brouwershaven erbg, terwijl ook bet onder de
prent staand versje werd overgedrukt.
Die prent kan onzen trouwen lezers bekend
zgn, want wy waren het die haar gaven als
by voegsel by ons somma? van 9 Juli 1898
no 159.
WATERWEG
VAN DORDRECHT NAAR ZEE.
In de Dinsdag middag gehouden zomerver
gadering van de provinciale staten van Zuid-
Holland vroeg en verkreeg de heer Loder
verlof eenige inlichtingen aan Ged. Staten te
vragen over de watergemeenichsp in die pro
vincie. Onder degemeenachapswegen te water,
op initiatief van Ged. Staten tot Bt&nd ge
bracht en waarvoor zy hulde verdienen, was
er echter een belang dat niet voldoende ver»
zorgd wordt, t.w. de verbetering van den
waterweg van Dordrecht naar zee. Onder
herinnering aan hetgeen Dordrecht zelf wenseht;
aan hetgeen in de Staten-Generaal over deze
zaak is gesproken; aan de staatscommissie en
baar rapport eu met erkenning dat het ryks-
BEZOSK CZAAR.
Naar aanleiding van de mededeelingen over
ia eventueel bezoek aan ons land door den
Keizer van Rusland, meldt men, dat nóch aan
het Russische gezantschap bg ons Hof, nöoh
aan het departement van buiten landaehe zaken
tot nu iets van een voornemen van den Gzaar,
om one land te bezoeken, bekend is.
Mat het oog op de ernstige verwikkelingen
in China is een pleiBÏerreis vara den Czaar in
deze dagen zeer onwaarschijnlijk.
EERSTE KAMER.
In de Dinsdagavond gebonden vergadering
heeft de heer Yan Zinnicq Bergmann den
minister van buitenlandschen zaken inlichtingen
gevraagd omtrent den toestand in China, meer
bepaaldelgk wat het lot batreft van ons ge
zantschap aldaar en van de Nederlandsche
Instellingen en inrichting»?
De minister van buiteniandsche zaken heeft
die interpellatie terstond beantwoord. Uit zgn
antwoord bleek, dat aan onzen gezant op zij ae
aanvrage den lOden Juni telegraphisch mach.
tiging was verleend zich aan te sluiten by den
collectieven stap, dien de gezanten by de
Chineeeohe regeering zouden doen, onder leiding
van den Britschen gezant, onder wien zy zich
gesteld hadden. Nadere berichten zyu van
onzen gezant sedert niet ontvangen, maar onso
consul te Shanghai' heeft gisteren getelegra-
pheerd, dat de toestand der gezanten te Peking
hachelijk was en bevestigt den moord op den
Dnitscben gezant.
De minister deelt verder mede, dat de Hol
land nit Indië naar Sbangai is gezonden. Van
den loop der gebeurtenissen zal 'fc afhangen
welke verdere maatregelen eventueel moeten
worden genomen. De minister gaf de verze
kering, dat daarbij voor de Nederlandsche
belangen en instellingen met zorgvuldigheid
zal worden gewaakt.
Na eene dankbetuiging van den heer Van
Zins icq Bergman werd de interpellatie gesloten.
Tegen Donderdag elf uur is de Leerplicht
aan de orde gesteld.
By kon. besluit:
zyn benoemdtot officier vau justitie by de
arr.-rechtbank te Dordrecht mr J. C. Roosen-
burg, thans officier van justitie by de arr.-
rechtbank te Winschotentot officier van
justitie bg da arr.-rechtbaEk te Winschoten
G. J. W. van Tricht, thans subs.-officier
van justitie by de arr.-rechtbank te Dordrecht;
zyn mr A. W. van Bseck O&lkoen, lid van
Gedeputeerde Staten der provincie Utrecht,
de hoogleer aar dr H. Wefers Bettink, rector-
magnificna der Ryks universiteit te Utrecht,
en mr C. R. Merkus, griffier der Staten van
de provincie Utrecht, benoemd tot ridder in
de orde van den Nederlmdschen Leeuw.
jn, voor den dnur van bet studiejaar
1900—1901, benoemd tot rector-magnificus der
Rijks universiteitte Leiden dr J. E. van
Iterson J.-Azn., te Utrecht dr W. Kapteyn, te
Groningen dr C. H. van Rhyn
is benoemd tot lid van het college van
curatoren der Rijks universiteit te Groningen
jhr mr E. Tjarda van Starkenborgh Stachou-
wer, burgemeester der gemeente Groningen
is aan M. van den Ende, op verzoek, eervol
ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B.
S. te Tilburg;
is benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Lekkerkerk H. G. Fgo,
thans directeur van het postkantoor te Kollum;
zgn D. H. A, Kolff en A. Knottenbelt te
Rotterdam, voor den tgd van drie jaren, be
noemd tot directeuren uit den handel by het
Vry-entrepot te Rotterdam.
