MIDDELBURGSCHE COURANT. 19 Juni. Dinsdag N°. 142. 143® Jaargang. 1900. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdag®»*, Prjju, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thtrmim^tsr Middelburg 18 Juni 8u. va. 64 gr. 13 u. 72 gr. av.4u 69gr. F. Verw. zw. N. W.w.,bew.w.verand.v.t. A a n t al Te yiïasingenC. N. J. »z Vst Mebtdagh tfl Goes: A. C. Bonnet, firma Wed. db Jougi. Advertentiëa: 20 eentfper regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten ©n Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per roge Groot© letters naar de plaats die sjj innemen. Tot de plaatsing van aslvertenfciën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, NHverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algomeon Advertentie-Bureau A. ©E LA MAR Aas»., «J.Z. Veer burgwal 268, Asnaterdaiw. Middelburg 18 Juni. Sta ten-Ge n er aal. LEERPLICHT. A*n het Voorloop!* Verslag der Commissie van Rapporteurs der Eerste kamer over dit wetsontwerp is onder anderen ontleend Onderscheidene leden waren van oordeel dat da R^eering dit weisontwerp, na de daarover gehouden eindstemming in de Tweede kamer, bad bebooren in te trekken. Het was toch een bekend feit, dat, ware niet op den dag der eindstemming éen lid door een ongeval belet geworden in do vergadering tegenwoordig te zijhot ontwerp de meerderh* id van stemmen niet zonde hebban beki.men. Bi aanneming zonde dus slechts te dasben, ol volgens eenige leden te wijten, zijn geweest aan een toeval. Bovendien hadden twee ministers deorhunne stem tot dien uitslag medegewerkt. Een wetsontwerp zco van nabij iu betrekking staande, mocht, meenden dtze leden, op zoo danige wij se niet worden doorgedreven en kan nooit een nationale wet worden. Om die redenen behoorde de Eerste kamer de wets voordracht, als zij alsnog niet mocht worden ingetrokken, te verwerpen. Door andere ladeo, waaronder enkelen die overigens de bovenstaande opvatting deelden, werd niet xfgekenrd dat twee ministers- Kamerleden hadden medegestemd. Eindelijk bracht de wijz*, waarop het ont werp is aangenomen, enkele leden er toe om het voorstel der Rageer ing niet als serieus te beschouwen. De hier weergegeven meening bleef niet onbestreden. In de eerste plaats werd opge merkt dat in ieder geval vormelijk het ontwerp in de Tweede kamer was aangenomen. Ook doet de vraag hoe groot do meerderheid moet zyn, niet af. Tegen het beweren, 'Jat de aan neming slechts aan het toeval zonde verschul digd zijn, werd opgekomen met de opmerking; dat niet alleen do eindstemmiug beboort in het oog te worden gevat, maar ook die over verschillende amende men ten, die op de eisd herstemming van invloed waren. Voorts wéfrd er op geweren, dat indien men op grond van een geringe meerderheid in de Tweede kamer de verwerping van eene wets voordracht van de Eerste kamer verlangde, omgekeerd de consequentie zoude medebrengen, dat een wetsontwerp, hetwelk in de Tweede kamer eene aanzienlijke meerderheid had ge vonden, altjjd door de Eerste kamer zonde moeten worden aangenomen. De ledea, die de zaak aldus beschouwden, verwierpen beide meeningen en cordeelen, dat elk wetsontwerp naar sfln eigen verdiensten moest worden be oordeeld. Hierop werd echter geantwoord, dat niet het enkele feit dat de meerderheid slechts dan stem bedroeg, maar de wijze waarop die meerderheid was tot stand gekomen, tot de biervoren medegedeelde opvatting aanleiding gaf- Een lid zelfs achtte de wjjza waarop het Wetsvoorstel tot stand ma gekomen zoo in constitutioneel en weinig ernstig, dat hg daarin een reden zag tot de verklaring van geen deel te nemen aan de daarover te voeren discussie», en een ander lid, hoewei voorstander