MIDDELBIRGSCHE COURANT Zaterdag 5 Mei, PP. 106. 143° Jaargang. 1900. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering tan Son- en feestdagen, frijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f%- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermem®«9s' Middelburg 4 Mei 8 u, vm. 58 gr. 12 64 gr. av. 4 u. 66 gr. F. Verw, m. Z. W. w., bew. A g 9 311 RJ Tc Botterdam: Nijqh van Ditmab. AövertentiSn: 20 ©ent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Keelames 40 cent per regci Groote letters naar de plaats die zij Innemen. Tot de plaatsing van advertentïën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, N^verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 4 Mei. De werkstaking onder de Typografen. Billijkheidshalve en om onzen lezers ook op de hoogte tc brengen van de drijfveren Ier werkstakers, laten wjj hier eenige hoofdpunten volgen uit een manifest, door da stakende gezellen tot de Amsterdamaehe burgerfl gericht. In het jaar 1894 zoo heet het daarin was het gewone loon voor eau letterzetter 14, 15, tot hoogstens18 ct. per uur. Indien gij bedenkt, dat iu datzelfde jaar het gemeente bestuur van Amsterdam in zijn bestekken voor timmerlieden een minimum-loon voorschreef van 23 ct. per uur, bij een werktijd van 10 uur, dan begrijpt gij, dat een typograaf slechts door buitengewoon langen arbeid zich een weekloon bon veroveren, ook maar even vol doende om in zijn allereerste levensbehoeften en in die van zijn gezin te voorzien. Iu '94 nu hebben de typografen getracht, hun lot cenigszins te verbeteren. Zij overleg gezocht met kun patroons, ma hebben dat bot afgewezen. Geen andei dan werkstaking bleef over er werd gestaakt, met den eisob van een uurloon van 23ct.; de staking had niet den door ons gewenschten afloop; wy mochten slechts bereiken, dat de helft der letterzetters het bracht tot een uur loon van 20 ct. Maar nog op heden worden volwassen gezel len aangenomen op een aurloon van 14, 15, 16 ct. Daarnaast komen onmenseheïgk lange werktijden voor, in het bijzonder bg de firma's Ellerman, Harms Co., en Holdert Co., voor wie op dit oogenblik wordt gestaakt. Bg eerstgenoemde firma is een werktijd van 5 unr deB morgens tot 8 uur des avonds het grootste deel van het jaar regel. De patroons beweren thans in hun manifest, dat ©ene commissie, bestaand© uit patroon» en gezellen, sedertdien tfji voel en met vrucht heeft gewerkt. Ziehier wat zij heeft weten tot stand te brengen: met 1 Januari)Lis voor de helft van de setters, dia 20 ct. per uur ver dienden, het loon met 1 ct. per uur verhoogd. Dat is alles, volstrekt alles, 1 of. loonsver hoging voor èèn vierde gedeelte der zetters, in meer dan v0f jaren tijds 1 Onder de typografen bestond over dit ge ringe resultaat een zoo algemeane ontevreden heid, dat de vereeniging De Katholieke Pers, die de patroons toch zeker niet op één lijn zullen stellen met „eenige onwelwillende ge len", het initiatief namen om althans voor gezellen, die 20 cent verdienen, 21 et. te vragen. De patroons hebben dit verzoek afgewezen. Inziende, dat wij met de permanente eom- misBie niet verder kwamen, heeft toen het bestuur der afdeeling Amsterdam vauden Algemeenen Neder Umdschen Typografenbond de besturen der vier andere typografenvereenigiu- gen bijeengeroepen, om te overleggen wat ter verbetering van hef lot der Amaterdamsehe typografen kan worden gedaan. De voorzitter van het looa-oomitê maakte sohrifteiyk aan ie permanente commissie onze eïöoben in het kort kenbaar, en verzocht, mondeling te mogen toelichten. Dit u afgewezen. De vertegenwoordigers