MIDDELBURGSCHE COURANT.
Zaterdag
21 April.
N°. 94.
143s Jaargang.
1900.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermsmettr
Middelburg 20 April 8 u. vm. 53 gr. 12 u. 62 gr.
*v.4u. 68 gr. F. Verw. zw. w., licht bew. naehtv.
A g n t n«
Te Zierikzee: A. C. de Mooij; te Tholen: W. JA
VAK NlEUWÏKHUKZBK.
AdvertentïSn: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en allo andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50-, elke regel meer 20 cent. Reclames 40
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, NHverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Azn., NI. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 20 April.
Einduitspraak in zake Hogerhuis.
De Hooge Raad heett dan, zooals reeds ge
meld, by monde van den president mr F. B.
Goniook Liefsting, uitspraak gedaan in zake
het verzoek om revisie van het vonnis in de
zooveel gerucht makende zaak der gebrs Ho
gerhuis, en beslist dat dit verzoek wordt af
gewezen.
Ia de breed gemotiveerde uitspraak wordt
aangetoond, dat het onderzoek geen voldoende
gronden beeft aangegeven om tot revisie over
te gaan, wijl de kwestie van het lantaarntje
niet anders kon worden uitgemaakt dan in
den zin van het gevelde vonnis, en wijl de
ernst der zoogenaamde bekentenissen van
anderen Diet als bewezen kan worden aange
nomen, zoodat geen nieuwe feiten zich hebben
voorgedaan.
Er kunnen thans wel weer andere middelen
worden bedacht, om een nieuw verzoek tot
revisie te motiveeren, maar van de thans ver
worpen middelen kunnen de voorstanders der
revisie geen gebrnik meer maken.
Of echter de beweging als geëindigd is te
beschouwen
Ons dunkt dat daaromtrent niets met zeker
heid valt te zeggen.
De groote ij ver aars voor deze zaak, die
behoefte hebben aan agitatie, zullen het liet
licht opgeven; dit hebben zij trouwens zei ven
verklaard. Het hangt er slechts van at, of
na de gevallen beslissingen hun invloed nog
groet genoeg is om die beweging by het volk,
waar zij tooh reeds aan bet tanen was, gaande
te houden.
Naar ons gevoelen zou er, nu het hoogste
rechtscollege zgn oordeel beeft gezegd, en de
motieven, waarop een revisie zou moeten
steunen,ongegrond heeft verklaard, alle reden
bestaan om de zaak als agitatie-middel te
laten rusten.
Het Handelsblad schrijf t naar aanleiding van
die uitspraak echter het volgende:
„Door deze beslissing vau het hoogste rechts
eoilege is aan deze zaak, voorloopig althans,
een einde gekomen. Voorloopig, want het is
niet uitgesloten, dat er nieuwe feiten zich
voordoen die van gewichtiger aard zyn dan de
tot dusver aangevoerde en den Hoogen Raad
aanleiding geven een nieuwe berechting te
bevelen.
Velen zon het zeker niet onwolkom zijn ge
weest, dat de Hooge Raad termen had gevonden
het verzoek om revisie toe te wijzen en dat
aldus de geruchtmakende zaak nogmaals in
haar geheel voor een der gerechtshoven ware
behandeld. Hierdoor zou, hoe ook de beslissing
in tweede bereehting ware uitgevallen, aan de
langdurige bewegiag voorgoed eea eind zijn
gekomen.
De uitspraak is echter anders geweest en
daarin heett men niet alleen te bemeten, maar
men moet er ook deze gevolgtrekking uit
afleiden, dat naar de overtuiging van het
hoogste rechtscollege geen zweem van ernsti-
gen twijfel bestaat omtrent de schuld der ver
oordeelden. De nieuwe wet op de herziening
I'S STRIJD ER ZEGEPRAAL.
II.
