MIDDELBURGSCHE COURANT.
143' Jaargang.
1900.
Donderdag
31 Mei.
De beslissing og 2 Jnni.
ff. 127.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Ftp's, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 8.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Th«rm*met«r
Middelburg 30 Mei 8 u. vm. 56 gr. 12 n. 55 gr.
av- 4u.55grJP.Verw. zw. Z. O. w., naehtv.
Agaat®
Te Sotfcfli dam: N&m vak Diïkab.
AdvertentlSn20 contfper regel. Geboorte-, dood- on alle andere familieberichten on
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zjj innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën on reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, NSverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. BE LA «BAR Azm., N.Z. Voorburgwal 2«fi, Amsterdam.
Slechts noode nemen wij de pen op om
nog enkele regelen te wijden aan de
belangrijke beslissing, die Zaterdag de
algemeen© vergadering van de Liberale Unie
zal moeten nemen.
Slechts noode, omdat wij meenden dat
de kwestie nu toch voldoende is toegelicht
en de belangstelling van onze lezers in
deze meer dan bevredigd is.
Maar wij gevoelen ons gedrongen nog
tot eenige opmerkingen, nu het groote blad
der conservatief liberalen, de Nieuwe Rotter-
darnche courant, op eigenaardige wijze zijn
lezers de gevolgen schetst, die eene ver
werping van het voorstel van het bestuur
der Unie kan hebben.
Wij weten, vooral ook uit de dagen van
de kieswet-Tak, dat de gevoelens der redactie
van het Eotterdamscbe blad niet gunstig
gestemd zijn jegens het algemeen kiesrecht,
ook zelfs niet tegenover „eene zoo ruim
mogelyke uitbreiding van het kiesrecht".
Menig opstel, nu en vroeger geschreven, legt
getuigenis af van haar zucht om op kies-
reebtgebied zooveel mogelijk te remmen.
Met de Liberale Unie kan die redactie
althans haar hoofdredacteur het dan
ook op dit punt niet te best vinden.
Geen wonder, dat ook het thans aanhan
gige voorstel van het bestuur hare sympa
thie niet heeft.
Zij schreef daarover eenige zeer interes
sante, van haar standpunt zeer juiste opstellen;
en in haar nommev van Zondag er nog een,
waarin echter een paar opmerkingen voor
komen, die niet zonder bedenking zijn.
Het Sociaal Weekbladwelks redacteur
zich beweegt op dezelfde lijn als wij, schreef
in een ops»l over dat voorstel:
„Wordt het voorstel naar wij hopen
aangenomen, dan moeten de conservatieve
leden der Vereenigisg bet veld ruimen wordt
het verworpen, dau moet het bestuur met zij»
Vooruitstrevenden aanhang erkennen in de
Liberale Unie niet Unger op ziju plaats te zijn.
In bet eerste geval kan de beslissing voor
buiten de vereeniging staande vrytiunig-
democraten een aanleiding zijn, om zich b$
baar aan te sluiten en langs dien weg te
komen tot de stichting een er vrgzinnig-
democratisobe partijin bet laatste geval aai
de beslissing voor de moreel uit de L. U. ver
jaagde vrijzinnig-democraten er van zelf toe
leiden, dat zy zieh by gelykgezinden, die tg
buiten de L. V. in een niet gering getal vin
den zullen, aansluiten om tot stichting van
die vryzinnig-demoorati&cbe party te komen."
Tegen die opmerking had de N. R. Crt
bezwaar. Zij is het eens dat, wordt het
voorstel van het bestuur aangenomen, de
leden der Uniedie de invoering van alge
meen kiesrecht voor mannen niet wenschen,
moeilijk lid kunnen blijven van een ver
eeniging die dit algemeen kiesrecht in haar
vaandel schrijft; maar dat bij verwerping
Van dit voorstel de leden, die dit algemeen
kiesrecht wenschen, moreel uit de L. U.
Verjaagd" zouden worden, mag, zegt de
redactie van het Rjtterdamscbe blad, niet
worden toegegeven.
Volgens hare redeneering is de zaak zoo
duidelijk mogelijk.
