MIDDELBURGSCHË COURANT. ff. 130. 143" Jaargang. 1900. Dinsdag 12 Juni. Kieswetwijzigiag. Middelburg 11 Juni. RECHTSZAKEN. Deze courant verschijnt d a g e I jj k s, met uitzondering van Zon- en 3 Ftïjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thirmimetir Middelburg 11 Juni 8 u. vm. 70 gr. 12 n. 83 gr. av.lu 87gr. F. Verw. z. Z. 0. w., l.bew.w.veraLd.v.t. Agenten! Te Vlissingen: C. N. J. nz Vzr Mestdaoh; te Goes: A. C. Boluïï, firma Wed. db Jonsh. AdvertentiSn: 20 cent*por regel. Geboorte», dood= en alle andere familieberichten ®ït Dankbetuigingen v&ii 1—7 regels 1,60; elke regel moer 20 «ent. Beolames 10 cent per rega Groot© letters naar de plaats die z$ innemen. Tot da plaatsing van advertentiBn en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betreffend* Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtifd het Algemeen Advertentie-Bureau A. BS LA HAAR Az<n., N.Z. Veefburgwal 2B6, Amotordam. Hoe wij over de door de regeering voor gestelde kieswet wijaiging denken, weten onze legers uit ons nommer van Donderdag 24 Mei. Wij schreven toen o.a. „Zoo ooit bewijs ia geleverd hoe moeilijk, zoo niet onmogelijk het valt een slechte regeling weêr goed te maken, dau is dit wel geschied door het nu ingediende voor stel van den minister van binnenlandsche zaken tot herziening van de ongelukkige kieswet-Van Houten. Tot eene afdoende verbetering van ons kiesstelsel kan deze stellig niet leiden. Zeker, wij erkennen dat de minister door het wegnemen van een groote font, nl. de eigen aangifte in verschillende gevallen, een goede verbetering wil brengen. Maar voor het overige moest de minister, hoofdzakelijk ter wille van enkele zyner collega's, zich bepalen tot zoogenaamde technische wijzigingen." Die meening is gegrond op hetgeen de minister zelf in zijne memorie van toelich ting zegt. Hij merkt daarin op dat door de voorgedragen wijzigingen niet alle leemten en wanveihoudingen, die onder de werking der nieuwe kieswet in het licht zyn gekomen, worden opgeheven. Hij wijst o.a. op bet feit dat, blijkens de aan de Staten-Generaal overgelegde statistische ta bellen, de uitbreiding van bet kiezerscorps in sommige districten zeer aanzienlijk, in andere gering is geweest. Voorzoover dit verschil het gevolg is van intellectneele en economische factoren, is dit door den wet gever ook werkeljjk bedoeld. Maar de ver schillen tusBchen de onderscheidene districten gijn zoo groot, dat evenmin mag worden betwijfeld of zij, zelfs in den gedachteng&ng van den wetgever van 1896, te verdedigen zjjn. De minister haalt een paar voorbeelden aan en schrijft verders „Er bestaat dus een wanverboudig, welke door de bepalingen van het iogedienae wets ontwerp slechts indirect en onvoldoende zal worden weggenomen. Wel mag worden ver- wacht, dat de invloed van de voorgedragen bepalingen sieh het meest zal doen gevoelen In die districten, waar het kieeerspercentage nog gering is, maar zeer onwaarschijnlijk U het, dat op die wijze een eenigssins rationeele verkonding tnsichen de verschillende districten zal ontstaan. Men beeft hier te doen met een inhaerent gebrek van het stelsel der bestaande kieswet. Zoolang, men hot kiesrecht afhankelgk maakt van betaling van belastingen, hangt de werking der kieswet voor een groot deel af van de regeling der aanslagen in de belastingwetten. Zoo ook hier. De personeels belasting grijpt ten plattenlande, waar bijna overal heffing paar de laagste klasse plaats beeft, dieper in dan in de steden, en het miuot diep ia de groote steden. Van daar naar verhouding veel minder aanslagen in Amsterdam, Rotterdam