van Alg. Ned. Typografenbond afd, Amsterdam, hebben toen de eiachen van d© permanent© oommissie ter sprake gebracht. De patroons hebben toen geweigerd, er op in te gaan. Eerst daarna is door hef looneomité aan de patroons, voor wie thans wordt gestaakt, een ultimatnm van tweemaal vier en twintig uur gesteld. De vier patroons (die bi) het ioon-comité kwamen om te onderhandelen) eischten van ona dat vóór ©r onderhandelingen werden ge pleegd alle atakers het werk opnieuw zouden opvatten. Medeburgers t Dezen eigeh hebban wy moeten afwezen. Dat beteekende, dat wy de behaalde voordeelen zonder eenige vergoe ding zouden prijsgaven, aan de patroons den tijd laten om sieh volledig te wapenen, dan, onder de meest ongunstige omstandig heden, indien onze eiachen werden afgewezen, opnieuw den strijd aanvaarden. Wg zjjn tot overleg bereid, maar w| moeten ons hand haven in de eeua veroverde stelling. En nu nog een enkel woord. De patroons der gezamenlgfee Amaterdam sehe dagbladen hadden zich op hun eerewoord verbonden, bg het uitbreken van een stryd elkander te helpen. Dit was hun recht-, maar het reoht, de plicht was het van de gezellen der drukkerijen waar niet werd gestaakt, te weigeren hun kameraden in den rug aan te vallen, en het werk te verrichten dat door dezen op het oogenblik niet werd uitgevoerd.. Dit laatste achten wg, .zooala wg reeds vroeger schreven, begrijpelijk en verdedigbaar. Omtrent de voorafgaande bsweringen wach ten wg de mededeelingen of opmerkingen der tegenpartij. In een protest van den heer Ch. Boissevain, directeur-hoofdredacteur van het Hbld, waar niet gestaakt is, komt hef volgende voor „Wg hebben gepoogd iefcs bg te dragen om in de toekomst onrechtvaardige werkstakingen te voorkomen. Want nooit zullen er betere toestanden kunnen geboren worden, tenzy werkgevers ©n werklieden op elkander aan kunnen en ter goeder trouw overeenkomsten naleveD. Als werklieden beloofd hebben hun grieven en eischen steeds in de eerste plaats aan eens permanente commissie, samengesteld uit werk gevers en werklieden, te onderwerpen, dan moeten ze als rechtschapen mannen hun woord gestand doen. Dit heeft een deel der typografen niet gedaan. Hee ia het mogelfik ooit eenige overeen komst te sluiten als een der p&rfegeu zich het recht toekent die willekeurig te verbreken? Er is maar éan zedelijkheid, éen eerlijkheid, Wat zou de werkman zeggen van den werk gever, die zgn mannen bijeenriep en tot hen zeide: „Als ge nisf binnen 24 uur goedkeurt dat ik uw weekloon met twee gulden vermia- sr, dan zet ik u op straat De werkman, die dit veroordeelt, veroordeelt de typografen, die binnen 24 uur op Btsaffa van werkstaking verbooging van loon eischen." De staking duurt nog steeds voort. Op enkele drukker yen worden de zetma chines bediend door EngelBohe werklieden. Op de elflctrïsche drnkkerg werken, in plaats van 80 man, nu slechts 6. 2,Van het Nieuwsblad voor den Boekhandel is, wegens de staking, een buitengewoon nom- mer verschenen, gedrukt door middel van eene autografische handpers. UIT STAD EN PROVINCIE. In den slotzin van het stnkje over Cronjé en d© zijnen op St. Helena in ons vorig nommer, is hg vergissing een woordje „om" geplaatst. Die zin moest luiden Het comité alhier heeft zich gehaast Mevrouw Koopmans—De Wet heren snnïgen dank te betuigen en hoopt dat de bóeren- vrienden in ons midden deze waardige vrouw m helpen op de wgze, aangegeven door Consul-Generaal en meegedeeld in ons vorig nommer van 3 Mei, haar werk der liefde voorttezetten. Vermoedelijk Amerika te zal hg trachten zich naar Het getal der in 1899 voor