BUITENLAND,
LAATSTE BERICHTE»
De oorlog in Zuid-Afrika.
De voorziening van hefc bnitensluishootd
werd met goed gevolg voltooid. De werken
werden toen aangevangen in de kleine sohnt-
kolk en langs den muur tnssehen de beide
kolken. De scheepvaart door de kleine alnis
was daartoe bijna voortdurend gestremd van at
30 September.
Ook in 1899 bleef de toegang tot de buiten
haven te Veere in voldoenden staat, zonder
dat baggerwerken noodig waren.
Omtrent de gemeente-gasfabriek valt te ver
melden dat het gasverbruik in 1899 na de da
lingen in vorige jaren nu weer iets toenam,
nL met ongeveer 3/j# peroent; het bedroeg
evenals ten vorigen jure de straatverlichting
buiten rekening latende 693250 M3 tegen
691022 M3 in 1898. Het aantal gas verbruikers
zonder muntgasmeters werd 954 tegen 923 in
1898; met muntgasmeters was het aantal 221
tegen 169 in 1898. De muntgasmeters wezen
een totaal gasverbruik aan van 42149 Al1
tegen 33522 M* in 1898.
De lichtsterkte werd gemiddeld opgegeven
als 14,58 EDgelsche Standaard kaarsen (tegen
15,05 in 1898), z8 werd weder gemeten met
den Improved Standard Letheby's Bunsen
Photometer.
De sterkte van het vaste personeel der
fabriek bleef onveranderd.
Omtrent den toestand der gemeente-duin
waterleiding kan het volgende worden mede
gedeeld
de lengte der bnizenloiding was 19646 M.
op 31 December 1899 en is alzoo met 200 M.
toegenomen
het aantal aangesloten perceelen bedroeg
1985 op 31 December 1899, alzoo 130 meer
dan op 31 December 1898.
Onder de 1985 perceelen ontvingen 1776
water by abonnement en 209 over den meter.
Hat opgepompte water was 164.955 Ms, tegen
185.485 M* in 1898.
De stoom walzenmeelt&briek der firma wed.
J. H. C. Kakebeeke Ga. heeft een vermalings-
capieiteit van rnim 1600 H. L. graan per dag;
er werden in 1899 aangevoerd 30.629.000 kilo's
tarwe en vermalen 29.450.580 kilo's.
Het aantal arbeiders bedroeg 59 op 31
Dec. 1899 (allen boven de 16 jaar.)
De afzet van de fabriek van Vitrite en
koperen voorwerpen The Vitrite Works was
in 1899 weder vooruitgaande.
De landen, waarheen zy bare artikelen ver-
■ond, warenEngeland, Nederland, Dnitseh
land, Frankryk, Ooatenryk-Hongarye, Italië en
Zwitserland.
Om alle orders te knnnen uitvoeren werden
nog eenige machines bygeplaatst en een derde
glasoven in gebrnik genomen.
Het aantal vaste werklieden steeg tot 102 op
31 Deo.1899, waaronder 20 beneden 16 jaar.
Aangaande de atoomhoutzageryen en soha-
very in den molen de Snelheid der firma Den
Bouwmeester, Borsins en Van der Leyé, kan
weder worden vermeld dat deze geregeld werk
hadden. Het aantal werklieden bleef stationair.
Op de scheepstimmerwerf de Volharding
tevens inrichting tot het herstellen van stoom-
en andere werktnigen alsmede otoomhont-
zagerij en sohavery van de firma Den Bouw
meester, Boraius en Van der Leyé was geregeld
werk in de hontafdeeling, daoh niet in die
van scheepsbouw oi herstellen van werktuigen.
De stoombontzagery en sohavery de Nijver
heid van de firma 1. de Broekert Go. had
in 4899 steeds drnk werk. Aangevoerd wer
den: te Middelburg met een tweemastechoener
en een stoomschip gezaagd hont uit Fredrik-
■tad, met stoomschepen via Dordrecht vier
partyea balken ait Riga en met beurtschippers
en vraohtgoederenbooten versohiliende partyen
bont uit Holland.
Een brik, iu het najaar van Frederikstad
afgevaren met eene lading gezaagd hont naar
Middelburg kon, zwaar lek geworden op zee,
de reis niet voortzetten en heeft de lading in
Hoorwegen weer moeten lossen. Ook in Zie-
rikzee (filiaal) was steeds drnk werk, en werd
een tweemaatachoener gezaagd hont nit Fre
derikstad aangevoerd.