pas. dan in kleinere gemeenten en als gevolg ook veel miuder kiezers. Wel is eonig correc tief aangebracht door bijv. bewoners van buiten, waarvoor geen personeel wordt taald, looh onder zekere omstandigheden verkrjjgen van kiesreobt mogelijk te maken op grond van den huurprijs, maar dat cor rectief is onbateekenend, omdat de cijfers der huurprijzen, die aanspraak geven op kiesrecht, wederom evenzeer verband bonden met de minimum cijfert voor de aanslagen in het neel. Ha soolsng dat verband blijft bestaan, aal bedoeld correctief ook in de toekomsti althans wat een regelmatige verdeeling van de kiezers over de verschillende districten be treft, van weinig beteekeais blijven. BH eene prinoipieele herziening der Kieswet zon er alleszins reden zijn dat verband te ver breken, maar b# den bestaanden twijfel o4 dergelijke wijzigingen wel vallen binnen het kader eener technische herziening, beeft onder- geteekende na overleg met sjjne ambtgenooten gemeend te moeten beslniten ten deze geen voorstel te doen." De minister erkent dus zelf dat, wat hij na voorstelt, niets is das lapwerk, een stak op een deken, dat eigenlijk versleten en niet meer bruikbaar is. Ha als 't ware om zich te exouseeren dat M niet verder gaat, geen breeder voorstel doet, beroept hij zich op het zijne ambtgenooten". Na, het is op dit oogenblik en in de ge geven omstandigheden misschien ook maar beter dat de minister niet verder gaat. Wij zijn bet eens met Het Vaderland Gegeven de samenstelling van dit Kabinet en gegeven de samenstelling van deze Kamer, is het duidelijk, dat niet anders dan een bescheiden herziening kon worden verwacht, en dat 't hoogst onvoorzichtig zou zijn door te ver strekkende eischen een strijd te doen ontbranden, waarvan een nederlaag het ge volg zou kunnen wezen. In stede van te smalen op het knutselwerk, is er reden den heer Borgesius dankbaar te zijn, dat hij al ijn ambtgenooten voor deze herziening beeft kunnen winnen, en hoogst onbillijk is het ci-devant democraat te noemen, waar hy misschien niet verder in de demo cratische lijn kon gaan zonder de hervor ming in de waagschaal te stellen. Wil men nu beweren, dat de herziening uiet veel om het lijf heeft, dan zullen wij dat niet tegenspreken. Maar wij zien geen reden daaiover zoo ernstig te treuren. Voor ons komt daardoor te meer aan het licht, dat op de aangenomen grondslagen een be vredigende regeling Biet is te vinden. En wie er de Kegeering nu een ernstig verwijt van maken, dat zij niet verder is gegaan, zijn voor 't meerendeel juist zij, die toch niet tevreden zonden zijn, ook al ware 2ij verder gegaan". de grieven, door den minister bloot- valt moeilijk te gemoet te komen. Men zon by herziening der desbetreffende tabellen stuiten op allerlei technische be zwaren en evenzeer tot willekeur vervallen als nu. Tegen de voornaamste bepaling in de nu voorgestelde wijziging, die betreffende huur- en loonkiezers, hebben wij hetzelfde bezwaar als genoemd blad. Wij zyu het volkomen eens waar dit schrijft: „Het is ongetwijfeld een rechtsongeigkheid, lat zij, die door belastingbetaling kiesrecht verwerven, zonder eenige moeite daarvoor te i, op de kiezers)# it komen, terwijl zij, die buur of loon hun recht ontleenen, zieb de moeite eener aangiite moeten getroosten. Nu ia het gemakkelijk te zeggen, dat bet al heel weinig belangstelling verraadt, als men die kleine moeite niet op zich wil nemen, daarmede is de vraag niet beantwoord, welk recht van den een belangstelling geëiaobt wordt en van den ander niet, alvorens de kiesbevoegdheid te kunnen erlangen. Ea terecht zegt de