MIDDELRURGSCHE COURANT.
Dinsdag
1 Mei.
BUITENLAND.
N°. 102.
143e Jaargang.
1900.
Middelburg 30 April.
Eene werkstaking
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdag©®»
PrjjBj per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., J.—»
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 30 April 8 n. vm. 52 gr. 12 n. 57 gr.
BV. 4 u. 57 gr. F. Verw. zw. w., bew.
Agenten.
Te Zierïkzee: A. C. de Moon; te TholenW. A)
VAK NnnjwEHHonzBir.
Advertentign: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen Tan 1—7 regel» 1.50; elke regel meer 20 oont. Beolames 40 oent per regel
Groote letter» naar de plaat» die rij innemen.
Tot de plaatsing Tin advertentiëo <m reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel NBTerheid en Geldwezen, in uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAS Azn, N.Z. voorburgwal 266, Amsterdam.
i deze courant behoort een Bijvoegsel.
O'
zooais die nu in Amsterdam plaats heeft in
het typografen-vak, mag zeker wel oenig
heetea op een gebied, waarop wij in den
tegenwoordigen tijd al heel wat beleven.
Niet alleen de werklieden, maar zelfs de
patroons hebben den arbeid gestaakt; dat
wil dus zeggen; geen verdiensten voor tal
van gezinnen, zelfs van die wier hoofden
oorspronkelijk niet bij de bewoging waren
betrokken en die er zelfs liefst buiten zouden
blijveneen stagnatie, die nog lang hare
nawerking zal doen gevoelen, omdat daaruit
eene opeenstapeling van werk, vooral van
courautenwerk, voorkomt, die niet zoo spoedig
weer is weg te ruimen; een toestand, die
op de onderlinge verstandhouding tusschen
beide partijen stellig een nadeeligen invloed
zal uitoefenen voor het publiek een stil
stand, die zeer onaangenaam is en die het
allicht beweegt tot veranderingen, welke ten
nadeele van de patroons en daardoor van
zelf van de arbeiders is, terwijl niet zoo
spoedig de oude toestand wêer is hersteld.
Waarlijkzij, die deze dubbele staking
uitlokten, hebben eene zeer zware verant
woordelijkheid op zich geladen.
Eu zooals wij het gebeurde, de feiten,
die tot een en ander aanleiding gaven, tot
nn toe kannen overzien, is het ons onmo
gelijk voor die beweging der typographen
veel sympathie te gevoelen.
Wy zijn het volkomen eens met de in
het bijvoegsel voorkomende verklaring van
het centraal bestuur vau den Ned. Roomsch
Katholieken Volksbond dat „werkstaking een
recht is der arbeiders, mits zij, na mislukt
overleg met de patroons, om rechtvaardige
reden, met eerlijke middelen, met gegronde
hoop op succes en met volkomen vrijheid
tot arbeid voor anderen wordt aangewend."
Er moet voor de arbeiders ook een wettig
verweermiddel zija om zich te kunne® ver
zetten en aan hunne eiechcn kracht en
klem bij te zetten, wanneer zij bloot staan
aan onrechtvaardige bejegening, aan onthou-
ding van een billijk loon, of het slachtoffer
worden van ten hemel schreiende toestanden.
Hun blijft dan geen ander middel over
dan het werk neer te leggen en, gestennd
door hun onderlinge samenwerking en hunne
weerstaadskasaea, den strijd tegen de patroons
te aanvaarden.
Maar daartegenover staat ook het volle
recht van de patroons om als middel van
tegenweer zich solidair te verklaren, zich te
vereenigen, elkaar te steunen, opdat ook zij
niet ieder oogenblik blootstaan aan wille'
keurige handelingen en eischen van de zyde
van hnn personeel.
Patroons zijn geen heiligen 5 maar de werk'
lieden evenmin.
Bij beiden doet zich vaak het geval voor
dat zij, die het slechtst zyn voor hun ar
beiders, of dat de werklieden, die het minst
prestoeren of in hun vak alles behalve be
kwaam zijn, het hoogste woord voeren.