Op 31 December 1899 bedroeg het aantal
werklieden 28, waarvan 2 beneden de 16jaar.
Wordt vervolgd.)
Verkoopingen en Verpachtingen inZeeland.
Datum Plaats. Voorwerpen. Informatiën.
SS April Arnemniden Huis, Tak.
29/31Middelburg, Soboenwerk, Notarishuis.
1 Mei Zierikzee, Meubelen, Franse.
Akte-examens in Zeeland.
Heden werden geëxamineerd 6 mannelijke
oandidaten.
Geslaagd zfja de hoeren: W. B.Nooteboom,
M. A. Romyn, H. J. Voeren, allen nit Middel
burg, H. P. A. J. Buy», uit Arnemniden, E.
A. Bnysse, nit Slnis.
Afgewezen werd 1 candidaat.
Vrye- en ordeoefeningen der
gymnastiek.
Daarvoor slaagden alle 3 de oandidaten,
nl. de heerenE. F. van de Bilt, nit Axel
J. I. de Hnlln, J. W. Leenhonts, de beide
laatsten nit Breskens.
'a-Gravenhage, By de namens het voot-
loopig oomite der stichting Oranje Nassau-
Oord gehouden aanbesteding voor het bonwen
van een sanatorinm was, van de 40 inaohry-
vingi-billetten, het laagste dat van den heer
J. H. Bannink te Nymegen voor t 145.000.
De hoogste inschrijving bedroeg f 248.200.
Een biljet voor 159.880 van den heer Wegerif te
Apeldoorn werd als een vergissing beschouwd.
De Znid-Afrikaanscbe deputatie is voorne
mens de drie eerstvolgende dagen nog in de
residentie te biyven en vóór haar vertrek
Amsterdam te bezoeken,
Amsterdam, 27 April. De Koninginnen
brachten beden voormiddag bezoeken aan de
Amsterd. Huishoud school naby het Vondel
park en aan de fabriek van verbandatoffen
aan de Weesperzyde, en na den middag aan
de Nederl. fabriek van werktnigen en spoorweg-
materieel en deden daarna een boottochtje
waarbij de havenwerken en de handels-inrich
tingen alsmede het nieuwe gemeenteïijke
Entrepot werden bezichtigd. Overal werden
3H. MM. door de bestaren ontvangenoveral
werden bouquetten aangebodenoveral werd
door HH. MM. groote belangstelling aan den
dag gelegd voor hetgeen te zien werd ge
geven.
Op de Ned. Fabriek van werktuigen werd
in de gietery het boninkiyk wapen ten a&n-
schouwe der Koninginnen gegoten en werd
een locomotief met eigen stoom op het terrein
beproefd.
Verder bezichtigden de Koninginnen een
smeltery, waarin oude Indische koperen pas
munt, aan den omloop onttrokken, werd
gesmolten.
WERKSTAKING OP DE AMSTER-
DAMSCHE DRUKKERIJEN.
Heden ochtend meldde men ons nit Amster
dam
De beweging onder de typografen hier ter
stede heeft dezen ochtend tot een werkstaking
op een aantal werkplaatsen geleid. Gestaakt
is by de firma's Ellerman Harms Go, Holdert
Co, De Hoever Kröber en Bakels, de Elec-
trische, Lndwig Go, Vas Diaz, Senefelder,
Veldhnyzen Co en Beer Go.
Later werd ook bet werk gestaakt by
bet Hbld, zoodat dit vermoedciyk sleohta met
een half blad zal knnnen verschynen.
In den namiddag meldde men ons nog
Het looncomité bericht, dat op de drukkenen
van Hel Volksdagblad, van Het Volk en op
Excelsior de eischen zijn ingewilligd en dat
de drnkkery van den Algemeens Nederl.
Diamantwerkersbond in den arbeidsdag van 8
aar toestemde.
(Voor zoover wy knnnen nagaan, staan dus,
behalve de genoemde bladen, alleen nog het
N. v. d. D., de Amsterd. Crt. en het N. v. N.
buiten de beweging.)
Van de werkstakende typografen loopen
rnim 400 man op straat. Zeer velen verge
zelden de afgeloste eerewacht van het 7e reg.
en de optrekkende wacht der mariniers.