In 't laatst vau Mei was Valdez onverwachts
wêar voor Leiden, eu in hun vreugderoes
i de Leidenaars verzuimd de Spaansche
te vernietigen of voor voorraad te
zoodat Valdez alles gereed vond en
hoopte de stad door uithongering weldra in
zijn macht te hebben. Al 'tland tnsschen IJ
en Maas, behalve Leiden, Delft, Schiedam en
Rotterdam, was in de handen van den Span
jaard; viel Leiden, de belangrijkste stad, dan
was 't lot van Holland beslist Dat het
niet viel, is te danken aan de volharding
der burgerij en aan 'tvoor den verdedi
gingioorlog zoo gunstige terrein van Zuid-
Holland. „De verdediging van Leiden draagt
„een uitsluitend nationaal karakter. Hier wat
„het onze fiere, geduldige, standvastige, vol-
„hardende burgery, die den vreemden huurling
„en plunderaar onverschrokken het stalen voor
hoofd bood." (Noyeas). Vast garnizoen, eigen-
ïgke soldaten bad Leiden niet binnen zftn muren.
Geleid door mannen als Dirk van Bronkhorst,
jhr Jan en Jacob van der Does, Jan van der
Hout, Pieter Adrz. van der Werf, hield de
burgery een beleg van ruim 4 maanden Hit,
steeds nauwer met tal van schansen ingesloten,
met een geringen voorraad van 800 last graan en
700 ftnks rundvee voor 19000 monden I Maar
van straf vos nissen geeft aan deD Hoogen Raad
in de ruimste mate bevoegdheid een nieuwe
behandeling te bevelen, en stellig zou dit zijn
geBchied indien door de aangevoerde gronden
ook maar eecigszius de juistheid van het
atrsfvonnis in het oordeel der Raadsleden aan
het wankelen was gebracht.
Juist omdat het hier een geval betrof, dat
zoo lang en zoo diep de gemoederen heeft
bezig gehouden, k&n men verzekerd z^u dat
de Hooge Raad elk der geopperde bedenkingen
op de meest nauwgezette wijze heeft overwo
gen ea veeleer geneigd zal zijn geweest de
revisie te bevelen dan af te wijzeD. Dat hg
desniettemin vich genoodzaakt heeft gezien in
dien laatsten zin te beslissen, is voor ons een
afdoend bewijs dat in de zaak der broeders
Hogerhuis geen onrecht is gepleegd. De
stuiterde, verontrustende gedachte, welke in
de laatste jaren duizenden iandgenooten by
bleef, dat eenige burgers onschuldig veroor
deeld en van hun vrijheid beroofd waren, zal
nu plaats maken voor het inzicht dat tot
dusver niets is gebleken dat recht geeft tot
zulk een meening. En de beslissing van den
Hoogen Baad is tevens een voldoening voor de
rechterlijke ambtenaren, die by de vervulling
van hun zware plichten met smaad zjjn over
laden."
Het Volk, hoofdredacteur mr P. J. Troel
stra, is natuuriyk uiet tevreden met de uit
spraak.
Dergelijke bladen doen het altyd voorkomen,
alsof de leden van elk reehteiiyk college in
deze zaak vooringenomen zijn en met opzet,
in plaats van naar het volle licht in deze te
zoeken, als 'tware genoegen smaken in een
parti-pris, dat men onmogeiyk hier verwachten
ag van een dergeiyk lichaam. Daarvoor is
oh geen enkele reden.
Als mr Troelatra en de zynen prp stellen
op bun eigen zelfstandigheid en by het Neder-
laudsehe volk den indrnk willen maken zeiven
eerlgke menscheo te zQn, dan moesten zQ niet
stelselmatig anderen in het oog van bet volk
verdacht maken, en niet scheg ven, zooala nn
geschiedt:
„Door nl. over de zóó iagewikkelde vraag
vau de aannemelijkheid aer nieuwe verklarin
gen eene beslissing te vellen is de Hooge Raad
feitelijk opgetreden als Hof van revisie.
In plaats van die duistere, en in deze be
slissende, vraag ter onderzoek op te dragen
aan een Hof, zooals de wet bedoelt, dat in
openbare zitting, met al de waarborgen die de
rechtspleging aanbiedt, dat ondersoek kan in
stellen, sluit de Hooge Raad de deur en beslist
eigenmachtig, zonder de getuigen te hooren of
te zien, na een geheim onderzoek van één
ambtenaar.
In naam wijst het daarop de revisie af;
in der daad staat het de revisie toe, maar
trekt deze aan zich zelf, ontneemt haar de
wetteüjbe waarborgen en veroordeelt de on-
gelukkigen, wièr zaak aldus wordt misbandeld.