van leer plicht, vond eveneens die w$ze zoo zeer ir. ■tiQ4 met eene gezonde sonsti u toncsle prak tijk, dac ook by intrekking van bet wataoct worp wenecheiyk had gevonden, te meer, daai het, door zijn te ruime bepalingec, een ieder vrfjiaat zioh onder voorwendsel van gemoed* bezwaren aan zijne ouderlijke verplichtirg te onttrekken. Verder werd opgemerkt door enkele leden dat herhaliugsonderwya niet in bet vooratel thuis behoorde en ook zagen zij weinig of geen verband tussohen bet verstrekken van voeding en kieeding aan kinderen en leerplicht. By onderscheidene leden bestond bezwaar tegen invoering van leerplicht, die door enkelen een kquisitoriaal ie grijpen in de onafbankêiykheio van het huisgezin werd genoemd. De meening werd voorts geuit dat een wet tot invoering van leerplicht niet noodzakelijk was om bet schoolbezoek te bevorderen of onwil tot schoolbezoek te keeren. Men ontkende ook dat bet uit de school honden van kinderen buiten noodzaak veelvuldig voorkwam. Een ernstig bezwaar tegen deze wet was dat zij in werkeiykheid niet leerplicht, maar schooldwang invoert, en waar dwang soodig is, werd opgemerkt, is hij een kwaad en ondermjjnt b|j de verbonding tasschen ouders en kinderen en dwang bederft de ver houding tussohen ouders en onderwijzers. Nog werd betoogd dat het onderwys zelf er niet beter op zal worden. Want die ongeschikt j?|n om te loeren pf n|et willen leerei daarom verzuimen, rullen nn de anderen in de'; weg zitten. Eu opgemerkt werd, dat by het huisonder wijs alles van het begin tot het einde dwang is. De hier ontwikkelde denkbeelden bleven niet zonder bestrijding. Vele leden verklaarden zich voor de wet. In de eerste plaats werd er ia 't algemeen op gewezen, dat bet schooltoe zicht eenstemmig, vooral op grond van bet geen het van schoolverzuim weet en van het geen schoolverzuim leert, het beginsel van leerplicht toejuicht. Deze leden betoogden de noodzakelijkheid van het ontwerp. Uit de vermindering van het schoolverzuim, kan h. i. alleen bet beslnit ge trokken worden, dat de leerplicht wettigen meer drukken zal en dus gemakkelijk kan worden ingevoerdaio drukkende alleen de ook nn nog onverschilligen. Eigei lijk bad volgens sommigen de leerplicht reeds met de nieuwe organisatie van ons onderwys in 1857 of althans in 1874 met de invoering van de wet tot het tegengaan van over matigen arbeid en verwaarloozingen van kinderen moeten zija ingevoerd. Het gronddenkbeeld en de beweegreden dezer wet, werd dezerzijds opgemerkt, is niet anders dan kinderbescherming, en men zonde h. i- wanneer het niet te lang was», de wet dan 01 k eigenlijk „wet op kinderbescherming in zake onderwga" moeten noemen. Enkele leden hadden wel gewonsoht dat Nederland had bewezen het tonder leerplicht te bannen doenmaar het is gebleken dat dit niet kan. Dat het ontwerp ir quiaitoriaal zoude ingry pen in het buifgezin kon niet worden toege geven. Vooral het betrekkeiyk fchoolverzusm eirchte invoering van leerplicht. Wel werd door eenige leden erkend, dat de omvang van het verplichte onderwys beperkter zonde kunnen zijn dan in de bestaande wet was aangegeven. Ook kwam aan sommige voorstanders v»n. het beginsel der wet de maatregel van oontiöle van het huisonderwijs met het ex*men door den schoolopziener af te nemen, nit een pedagogisch oogpunt be schouwd, een hooèst gebrekkig middel voor. Onderscheidene leden meenden dat de mazen van het net om den leerplicht te ontkomen al te ruim waren en die nanwer hadden kunnen worden aangehaald. Tegen de bevoegdheid der gemeentebesturen om ter bevordering van schoolbezoek voeding en kieeding aan schoolgaande kinderen te verstrekken, hadden op verschillende