MIDDELBURGSCHE COURANT. 143° Jaargang. 1900. Woensdag 6 Juni. Middelburg 5 Juni. Een terugblik. ff. 131. Deae courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. PrjjBj per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., Afzonderlijk© nummers kosten 5 cent. Thirmsmetir Middelburg 5 Juni 8 u. vm, 62 gr. 12 n. 69 gr. »V. 4u.66gr.F. Verw. i. O. w., 1. bew. wtrm weer. AgonteaS Te Botterdam: Ni/bh vak Dmoa. AdrertonciBnSO esntjper regel. Oeboorte-, deed- en dl. andere famlHoSrerisMen as Dlinkbetiugmgen Tan 1—7 regel» 1.60; elke regel moer SO rent. Bedamea 40 eent per tegflf Broote letters naar 4a plaats dia ijj Innamen. Tot 4e plaatsing van sdrertcntiön en reelameg, niet afkomstig nlt Zeeland, betreffende Handel, Harerheid en Qeldweien, is nltslnitend gersohtlgd bet Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Aan, IC.Z. Veerburgwnl 28B, Amsterdam. Hot ligt voor do hand dat wij ons zeer ver- hengen over de Zaterdag door de algemeone vergadering der Liberale Unie genomen be slissing. En dat te meer waar die gescbirdde met zulk een groote meerderheid59 stemmen. Slechts drie afgevaardigden verklaarden zieb tegen het bekende voorstel van bet bestuur omtrent het kleurechteen voorstel dat zelfs nog werd verdnideiykt wat betreft bet kies recht voor vrouwen. Tevens werd de uitspraak nog positiever, omdat vóór dan aanvang der disonssiëa door het bestaar van het voorstel de oorspronkeiyk daarin vervatte overweging werd in ge trokken, luidende: „Overwegende dat, zoodra de politieke omstandigheden dat ver oorloven, invoering van algemeen kiesrecht voor mannen en de mogelijkheid van toeken ning van kiesrecht aan vrouwen wenscbelijk zjjn". Men heeft zieb nu bepaald tot wijziging van X van bet hervormingsprogram en daarby beslist voor grondwetsherziening zich nitge ■proken in dien zin, dat invoering van het algemeen kiesrecht voor mannen en vronwen mogelijk worde. Een voorstel van den afgevaardigde van Bnssnm om nn reeds de urgentie van znlk eene invoering nit te spreken werd verwor pen met 42 tegen 20 stemmen. De voorzitter constateerde na dez9 stem ming uitdrukkelijk dat bierdoor echter niet uitgemaakt was dat de zaak niet urgent is, maar dat de vergadering zich in deze blikbaar stelde op het standpunt van het bestnnr om over die urgentie later te beslissen. Dit geschiedt dus bi de vaststelling van het programma van urgentie, met het oog op de verkiezing in 1901, tot welk doel tijdig eene nadere vergadering zal worden bijeenge roepen. Opmerkelijk was voorzeker dat een der weinige sprekers van de bestuurstafel, buiten den voorzitter, is geweest de heer dr W. P. Rayrch, het lid dat de bekende eironlaire niet onderteekende, maar staande da vergade ring ten sterkste aandrong op aanneming van het bestuursvoorstel, omdat, naar hg opmerkte, tdssohen het in het licht geven der circulaire Van het bestuur en het heden lag do dag van gisteren, de Vrydrg, waarop de Eerate kamer de ongevallenwet verwierp. De vergadering werd, zooals iu 't kort gemeld^ door den voorzitter van het bestuur, den heer mr E. A. Smidt, geopend met rede, waarvan de inhond verdient meer uit voerig te worden meegedeeld dan in ons Hommer geschieden kon in verband met ons gezonden telegram. De president begon dan met de herinnering hoe fjjn voorganger tan vorigen jare opmerkte, dat wö toen nog leefden in bet tydpark der verwachting on onze wenscben slechts waren VCrvuld ten aanzien van de psrsounlgke ver vulling van den diecst plicht en de samentrek king van de bestuurstaak ten aanzien der departementen van algemeen b-»tunr. kon toen o.a. tevens wijten op de ingediende, doch niet «fgedif.no wet«omwerpen op den leerplicht, tot verzekeiiug van werklieden tegen de gevolgen van o age vallen ia bepaalde be dreven, „waarmede", geiyk hy zeide, „op den weg, die leidt tot invoering der sociale ver zekeringen een eerste, het bescheiden, stap, is gedaan", en op de niet minder gewich tige wetsontwerpen van den Minister van Justitie. Hoe is de toestand thans vroeg de Smidt. En hy antwoordde „Langzaam, veler oordeel, te langzaam, Bohrydt de wetge ver voort op den hem aangewezen weg. Nóch het ontwerp Leerplicht, noch eok de justitieele ontwerpen werden inmiddels wet, maar tocb mogen we ons verheugen, dat het eerste de Tweede kamer der Staten Generaal ia gepas seerd en de laatste thans aldaar in openbare behandeling zyn of weldra komen. Werd ten opzichte van den Leerplicht ten vorigen jare door u by motie de wensoheiykheid uitgespro ken van aanneming van dit wetsontwerp, in de hoofdsaken ongewyzigd, tot ons leedwezen moeten wy oonstateerea, dat die wenaeh niet is vervuld geworden. Immers ten opzichte voortgezet of herhaliugsonderwys, 1 krachtens besluit der Tweede kamer de by woning niet voorgeschreven, i wy dat resultaat, wat verkregen is, waardeuren wy. Eu laat ons ons aangorden om te trachten, wat alsnog moet verkregen Sïtden, net sllc kucht, die In nas is, net al den ernst, die de ïaak verdient, te veroveren. Het wetsontwerp op da verzekering van werklieden tegen de gevolgen van ongevallen werd gisteren door de Eerste kamer der Staton-Ganeraal verworpen. Wekte overal in den lande haar verslag ongerustheid, vreesden velen, dat het ontwerp gevaar liep van ni8fc to zullen worden aangenomen, ons kwam het hoogst on waar scbgüiy k voor,dat die belangryfce arbeid, dat een zoo gerechtvaardigde maatregel als deze, voor zooveel mogelijk, wegnemen der schadelijke gevolgen van een ongeval, den overkomen, door de Tweede met een zoo groot stemmental goed- by do meerderheid in de Eerste verzet zon ontmoeten. Evenwel is gebleken, dat wy ons in onze verwachting deeriyk zagen teleurgesteld. Betreuren wy diep het resultaat, daar waar een eerste poging om te treden op den weg der sociale verzekeringen is mislukt, die om standigheid zy voor ons allen een krachtige spoorslag om werkzaam te zyn en te biyven, ter bereiking van het doel, dat wy ons reeds zoo lang hebben voorgesteld. Ten bate een er wetteiyke regeling van een ander, nog belangijker onderwerp van sociale wetgeving, de verzekering tf gen de gevolgen van invaliditeit en ouderdom, is op den weg van het Parlement geen acht ede gezet. N*ar buiten is daarvan althans niet anders gebleken, dat de regeering nadere voorbereiding toegezegd. Getrouw aan de toezegging, vorigen jare door het bestuur gedaan, het n doen toekomen het eerste deel van bet praeadviei der door ons benoemde com missie, dat tpoedig door het tweede en laatste deel zal worden gevolgd. Belangryke arbeid inderdaad l waarvoor reeds thans aan die commissie, de hoeren Fokker, Kruseman, Molengmff en Teilegen, en den wiskundigen adviseur dr W. A. Poort (te Middelburg) te dezer plaatse een warm woord van dank niet mag worden ontbonden. Hoge die arbeid strekken ter bevordering van bet verkrygen eener wettelijke regeling, die beantwoordt aan het hooge doel, dat wy daarmede beoogen, en de ons dierbare belangen van een groot deel van ons volk dengdeiyk behartigt Wanneer wy er voorts aan herinneren, dat de regeering door baar werkzaamheid op het gebied van den landbouw, door indiening van wetsontwespen tot verbetering der woningtoe standen en der volksgezondheid, en tot her vorming der levende strydkrachten verder uitvoering gaf aan het werkplan, dat zy