Daarom is het uiterst onvoorzichtig in
deze eenzijdig te zijn; en in 't algemeen,
zoowei aan de eene als aan de andere
steeds partt) te trekken tegen of voor, al:
naar gelang men arbeider of patroon is.
Elk geval moet op zich zelf beschouwd
Uit de tot nu toe afgelegde verklaringen
Is gebleken -ea w| brengen dit nog
hierbij onder de oogen onzer lezers,
al hielden wij hen ook reeds op de hoogte
van den loop der gebeurtenissen dat na
1894, het jaar waarin achtereenvolgens op
verschillende drukkerijen in Amsterdam
werkstaking plaats had, de geregelde g
van zaken weer was hersteld door eene ver-
hooging van het loon, die in overleg met
de werklieden.werd bepaald, en dat tevens in
overleg met hen was besloten, om eene com
missie te vormen, bestaande uit patroons en
vertegenwoordigers der typografische ver-
•enigingen te Amsterdam, met het doel om
pU« quaestieii die *jcb verder ik het vak
mochten voordoen, onderling te bespreken
en tot oplossing te brengen.
Deze commissie heeft sedert dien tijd
veel en met vrucht gewerkt. De verstand
houding tusschen patroons en werklieden
is gaandeweg beter geworden en de bespre
kingen in de commissie konden steeds op
welwillenden toon, en met waardeering van
elkanders inzichten, worden gevoerd.
Op aandrang der werklieden-leden van de
commissie, werd in 't einde van het vorig
jaar eene aanvulling voor de bestaande
loonregeling vastgesteld, die wederom eene
verhooging der loonen in zich sloot, waarbij
echter uitdrukkelijk van de zyde der pa
troons werd verklaard, dat wegens ver
schillende omstandigheden, die door de
werklieden werden erkend, voorshands van
eenigerlei verdere verhooging geen sprake
zon kunnen zijn.
Op 1 Januari van dit jaar trad deze
nieuwe regeling in werking.
Na dien tyd ontstond er bij ©enige ge
zellen ontevredenheid; en twee maanden
daarna werd zelfs eene afzonderlijke com
missie van eenige werklieden, buiten de
bestaande commissie, gevormd, die eischen
betreffende loon en arbeidsduur stelde,
waarvan tot dusver zelfs geen sprake was
geweest en die geheel afwijken van de voor
waarden, door de gezamenlijke werklieden
in 1895 op hun federatief congres aange
nomen.
Dit nieuwe comité nu heeft, na een Zondag
vóór acht dagen gehouden vergadering van
typographers, Dinsdag daaropvolgende aan
alle patroons in de graphische vakken te
Amsterdam een circulaire gezonden, waarin
bovengenoemde eischen nog verscherpt
werden geformuleerd en waarin op antwoord
werd aangedrongen vöor Woensdagavond
uur.
Door de afdeeling Amsterdam van den
Nederlandschen Drukkersbond is Woensdag
middag in een gecombineerde vergadering
met de uitgevers en directeuren der daar
ter stede verschijnende dag- en weekbladen
een antwoord vastgesteld.
In dat antwoord wezen de patroons er op,
dat de eischen, in de circulaire vervat, weer
belangrijk uitgebreider en ingrijpender zijn
dan die enkele weken geleden, mede namens
een zich noemend looncomité, aan de afdeeling
Amsterdam van den Ned. Drukkersbond
werden ingediend, en die niet voor inwilli
ging vatbaar werden verklaard.
Nadat ter bestemder tyd dit antwoord by
den secretaris van het z. g. looncomité was
ingekomen, werd voor tien drukkerijen eene
werkstaking geproclameerd, waardoor 400
man zonder werk waren. Alleen drie druk
kerijen, waarop volksbladen werden gedrukt,
willigden, hoewel ook noode en na een© korte
staking, 0. a. op het Volksdagbladin.