#De gevaltaa staan immers niet gelpk. Het
verschil in bateekenis tussehen een positieve'
en een negatieve verklaring wordt door ieder
gevoeld. Onthoudt een vereeniging zieh van
een of ander geschilpunt, dan kannen voor-
qq tegenstanders lid biy ven, zonder hun over
tuiging geweld aan te doen. Wordt het voor
stel van bet baatunr eenvoudig verworpen,
dan wordt X van het Hervormingsprogram
gehandhaafd, en biyft de Unie „een zoo ruim
mogelyke uitbreiding van het kiesrecht, los
van eiken band met belastingen, noodzakeiyk
achten." Door party te kiezen vóór of tegen
het algemeen kiesrecht wordt het anders. Maar
de moreele dwang om de Unie te verlaten,
die voor de tegenstanders van het algemeen
kiesrecht sou ontstaan by aanneming van het
voorstel van het bestuur, zou voor de voor
atanders alleen dan geboren worden, indien
een voorstel werd aangenomen, waarby het
algemeen kieareoht werd veroordeeld."
En de redactie der N. R. Crt. motiveert
ten slotte haar gevoelen nog eens aldus:
„Wij beweren, dat de voorstanders van
algemeen kiesrecht, mocht het voorstel van
het bestuur verworpen worden, niet zullen
dut aij door de
rs moreel uit de Unie worden ver
j aagd- Zoo zij de Unie verlaten, zal het
wezen omdat zy op het lidmaatschap verder
geen prijs stellen."
Het i9 zeker heel aardig, heel spitsvondig
aldus te redeneeren.
Ons schjjnt het een poging, een laatste
redmiddel om den tegenstanders van het
voorstel, of nog meer den twijfelaars, c
halfslachtigen een bart onder den riem
steken. Of nog erger, om bij ben vooral
toch de overtuiging ingang te doen vinden,
dat zij de verdeeldheid niet zullen zaaien
door tegen te steromen, maar wel degenen
die bet bestuur willen steunen.
Wat maakt het uit zoo is de gedach-
tengang der N. R. Crt, of gij tegen
stemthet bestuur en zijn aanhang behoeft
immers toch niet weg te gaanzonder
inconsequent te zyn, kunnen zij rustig lid
der Unie blijven, alsof er niets is gebeurd.
Maar wee! als het voorstel wordt aan
genomen, dan is er voor de tegenstemmers
geen plaats meer in de Unie, dan is de
scheuring daar.
Alle verantwoordelijkheid komt dus op
het hoofd van de voorstanders van het
bestuurs-voorstel.
Of die voorstaudera daarover ook zoo
denken
Wy betwijfelen het.
Er is ook hunnerzijds een beginselkwestie
in 't spel.
Wat nu wordt voorgesteld, is een natuur-
lijk gevolg van al wat in de Unie is gebeurd
m de laatste jarenbare houding dringt
lar vooruit in de richting, die bet bestuur
lar nu aanwijst.
De voorzitter der kiesvereeniging Een
dracht maakt macht te Middelburg heeft dit
in de jongste vergadering nog zoo duidelijk
uiteengezet, toen hij de legende bestreed,
die zich als 't ware heeft gevormd omtrent
de bedoelingen en het standpunt van het
bestuur in dezen.
En daarom zyn wy het volkomen eens
met het Sociaal Weekblad.
Als het voorstel verworpen wordt, wat
wy niet verwachten, zouden de voorstanders
hun eigen weg moeten gaan en een nieuwe
party vormen.
Voor het heengaan der tegenstanders zijn
wy niet bevreesd j evenmin als wij het
indertyd waren in de dagen der kieswet-
Tak. Dergelijke crisissen komt de Liberale
Unie beBt te bovenze zyn wel eens goed
ze zuiveren de Lucht. Al gaau er eeaigea
heen, de gelederen worden wel aangevuld
door velen in den lande, die dan jaist opge
wektheid zullen gevoelen om by de Unie
zich aan te sluiten.
De strooming in den lande is in de
richting van het meergenoemde voorstel, dat
Zaterdag behandeld zal worden.