zich heeft gesteld, dan mogen wij ons verheugen, dat daarmede getreden wordt op een terrein, waarop ook wy den wetgever gaarne den voet zien zetten. De wetteiyke regeling van de arbeidsover eenkomst hoe noodig ook en dringend gewensoht schynt evenwel geen stap nader te zyn gekomen, terwyi het ontwerp tot regeling van arbaids- en rnsttyden in fabrieken en werkplaatsen den weg naar het Staatsblad nog niet heeft ten einde gebraoht. Dit alles bedankende, herinneren wy ons hoe vóór byna drie jaren van deze plaats werd dat dit Kabinet niet bestond uit sluitend uit geestverwanten van de Liberale Uniedoch dat de hoop levendig was, dat het nutte van het land vruchtbaar en krachtig werkzaam zon zyn. Die hoop is, hoezeer mis aehian niet in die mate ais wij wel zouden hebben gewild, vervuld. Eu dat niet meer tot stand kwam of dat het tot stand gekomene uiet beter beantwoordde aan onze wenschen, ia niet het Kabinet alleen te wyten. Vandaar, myoe hoeren, dat wederom blijkt het groote boUng om mannen unzar richting inde S.aten- Generaal te zien plaats nemen." Daarna besprekende het ingekomen wets ontwerp tot herziening der kieswet en do mogeiykheid tot afdoening daarvan, betuigde de voorzitter, dat, mocht het in de techniek der kieswet veranderingen brengeD, die tot vereenvoudiging of verbetering strekken, wy die zeker ten zeerste zullen toej aiohen. „Doch groote verwaohtiogen koesteren wy et, wyi meer dan eens de klemtoon is ge legd en ook thans in de Memorie van toe lichting wordt gelegd op de herziening der teohniek en het raken aan den grondslag van het bestaande kiesrecht wordt geacht buiten het bader van dat wetsontwerp te vallen. Waar die grondslag voor ons alsnog hoofd zaak is, erkennen wy wal het gewicht der byzaak, doch mogen wy daarvoor de hoofd zaak niet nit het oog verliezen. Van eer technische herziening mogen en kannen wy niet verwachten herziening van den grondel&g; en waar de bestaande grondslag ons niet bevredigt, ia het ingediende ontwerp voor ons te dezen opzichte van geen gewicht." Vervolgens herinnerde de heer Smidt aan hetgeen ten vorigen jare door zyn voorganger ten aanzien van het kiesreohtvraagstnk waa gosepd,waarna by iyue rede aldus besloot: Het bestuur heeft zich, Mijne Hoeren, met de voorbereiding dier ernstige zaak bezig gehouden, ook en te eer, omdat ons by her haling werd verzocht onze meening te dezen opzichte te willen uitspreken. Het heeft ge meend. alvorens in pleo» te vergaderen over weoschelgke wijzigingen in het hervormings programma, alvorens te beraadslagen en te beslissen óf een urgentie program zal worden opgesteld of het bestaande gewjjzigd, en zoo ja, welke panton dat urgentie-program zal bevatten, een speciale vergadering te moeten beleggen ter bespreking dezer gewichtige aangelegenheid, den grondslag van ons kies recht. Het heeft zich voorgesteld thans een beslissing van n nit te lokken omtrent het principieels der zaak, een antwoord op de vraag, op welken grondslag en hoe een kies rechtregeling in onzen geest kan worden ver- het heeft zich overeenkomstig de ge- j dirgeiyke ernstige vraagstukken, veroorloofd ia prsesdvies zyn oordeel nit te spreken. Wélnn, M$ne Heeren, moge de bespreking dier gewichtige aangelegenheid, de beslissing omtrent dit ernstig principieel vraagstuk worden gevoerd en genomen met waardeering van elkanders meeningeu, met eerbiediging van verschil in opvatting, kan, ja mocht het zyn, met eenheid van zin, en overeenstemming in beginsel, opdat van onze Vereeniging die kracht knnne uitgaan, die alleen kan worden verkregen door eendrachtige samenwerking! Ia het vertrouwen d«t onze by een kom et