Volgens een later beiioht vaardigden de
vereenigde drnkkerspatroons heden een mani
fest uit, waarin nadrnkkeiyk wordt verklaard
zich verbonden te hebben tot een ernstig
verzet tegen den toeleg van bet looncomité,
dat, met terzydestelling der bestaande com
missie van patroons en vertegenwoordigers der
typografische vereenigingen, een vyandige
honding aannam, welke nit deze staking bUjkt.
De partieele staking aan bet Handelsblad
is enkel daarvan het gevolg, dat de gezellen
weigeren oopy voor een ander blad te zetten.
De Standaard, anders ter. drnkkery van De
Hoever Kröber en Bakels, wordt by Roeloffzeu
en Hübner gedrukt, waar biykbaar geen ge
vaar ia.
Londen 27 April. De avondbladen melden
dat er aanleiding bestaat te vermoeden dat
de brand te Ottowa door brandstichting is
ontstaan, waarschyniyk door de Fenians.
Het vuur brak op drie plaateen togeiyk nit.
Di oorlog ln Zold-Atrlki.
KImbérley, 26 April (Daily Telegraph). De
üfdeeiingen van de diviaie-Hunter komen
dageiyks uit Natal hier aan. Lord Methuen
staat nog tegenover den vyand by Boshof.
De Boeren zjjn gezien halfweg Boshof en
Kimberley, dooh de gemeenschap met deze
plaats is nog open.
Elandslsagte, 26 April. Do vysnd bracht
in den sfgeloopen nacht een nieuw kanon in
stelling op de henvels tegenover het Britscbe
front. De Britsohe stelling wordt nn door drie
kanonnen beheerseht. De Boeren vertrouwen
er op, dat het Britsohe gesohntvBar hun
kanonnen niet zal kannen raken, wegens de
goede wyze van ingraving van het emplacement.
Volgens ingekomen Kaffarberichten zijn van
da Biggarsbergen nog meer Boeren afgedaald
om de bier opgestelde waeht te versterken.
Lorenzo Marques. 25 April (Times). De
Oironde bracht o. a. 100 Fransehe werklieden
van de fabrieken van Crenzot aan.
H E R IJ K
De herijk der maten en gewichten heeft
plaats in de navolgende gemeenten en op den
tyd daarbij vermeld
Tholen 28 en 30 April.
Poortvliet 1 MeL
Scberpenisse 2 Mei.
St. Maartensdyk 3 en 4 Mei.
Zierikzee, ook voor Kerkwerve, 11, 12, 13,
14, 15,16, 18, 19, 20, 21 en 22 Jnni.
Brouwershaven, ook voor Duivendijke, 2 en
3 Jnli.
Zonnemaire 4 Jnli des voormiddags.
Noordgonwe 4 Jnli des namiddags.
DreiBobor 5 Jnli.
Elkexzee 6 Juli des voormiddags.
Ellemeet 6 Juli des namiddags.
Henesse 7 Jnli des voormiddags.
Noordwelle, ook voor Serooskerke (Schouwen),
7 Juli des namiddags.
De Middelbwgsche courant wordt 's avonds
te seven nur in Vlissingen uitgegeven,
Dageljjka worden, tegen twee galden
per kwartaal, abonnementen aangenomen
door don agont O. H. J. DE TBY MEST»
DASH aldaar,
Algemeen Overzicht.
Voor de derde maal tydena den oorlog heeft
het parlement zyn zittingen hervat, en dat
zeker riet onder fraaie vooruitzichten. Op hetr
oorlogstooneel was wel een klein voordeel be
haald. Maar zelfs de Eogeleohe bladen aebten
het beter het gewieht van de operaties, althans
de gevolgen ervan, niet te overschatten.
Velen zouden W8nsehen, dat deze byeenkomst
de laatste is en dat het parlement nn maar
ontbo den werd, ten minste over eenige
maanden. Maar het schynt dat de regeeriug
alleen tot dien maatregel wil overgaan, als
bet volk in den roes eener overwinning ver
keert, zoodat bv.de verkiezingen plaats hebben
onder den indruk van'het doen wapperen der
Onion Jack te Pretoria, of liever nog in de
dagen dat het zegevierende leger in Engeland
terugkeert en in de straten de vaandels doet
wapperen, die nooit het oorlogsterrein hebben
gezien. Dan stemt alles Kakhi, en dan'krygt
Engeland een regeering die alles kan doen,
wetende dat zy staat voor een Kamer, gesproten
uit de gevaariykste hartstochten en nit de
slechtste eigenschappen van het Angelsak
sische ras.