gronden vele leden bedenking. Voor de leden die aldüa oordeelden was het ontwerp wegens deze be voegdheid ten eenemale onaannemelijk. Anderen vreesden niet veel bezwaar van deze bavoegd- neid in de toekomst. By anderen vond be strijding de zaak facultatief te stellen en aan de gemeenten over te laten. Men kon niet goedkeuren dat de stryd hierover naar de gemeenteraad» verkiezingen werd overgebracht j het gevaar was groot dat weder een kwestie de verkiezingen zoude gaan «ohen. Betoogd werd dat duideiyker in de wet had kunnen uitgedrukt worden dat het ten van subsidie moet geschieden aan de oudera van kinderen, die, om hunne kin deren ter school te zenden, behoefte hebben san voeding en bleeding voor die kinderen. Voor 't byzonder onderwys achtten vele leden dit wetsontwerp zeer drukkend. De in trekking van het amendement-Sohaepman werd door velen betreurd. Ware dat amendement aangenomen, dan bad men ook tegenover op volgers van dezen minister een middel in de hand getild om nog tot een vergelijk fe komen. Het billjjkate werd geacht, dat de Staat de volle kosten van het berhalingsonderwys be taalde, zoowel op de openbare als op de bij zondere school. Onderscheidene leden betreurden hot, dat het by wonen van het herhalingeonderwys niet ver plicht is gesteld. De waarde van het ontwerp was dienten gevolge zeer verminderd. Gewezen werd op de wenschelykheid om by de aanstaande rege ling een redeiyke en rechtvaardige bezoldiging der onder wijzers niet uit het oog te verliezen. Andere leden verklaarden verplicht heiha- ilDgconderwys in beginsel af te kenren. Vele leden vonden bet ontwerp ten opzichte van den omvang en duur van het verplichte onderwys zwak en te weinig eisehend. Enkele betreurden het, dat de leerplichtige leeftijd niet tot het veertiende levensjaar was uitgebreid. Betoogd werd, dat de minister te veel had toegegeven door niet alleen gemoedsbezwaren als reden van vrystelling der verplichting van ouders en voogden aan te nemen, maar zelfs elk „overwegend bezwaar". Daardoor heeft de wet veel van haar kracht verloren en ia zy in menig opzicht eene onbeduidende wet gewor den. Daartegenover brachten sommigen den minister hulde voor da welwillende wyze» waarop hy getracht had aan de bezwaren tegemoet te komen. Terwijl vele leden de ont heffingen van het verplicht schoolbezoek in het algemeen te uitgebreid echtten, waren er ondartcheidcne, die in het bij zoo der ontheffing ter zake het landbouwbedrijf geheel onnoodig achtten. De bosten der invoering van den leerplicht zonden naar veler oordeel zeer aar;zienlijk zijn. Door andere leden werden de ficancieele ge volgen niet zoo belangrijk geacht. Met veel nadruk werd door onderscheidene leden gevraagd waarmede de Regeering de in alle geval aanzienlijke kosten, die direct of indirect van de wet h6t gevolg zullen zijn, wil dekken. Vele leden gaven de voorkeur aan ver meerdering van het asntal arrondiasements schoolopzieners boven het verbinden van trao tement aan de betrekking. y koD. besluit: de kap,-luit. ter z e H. G. J.Wolterbeek eervol ontheven van het bevel over Hr Ms schoener Zeehond, en dat ba vel opgedragen aan den kap luit* ter zee G. J. G. de Booy ia de kap.