mrge strekken ten natte van het vaderland, heb ik de eer de vergadering te openen." (Krachtig applaus.) Na afdoening van enkele huishondeiyke aangelegenheden zou aan de orde gekomen de bekende motie over de Ongevallenwet, doch rekening houdende met het Vrydag ge- besluit der Eersre kamer die onge- twyfild politieke gevolgen zal hebben, al weet men nog niet welke, -- stelde het bestuur voor ue voorgedragen motie in te trekkenen onderwierp het nu de volgende motie aan do vergadering De Liberale Unie, diep betreurende het besluit der Eerste kamer, spreekt opnieuw den wensch uit dat een wettelijke regeling tegen de geldeiyke gevolgen van ongevallen in bet bedryf zoo spoedig mogelijk tot stand fcome." Da heer Frans Netsoher stelde voor daarin te voegen de woorden: „op de grondslagen van de verworpen wet." De voorzitter vroeg of de bedoeling van die woorden is: een publtekrechteiyke regeling? Zoo ja en de heer Netsoher antwoordde bevestigend dan wil het bestnnr dit amen dement overnemen. De gewyzigde motie werd daarop by accla matie aangenomen. Op een desbetreffende vraag gaf de voor zitter te kennen, dat het bestnnr geennitnoo- diging had ontvangen vanwege de Sociaal democratische party tot by woning van de betooging voor de Ongevallenwet. BENTOjKMoi fjijtsjs mm&o kon. besluit voor den tyd van drie jaren gedeta cheerd by de landmacht in W.-I., de tweede- luifc. G. Muys en D. J. van Meerendonk, beiden van het 6de reg. inf. UIT STAD EN PROVINCIE. By kon. beslnit zyn benoemd i ia het dageiykseh bestuur van bet waterschap de Valkenittegeul tot voorzitter A. de Kok Jacobs- Boon en tot lid 0. Baltot dijkgraaf van den polder Rapenburg F. P. PolderUyfe tot gezwo ren van den polder Ooster en Sir-Janeland J. Boamantot getworeu van den polder Anna Jaeoba te St. Philipsland P. Everaerstot ge zworen van don polder Pier Bannen van Duive- land B. Giljam Az., tot gezworen van den polder Dreischor M. Goemans. Em en ander is reeds in oen deel der op laag van een vorig nommar medegedeeld. Op de algemeone begraafplaats alhie werd heden MJgaset het ïyk van den hecrD. J. Dronkers. Da met een tweetal kransen gedekte kirt werd door ouderlingen der Ned. Herv. gemoente naar de groeve gedragen, terwijl zich by de familie en de vrienden, die het ïyk volgden, ook aansloten een viertal predikanten by de genoemde gemeente. Op den doodenakker bevonden zich voorts leden of afgevaardigden van de colleges of vereenigingen, waarin de overledene zittirg had; bovendien waren daar veie belangstel lenden. Vóór de lykkist In het graf werd nederge- laten, nam de heer N. M. de Ligt, predikant by de N. H. gemeente alhier en president van het tinpeen kerkbestuur, het woord om den verscheiden broeder Pronkers, die wel plotse ling maar niet onverwacht werd weggenomen, te herdenken. Qy wees erop dat de overledene de N. H. kerk met zyn gansohe ziel heeft liefgehad en tot op zyn laatste oogenblik die met zeldzame toewijding, groote trouw en onnavolgbare nauwkeurigheid heeft gediend, zoo in het provinciaal college van toezicht als in het olassioaal bestnnr en als onderling. Hy heeft haar, ook als voorzitter van laatst genoemd college, al zyne krachten gegeven en bleek nooit vermoeid te zjjo. Da spreker stelde verder in het licht het vriendeiyk, aantrekkeiyk karakter van den overledene, die ieder steeds met eon glimlach en met de meeste welwillendheid tegemoet trad. Herinnerende aan den ronw, die devronw, de zonen en de dochters van den overledene wees de heer De Ligt op het licht- de heer Dronkers is heengegaan in vertrouwen op God. Dat troostte hen in hun leed. Waar thans broeder Pronkers naar zijn laatste