Ia andere landen zouden wellicht de meer
beschaafde kringen een tegenwicht bieden-
Maar in Engeland zyn die kringen al niet
beter dan de rest. Dat is b.v. gebleken by
het dolhuis werk,nade bevrijding van Ladysmitb.
Eu daarby komt, dat in alle kringen de
reeds zoo boog gestegen eigenwaan nog toe
neemt, nu het Eugelsche volk alle staats
hoofden der wereld in eerbiedige bewondering
zich buigen voor Engelands troon.
Niets werkt meer mede om de Engelschen
te sty ven dan de biyken van belangstelling,
welke de koningin nit alle deeien der wereld
heeft ontvacgen; niets doet de Engelsohen
kraohtiger gelooven in hun recht op de op-
perheersehappy in Znid-Afrika, dan het feit
dat alle landen der onde en der nieuwe wereld
medewerken om die heerschappij te handhaven.
En niemand die tot de logische slotsom komt,
dat een opper heer schappij, die met zoo bui
tengewone middelen, met don steun van alle
kolonies en van alle neutrale landen moet
worden gehandhaafd, geen heerschappy is.
Het sterkste bewys voor de medewerking,
welke Engeland overal ondervindt, is wel bet
volgende
Ia Argentinië was de uitvoer van levende
dieren verboden. Maar op verzoek van den
Engelsehen gezant zyn paarden van dit verbod
uitgezonderd. Aardig toch, die repnblikeinsohe
solidariteit 1
Voor de werkeiyke solidariteit der vorsten
zyn dengdeiyke bewijzen.
Het staat nu vast, dat ook grootvorst
Gonstantyn naar Berlijn komt tot bywoninig
der feesten en om den jarigen prins de in
signes van de orde van St. André te brengen.
Wat zal men nn te Beriyn doen Zal de
versiering een beslist Daitseh-Oostenrykseh
karakter biy ven dragen, nn de Engelsohe, Hns
aisohe en Italiaansohe vorstenhuizen ook op
het feest komen.
Natuurlijk dat nog steeds allerlei beschou
wingen aau de komst van den keizer worden
vastgeknoopt. Maar na al het gebeurde kan
meu er zeker van zyn, dat niets byzonders zal
voorvallen.
De lafheid der groote mogendheden, eniran
zoogenoemde vredelievendheid, zyn zoo groot
dat zy geen enkel vraagstuk flink onder de
oogan durven zien, geen enkelen stap durven
doen om de gevaren voor den Enropeeschen
vrede nit den weg te roimen, en het winst
rekenen, als de stryd maar tot morgen wordt
verplaatst, en daardoor wat kans komt dat
het wel weer overmorgen zal worden.
Beknopte fflededeelingen.
De Belgische Kamer heeft Donderdag
net Congó-debat ten einde gebracht. Lorand
stelde een motie, waarin de Kamer uitsprak
van de regeering voldoende inlichtingen te
verwachten en msdedeeling van de maatregelen
tot voorkoming eener herhaling van hande
lingen, die een schande zyn jegens de mensen
hsid en de beschaving. Maar de eenvoudige
orde van den dag werd by zuivere partystem
ming aangenomon.
Boohefort deelt mede, dat de Fransehe
Joden 30 miljoen francs ter beschikking van
prins Victor hebben gesteld. Deze vroeg eeni-
gen bedenktyd en kwam toen tot de slotsom
dat de tyd nog niet gekomen was voor de
Boaapartisten. Andere bladen van dezelfde
richting geven uitvoerige byzonderheden over
het plan voor de in het najaar te hervatten
Drcyfus-oampagne.
Toen Méline de vorige week te Remire-
mont een rede hield, werd een der aanwezigen
wegens verstoring der orde nit de zaal ver-
wyderd. 's Mans misdryf bestond daarin, dat
hy een bepaald gedeelte van de rede had be
antwoord met den kreetVive Loübetl
Koningin Victoria heeft zich Donderdag
te Kingston ingescheept onder het balderen
van het geschut. Een groote overwinning
heeft H. M. niet in Ierland knnnen vieren.