rekening van ingezetenen van Brninisse uitgezaaide kers is 7.000.000 stuks, waarvaa 700.000 stuks voor den handel bekwaam geworden, zjjn verkocht. Het aantal tonnen mosselzaad daar uitge- sapid bedroeg in 1899 26.000 tonnen. De kosten waren daarvan gemiddeld 80 cent per ton en 140.000 tonnen mosselen werden ver zonden ad f 1.40 per ton gemiddelden prijs. Fabrieks- en handwerks- nijverheid. Aau den sergeant-onderwyzer H. C. Dek, vau het 2a bataljon, 3e regiment infanterie te Middelburg, is heden, op de gebruikeigke wgze, de bronzen medalje voor trouwen dienst uitgereikt. - Het Nederlandsch Zuid-Afrikaansch Fonds tot daadwerkelyken steun ontving van: I. H. te Westkapelle f 1.50, P. van H. te erooskerke f 1.50, J. vauG.te Poort vliet f 5, eu T. v. B. te T e r n e u z e n, col lecte zilveren bruiloft f 7.50. De gemeenteraad van Borssele be sloot een adres ven adhaasie te zenden aan het verzoek nit Goes om de Hoogere burger- >ol aldaar te verheffen tot eene Bykaschool. Behalve de Raad onderteekenden twaalf parti culiere personen het verzoekschrift. In die gemeente was een begin gemaakt met het inrichten van den oever tot kweekplaat» voor oesters, maar lang hebben de werkzaam heden niet geduurd. Het scheen dat de papie ren niet in orde waren. Volgens hef reglement van politie voor de polders in Zeeland moeten Gedeputeerde staten of het bestuur der water- keering gekend worden in alle ondernemingen die in verband staan met de instandhouding en verdediging van den oever en da zeewering. Op dit punt moet iets vergeten zgn. Donderdag reed de heer B., predikant by de Bed. Herv. gem. te Krabbendy ke,pes rfitnig naar Rilland. Bg hef paaseeren van eenige militaire wielrgders schrikten de paar den zoodanig dat zij op hol sloegen, De heer B., die uit het voertuig sprong, kwam in de sloot terecht en wondde zich ernstig aan hef hoofd. Hg werd bewusteloos In eene woning gedragen en ten spoedigste moest geneesb hulp worden ingeroepen. De koetsier co de andere inzittenden kwamen met den schrik vry. De geschorste ontvanger-griffier van het waterschap Waarde H. C. J. Dominions in ons vorig bericht werden, door verkeerde op gaaf, diens voorletters niet juist weergegeven wordt in het Politieblad gesignaleerd als iemand van 41 jaren, geboren te Kruiningen. HQ wordt verdacht zieb te hebben schuldig gemaakt in zgne qualiteit van ontvanger van verschillende polderbesturen aan verduistering van yrg aan- sieniykg geldsommen. Donderdagavond werd op een der bovenzalen van de sociëteit De Vergenoeging alhier eene vergadering gehouden van de leden der afdee liog Middelburg van de Vereeniging tot beo. van Fabrieksen Handtoerksnijverheid in Nederland, Als gewoonigk was de opkomst niet groot. Nadat de voorzitter, de heer Herman Say- ders, de vergadering had geopend en de notulen van de vorige vergadering waren gelezen en goedgekeurd, werd mededeeling gedaan van ingekomen stokken. Daaronder behoorde een Behvgven van heer C. A. Kouion, houdende bericht dat hg wegens ziekte, verplïeht is zgne betrekking bestuurslid eu secretaris neer te leggen en een brief van den heer D. G. Kröber Jr., kennisgevingjjdat hg, wegens vertrek naar e als bestuurslid en penningmeester ontslag nemen. De voorzitter dankte de beide heeren voor hetgeen a§ in bet belang der afdeeling gedaan hebben en in het bg zonder des heer Kröber. Hg sprak de hoop uit dat het dezeu in zgne nieuwe woonplaats zal welgaan en dat hg ook daar zich begteren zal de belangen ir vereeniging te bevorderen. Daarna werd door deu heer D. G. Kröber Jr. rekening en verantwoording gedaan van zgn