rustplaats is geleid en kort geleden ook broeder Rykse naar het kerkhof is hoen- gedragen, uitte de heer Dè Ligt de hoop dat God geve dat hunne plaatsen worden Ingeno men door waardige mannen. Hy besloot met zyn hoorders eroptewyzen dat het leven kort is en men steeds moet ge denken te sterven en ayn buis bereiden. Hierna sprak de heer L. C. Breebaart, boofd m de bytondere school voor ChristeUjk uitgebreid lager onderwys. Hy stelde in het licht hoe by by syne r ter stede, nu twaalf jaar geleden, eer Dronkers kennis maakte en hoe deze hem, in de jaren dat hy het beheer had over die school, steeds ter zyde stond. Hy wees op de voorkomendheid van den overledene, zoowel ten zynen opzichte als tegenover bet overig personeel. Hy liet uitkomen hoe hy den heer Dronkers heeft liefgehad en hoe deze ook bemind was talloos velen in Middelburg, om zy» groote welwillendheid in het maatschappelijk ven. Hy stelde den zoons den overleden vader ten voorbeeld en uitte de hoop dat zy hem waardig zullen opvolgen. Nadat de kist in de groeve was nedergeUten dankte de oudste eoou van den overledene, de heer dr A. J. Dronkers, alle aanwezigen voor de eer, aan zyn onvergeieiyken vader Blijkens het verslag over het tweede boekjaar der Zeemeeche Hypotheekbank te Middelburg is de toestand over het jaar, vsn 1 Maart 1899 tot 28 Februari 1900, gunstiger dan die over het vorige. „Sloot" - zoo zegt de direotle „ons ls boekjaar met eenlg verlies, tot ons genoegen wy er thans op wyzen dat in ons 2e boekjaar dit verlies geheel is ingehsald én bovendien nog eenige winst is verkregen. Dit resultaat doet zien, dat de toestand van onze vennootschap vooruitgaat". Het maatsehappsiyk kapitaal was by het einde van het boekjaar verdeeld over 98 ai deelhouders met 600 aandcelen. Op nlt. Febr. 1900 waren van kracht leeningen tot een bedrag van f 692.059.28. De leeningen zyn naar dë ligging der on derpanden verdeeld als volgt: Zeeland 24 tot een bedrag van t 180.500; Noord Holland 12 idem f 54.500Znid Holland 6 idem f 72.900 (Jtreoht 3 idem f 36.300en Gelderland 2 f 11000, alzoo 47 leeningen tot een be drag van f 355.200, tan dit bedrag is ongeveer de helft geves tigd op onderpanden die nit ongebonwde eigendommen bestaan. Verder lezen wy in het verslag „In bet begin van ons 2e boekjaar vlotte de Uitgifte onzer pandbrieven goed. Tengevolge van den steeds duurder wordenden g<?ld* verminderde de vraag naar pandbrieven wat by een bank als de onze, die nit den aard der za- k neg geen groeten kriog i afnemers heeft, zeer begrypeiyk ii. Had wy voortdurend over voldoende kasmid- i kannen beschikken, d&n zouden de resol- t van ons bedryf zeker nog veel beter zyn, daar de aanvragen voor soliede hypothecaire geldleeningen steeds vermeer derden." Do winst bedraagt f 1.040.44. In den nacht van Zondag op Maandag ontstond te Viissingen brand in een tmfbergplaats van een hnis op het Mariniers plein. Door de klaszianen werd het vuur spoedig gebluscht. De schade ia onbolangryk en door verzekering gedokt. Do oorzaak is onbekend. Zaterdag bad te W e b t k a p e 11 e een treurig ongeval plaats. Terwyi m boerenzoon, zekere J. K, C.,op dijk bezig met een voer rys te laden, een paarden, wlen het gebit afgenomen was, by den kop vatte, werden de dieren schichtig r het ritselende rys. Ztj sprongen dadelijk in wilde vaart voorwaarts. De voerman trachtte te vergeefs ze tot staan te brengen en nadat ze een 20 meter verder met den tegen een paaltje roden, werd de voer- op den grond geworpen en werden hém levensgevaariyke wonden toegebracht., waaraan hy een uur later overleed. Een biy-eindend treurspel. Zondaguamiddsg liep