Minister, dat het kiesrecht niet een persoonlijke gunst is, waarvoor men zich eenige moeite moet getroosten, maar een publiekrech telijke functie, die niet willekeurig kan wor den onthouden aan wie er de door de wet vereisehten voor bezit. Maar gaat bet nu daarom aan verhuurders en werkgevers de verplichting op te leggen hnn huurders loontrekkers het kiesrecht thuis te bezorgen Dat gaat toch wel wat ver, en de vergelijking besturen der instellingen van weldadig heid, die ook verplicht *#n aan de admini stratie opgaven te verstrekken, gaat niet op. besturen toch zQn pnbliakiechtelijkf liehamen, tot wier fonotiën het behoort op hun gebied de administratie behulpzaam te- zijn. Verhuurders en werkgevers daarentegen staan tot hun huurders en werklieden slechts ia contractueels betrekking en als de staat van hun tuseohenkomst gebruik maakt om op publiekrechtelijk gebild, geheel buiten het terrein van die contractueele betrekking lig gende, te zorgen voor hetgeen door hnn huur der of loontrekkende verzuimd wordt en door den Staat zelf te lastig wordt gevonden, dan is dat gebruik maken van een macht, voor de rechtsgrond ver te zoeken nchgnt. Ook is deze regeling practisch niet zonder bezwaar. Waar thans door werklieden de op gaaf dikwijls wordt nagelaten, omdat z# vree zen in handen van den fijcus te vallen, is eonniventie tnsschen patroon en werkman om den kiesgerechtigde maar te verdonkeremanen, ten einde hem voor den fisons te vrijwaren, zeer licht denkbaar. Omgekeerd is zeer groot de verleiding tot het plegen van fraude, waar men kiezers kan maken of kiesbevoegdheid kan onthouden, door een moeilijk te eontro- leeren opgave of door een licht niet te ontdek ken verzuim. Natuurlijk staat er straf op op juiste en onvolledige opgaven, maar het be wijs zal dikwijls niet gemakkelijk te leveren z#n. Het meermalen aangegeven denkbeeld de eigen aar gif te te handhaven, maar die te vergemakkelijken door het thuis t van biljetten ter Invalling aan alle hoven de £5 jaren, die geen belastingkiezers eu niet bedeeld zgn, moge voor de admini- a'ratie omslachtiger en kostbaarder zijn, het verdient 0. i- verre de voorkeur. De overige bepaüngon van de voordracht zijn van minder beteekenir, maar verdienen over 't algemeen aanbeveling." De redactie van hetzelfde blad maakt nog, als inleiding tot het bovenstaande, eene opmerking, die, hoewel reeds vroeger ook door ons ter neer geschreven en o. a. door den voorzitter der liberale kiesvereeniging Eendracht maakt macht te Middelburg onder de aandacht der ledeu gebracht, nog wel eens gehoord mag worden. Zij betreft de opmerking, dat de Liberale Unie door haar jongste besluit tegenover het kiesrechtvraagstuk een gaBsch ander, meer geavanceerd standpunt heeft ingenomen dan tot nog toe. Dat is geheel en al onjuist. De Unie integendeel geheel en al gebleven in de lijn, die zij reeds sinds veie jaren zich heeft afgebakend. ,Wie zich verklaarden voor het kiesrecht- Tak, stonden reeds op den bodem van het algemeen stemrecht. Toen daartegenover bet kiesrecht Van Houten werd aangenomen, hand haafde de Liberale £7h?e,den eisoh: kiesrecht los vso belastingen, op haar hervormiHgaprogram. Vanzelf moest het toea een vraag worden, of eisch verwezenlijkt zou moeten worden hernieuwde kieawetwijziging dan wel door grondwetsherziening. Langzamerhand is de overtuiging vrij algemeen geworden, dat een bevredigende herziening van het kiesrecht op den grondslag der tegenwoordige grond wets bepaling niet te verkrijgen is. Niet omdat het maar al te vermaarde artikel, goed opge vat, algemeen kiesrecht zou niteluiten