De minister van oorlog verleent a. s. Don
derdag en die van binnenlandsche zaken a
Zaterdag geen audiëntie.
BIT STAD II PROVINCIE.
Da verhouding in de Staten van Zeeland
is door den uitslag der Dinsdag in het distriet
Middelburg gehouden stemming onver
anderd gebleven: er zyn 18 anti-revolution-
nairen, 17 -liberalen, 6 katholieken en 1 lid,
die zich by geeu party aansloot.
Mon echryft ons:
Zooals wellicht velen onzer lezers zich nog
herinneren besloot de Vereeniging van burge
meesters en secretarissen van Zuid en Noord-
Beveland in hare voorjaarsvergadering een
request te zenden aan den minister van oorlog,
met verzoek het verplicht aantal deelnemers
aan het voorbereidend militair onderricht van
twintig op vyftien te brengen. Het request
werd verzonden met als byiage een staat van
Iotelingen van 40 Zeeuwsche gemeenten be
neden de duizend zielen van de laatste tien
jaren, waaruit het bewgs geput werd dat deze
veertig gemeenten, behoudens eene zeer toe
vallige omstandigheid, nimmer 20 jongelui
konden opbrengen voor deelname aan bedoeld
onderricht.
Dezer dagen ontving het bestuur der ge
noemde Vereeniging een uitvoerig antwoord
van den minister, maar tevens: nul op het
request.
Da minister begint met zyne voldoening nit
te spreken over het bewgs van belangstelling,
door burgemeesters en secretarissen aan den
dag gelegd voor deze zoo nnttige zaak. Hy
merkt verder op: dat toch geen andere maat
regel, ook niet de ten requests verzochte deze
gunstige uitwerking zou hebben, wyi o. a.
gebleken is dat van de 69 grootere gemeenten
in Zeeland, die wel het aantal jongelieden
konden byeenbrengen, slechts negen daarin
slaagden, terwijl daartegenover in eene kleine
gemeonte als 's Gravenpolder, met nog geen
900 zielen, doch waar veel belangstelling in de
zaak bestaat, 23 jongelieden geoefend werden
dat voorts het bezwaar van het getal 20 voor
den hoofdofficier, die belast is met de toepas
sing van het voorschrift, voor kleine gemeen
ten ondervangen wordt door samenvoeging
van 2 of 3 kleine gemeenten of door samen
trekking bg grootere gemeenten; dat de hoofd-
ier elk geval, zegge elke gemeente, op
zich zelve beoordeelt en het daarom regel is
zonder uitzondering dat oefeningen plaats
vinden in elke gemeente waar zy met vracht
te geven zyn en ernstig worden begeerd
met andere woorden dat vjoral voor kleine
gemeenten niet angstvallig aan het getal
twintig wordt gehoudendat mitsdien, onder
alle waardeering der goede bedoeling van het
verzoek, tot inwilliging daarvan geen termen
worden gevonden.
Zooala nit eene byiage van de nota van
wijziging tot de eonceptbegrooting voor 1901
van het provinciaal feestuur, voor zooveel het
ryksbestuu? betreft, biykt, hebben in het per
soneel der provinciale griffie van Zeeland
eenige mutatiën plaats gehad.
Bevsrderd werden tot hoofdcommiezen de
heeren H. L. Dormaar, mr D. J. J. Laan en
H. J. G. Hartman, tot dusver commies; tot
adjunct-commies der Ie fel. de beer A. Ham-
macher, tot dusver 2a kl., en tot adjunet-
commiea der 2e kl. de heeren G. C. Dalman
en A. J. van Luyk, tot dusver le klerken.
Voorts is aan alle ambtenaren eene trakte-
mentaverhooging toegelegd.
Morgen (Donderdag) zal, ter gelegenheid
van den verjaardag van H. K. H. prinses
Marie der Nederlanden, eene parade door het
garnizoen alhier worden gehouden.
De troepen znllen daartoe om twaalf nnr
s middags op het Molenwater gerangeerd staan.
De parade zal worden gecommandeerd door
den kapitein A. A. Heisterkamp, en geïnspec
teerd by afwezigheid van den majoor J.
A. Roeloffi door den kapitein P. J. Geill,
waarnemend garnizoens commandant.
Baede, in de pastorie te Goes ongesteld
geworden.
Heden zon Z. D. H. naar 's-Heerenhoek en
Heinkeuszand gegaan zyn om het H. Vormsel
toe te dienen, maar dit is nitgest '<3.
Te lerseke bestaat in meer dan een
huis of schuur een ware rattenplaag. Zoo is
er 66n woning, waar de ratten by den maal
tijd der bewoners brutaalweg te voorschyn
komen en een deel van het maal traohtem
meester te worden. Zondag was het nog er
ger. Des nachts werden de ouders gewekt
door het schreien van een kind. By onder
zoek sprong een rat nit de wieg en bleek
dat die het kind een gat in een vingertje had
geknaagd, waardoor veel bloedverlies ontstond.