Maar, „er blijkt daarvoor zoo weinig belang*
stelling in de vergaderingen, die tot behan
deling daarvan zyn gehouden;" merkt het
Rotterdamsche blad op.
Eilieve, wil zyne redactie dit als
Zij weet evengoed als wjj, dat de lust
tot „vergaderen" by ons volk niet groot,
ja zeer gering is. Slechts in buitengewone
gevallen wordt die levendig.
Omdat de vergaderingen van de Nuts-
departementen zoo weinig bezocht worden,
stellen daarom de leden, en ons volk geen
belang in de kwesties, die op dealgemeene
vergadering zullen worden behandeld
En ia niet steeds gebleken, ook vooral in
de dagen van Tak'a kieswet, dat wel
degelijk by ona volk, op oogenblikken als
er gewichtige, brandende vraagstukken aan
de oide zyn, bet politiek leven wordt op
gewekt en velen warm zyn voor kiesrecht-
uitbreiding
En in onze vertegenwoordiging
In de zitting der Tweede kamer van 4
Mei 1899 verklaarden 30 van de 100, of
liever van de toen aanwezige 86 leden zich
voor de motie-Troelstra, luidende„De Ka
mer, zich in beginsel verklarende voor de
invoering van algemeen kiesrecht, gaat over
tot de orde van den dag".
Die dertig leden waren de heeren Kerdjjk,
Troetefcra, Veegens, Houwing, Druoker, Van
der Zwaag, Nolting, Smeenge, Ketelaar, Van
Kol, Van Gilse, Fokker, Kool, Hartogb,
Pynacker Hordyk, Rink, Goeman BoTgesius,
Lely, Hesselink van Suchtelen, Lieftinck,
Heldt, Tak van Poortvliet, Zijlraa, Sebaafa-
ma, Pyttersen, Schepel, Kuijff, Roessingh,
Schaper en De Boer.
Vindt men dus in die Kamer niet een
krachtige kern en steun voor hen, die nu
de Liberale Unie willen voeren op Óen weg,
welke haar als van zelf is aangewezen en dien
zij krachtens haar verleden bewandelen
moet?
Dat de voorstanders van het voorstel
en de wankel moedigen zich dus niet door
spitsvondigheden laten afbrengen van dien
eg.
Niet zij zullen, als zy hun plicht doen en
het bestuur steuneD, de scheuring veroor
zaken, ma-ar wei degenen, die halverwege
willen biyven stilstaan en terugschrikken
voor de consequentie van hunne eigen be-
Aan hen ook de schuld, dat wij nog steeds
in het moeras" der kiesrechtkwestie zitten,
waaruit het ontwerp Tak, ware het tot wet
verheven, ons zou hebben gered.
Middelburg 30 Mei.
Verkiezing Deventer.
By da Dinedag in hot district Deventer ge
bonden stemming voor een lid. der Tweede
kamer vacature—Ds Beaufort in gekozen
de heer mr H. P. MARCHANT, wethouder
van Deventer, voorn) tstrw and libaraal) met
160 stemmen.
Op den heer mr S. van Houten waren er
818 uitgebracht.
Welk een neerlasg voor dien oud -minister
Wy hebben haar verwacht. Eu zy komt
ter verantwoording van hen, die den
heer Van Houten den slechten dienst bewezen
hem caodidaat te stellen, vooral tegenover een
populair man als mr Marehant schijnt fe tij a
In zyne verkiezing verheugen wy ons.
Zy versterkt de gelederen der vooruitstre
venden in de hamer; van hen, dieo.a.yveren
zullen voor algemeen kiesrecht.
WERELDBOND VOOR VREDE ENZ.