in- ndeel, de jaeeniog van proi. Buys en mr. Röail, dat het de invoering van algemeen stemrecht toelaat, is wel weersproken, maar uiet weerlegd dooh omdat in het licht der gerchiedeois geen succes te wachten is op poging om een andere soort van kieswet dan de thans geldende op dat artikel te gron den. Daarom heeft de Liberale Unie thans 1 meeeing omtrent het kiesrecht dus gefor muleerd, dat de gowenaohte oplossing alleen te verkregen is door een grondwetaherzing, die den wetgever volkomen vrijheid gpeft, aldus zich stellende op hetzelfde standpunt, als door den heer Van Houten vóór 13 jaren werd ingenomen. Het is een beetje kinderachtig om, zooals sommige bladen doen, nn met dat wo „algemeen stemrecht" aio een hoeman te sol men en van de denkbeelden der Liberale Unie een schrikbeeld te maken sla iets verschrik kelijk revolutionairs* Het is niet om zooveel mogelijk kiezers, maar om een principieel ver dedigbare, over 't geheels land gelijkmatig werkende regeling te doen. Het beginsel van algemeen kiesrecht belet niet door uit sluitingen, aan 't algemeen belang ontleend, het aantal kiezers te beperken. Maar het sluit uit de positieve kenteekenen waarop de tegen woordige kieswet is gebaseerd". Bombay, aan z$a departement te spreken zal zij a op Zaterdag 16 Juni, van 2 tot 4 uren namiddag. UIT STAD EN PROVINCIE. De verkiezing voor een lid der Provin ciale Staten in het kiesdistrict Middelburg ter voorziening in de vaeature-D. J. Dron- kers is door Ged. Staten bepaald op Dinsdag 19 Juni en de stemming en herstem raing, zoo nootiig, op Dinsdag 3 Juli en Vrij dag 13 Juli 1900. Het is voor de kiesvereeoigingen dus kort dag met het oog op het Btellea van candidaten. - Da in ome stad bestaande Christelijke 'Jongelingsvereenigingy onder de zinspreuk Koop de waarheid en verkoop haar niet(Spreu ken 23 23a) xal in 't vervolg heeteuChris- lijke Jongelingsvereeniging op Gereformeerden grondslag Eerman Faukeel," onder de s spreuk: Koop de waarheid en verkoop h met(Spreuken 23 23a) te Middelburg. BEMOSSffiiaftoJSJS Bg kon. besluit is benoemd tot ontvanger der registratie en domeinen te Meppal C. Sobut, thans in gc« iyke batrekking te Meerssen is met 1 Sept. aan den lector, boofj van onderwijs in de letterkuudiga vakken aan de cadettenschool, J. Leopold Hzn., op verzoek, op grond van lichaamsgebreken, eervol ont slag uit z#ne betrokking verleend, behoudens aanspraak op pensioen; is de kolonel P. R. Goudschaal, commau' *aut van het 7de regiment infanterie, met l Juli op z#ne aanvrage op peneioen gesteld ad f 2100 'a jaara is met 1 Juli benoemd tot directeur van het post- on telegraafkantoor te Zwartsluis! J. F. Gobiua du Sart, thans commies der posterijen van de 3de kl. Door de arrondissements-reshtbank te L°eu warden is, ter vervulling eener vacature van rechter in dat college, opgemaakt do alpbal: e tisobe lijnt; van aanbeveling, bestaande uit d< mrs J-A.HingstjkantonreciterteBolsward, E. J. Dorhout Mees, en jhr T. J. de Marees vsn Swinderen, rechters in de rechtbank De minister van binnenlandsohe zaken brengt ter kennis van belanghebbenden dat de beer 0. W. Freeie, consul der Nodarlandep (9 Wat velen ook mogen hebben tegen de Zondagavondcoueerten,klaarblijkelijk io moeder natuur ten hoogste ingenomen met dit streven om aan alien muziek eu een aaugenamen avond te verschaffen. Ztj werkt bijzonder mee om het geheel ta doen slagen. Het was dan ook Zondag avond wêar een heerlijk zitten onder de hooge hoornen van den grooten Schuttershofeen verademing na den warmen dag. Z*er velen maakten dan ook van de aangeboden gelegen