Door den dood van zyn vader is de mar
kies van Lorne hertog van Argyll en daardoor
lid van het Hoogerhuis geworden. Te Man
chester is nu een vacature in het Lagerhuis;
tot 1895 werd daar met een steeds dalende
meerderheid een liberaal gekozen tot eindeiyk
in 1895 de conservatief Lorne een meerderheid
van 78 stemmen op zich vereenigde.
Over de auaientie van graaf en gravin
Lonyay by den paus is niets uitgelekt. Alleen
bleek de prinses zeer voldaan.
De te Madrid verschijnende Liberal deelt
mede, dat de ministerraad den minister van
financiën gemachtigd heeft afgevaardigden te
benoemen, om in bet bniteniand by de buiton-
landsche fondsenhouders stappen te doen ter
verkryging van een reductie van de rente.
Generaal Otis meldt dat van 15 tot 17
April 333 Pbilippino's zyn gesneuveld.
Den Boeren wordt toch niets gespaard
Nauwelijks was met reusachtige inspanning
te Johannesburg een groote artillerie-inrichting
tot stand gebracht, waarin, met behulp van
kostbare werktnigen, door uit den vreemde ont
boden werklieden in de behoefte aan krygs-
materiaal werd voorzien, of een groote ont
ploffing berooft de republiek van dezen grooten
steun.
Natnnriyk dat de eerste neiging is, om een
kwaadwillige band te zoeken, waartegenover
natnnrlijk staat de kans, dat bij het dag en
nacht doorwerken, door lieden die gewend zijn
met gevaariyke stoffen om te gaan, allicht
eens een voorzorgsmaatregel wordt verzuimd,
zoodat onvoorzichtigheid zeker niet is uitge
sloten.
Maar twee gronden voor verdenking bestaan.
Op betzelfde oogenblik dat de ramp plaats
had meldde Daily Mail dat de post der Boeren
te Komatipoort versterkt is, nadat toevallig
een samenzwering ontdekt was om de spoor
brug met dynamiet in de lucht te laten
vliegen. Het gerncht van een geheimzinnig
plan tot overrompeling door de Engelschen
heeft de Boeren, die de omliggende hoogten
bezet houden, genoopt om alle toegangen tot
de brug met yzerdraadvereperringen af te
sluiten.
Een nog gewichtiger aanwijzing ligt ia een
telegram nit Pretoria, dat de eerste ontploffing
plaats had niet in de fabriek, maar in een
hhis aan de overzyde der straat. Byzonder
heden over het ongeluk zyn nog niet bekend.
VAN HET OORLOGSTERREIN
is niet veel nieuws, ten minste geen beslissend
antwoord op de vraag, of alle van Wepenar
en Dewetsdorp terugtrekkende commando's
in veiligheid zyn. De meeste Engelsohe bladen
gelooven dat de poging om den Boeren een
échec toe te brengen, mislnkt zynzy erken
den dat de Boeren hun tyd goed kozen en
het terrein voor zich hebben.
Maar enkele bladen rekenen er nog op dat
de Engelschen door vlugge ca valerie-be wegingen
de Boeren kannen achterhalen, wyi hnn kanon
nen en de tros hnn bewegingen zal vertragen.
Vooral Central News heeft groote verwach
tingen van de vervolging door generaal Handle
In verband daarmede wordt spoed gemaakt
met het oprukken van nit Bloemfontein in
Oosteiyke richting. Roberts seinde dienaan
gaande
Generaal Hamilton heeft de Boeren Woens
dag nit een sterke stelling te Israelspoort
verdreven door een omtrekkende beweging,
die met goede samenwerking Óp bewonderens
waardige wyze werd uitgevoerd door de gene
raals Ridley én Smitb-Dorrien. Dezen rukken
vandaag op in de richting van Tüaba-N'obn.
Onze verliezen zyn licht.
Op de linkerflank van Roberts gaat het den
Boeren iets fortuiniyker. De Engelsche kolonne,
die in de richting vaa Bnltfontein en Hoop-
stad marcheerde, is teruggeslagen door de
Boeren uit Boshof. Aan Boerenzyde zyn twee
verliezen te betreurende Engelsohen hadden
twaalf dooden.
In het Lagerhuis is over den betrekkelijke
stilstand in de operaties het volgende mede-
deeld.