De patroons, die vóór dren tyd ook een
overeenkomst hadden gesloten om in zulke
gevallen elkaar te helpen, sloegen de handen
in elkaar en zy, die bij de beweging i
betrokken waren, wilden het werk
bladen, op wier drukkerijen gestaakt werd,
overnemen, doch het personeel verzette
zich daartegen.
En dientengevolge sloten de patroons
algemeen hunne drukkerijen.
Zoo is de toestand.
Er is dus gebleken dat de grieven der
typografen slechts eenige werkplaatsen gol
den en dat, bv. tegenover die van het
JHandelsblad enz», geen bezwaren bestonden
en er geen aanleiding was om ook daar het
werk neer te leggen. Ten minst© in het
©erst niet.
Dat de patroons de handen in elkaar
sloegen om op alle eventualiteiten voorbereid
te zijn, laat zich begrijpen j maar even
begrijpelijk is het, dat de zetters op de
zettery van het Ebld bezwaar maakten werk
te verrichten voor een blad, dat door de
stakers geboycot werd. Dat bracht hunner
zijds het begrip van solidariteit mee.
De grove, de groote fout schuilt hierin dat
zy, die deze beweging uitlokten, dit deden
zonder het daartoe aangewezen lichaam er
in te kennen.
Er was eenmaal een commissie van pa
troons en werklieden, die beider belangen
behartigde.
Welnu, die commissi© had men in den arm
moeten nemen. Haar hadden zij, die grieven
hadden ten opzichte van eenige patroons,
die moeten voorleggen.
Waren die gegrond gebleken, men had
dan ook den steun van die commissie, van
de daarin zittende patroons, tegen wie geen
grieven bestonden, verworven en men had
kans gehad dat langs geieidelyken weg de
bezwaren waren opgelost.
Nu nam men, door esn comité te stellen
tegenover de commissie, eene vijandige
houding aan. En men stelde bovendien
eischen, die, zoo kort na eene pas in 't leven
geroepen loonregeling, geen reden van be
staan hadden, ja zelfs zeer onpractiseh
mochten heefen.
Aan den anderen kant dient ook gevraagd
of de patroons, toen zij den maatregel van
tegenweer namen, daarin gekend hebben
het bedoelde, als van zelf daartoe aange
wezen lichaam. Deden zij dit niet, dan
begingen zy daarin ook een fout.
Zoodra er eenmaal eenedoor
beide part ij en gekozen commis
sie is, moet men zich daaraan houden.
Voldoen de daarin zittende vertegenwoordi
gers niet, dan is de eenige weg dat men
hun het verleende mandaat ontneme en an
deren in hunne plaats stelle.
Op de wijze, zooals nu oorspronkelijk
door eenige typografen is gehandeld, is
geen samenwerking mogelijk; is het beslist
ondoenlijk voor patroons en werklieden
overleg te plegen.
Want wie waarborgt den eersten dat
stelt zy treden in de nu gestelde voor
waarden morgen aan den dag wêer niet
een looncomité in 't leven worde geroepen
dat weêr nieuwe, hoo;;ere eischen stelt
Op die wijze bljjft steeds alles op losse
schroeven staan.
De kalme, verstandige werkman zal zelf'
moeten bekennen, dat dit een onhoudbare
toestand wordt.
Wij willen daarom hopen dat da bij de
beweging betrokken typografen, die zich over
't geheel steeds doden kennen van eene
gunstige zijde door hun practischen blik en
hun bezadigde houding, het onverstandige
van de door eenigea ditmaal aangenomen
houding zullen inzien en dat deide partijen
spoedig zullen terugkomen van den nu in
geslagen weg.
Tal van belangen en personen worden
nu geschaad, noodeloos, nutteloos en onrecht
vaardig.
Wat nu al gebeurd is, blijft toch al diep
te betreuren, want de huidige beweging,
zelfa al eindigt zij op dit oogenblik, zal
stellig, zooals wy opmerkten, een nadeeligen
invloed uitoefenen op de onderling© verhou
ding tusschen patroon en werkman.