gehouden beheer over 1899. De rekening, sluitende met een voordeelig saldo van f 63.46°, werd goedgekeurd. Vervolgens had de benoeming plaats van ree bestuursleden, noodig door de periodieke aftreding van den heer D. G. Kröber Jr. en door .de ontslagname van den heer C. A. Kouion. Benoemd werden de heeren mr J. J. Hejjoe met 7 stemmen, teg.» 1 op den heer E. M. Alberts, die met hem was aanbevolen, en Ant. Mes met 6 stemmen, tegen 2 op den mede aanbevolen heer C. A. Goethals. Da heer Heyse nam de benoeming aan; ter Mes zal van de benoeming worden ken nis gegeven. werd benoemd tot afgevaardigde ter vergadering de heer mr J. J. tot zgn plaatsvervanger de heer M. G. Roest. Met deze heeren was de heer P. Polet aanbevolen. Nog werd door den heer C. Boudewynse een interessant verslag uitgebracht omtrent het verhandelde ter 48a algemeene vergade ring, te Dordrecht gehouden. Alsnu was aan de orde de bespreking der punten van beschaving voor de aanstaande algemeene vergadering. Het eerste punt, waarvan hef eerste geüleal- te vroeger door Middelburg werd voorgesteld, luidt a. „De veiligheidswet bepaalt, dat het hoofd of bestuurder van een fabriek heeft te zorgen, dat zgne inrichting voldoet aan de eischen, die bg algemeenen maatregel van bestuur kunnen gestold worden ten aanzien van o. a. het voorkomen van brand. De veiligheidswet bepaalt tevens, dat bet toezicht op hare naleving wordt opgedragen aan de inspecteurs van den arbeid, aan welke inspecteurs ook wordt overgelaten [de bouw plannen te beoordeelen bg oprichting of uit breiding van fabrieken. Niettegenstaande de wet dus ten opzichte van brandgevaar iu fabrieken eene voldoende controle instelt en de porionen aanwijst, die te dien aanzien bevoegd zgn te oordeelen en voorschriften te geven, oefent de plaatseigke brandweer, althans in sommige gemeenten, een zelfde gezag uit. la behoud van een dergoigkan toestand gewenseht Zoo niet, zou het dan niet beter zgn, dat de beoordeeling, of brandgevaar in fabrieken aanwezig is (of zal zgn) wordt overgelaten aau de inspecteurs van den arbeid b. Welke bezwaren zgn er in te brengen tegen de hinderwet en hare toepassing sinds de veiligheidswet in werking is? Omtrent dit punt werd, bg monde vi heer mr J. J. Hegse, mede namens de M. C. Roest en Ant. Mes, een breed; rapport uitgebracht. Wanneer wg de concludes ervan zeer in 't kort samenvatten zgn het deze: a. de politieverordeningen, wat betreft de brandartikelen, vervallen door art. 6d der veiligheidswet ingevolge art. 151 dor ge meentewet l. niettegenstaande dit heeft bet gemeente bestuur nog groote macht door de hinderwet ast. 11». Wijziging der hinderwet en daardoor samen- ferengiag van toezicht op de uitvoering der hinder- en ie veiligheidswet, 't zg geheel, 't zy gedeeltelijk in handen van de inspecteurs van den arbeid, is wenschciyk. De voorzitter dankte de oommissie en in het bijzonder den rapporteur, voor haar rap port en opende de discussie daarover. Na zeer korte gedachtenwisseling nam de vergadering het rapport als dat der afdeeling over. Hat bestuur beeft nog getracht rapporten ontvangen 07er een ander punt van be- schrgving, luidende: Wat is de oorzaak, dat tal van machines, welke in ons land ruime toepassing vinden, zooals landbouwwerktuigen, machines voor hout- eu metaalbewerking en dergeiyken niet in oas land worden vervaardigd? Bestaat er mogelijkheid, dat hierin verandering komt? En nog omtrent deze vraag Km, de Nadariandsche Nijverheid, au er ge* octrooiwet bestaat, worden bevorderd door bat uitloven vau premiën voor belangrgke uit vindingen De heer Polak