Voor zoover de regeering weet, draait het
probleem, dat maarschalk Roberts optelossen
had, niet om de sehaarsohheid van'rijdieren of
van rollend opoorwegmaterieel, maar hierom,
dat hy Bloemfontein genomen heeft, door
maandenlange marsoben en gevechten, verwy-
4erd van de spoorwegen. Daarna is hy bezig
gehouden door het herstellen van den spoor
weg, zyn operatiebasis van Kaapstad naar
Bloemfontein veilig te maken en verspreide
troepenmachten van den vyand te verslaan,
die zyn communicatieiyBen bedreigden. De
eerste twee van deze noodzakeiyke maatregelen
ter voorbereiding van zyn verder oprukken
kunnen, zeide de beer Wynham, nu geacht
worden voltooid te zyn en met den derden
schynt by thans bevredigend te zulten slagen.
KORTE OORLOGSBERICHTEN.
Nn er bevestiging nooh tegenspraak is
gekomen, mag niet onvermeld blijven, dat de
Petit Bleu voor eenige dagen nit Petersburg
heeft vernomen, dat koningin Wilhelmina zich
ook tot den Gzaar beeft gewend, om diens
bemiddeling in te roepen. De Gzaar ant
woordde gelijk het een sohoonkleinzoon van
Victoria betaamt.
Lord Roberts seint, dat hy nit Mafeking
tot 10 April goede tijding ontving. De Boeren
hebben onderscheidene inlandsohe vrouwen,
die trachtten te ontvluchten, met zweepslagen
gedwongen naar de stad terug te keeren.
Hoewel Roberts zich al meer heeft doen ken
nen, .als iemand, die uitstekend geschikt is voor
oorlogscorrespondent van Times of Daily Mail,
kan dit verhaal wei waar zyn. Het ware
natnnriyk te dwaas als de Boeren den toe
stand der belegerden gingen verbeteren dooi
toe te staan, dat het aantal monden vermin
derde.
Generaal Pole-Carew heeft beslag gelegd
op den veestapel van alle Vrijstaters, die
den afgedwongen eed van onzydigheid „ge
schonden" hebben.
Uit Taban N'chu is bericht ontvangen,
dat tydens den oorlog reeds de helft van de
Vrystaatsohe artilleristen bniten gevecht zyn
gesteld.
De Vr^staatsche commandant Prinsloe,
«ie u 4a besetting y»n BKmafMMt kils
huiswaarts was gegaan, is westen» verraad tot
negen maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Na aankomst van een tweede bezending
krijgsgevangenen op St Helena waren daar
twintig gevangenen in het hospitaal, waarvan
negen met mazelen.
Twee zijn er Maandag overleden aan long
ontsteking; zij werden Dinsdag met militaire
eerbewyten ter aarde beBteld.
- Te Mnnchen wil men dr Leyde op diens
40en jaardag een groot adres van balde aan
bieden
RHODES EN HET BELANG DER
KAAPKOLONIE.
't Waren tot heden slechts enkele verspreide
stemmen, welke sioh in Engeland deden hooren.
Maar eindeUjb is het anders. Ben officieel
lichaam, de Kamer van koophandel te Kaap
stad, heeft gewezen op hefc0ernstig gevaar, dat
de Rhodespolitiek voor de Kaapkolonie biedt.
Waarin dat gevaar bestaat kan onzen lezers
bekend zgn nit enkele korte berichten, welker
samenhang slechts vluchtig werd aangestipt.
Maar na de Kamer van koophandel zich de zaak
aantrekt, is bet wel der moeite waard wat
meer aandacht te wyden aan de opschuiving
der Zuid-Afrikaansche handelsbeweging naar
het Noorden.
Er is een tyd geweest, waarin Kaapstad als
eenige haven een soort monopolie had. Later
ontstonden op de Zuidkust nog twee of drie
andere havens, welker beteekenis belangrijk
toenam door do nitbrelding van het spoor
wegnet; terwyi ieder tyd ook de Oostknst in
Port Dnrban een oonóurreerende haven kreeg.
Maar nn dreigt nog grooter gevaar. De
almachtige Rhodes heeft voor de uitvoering
zijner plannen concessies moeten doen aan
Duitsobland, en is daarin door de tegenover
hem zoo zwakke ryksregeering gesteund.