Er is nu al wantrouwen gezaaid; de
patroon moet steeds op zyn qui-vive zija, nu
hij de waarborgen mist dat men zich zal
houden aan eens gemaakte afspraken
zyne belangen opdraagt aan anderen dan
m, die men na overleg koos tot
pleitbezorgers.
Dat is een der treurigste zijden van de
beweging, die zulke ver strekkende gevol
gen heeft.
Wie zullen thans by beide partQen,
de wijze mannen zijn, die tact en overleg
bezitten om die beweging te doen eindigen
zonder de bittere naweeën voor het vervolg,
en om tevens voor de toekomst dergelyke
handelingen onmogelijk te maken 1
Zou dit ook eene dankbare taak kunnen
zyn voor de te Amsterdam ook voor het
drukkersvak bestaande Kamer van arbeid
UIT STAD EM mOVlNClË.
Morgen, Dinsdag 1 Mei, treedt op de
spoorwegen de zomerdienst in werking. Onze
gabruikeljjke opgaaf ia daarmee ia overeen
stemming gebracht.
Er zija de volgende verandering gebraohtin
de dienstregeling op de Zeenwsohe Ijjn:
Van Ylusingen vertrekt de mailtrein naar
Botterdam en Amsterdam 13 minuten later, d. i.
'0 morgeus 5.44. De trein, die tot das ver 's morgens
te 5.45 ait Vliosingen vertrok, gaat 32 minuten
later, do morgeu-sneltrein 7 minuten later. De
trein, die toe dusver te 3.40 '0 imtódag.» vertrok,
gaat voortaan Je 4.30. De m&iitreia,^ carrés-
pandoerende op de d&gboot, vervoert in het
vervolg nitslaitend reizigers meegekomen met
de aansluitende boot uit Engeland; dese trein
vertrekt te 6.45 's namiddags. De avond snel
trein, tot dusver te 5 uur vertrekkende, gaat
in het vervolg te 7.13 uit Ylissingen. De trein,
die tot dusver te 6.20 'a namiddags uit Ylis
singen vertrok, zal te 7.35 van daar vertrekken.
De treinen naar Vlissingen blijven in hoofd
zaak onveranderdslechts komt de trein van
314 '0 namiddags voortaan 9 minuten later te
Vlissingen en veranderen twee der avondmail-
treinen enkele minuten.
By de veldbataljons van het Se regiment
infanterie komen dit jaar de lichtingen 1896 en
1897 tegelijk voor herhalingsoefeningen onder
de wapenen, en wel van 20 Augustus tot 18
September a. a.
Op het terrein achter de meelfabriek
alhier werd Zondag middag een wedstrijd
gespeeld tusuohen Olympia I uit onze stad en een
gecombineerd elftal nat de vereenigingun Olym
pia II van hier en, K M. Jf. uit Ylissingen.
Deze wedstryd, die niet met het ware vuur
werd gespeeld, werd door Olympia /gewonnen
met 6—0 punten.
Ecgelijk was de bonding der straatjeugd,
die er zich op toelegde anderen zooveel moge-
lijk te hinderen en te sarren, waardoor de
de spelers zelfs verplicht werden hot spel een
oogenblik te staken.
Een Ijzeren geldtrommel, Zaterdag jl. in
het kanaaltuBschen YHasiagen en Sou
burg opgevisctet, is herkend als die, welke
op 't laatst van December van 't vorige jaar,
inhoudende ongeveer f 400.uit hot expe
ditie bureau van de maatsohappy Zeeland is
verdwenen. Natuurlijk, waa dat geld nu niet
meer aanwezig.
Heden middag omstreeks twaalf uur ge
raakte op den wissel by Souburg een losse
machine van de stoomtram uit de rails. De
passagiers, die daar omstreeks een uur van
beide zijden aankwamen, moesten overstappen
en werden zoowel naar Middelburg als naar
Vlissingen met een andere machine vervoerd.