te Vlissingen zond daarom trent een preadvies in. Voor zoover wg uit de voorlezing daarvan konden opmaken had dit de strekking, invoe ring van een wet op de octrooien en proteetis aan te bevelen. De voorzitter meende dat, met de wetenschap hoe de afdeeling en ook de vereeniging denkt over eene octrooiwet, er wel eenig bezwaar bestaat om dit preadvies als het rapport der afdeeling over te nemen. Da vergadering bleek mat dat denkbeeld in te stemmen, terwyi de heer mr J. J. Hegse nog opmerkte dat de meeste uitvindingen door wetenBChappeiyke personen worden gedaan en door dezen toch algemeen bekend worden ge maakt; en worden zy gedaan door iaduatrteeten of aan industriëen verbonden personen, dezen beloond worden door het voordeal dat de direct ilaaghebbenden ervan trekken. Ook werd erop gewezen dat Nederland, omdat het de grondstoffen niet bezit, niet be hoort tot de landen waar groote hout of yzer- indu3trie wordt uitgeoefend en dat, zoo op dit gebied iets wordt uitgevonden, de uitvinder zich wendt tot da groote industrieel© centra's: Engeland, Amerika en Daitochiand. Het laatste punt van besohryving luidde Op de Hoogere Burgerscholen wordt ondsr- wgs gegeven in schoonsehry ven en boekhouden, Ware het niet gewenecht voor de opleiding van den aanstaanden industrieel en koopman, dat de stenographic als leervak werd opge nomen De voorzitter verklaarde dat hg gaarne de stenographic als leervak zou zien opgenomen, maas verzweeg daarbg niet dat bg het groot aantal vakken, dat aan de bedoelde echolen wordt onderwezen, het wel bezwaarlijk fce achten is dat aantal nog te vermeerderen. Ook de heer Hegse betwijfelde of, waar de stenographic niet alleen behoort fe worden onderwezen maar voortdurend beoefend, de teerlingen der H. B. S tyd genoog zouden hebben om van dat leervak vrucht te trekken. De hear C. Bouüewynza was van eene andere meeniog. Hg gaf in overweging deconoluasie over te nemen, die iu de afdeeling Den Haag is gesteld, nl. deze dat op de hoogere burger scholen bij de 49 en 5a klasse eene scheiding gemaakt werd tusschen hen die verder willen studeeren en hen die voor den handel moeten worden opgeleid. Na nog eenige discussie sprak de afdeeling zich uit dat de stenographic als leervak wel is aan te bevelen, maar bg de tegenwoordige inrichting der H. B. scholen niet is in te voeren. Een ander vraagpuntLigt het op dan weg onzer ver aenigieg, te bevorderen, dat plaatselijks onderzoekingen worden ingesteld naar de toe standen in de verschillende vakken van hand- werksny verheid? werd toestemmend beantwoord. Na nog eenige besprekingen van onder geschikt belang werd de vergadering gesloten. RECHTSZAKEN. Arrondmements-Bechtbank te Middelburg. Voor deze rechtbank had ziob heden te verantwoorden de 30jarige mandenmaker A. B, geboren te Stoppaldgk, wonende ie Hmtenisse, thans alhier gedetineerd, ter zake dat hg op 2 April jl in de herberg van P. Dhooge te Hulst, met het oogmerk van wederrechteigke toeëigening, heeft weggenomen een rywiel, toebahoqrende aan A. Cammaert. Ia deze zaak wareu zes getuigen gedag vaard, terwyi de heer mr J. A. Heyse, advo- kaat ts Middelburg, ambtshalve als verdediger aan dan beklaagde was toegevoegd. Door de getuigen werd verklaard dat Cam- maert 2 April zich bevond in de herberg by Dhooge. Bg had zgn fijts bg zich en zette die tegen esn tafeltj x Hg vorwgderde zich eesigea tyd en bevond toen hg terugkwam dat het rijwiel verdwenen was. De fiet3 is teruggevonden aehter een hout- myt, op vijf minuten afstanda van de woning don bekl., en getuigen hadden dezen in den namiddag van den 2on