heid gebruik, en genoten van den verrukke lij kan avond en de goede muziek. Hot beat bevielen ons het Andante en Ave Maria van Sehubert, die vooral in deze om geving zoo schoon en verheven klonken. De Elefantenzugdie we nog niet door de muziek onzer d.d. schutter# hadden hooren uitvoeren, viel ook in den smaak der velen, die ongeveer te half elf, na een opgewekten marsch,den tuin verlieten,prettig en dankbaar ge stemd en, gelukkig, veel minder dringend dan na de vorige uitvoering. Hat open zetten der pooit aan den Molen berg bleek een zeer goede maatregel te sijn, Zaterdagavond was een gedeelte onzer stad in rep en roer doordat een tweejarig kind vermist werd. Daar het meisje aan den waterkant gezien was met eea schortje voi zand, bigon men te eggen, maar zonae suoeea. Door ieder en overal werd gezocht* Hat was reeds bijna middernacht, en nog was geen spoor van het vermiote kindje te ontdekken. De mosder was radeloos. Groot was de algemeens vreugde, toen men ten slotte het argeloos wiobt aanschouwde, rustig slapende onder de bedstede met de poes in de armen. Te Vlissingen zag men heden morgen, evenals op meer andere plaatsen van ons land en te Antwerpen, zwermen van z.g. glazen makers of joffers, die allen uit een en dezelfde richting kwamen en voortvlogen, nl. van bet Noordwesten naar het Zuidoosten. Zaterdag morgen zeilde te Veer e de tjalk Vrouw Jannetje% schipper M. Blom, op de Westberm bij den ingang van het ka .aal door Walcheren. Het schip was diep geladen met kolen, bestemd voor Breskens. Door den hevigen stoot ontstond een lek. De Bergingmaatechapp# was spoedig, onder leiding van den heer Van Baveren, ter plaatse. Door het brengen van ecu zeil onder het schip en het lossen var: een r lading, in een paar hoogaarsen, kreeg men bet vaartuig bij hoogwater vlot en bracht men het behouden in de haven. Man schrijft ons: Geen paardenmarkt zonder loterij tegen woordig, merkt menigeen op, en daar is veel van aan: Goes, Z-.erikzee, Kruiningen, Noord- Beveiand organiseerden kort na elkaar eene verloting. Sn die verlotiugea hebben hare goede zijde: ze openea de kans, dat er ten 'ge van de aangevoerde dieren van Alen verwisselen. 3ehaf de lotergen af, en de markten verdwenen. Ook ten dien aanzien is niets nieuws onder de zon in de middeleeuwen werden zelf» dik- wij Is loterijen gehouden om de atedelgke kas te stg ven. Had de vroedschap verlof gekregen van vorst om eene loterS te bonden, dan werd daarvan het volk kennis gegeven door het hechten van loterijkaarten aan poorten, kerken en het raadhuis. Ook af beddingen van de te verloten voorwerpen werden daar aangeheoht. Eu de liefhebberij om loten te nemen, be paalde zich niet tot de gemeente zelve 5 agenten, door premiëa aangemoedigd, debi- de loten ook elders. Klinkende munt den aankoop der lotea wao geen ver alles wat waarde had, werd in rail voor eenige nummers aangenomen. 's Avonds voor de trekking hadden velerlei feestelijkheden plaats en het begin der trek. king werd met bekkenslag Za had plaats op een soort van verhevenheid bij het stadhuis. Houders en niet-houdera v*n loten konden er bij tegenwoordig zijn. De „lootmeesterB" deden de loten in groote teen en korven met nanwe halzen en „schopten" te daarin goed door elkaar. De loten hadden geen nommer, maar den naam of de spreuk van den bezitter. Vervolgens werd alt een der korven een lot en uit de andere een Pr0- of niet getrok ken proeies zooals nu. Dat de trekking dikwijls tot spot en gelaoh aanleiding gat, begrijpt men. Met schalmeien en klaroenen werd een gelukkig lot aan het publiek mede gedeeld. Dag en