In het afgeioopen wiuterseisoen zgia nis
de volktbibiiotheek der leeaverweniging Lees
lust te Aagtekerke aan 31 lezer s, waar
onder 11 leden, 558 boeken ter lezing uitge
geven. Genoemde bibliotheek telt thans 465
boekdeelen, terwijl bovendien elke week aan
de leden eene portefeuille met eenige goede
tydaehiften ter lozing wordt rondgezonden.
Heden middag is te M e 1 i s k e r k e de
ongeveer 40jarige landbouwer L D», vermoe
delijk dooraien fa ij een toeval kreeg, terwijl
bezig was damhekkeu op zyne weide te
plaatsen, te water geraakt en verdronken.
Uit I e r s e k e sourijtc man ons
Het mag wei vreemd heuten, dat alhier het
centrum der oeatereultBur, nooit soa opziener
der visBdheryen gestationeerd is geweest. Op
heshaaid verzoek zal daar met 1 Juni ein
daiijk verandering in komeu.
Er is hier nader bericht uit Transvaal ont
vangen omtrent onzen vroegereu dorpsgenoot,
den heer A. WiUemaau, die als vermist waa
opgegeven. Hij kvram iacer voor op een
tweede IQatt van gevangenen.
Uit Zierikzee sohryft men ons
Het verslag onzer JVm»-spaarbank van het
vorige jaar getuigt weder van grooten bloei
en toenemende belangstelling. Er hadden
gedurende dat jaar 2983 inlagen en 1214 uit-
oetalingen plaats.
De inlagen beiiepen te zamen f 251.492.05,
de uitbetalingen bedroegen f 170.712.35', zoo
dat meer werd ingebraoht dan teruggehaald
t 80.779.69'.
De inlagen waren verdeeld alsvan beneden
f 1 113van f 1 tot beneden f 10 820van
t 10 tot f 100 1412van f 100 tot t 1000
600 5 en van f 1000 en houger 38sai
2983.
Aan rente werd bggeschreven f 23989.48.
De reute bedraagt 3 percent van elke t 2 en
veelvouden daarvan.
Op het einde des jaars had het kapitaal der
bank eene waarde van t 955.502.97', terwyi
inleggers slechte verschuldigd wa»
f 881.528.63; zoodat de reserve bedraog
t 73.914.29'.
Het getal inleggers wao toen tot 3250 ver
meerderd, alsbeueden f 148van t 1 tot
tieneden f 10 215van 110 f 100 1169 5 vau
r 100 t 10001642en van 1000 eu hooger
176; samen 3250.
Met den man, wien Woensdag ep bet
tram-emplacement te Brouwershaven
zulk een ernstig ongeluk overkwam, is hei.
uatac afgeloopen dau de eerste geruchten meld
den. Hg is niet overledenmaar integendeel
herstellende.
UitTernensen.
Ia de heden (Maandag) gehouden raadsver
gadering werd het nieuw benoemde lid, de
heer J. A, de Jonge, geïnstalleerd.
Op een veizook der «poorwegRasMippy
-Terneuzen, om subsidie voor het
van twee privaten op het spoorweg
ten dienste der bootwerkers enz., werd
beschikt en f 100 toegestaan. Reeds
raadsbesluit va® 8 Oct. '98 was f 100 aan
geboden (de direetie vroeg toen een derde
der op 900 francs geraamde kosten), dooh de
maatsohappy had sedert niets meer van ziek
doen hooren.
Nog werd besloten tot verzekering tegen
invaliditeit en ongelukken van de gemeente
politie en gemeente-arbeiders. Burgemeester
en wethouders werden gemachtigd een contrast
te «luiten met de maatsohappy, die de aan-
nemeiykste voorwaarden zal 8
De Noorscho bark John Wesley blgfeo by
het op strand zetten veel avery te neuben
bekomen; achtersteven en roer zyn bescha
digd. Het schip is zóo lek, dat men van hét
uitpompen van 't water heeft afgezien en het
schip, naar men verneemt, naar Antwerpen
zal worden c
Algemeen Overzicht.