-luit. ter zee VI'. J. de Bruyne, commandant van Hr Ms korvet Sommelsdyk, en als zoodanig tevens stations commandant zeemacht in W. I., 3ervol van het tbasa door hem gevoerde bevel ontheven en dat bevel opgedragen aan den kep. lolt. ter zee H. G. J. Wolterbeek is benoemd tot onfcvsngcr der rpgutratie en domeinen te Haarlem H. KSyaer, thans in gelijke betrekking te Goudaen tct commies ter directie der directe belastingen, invoer rechten en accijï zeuE Roering, thans tijdelijk belast met de waarneming van die betrekking is de kap. met tit. rang van majoor M. L. Moggenatorm, administrateur van het mil. hospitaal te Amsterdam, op aanvrage, op pensioen gorten ten bedrage van f 1536 's jsara; en is benoemd tot a<tmini»rr#teur van het mil- hospitaal te Breda de kap. op non activiteit A. J. G. de Bruin der i; faoterie; is bevorderd tot commies der posteryen le kl. T. de Groot, thans commies der pasteryen 2c kl. Da minister van waterstaat, handel en oy verheid verleend aanstaanden Dinsdag geen audiëntie, Da verkiezing van een lid der T woede Ka mer in het kiesdistrict Roermond, coodig ge worden door het overiyden van den heer dr. W. Everts, is bepaald op Dinsdag 3 Juli a. s., de stemming, zoo noodig,op Dinsdag 10 Juli; en de herstemming, zoo noodig, op Dinsdag 17 Juli. UIT STAD EN PROVINCIE. By kon. besluit is benoemd tot haven meester san de tramweghavens san het Z ij p e B. J. Elsrasn, sluismeester aan de Westiluis te Sas van Gent. Dit bericht- werd nog in het grootste deel der oplaag van ons vorig nommer opgenomen. In plaats van den kapitein L. baron van Hegendorp ia beaoemi tot militair lid der keurings-commisaiën in de provicciëu Zee and, Noord*Braband en Limburg de kapi tein C. E, Band, van het 3e teg. veld artillerie. Da kieav9reeiaJgiDg Nederland en Oranje alhier heeft in hare vergadering van Vrijdag onderstaande motie aangenomen (Da kiesvereenigiog Nederland en Oranje te Middelburg, betreurt dat Gedeputeerde Staten van Zeeland hebben kunnen goedvinden reeds binnen acht dagen na het overiydan van een lid der Provinciale Staten, den dag te bepaleD, waarop de verkiezing voor de ver valling der pas ontstane vacature moet plaats hebben. Verschillende bewoners van het Molen water alhier hebben de laatste wekan te klagen over de vernieling, welke don nachts in hun tuintjes wordt aangericht. Allerlei planten worden dea nachts uit den grond getukt en medegenomen. Zondagmorgen kwam prins Albert van Sleeawgk-Holatein per nachtboot te Vlisain- gen aan en zette de reis naar Darmstad met den aausluitenden trein voort. Ia den namiddag van dien deg ankerde ter reede aldaar het koninkiyke Eugelache jaoht Osborne. De commandant van het wachtschip Bulgia, de luit. t./z. la kl. W. van Vos, begaf zich per sloep aan boord ter begroeting. Woensdag voormiddag komt de Osborne op j haven aan de znidelybe ponton, ter in «cheping van den Khedive van Egypte, die '1 avonds per mailtreia daar aankomt. In een deel der oplaag van ons vorig nommer deelden wjj nog mede» <|*t Zaterdag namiddag de jnstitie van bier per spoor naar K a p e 11 e vertrok, in verband met frande in de gemeentekas aldaar. Nader vernemen wi] hieromtrent nog de volgende by ronder heden. In de gemeentekas moet een aanzienlijk te kort zyn en de gemeente secretaris en ont vanger W. J. v. D. wordt verdacht aan de verduistering ervan sohnldig te >yn. Hy was Vrijdag naar Antwerpen gereild, maar heeft zich Zaterdag, tydens de jnstitie naar Kapalle op otdaizoek was, vrijwillig te Middelburg in arrest gesteld. De verdachte was ook ontvanger der her vormde berk. De kas van dit lichaam lijdt echter geen nadeel, daar het te bert daarin door zekelgken borgtocht ruimschoots wordt gedekt. Bovendien wordt beweerd, dat ook de ad ministratie van den verdachte als rentmeester van verschillende personen niet in orde is. Men zegt dat een groot bedrag soek is. De justitie nam de boeken van don ver dachte mede naar Middelburg. Met de tram medegereden van Nieuw- Vosmeer naar Steenbergen, kwam een jonge dame in laatstgenoemde plaats tot de onaangename ontdekking, dat baar gouden horloge verdwenen en vermoedelijk gerold was. Twee personen, die Zaterdagavond buis waarta koerden van hun werk aan het spoor wegstation te Ternenzeo, hadden de roe keloosheid, geheel gekleed in het kanaal te springen om zwemmende den overwal te be- reikeD, wat overbodig mag genoemd worden daar de een paar honderd metera verder ge legen b.