nacht ging de trekking voortalleen de „loot meesters" werden verwisseld. Met brandende vuurpannen en dergelijke middel- eeuwsehe verliehtiogemiddelen word bet too- neel 's nachts verlicht. En onderwijl hadden de dienaren van baljuw of schout dikwijls de handen vol met dron kaards en kwajongens. Zou het iu deze tyden met dit laatste b# volksfeesten Diet veel minder zijn? Door hst vertrek van den beer D. B. Wagenaar naar Noord-Beveland komt mot 1 Juli a. s. da betrekking van veearts te O v e* zand vacant. Genoemde gemeente en hare naburen, die voor de instandhouding der be- dienieng bedragen verleenen, zijn niet lang in het bezit van een titularis. Sedert de op richting iu 1895 is de heer Wagenaar de deerde amtenaar die benoemd werd en do practjjk waarnam. Door ingelanden van den Van Londen- polder ia tot ontvanger-griffier benoemd de heer F. J. Wortman te Zaamalag. Arrendiesemmts-Eeehtbank te Middelburg. HET DRAMA TE KOEWACHT. VI. (Slot.) la zijn pleidooi w#»t de verdediger er ver» der op dat Miaseghers, die rechtens geen onder zoek kon instellen naar de vrouw, dit niet >ed in het openbaar maar stoetsgewijs; hij >ed het echter op onderscheiden plaatsen- Toen Misseghero zijn woonplaats verliet, deed bij dit echter niet in het geheim, want fajj gat kennis van aan den burgemeester op 12 ei, zeggende naar Antwerpen te gaan. Do verklaring van Marie de Goninck acht pleiter niet geloofwaardig wat betreft den weg diea hekl. insloeg, evenmin die van andere getuigen omtrent de data van Miueghers' vertrek naar Brussel. Ook de verklaringen omtrent het uitspoelen van een dweil door bekl. op de achterplaats van sQn woning, acht pleiter niet aannemelijk; niet vast start iu elk geval, dat de opgaat hekl., dat bij een zak heeft uitgespoeld, onjuist ie. Wat betreft hot van bekl. met een kruiwagen waarop zakken hebben gelegen, wjjst pleiter er op, dat dit zeer goed haveï kan geweest zijn of iets anders. Wat aangaat het schoonmaken vnfi den beerput en van den kelder, stolt pleiter le het licht dat ook bet nauwkeurigst oud et tot k geen enkel bloedvlebji heeft aan bat liché gebracht. Ea wanneer vrouw Haeek in deJS kelder vermoord zou xgn, hadden er waisf er zeer veel bloed moet geutrootud hebben op, ét aan óf onder de tegels bloedsporen moeten gevonden zijn, Dat een tweetal getuigen in het haie va# Misseghers zouden hebnen hooren hakken is niet asGnemeigk; ook niet dat een krakend geluid is gehoord, een en ander in verband iaat wat deskuadigeu hebben verklaard. Bewezen is dat bekl. Prudenti» liefhad ea mat baar weg wilde gaan en misschien ook dat de vrouw dat niet wilde. Wat den getuige Van Weasberghe aangaat, stelt de verdediger voorop, dat dia niet te best bij zijn verstand is. Maar aangenomen dat hg dat wel is, dau kan men toch niet ge- loOven dat, als Misseghers werkelgk de misdaad had gepleegd, hij over dag of tnsschen licht ea doaker zou vervoeren de takeo, die zijn schuld aan het licht moeiten brengen, en dat nog wel langs een weg die veel begaan wordt, o. g. ook door douanen, die, ook iu verband met het over de grenzen brengen van varkens, streng toezicht houden en die, hetgeen '0 avonds op een kruiwagen werd vervoerd,zeker zonden ondeizoeken. De ontleding van het Igk wijst erop dat ds moord modt hebben plaats geuad ineen huis en al0 bekl. dien heeft gepleegd, had het alachtoff ir, 't zij vr#willig rij gedwongen, ia zijn buis moeten zijn gekomen. Had sR dit gedaan, dan bad zij zich het te hnii komen onmogeljjk gemaakt, want, #1* *8 daar ww verbleven,. fb>mk Mr nff

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1