Het bestuur van den Wereldbond voor Vrede
Vry Internationaal Verkeer (V.V.V-) hield
dezer dageu te 'a Hage zyne j&ariyksche ver*
gadariug, wsaria da penningmeester, de heer
P. A. Janssen te Middelburg, rekening en
verantwoording deed van zyn gehouden be*
heerde administratie werd nagezien en in
orde bevonden eu ouder dankzegging ©u
applaus goedgekeurd. Het goed slot bedroeg
f 126.68, waarvan echter voor geleverde
drukwerken nog f 15 moet betaald worden,
Mededeeling werd verder gedaan dat de
Bond S03 leden en adheienten ea 4 donateurs
telt, en sedert de laatste jaarvergadering
ongeveer 100 nieuwe leden waren toegetreden,
n een ja&rlpsche contributie van f 0,50
tot f 2.
Bealoten ward om in het najaar voordrachten
ta honden, teneinde het streven van den Bood
meer bekend te maken en het toetreden tot
den Bond te bevorderen, terwijl in overweging
genomen om een maandblad uit te geven.
Ook is besloten het bestuur met eou paar
personen te versterken.
Voor het lidmaatschap k&n men zieh o.a.
aanmelden by da heerea B. H. Kool van Kas
teel (pres. en alg. sec.) te Brammen, Ch. F.
Ha je (adj. secr.) te Dordrecht, Wolwevarshaven,
eu P. A. Janssen (penniagm.) te M i d d e 1-
burg.
BEWOjsaujs^jsai
By kon. besluit:
is aan jhr P. E. S. Testa, op zyQ verzoek,
eervol ontslag verleend uit zyne betrekking
van consul der Nederlanden te Tripoli in
Barbery e
is, buiten bezwaar van 's lands BCbatkist,
benoemd tot vertegenwoordiger der regeering
op het te Parijs te honden Congrès des habi
tations bon marehé G. E. V. L. van Zuylen,
gapens, kolonel der genie van het N.I. leger;
is N. Ardesoh van Hamel, met intrekking
jner benoeming tot ontvanger der dir. bel.
iz. te Elburg c. a., benoemd tot entvanger
>r zelfde middelen te Berlicum o. a.;
zyn benoemd: tot essaienr van den waar-
da belasting der gouden en zilveren
,q 's Hertogenbosoh J. J.Neurdenberg,
controleur te Maastrichttot essaienr te Leeu
warden C. Hnygens, commies stempelaar te
's Gravenhage; tot aontroleor te Alkmaar R<
J. de Baiter, eassienr aldaar;
is benoemd tot ontvanger der registratie en
domeinen te Gorinchem A. A. Th. A. Bloem-
arts, thans ontvanger dar registratie en do
meinen te Venlo;
is aan den essaienr van den waarborg en
de belasting der gouden en zilveren werken
J. D. Houtman, te Amsterdam, op zyn ver
zoek, eervol ontslag uit 'e rQka dienst verleend.
Aanstaanden Zaterdag verleent de minister
van binnenland scha zak*». geene audiontie.
UIT STAD Ei PR0¥IHCIE.
By kon. bealoit is, zooals neg in een
groot deel der oplaag van ons vorig nommer
werd medegedeeld, benoemd tot ontvanger der
registratie en domeinen en bewaarder van de
bypotbeken en de eeheepsbewijzeu te Brielle
J. D. Wetsels, thans ontvanger der registratie
voor de gerechtelijke en administratieve akten
en der domeinen te Middelburg.
Verder ie, met ingang van 1 Mei 1900, een
wachtgeld van t 500 verleend aan A. G. N.
Grenu, eervol ontslagen ontvanger der kanaal-
eh havengelden te Tornen zen.
Ofschoon M id de t burg met lijdt onder
de woede tot bouwen, welke zich in andere
plaatsen openbaart naar wy meeuen, is die
bouw- en speculatiewoede niet alt$d een
gunst ig teehen wordt er toch in onze
goede stad nog al een en ander gebouwd en
verbouwd. Veel is er ocder het nieuw ge
bouwde en verbouwde, dat bet oog aangenaam
aandoetmaar men ziet ook heel wat, dat
beter onuitgevoerd wara gebleven.