Welke verdragen met Dnitsehland zyn ge
sloten, is in hoofd&aak bekend. Voor de tot
stand koming van zyn reusachtig Kaap-Kaïro
plan bad Rhodes de medewerking van Daitsch-
land noodig, waarvan hy zich tydens zynver-
biyf te Beriyn verzekerde. Maar Dnitsobland
stelde daarby den eisch, dat de groote spoor
weg naar Rhodesia zon worden verbonden aan
een Dnitsohe haven op de Westkust. Welke
ba ven dat zon zyn, ia vermoedeiyk in die dagen
nog onbeslist gebleven. Eerst in bet najaar
schynt overeengekomen, dat bedoelde Dnit
sohe haven zon zyn de aan Por tugal
beboorende Groote Vischbaai I
Terwijl Dnitsehland aldus een veelbelovende
positie op de Westkant verkreeg, moest het
Engeland op de Ooslkuet de vrye hand laten,
en daarin heeft de regeeiing van keizer Wil
helm toegestemd.
Yan alle verdragen, welke ooit met betrek
king tot Znid-Afrika *yn gesloten, is er geen
van zoo verstrekkende gevolgen als dit
le kocht Engeland Duitooblands neutraliteit
in den door Chaihberlain ondernomen roof-
oorlog
2a kreeg Engeland gelegenheid om de re
publieken, overwonnen of niet, van de zee af
te snijden en tot enclaves in het Britsehe
rgk te maken;
3e werd Engeland de gelegenheid gegeven
om door het bezetten van Löreazo Marqué»
den handelsweg van Midden Znid-Afrika naar
hét Oosten niet onbelangryk te verkorten
4e werd de weg van Rhodesia naar Enropa
met ongeveer 2000 K. M. verkort.
Dat op deze -wgze èen beiangryfe deel van
het'handelsverkeer aan Kaapstad wordt ont
nomen; dat moedwillig op Doitscb gebied een
gevaariyke concurrent voor de Engelsche
havens op de Zaidkust wordt in het leven
geroepen, - dat raakt Rhodes en zijn dienaren
in het rijksbestuur niet. AU de groote spoor
weg er maar komt en Engeland maar het
bestuur krjjgt over alle aanstreken, laat elk
ander belang Rhodes kond. Rhodesia gaat hem
boven de Kaapkolonie.
Het is das geen wonder, dat in de kamer
van koophandel te Kaapstad met klem is ge
wezen op bet groote gevaar, dat door Rhodes
wordt in het leven geroepen, op de ernstige
bedreiging van de welvaart van Zuid-Afrika's
oudste haven. Dat het baten zal, is niet aan
te nemen; reeds voor vyf jaar dus in den
tyd toen Rhodes nog eerste minister was
had hy aan de Kaapkolonie beloofd geen be
slissing in deze te nemen, zonder medewerking
van het bestuur der kolonie.
Wat een belofte van Rhodes waard is, heeft
de kolonie nn ondervonden, en het kan niet
anders, of ook onder de Engelsohen zal kwaad
bloed zya gezet.
m
•9
Welken loop de zaak thans nemen zal, nn
het geheime verdrag, waarby over de Portu-
geeeehe kolonies werd beschikt, niet tot uit
voering zal komen, moet biyken. Voor het
oogenblik schynt Engeland zgn plannen ten
opzichte van de Delago&baai te nebben uit
gesteld aan Baira heeft het voorloopig
genoeg.
Maar Dnitsehland? De uitspraak van het
Berner scheidsgerecht heeft daar te lande geen
enkel woord uitgelokt, waaruit wrevel of
teleurstelling sprak. Geen spoor zelfs vaneen
zwenking, om- nn- in het Oosten te kragen,
wat in het Westen niet te verwerven soöynt.
Dnitsehland wacht, en toch zal het zyn
positie in Znid-Afrika niet opgeven.
Nog geen vyf jaar z$ a ver loopen sedert da
Dnitsohe regeering te Louden de verklaring
deed afleggen, dat Daitschland'a belang oischte
dat de repnblieken onafhankelijk bleven.
En nu, na de beruchte ontmoeting tusaetaen
Wilhelm en Rhodes, de oorlog is uitgebroken
nu wordt Duitsohlands belang in deze streken
juist aangevoerd als een voorwendsel om zich
te onttrekken aan alles wat kan strekken tot
behond dier onafhankeiykheid!
Juist heden toch bracht dé mail den woor
denkeu tekst van Duitschland's antwoord aan
dtn pr«iidén|. -*■"