April, op een fiets gezeten, zien komen uit de richting van Halst De bekl. bekende de fi Êa uit de herberg nomen te hebben eu daarop huiswaarts te zijn gereden. Hg wilde vervolgeus de fijts weder naar Hulst terugbrengen, doch heeft dat aiat gedaan bg zag op den weg mengohsa aankomen eu zette daarom de fbts nabij eeu houtmyt aan deu weg. Da beklaagde verklaarde gehandeld te heb ban onder dan invloed vaa sterken drank. Hg wilde de fiets, die onbeheerd stond, even probeeren en nam haar daarom weg. Toen hg buiten da herberg was, begreep hg verkeerd gedaan te hebben en durfd8 het voertuig niet terugbrengen. De ambtenaar vaa het O. M. wees erop dat bijaa geen dsg omgaat waarop geen rywielen ontvreemd worden. Ia toet artikel gaat veel om en dat Is een reden dat een velocïpède makkelijk'fa van de hand te zetten. Spreker achtte het den beklaagde ten laste stegde wettig en overtuigend bawezen. Bovesdiea is bekl. iemand die stoelenmatter doch ook nu en dan ia rijwielen handelt, waardoor h§ esn gestolen fijts veel gemakke- Igker d&u eea ander kan aan den man brengen. Da ambtenaar wa3 dan ook overtuigd dat bekl., wanneer hg de kans veilig had gezien, het rgwiei zou hebben verkocht. Spreker vorderde ten slotte zgu schuldig ver klaring san diefstal en veroordeeling tot 6 maanden gevangenisstraf, met mindering van in ia voorloopige hechtenisdoorgebrachten tgd. De verdediger trachtte aaa te toonen dat bekl. don 2en April verkeerde oadjr don invloed van sterk m drank en dat hg de velo- eipèie niet wegnam om zich die toe te eigenen, maar eenvoudig om haar te beproeven, met de bedoeliag haar later terug te brengen daar ir hg haar voncl. Menschon ziende aanlso- i, verstopte hg da fiats achter een houtmyt. Hg wilde die den volgenden dag terugbrengen, maar kon dat voornemen niet uitvoeren omdat da fiets reeds gevonden was. Pleiter meende dat wèl hei wegnemen van het rijwiel vaststaat doch niet het oogmerk van wederrechteiyke toeëigening. Hy conoludserde dan ook tot vrgepraak. Na een korte re- en dupliek werd het onder zoek in deze siak gesloten en de uitspraak bepaald op heden over acht dagen. ONDERWIJS. Doos den gemeenteraad van S1 u i u ia aan msj. A. M. K:öher eervol onteleg verleend 1 Juli g., als oaderwyzereB aan school C (wgk Heille.) Akte-exasaeas ia Zeeland. Donderdag werden, zooals nog ia het grootste deel der oplaag van ons vorig nommer is medegedeeld, geëxamineerd 6 mannelijke oan- didatea. Geslaagd zijn allen ea wel de heeren: F. Th. van Putte uit AxalC. I. Serfé uit IJzen- dgfee J. L. Versprille uit Aarde»burgM. A. Naerebout uit Tholen; D. Griie uit Axel en W. van Hokken mb Scrooskerke. Vrye- ea ordeoefeningen der gy mnaatiek. Daarvoor slaagden 5 candidaten, nl. de haaeea: A. J. Mulder uit Break ana; P. A. ïn uit Honteni5se; Tü. A. Overtveid uit Schoondgke; A. Sriomé uit Breakers en A. F. Schucrmas uit Sr. Jansteea. Afgewezen werd 1 candidaat. KERKNIEUWST Door het kerkbestuur ia Zuid Holland is de heer W- K. C. Hage van W o 1 f a r t »- d y k tot het predikambt toegelaten. Tot predikant bg da Njd. Herv. gemeen te te 'a-Gïavenhage ia beroepen de heer Jonker, - predikant te Haarlem. VersGfiiiienae" Berichten. Te Rotterdam zal eerstdaaga een staal- gieterg iu werking treden. In die siad ecMjnt kaas te bestaan op een nieuwe beatuurscombiuatie van het oude tooneelgezelschsp Le G.aa Haspels. Alles draagt echter nog een voorloopig ka rakter. De leden van het zoo plotseling ont bonden gezelschap hebben besloten voor eigen tekening tot Pinksteren door te spelen. Een

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1