Later zwol het armpje zoo op, dat men ge
neeskundige hnlp moest inroepen.
By het binnenkomen der haven aan den
Zimmerman polder onder Rilland geraakte
Dinsd&g morgen tegen hoogwater het aak
schip Janna Keeltjeschipper G. Goedhart,
geladen met grind, zoodanig omhoog dat het
bleef zitten, waardoor het midscheeps braken
met den vloed vol liep.
Het vaartnig is niet verzekerd. Er wordt
van het schip zooveel mogelijk opgeborgen,
terwyi de lading zoo spoedig doeniyk wordt
gelost.
De eerste Nederlandsche electriciteits
Maatschappij, gevestigd te Amsterdam, is in
onderhandeling getreden met den burgemeester
van Gortgene om het geheele eiland Noord-
B e v e 1 a n d te verlichten. Bovendien bestaat
het plan den electrisohen stroom toe te passen,
daar waar kracht han uitgeoefend worden.
By slagen van genoemd voornemen kunnen
arbeiders zich tegen zeer laag tarief abonneeren.
Door de afdeeling Noord-Beveland
van den Bond van Ned. Onderwijzers is aan
de gemeentebesturen op Noord-Baveland per
adres verzocht in de verordening op het lager
onderwys op te nemen, dat schoolvergaderingen
verplichtend worden gesteld.
Te Renease werd Zondag een arbeider
door een raps gebeten in den halstenminste
hy haalde, na het voelen der beet, zoo'n dier
van tnsschen zyn kleeren. Des namiddags was
zyn geheele hoofd zoo opgezet, dat hy genees
kundige hulp moest inroepen. Dank zy deze,
is het gevaar geweken.
Hoewel het verzoek daartoe wat laat
komt, willen wy nog wel meedeelen dat in
het bsricht, in ons nommer van Zaterdag,
over het verhandelde in de jongste vergade
ring der Kamer van koophandel en fabrieken
te Ternenzen, niet geheel juist is gemeld
wat de heer Nolson daarin heeft gezegd. Niet
genoemde heer zelf had 470 kunnen verdienen
als hy een zekere boot had aangenomen, maar
konden dit zyn werklieden. Eu hun
ontging deze verdienste door de oneenigheid
tnsschen de twee aldaar exploiteerende spoor
wegmaatschappijen.
Provinciale Staten van Zeeland.
Zitting van Dinsdagavond te 71/» uur.
De commandant vau het wachtschip te
Vlissingeu, de luit. t/z le klasse W.Vau
Voss, bracht heden morgen per sloep een be
groeting aan het Dinsdag avond in de bin
nenhaven aldaar aangekomen Fransohe oor
logsschip Ibes.
Heden (Woesdag) ochtend te acht uren
vertrok de heer Mulié met zgn reddingsboot
uit Vlissingen naar Oafcende. Daar
onder de reis van den Hoek van Holland naar
Vlissingen de zeilen waren gescheurd, heeft
de heer Mnlié tot heden aldaar moeten ver
toeven, daar eerst Donderdagavond de gere
pareerde zeilen werden terug ontvangen.
Een bericht, door ons aan een ander blad
ontleend, dat da heer Mulié reeds Maandag
sou zyn vertrokken, was dus voorbarig.
Monseigneur Bottemanne, de bisschop van
E Haarlem, is ten huize van den Deken, den heer
Voorzitter de commissaris der Koningin.
Tegenwoordig 38 leden en de griffier.
Afwezig de heeren Van der Have, Fokker
en De Jonge.
De voorzitter opent de zomervergadering in
naam der Koningin.
Hy heet daarna de leden welkom in de
nieuwe zaal en het uien we gebouw. Hij ver
trouwt in den geest der leden te spreken
wanneer hy een woord van dank nit aan
de regeering voor de inrichting daarvan en
aan de ambtenaren, die het werk uitvoerden.
Hy spreekt ten slotte den weneeh nit dat
de beraadslagingen en besluiten in deze nieuwe
zaal zullen strekken tot heil der provincie.
Da vergadering geeft van hare instemming
met het gesprokene biyk.
Daarna stelt de voorzitter aan de orde het
onderzoek der geloofsbrieven van de nienw
gekozen leden, de heeren mr F. Dielem&n en
G. Bolier, en benoemt tot dat onderzoek de
heeren Kakebeeke, Pompe van Meerdervoort
en Fray tier.
Tydens het onderzoek wordt de zitting ge
schorst.
De vergadering heropend zjjnde, brengt de
commissie, by monde van den heer Kakebeeke,
rapport uit, strekkende tot toelating van beide
heeren.
Conform die conclnsie wordt besloten.
De beide nieuwbenoemde leden worden
daarna door den griffier binnengeleid en leg
gen in handen van den voorzitter de voorge
schreven eeden af.
Dit ging, wat den heer Bolier betreft, niet
al te vlothy kon niet dadeiyk in den be
hoorleken vorm het gewone formulier den
Voorzitter nazeggen en moest dit daarom her»