De Vereeniging tot bevordering van het vreem
delingenverkeer in Walcheren te Middelburg,
maeusnde dat het bevorderen van het fraaie
niteriyk der gemeen to kan bgdragen tot be
reiking van het door haar beoogde doe), wil
eene poging doen, om ook in deze richting
iets goeds tot stand te brengen. Zy stelt zich
voor, in het begin van 1901 eene premie toe
te kennen aan den ontwerper van den in den
loop van 1900 nieuw gebouw den of verbouw
den gevel, welke in verband met de omgeving
het meest bydraagt tot verfraaiing van den
openbaren weg in de gemeente Middelburg.
Groot zal die premie niet zijD; zy zal niet
kunnen dienen tot dekking van hoog ere hos-
by het ontwerpen of uitvoeren van het
werk, maar alleen moeten beschouwd worden
als een biyk van waardeering en aanmoedi
ging van hetgeen in het bouwvak wordt ge
daan tot verfraaiing van de stad en daardoor
indirect tot verlevendiging van het verkeer.
Heden middag, ongeveer te halfeen uur,
zakte in de wachtkamer 3a klasse van het station
alhier de ryksveldwachter T., uit Ierseke,
die met andexen op de schietbaan zich kwam
oefenen, plotseling ineen. Hevig uit den mond
bloedend, werd de man door zyn collega's op
genomen, waarna bjj geheel versnfc en aan den
linkerkant verlamd bleek te zy».
In een belendend kamertje werd de patient
te bad g.tesd en hem door een inmiddels
geroepen arts hulp verleend.
Het bloeden bleek te zyn ontstaan, doordien
j den val de tanden diep in de Up ge-
dtwgen waren,
Pee Inmiddels ontboden brancard werd de
kranke naar het hospitaal vervoerd.
ZQn toestand is niet onbevredigend.
Dit Ylitaüagen
scbryft men ons:
Er is gedurende den winter in onze stad
wederom verfloven en beweging geweest op
bet gebied van muziek- en tooneeluitvoericgen,
maar of deze in kunstwaarde zyn vooruit
gegaan, zie, ik zon dat willen batwyfulen,
toch moet in die richtiog meer gewerkt worden,
wil men langzamerhand een booger standpunt
bereiken.
Hoe meer werkelijks kunst men hoort of
ziet, des te beter zal men het klassieke, ii
don zin van het ware, natuuriyk sohoone,
laeren onderscheiden van do humbug, van het
gekunstelde. Waarachtige kunst ontwikkelt en
veredelt; daarom verschaffen bv. goede con
certen niet alleen genot, maar zy bezitten
tevens paedagogfacbe kracht voor ben, die
voor dat genot vatbaar zyn. Men ban kenner
worden, zonder practiich beoefenaar te zyn.
Blikken wy naar de hoofdstad onzer pro
vincie, dan erkennen wy gaarne, dat bet ge
middeld muzikaal peil aldaar betrekkaiyk
boog staat in vergeiyking met vele andere
steden, en zulks vindt voor een groot
zyn oorzaak in de uitvoeringen, gedurende
een reek» van jaren, door de Zang vereeniging
Tot Oefening en Uitspanning, het palladium van
muzikale kunst in onze zusterstad.
Geld en vooral goede leiding zyn factoren
die hierin w roj m ^tegkupi» vervnlku,
Wat eene conservatorische leiding kan pres-
teeren, hebben wy weder bunnen ondervinden
by de nitvoering van de Zerstörung Jerusalem*
en het is zeer te wz&rdeeren, dat de groot*
repetities voor een matigen entréeprijs toe-
gankeiyk zyn gesteld; daardoor maakt men
veel schoons in wyder kring bekend.
Dank zy het initiatief van de firma Meyer,
Co zal ook onze atad weldra weder
hare concerten krijgen, waaronder er zjjn, die
door hoogc kunstuiting zullen onder-
len. Tot de mnsiei, die zieh dit seizoen
in het Grand Hotel des Bains znllen 1
hoorei?., behooren o. m. het bekende t
vatorium kwartet uit Amsterdam,
door de heeren B. Eidering, Andree f
Hofmeester en Mossel, op 11 Juni a. e.; me
juffrouw Tilly Koenen, die zieh ook in bet
buitenland reeds grooten naam als zangerea
beeft verworven, de heerea Mengelberg,
Orelio, Sohüfer, mejuffrouw H. v. d. Harst e. a.