-ng alle gelegenheid tot overtocht bood. van die personen, de circa lSj<uige S. bereikte helaas nier. dea overwal, maar ver dween, na ruim de helft vau den afstand te hebben afgelegd, plotseling in de diepte, zonder dat men hem op zij a geroep hulp kon bieden. Na omstreeks; een half aar dreggen werd het lijk opgthaald. De andere zwemmer bereikte ook aleehts met moeite den wal. EENE TUINBOUWINRICHTING. Gevolg gevende aan een tot ons gerichte nituoodigkg, hebben wij heden een bezoek gebrsoht aan de morgen, Dinsdag, te openen tuinbouwinrichting van den beer W. Chr. Noeke, gelegen aan den Langevieleviagel na- by het Zand, op de grens van Middelburg en Kondekerke. Het terrein beslaat anderhalve hectare en is door noesten arbeid geschikt gemaakt voor het beoogde doel; wijt bet laag gelegen was moest het belangrjjk worden opgehoogd en, om het water te weren, flink gedraineerd. De inrichting binnengaande, vindt men links een gebouw waarin een wachtkamer, het kan toorlokaal, de woning van den ehef de culture en die voor den tuinbaas. Het terrein opwandelend vindt men eerst een deel gereserveerd voor vaste planten, waarvan reeds nn een assortiment bezichtigd worden kan^ daaronder pioenen, kerstrozen, irissen, spirea's en dergeiyke. Iets verder zRn de broeibakken gebouwd, waarvoor gebruik gemaakt is van het bekende systeem Picba-Stavens. Ouder 42 ramen vindt men dasr gelegenheid gade te slaan boe het pas gezaaide, later verspeende, plantje voor don handel wordt opgekweekt; de keuze is groot i asters, ooleus, petunia's enz., benevens pelargoniums, fuchsia's, heliotropen, margeri ten en anderen. Dj voornaamste onderdeden der kweekerij zyn de warme en koude kassen. Er tijn er onderscheidene en zoowel des kundigen ais leeken zullen zich een bezoek daaraan niet beklagen. Ia de eene vindt men een kolossale verza meling kamerplanten, zoowel bloeiende als enkel bladgevende. Interessant vooral zyn de sohoone en vreemde orchideeën, die men daar kan bewonderen. Andere kassen zyn speciaal ingericht voor het kweeken van palmendaarvas vindt men een mime kenze, zoowel in de warme als in de koude kas. E>?n der bassen is bestemd voor do gewone ordinaire handelsplanten, terwyi weer een andere bestemd is om verschillende varens te herbergen. Een deel der laatste is tevens voor kweekkas bestemd. De kassen beslaan een oppervlakte van 400 Ms en worden verwarmd door een waterbetel, waaruit een bnizenleiding van 650 M. door de verschillende ruimten gaat. Achter de kassen is het terrein bennttigd voor den kweek van rozen en vaste planten, heester», conifeeren en boomen. Natanriyk is nog een groot deel opengelaten voor de verdere cultuur. Wanneer men er rekening mede houdt dat eewt in November de weide voor bet doel werd gereed gemaakt, dan zeker mag gezegd worden dat reeds zeer veel tot stand is gebracht. De heer Noske, die, zooals men weet, zfin stadiën op tuinbouwkundig gebied te Gent voleindigde, wordt terzyde gestaan door een chef die zyne opleiding in Duiticbland genoot, terwyi het overig personeel nit Nederlanden bestaat. ONDERWIJS. In de sooieteit St. Jori» vergaderde ver* leden Zaterdag avond de sfdeeling „Walche ren" van het Ntderlandaeh Onderwijzersgenoot schap. Do voorzitter, de heer A. de Haas, opende de vergadering met eene toespraak, waarin by het onlangs overleden lid J. Hoger- land in waardeerende bewoordingen herdacht. Onder meer