te R e n e s het ge rucht, dat een meisje van vier jaar vsrmiit Toen da dnisternis begon te vallen, was het kind nog niet gevonden, niettegen- half het dorp liep zoeken, en bgn» de gemeente doorzocht was. Den gan- naoht door werd door belangstellenden het onderzoek voortgezet dooh zonde: zoodat toen da morgen weer a ieder het ergste vreesde, en men niét meer larmae de in doodsangst verhoerende te troosten. Om negen uur gaat de raar den preekstoel, en vindt daar bet verloren schaap zitten. De oaderi waren na- tnnriyk zeer in hnn schik. De kleine meid nam de zaak neg al kalm op „Ik heb in de kerk geslapen, zei ze tegen den koster, maar nn wil ik weer naar Moetje I Gedurende de vorige week werden van B r n i n i s e verzonden 210 tonnen mosselen naar België ad t 1.10 per ton; voorts warden hier aangebracht 3000 tonnen mosselzaad van de Zuiderzee ad f 0.80 per ton. Voor de 3s/s geldlening ten laste der Oostbnrg, groot f 8000, ten behoeve in bouw eener dokterswoning werd ingesobreven tot een bedrag van f 3750. Onder W a t e r 1 a n d k e r kjo is Maan dag door den sobrik een paard, voor een gapennen, op hol geslagen. Het voer tuig kwam in een sloot terecht en was geheel De zich erin bevindende mannen en vrouwen bezeerden siota ernstig. Men schat de hade op ongeveer £75. PINKSTEREN. Welk een voorrecht schonk moeder Natuur ditmaal het menBchdoml Hóeriyk, veriükkeljjk wéér begunstigde allen die in deze dagen wilden genieten van het buiten-syn, van uitgaat', van gepast genot, dit zocht dichtbij - en o! ook daar, op ons schoon Walcheren, is heerlijke to vinden, dat wy nog niet i waardeeren of verder at, als odb zoo'n heeriyk zonnetje bescbynt en een lachte wind de groote warmte tempert, dan wordt het genot driedubbel verhoogd! En zoo was het met de Pinksterdagen. dat velen nit onze gemeente iok verplaatst hebben nsar andere sh daartegenover namen ook tal vaa van ver en van naby, een kjjkje in Middelburg. Ze kwamen zoowel per boot en per tram als laar velen ook benuttigden het zoo meer het burgerrecht ver* overende rijwiel. van onze aehoone omgeving» do uitroepen van bewondering boeren, o. a. van Belgen die paf hier aankwamen en bij den Singel de bolwerken aanschouwden! Die zyn trouwens thans ook op z'n prachtigst en moeten eiken liefhebber van n&tnnreehoott in itase brengen. Oogenblikkeiyk verlieten dlë bezoekers de tram, natuurlijk ook om „kiekjes te nemen." Onder de vreemde bezoeken behoorden o.». de leden vs&despaar-enreixigersmaatscbappij Nut en Vermaak, tof onLwikkelirg van't volk; nit Gent, die vor geteld waren vau da fa: f «ren- maatsobappy De Volksvrienden van Gent: Laatstgenoemde, die onder leiding staat van den heer Eimond Psgnou, gaf in den Schut- terehof-tuin eane matioée. De Geoteche liefhebber», die van da Losknal; waar zy met eon gevlagde boot- aankwamen, al mnsieeerende een deel der stad doortrokken, waren hierna zoo beleefd hun uitvoering aan ta vangon met ons Volkslied, om daarop aan goed samengesteld en voor amateurs vry verdienstelijk ten gehoore gebraoht programma te laten volgen. Een der leden, dis een solo voor tuba gaf, bad daarmede wel succes. Het gezelschap fctond o.i. hcoger op kunstgebied dan vele, die vroeger j »reB ons op, wat ty mnziek boeten te zyn onthaalden. Jammer daarom dat de nuiicé j slechts matig door Middelburgers bezocht wils. Maar is dit wel te verwonderen De uitvoering begon te vro?g, kwart over eeneo. Doch dit is slechts bijzaak; er zullen wel andere, maer algemeone redenen zyn. De tijden zyn voorbQ dat men naar bet SehuUmhof stroopt «p alleesi ossdatea? Rel*

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1