De komst van den beer Anton van Rooy,
den meeateriyken vertolker van de Wotan en
de Hans Óaeho, is nog niet geheel zeker.
Behalve do vooale en instrumental* oonoerten
komen tnssehen 1 Jnli en 9 September de
Düfuberger en Messeraohmidt dameskapellen,
eenige Grand spectacle oonoerten, terwyl tevens
weder engagementen zyn getroffen met de
Middelbucgsohe sohnttery-muciek en met de
stafmoziek van het 3e regiment infanterie alt
Bergen op Zoom.
De betrekkeiyk geringe abonneaentspry*
voor het geheel® aeizoen mag ik bekend veron
derstellen eu wanneer wy dan opgaan in
grooten getale naar hen, die oos weten bin
nen te leiden in den tempel der ware muzikale
kunst, dan zuilen wy er ons langzamerhand
leeren thuis gevoelen en dan zal ook bjj
wat meer degelijke muziek op den diiet-
eanten-lesoenaar verschijnen.
Door ingelanden van den oalamitenzen
polder Borseele werd Maandag, na de benoe
ming van een dykgraaf en een gezworene,
besloten gedurende zeejaren f 0.20 por hectare
jaars beschikbaar te stellen voor de bezen
ding van wegen in den polder.
Ter naturalisatie is o. a. voorgedragen
J. B Dewaerheyt, gegaeeerd korporaal-opzich
ter van het Ned. Oost Indisch leger te Sint
Jan Steen.
Ia de Dinsdag te Axel door ingelanden
van den polder Beoostenbleü benoorden ge
houden vergadering werd het voorstel om een
keiweg van 738.5 M. aan te leggen, begroot
up f 5000, verworpen- Hetzelfde lot onder
gingen de beide voorstellen tot het begrindeo
van 1075 M., begroot op f 1300, en van 550 M.,
begroot op f 650.
De heer F. Koster word met 15 stemmen her
kozen als dykgraaf. Een tegeuoandidaat, die
per advertentie was aanbevolen, verkreeg 3
stemmen.
Even buiten de kom der gemeente
Sohoondyke wilde oioadstg eenflatsryder
militaire Meeds een, met twee paarde»
bespannen, wagen voorby ryden, waardoor
schichtig werd en weldra
op hol sloegen* Zg holden een
eindweega door en sprongen toen tor zgdo van
dén weg, kwamen met een telegraafpaal in
dien af. Tegan een tweeden
telegraafpaal brak de wagen, waarop de paar
den tot Btaan werden gebracht door in de
nabyheid werkende personen.
De knecht, die intusschen van den w»ges
ao gesprongen, en ih de leidsels verward,
werd een eind meegesleept doch kwam met
in rchs-ik vry.
De fl'taer reed door of er niéts gebeurd
was, doch da eigenaar van den wagen deed
aangifte bfi de marechaussee, die den wiel
rijder gemakkelijk opspoorden. Hij zal een
van ongeveer f 100 te vergoeden
hebben.
ONDERWIJS.
By het 11 en 12 April te Amsterdam
gebonden pzamen van den Nationalen Boni
van Handels- en Kantoorbedienden in Neder
land is o. a. voor boekhouden geslaagd de
heer J. B. Compaau te Middelburg.
SALARISSEN DER ONDERWIJZERS.
Op Zaterdag 19 Mei werd door den minister
?an binnenlaodftohe zaken aan gedelegeerden
vsu burgemeesters en wethouders, die in
September 1899 een adres io deze aangelegen
heid aan H. M« de Koningin hadden ves zonden
«E VEE de (lEdorwtlüotBverMnicmeM, die .ieh
Mei pmnHinmt tat H. M. fasddea
eariobt, een pwtieBlioro BEdientie verleend,
Da dajmtatie beatoBd nit da baaren J. Vnfliv
hovEB, burpemeeitor vee Vlietend, O. Mfjrar,
L. J. steeodük en C. Zaenwn.
Pe I*»!«!g8BO?Mdo drls deale. s**