wees hy ook op de beteekenis die de door de 2de kamer aangenomen en, r hy hoopt, weldra in te voeren wet op den Leerplicht heeft en knoopte daaraan vast de verwachting, dat eene daai mede verband hou dende herziening van de Onderwyswet ook eene betere salarisregeling zal brengen. Ter vervulling eener vacature van ern lid der oommissie voor het Ouderstennirg fondi zal worden uitgezien naar een belangstellend lid buiten den onderwyzersstand. Tot afgevaardigde naar de algemeens verga dering van het Genootrohsp op 25, 26 en 27 Juli a. s. te Utrecht te honden, werd de heer M. de Mol en tot zyn plaatsvervanger de heer J. van Tooren gekozen. Hierna kwam in behandeling de besohry vin ga- brief voor die vorgadering. BfBloten werd den afgevaardigde te doen strmmen vóór de voorstellen van het hoofdbestuur om f2COtoe te staan voor de Paedagogisohe Bib iutbeek, f 200 voor het Ouderfiteaningsfonda en f 1C00 aan het bestuur van bet opgerichte Sanatorium voor onderwyzers. Omtrent de overige punten ais o. s.; het onderwys rfiknzaak, splitsing van het examen voor de houfd&otc, verdeelirg der pcbolen in kissen, verplichte schoolver gaderingen enz., werd na besprekirg besla» len den afgevaardigde geen imperatief mandaat mede te geven. Aan de commissie uit het O^darvfeunicgs» fonde zal ook over 1900 een gelijk bedrag als ten vorigen jare geschonken worden. Ten rloite werd dankbaar aangenomen het aanbod van den heer A. de Jjug, muziek- onderwjjzsr alhier, om op de eerstvolgende vergadering eene viool voordracht met piano» acoompigDement te geveD. Voor de betrekking van earstea onder» wijzer in bet smeden aan de Ambachtschool alhier hebben zich 14 sollicitanten aange» meld. Voor een vergeiykend ondersoek zyn (in alphabetische volgorde) cpgerotpen de heeren E. A. Bonma, gediplomeerd gezei in 't smeden, assistent werkmeester in bet rijksopvoedings gesticht voor jongens te Alkmaar, A. Briokema, gediplomeerd hoefsmid te Wirdum en P. de Hoo Sa., te Schrans by Leeuwarder, ond-Ieeriieg vau de Amb. school eu avondtcckcuschool te Leeuwarden. De oommissiën van ondersoek bestaan ui& de heeren H« Bliek, P« Geldof, A. M. Koppen» te Vlissicgon, A. Geervliet en Ghr. Geldof voor ,8 pr.otjk, en A. A, Bckaar, H. P. d. Ree en Ghr- Geldof voor de theorie. Op de aanbeveling voor de met 1 Sep tember a. »- te varvnllen betrekking van leer- aar in de Fransohe taai aan de Hoogere Bur gerschool met drie jarigen cursus voor jungen a en de daaraan verbonden bandelslessen te Utrecht komen o. a. voor do heeren P. J. H, van (Meuken, leeraar aan de H. B. 8. te Zierikzee, en 9. A. Leopold, leeraar aan de H. B. B. te Goes. Voor het ex*men voor surnumerair der posterijen en telegrafie hebben zich aangemeld 87 maaceiyke eu 5 vrouweiyke eandidaten, Het examen, dat in Den Hug sal plaats hebban, vangt aan 16 Juli a. s. en sal eindi gen 2 Augustus. LETTEREH EN KUNST. Men sohryft ons uit V1 is i n ge n „Het frisaobc weer was Zondagavond weder om oorzaak, dat het besoek by net 2e oocoert van het muziekkorps der d. d. schutterij uit Middelburg, onder directie van den heer Jan Murks op bet terras van het Grand Hotel des Baine niet drukker was. Men zou heutoh gaan denken, dat moeder natuur eenvoudig het tegengestelde wenieht vau de wet, dat kamermuziek binnen en harmonie buiten ge hoord moet worden, gelet namely k op den verrukkeiyken zomeravond, toen het conserva torium kwartet zioh hier deed hooren. Het programma vermeldde naast eenige oudd goede bekenden, een viertal nieuwe nommers; t. w. de SS Militair» Marach van den heer Jan Morbs, Demerseman's Q$llet Etpagnolt, Som»', TM l'Mny Ml m kk oomtwe

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1