't Werd bijtend door de Engelscbe Made®
dat net Driemanschap te 'a-Graven°
zat. In 't heeft er waarlijk iets
van of het zoo is. Eerst Donderdag verlaten
ons land, om zich in te schepen naar
de Vereenigde State®. Een Daituch blad be
weert, dat onze minister van buitenlandsohe
zaken nog een vruohtelooze poging by de
Mogendheden heeft gedaan, om toegang voor
de heeren te verwerven. Maar van «bezijden
waa een weigerend antwoord ontvangen.
Europa heeft wel wat anders te doen, dan
zich om kleine volaen te bekommeren.
De vorige week heeft men een oogenbük
tatters gelooid, en werkoiyk het gerucn.»
spreia, d«i de Mogendheden iets zounea no au.
De Italiaansohe Stampa hooit beweerd, dat
keizer Frans Jozef zien het bezoek aan Berlijn
zou ten nutte maken, om het initiatief tot een
vriendschappelijke bemiddeling tusschen Trans
vaal, Yryetaat en Engeland te nemen.
Op zichzeive zou die niet zoo de aandacht
tuben getrokken, als niet tegeiyk de Weener
Reiohswehr iets dergelfiks had gemold, maar
geloof vond het niet.
Op deze wijze biyven er voor do Boeren
slechts twee kansen over: een bemiddeling in
de Ycreenigde Staten en de dood van koningin
Victoria. Want meer en meer blykt dat het
vooral deze nn Sljange vrouw ia, die door
familiebetrekkingen de mogendheden verlamt,
en Duiuchland en Rusland bindt. Reeds nu
is bepaald, dat de beide groote kleinzonen,
Wilhelm en Nicolaas, in den nazomer en den
ïierfat aan gruotmoeder hun hulde znllen komen
En zoolang deze toestand voortduurt,
koningin Victoria voor de vorsten een
even heilig persoon ie sub voor Chamberlain,
verandering ju d@ onderlinge pwritso
te wachten.
Dat de Csaar zelfs een grooten atrfid beeft
■traden, om voor alles de grootmoeder
iuer vrouw te kunnen eerbiedigen, is bekend.
De krachtige militaire party ten Hove wil
niets liever uan ecu groote afrekening mot
De pers laat zieh niet anders uit
en zoo is het gevolg, dat feit al yk hot
geheeie Raasisohe volk niets liever wil dan
op Eugeiand los te trekken.
Slechts in éen land verwacht men in deze
nog iets van Rusland en wel te Konstenti-
nopel. De correBpotdent van de Haari. Crt
alaaar Bchïijtt nl
„Wat een Raaoischa opmarseh naar Herat
betreft, men acht dien in onze rogeeringskrin-
gen nog altijd waarschyniyk, hoewel man niet
kan voorzien of die nog dit jaar zal plaats
hebben. Het is mogeiyk dat een annexatie
van Transvaal en Oranje Yrjjstaat door Enge
land eene annexztie, waarbij Rnaiaud zich
niet zou kannen neerleggen het voorwend
sel z»i zija tot ©eu© decgelyko bewegiog, m
waartegen Eugeland ctch m »y» tegenwoor
dige positie mueilyk zon kunnen verzotten."
Aan dezelfde correepoddentie ontleoueu wy
nog dat men daar veel gewicht hecht san het
oezoek, dat keisor Franz Joseph aan Bar lijn
zal bresgen.
Men biyft daar bevreesd voor een toenade
ring tusBChen Rasiand en Boeigarye, gepaard
een verzwakking van de Raaeuch-Oo»ten-
entente, die ia de dagen van den
Creta-opstand tot stand kwam.
Op zioh zelf hechten wy niet veel waarde
aan deze beschouwingen, sedert gebleken i.,
dat alle politieke aotia in Enropa is verlamd.
Maar «ie het plan heeft baauau de samou-
komat der beide keizere een politieke gebeur
tenis te doen zy®, dan hebben anderen daa?
op aardige wjjie m plokje yqor