Voor dit eigenmachtig bedrijf, dat niet de
b Bsdeüjfee waarde heeft en teekenend is
de verwaten hoogheid onzer reebteriyke
sa voor hare minachting van de publieke
i, kunnen wy gaans woorden vinden,
scherp en tevens gematigd genoeg, om onze
verontwaardiging te uiten binnen de grenzen,
door wet en zelfbeheeraching gesteld.
Wij gevoelen ons in ons rechtsgevoel tea
--"-'en beklagen het
't bewüitzijn van }t gewicht der plaats, de
gedaehte aan de moordtooneelen van MuideD,
Zutfen, Naarden, enz. sterkte de burgery in
hun strijd voor Vrijheid en Recht, voor goed
en bloed.
Ontzet met gewapende macht te land was
ocmogeiyk. De Prins en de Staten besloten,
30 Jali, de Maas- en IJaeldykendoor testeken,
teneinde Ryuland onder water te zetten en
den vyand zoo te verdrijven. Ondanks 't ver
zet der boeren, die groote schade leden door
't bederven hunner landeryen en 't vernielen
van den oogst, werd 't plan uitgevoerd, k
in 't laatst van Augustus was 't water nog
niet verder dan den dijk, die Rynland van
Delfland scheidt. En die dyk was in Valdez1
macht, ook de wegen naar Haarlem, Den Haag
en Utrecht. Tegenwind belette 't sty gen
't water. Boiaot, die met een vloot van plat
boomde vaartuigen en 800 man voedsel eu
redding moest brengen, kon niet vorderen, of
moest eerst den dyk veroveren. De Prins,
naar wien elk om redding uitzag, lag ga-
vaariyk ziek binnen Delft. Geen wonder, dat
diepe verslagenheid in Leiden gingheersef
terwijl de honger eu de pest duizenden weg
maaiden, dat een deel der bevolking, dat Van
Baersdorp en anderen uit de regeering, de
genade en algeheele vergiffenis, door Valdez
herhaaldeiyk aangeboden, wilden aannemen.
Met géweld zelfs trachtten ze Van der Werf
tot de overgaat te dwingen, doch deze wilde
arme volk, dat aan de verwatenheid en bekrom
penheid van zulke rechters is overgeleverd."
Mr Troelstra en de zynen mogen in deze
huu eigen opvatting hebben, het voegt hun
niet, om hen, die in de zaak Hogerhuis, naar
hun overtuiging en huu geweten, bun plicht
betrachtten, te beschuldigen van eigenmachtig
handelen, van eene daad, die „niet de minste
zedelijke waarde heeft", en hun „verwaten
hoogheid" toe te schaven.
Het zal, dunkt ons, den leden van den
Hoogen Raad, die waarHjk hunne sporen
verdiend hebben op rechtsgeleerd gebied, wel
alleen te doen zijn om de waarheid; en als
slechts eenig idee hadden dat er grond was
om aan de onschuld der Gabr. Hogerhuis te
twyfelen, zullen zy allerminst weigeren om te
helpen die onschuld aan het licht te brengen
wanneer de wet huu daartoe de macht geeft.
Dat college is waariyk niet angstvallig in
het vernietigen van gewezen vonnissenen
waarom zou het dit dan in de zaak-Hogerhuis
wezen, en daardoor den sohyn op zich laden
van party dig te z|u.
Uit dergeiyk geschrijf, als dat in Het Volk,
biykt hoe de taktiek, vau het begin af in de
Hoeerbuis-zaak gevolgd, om de rechteriyke
macht in disorediet te brengen, wordt volge
houden.
En die taktiek heeft velen afkeerig gemaakt
van deze zaak.
Laat men aan die zijde, liever dan die vol
te honden, beproeven andere, meer sfioende
bewijsmiddelen te vinden, waarop een revisie-
aanvraag kan stennen.
Eu verlieze men daarhy niot uit het oog
dat de loop, dien dergelyke aanvragen moeten
nemen, voorgeschreven is door de wet. Zyn
er dus aanmerkingen te maken, dan komeD
die voor een groot deel op het hoofd van
hen, die deze wet maakten, maar niet op dat
van hen die haar naar hunne opvatiiag, naar
recht en bilUjkheid uitvoeren.
Wil men tegen die wet en hare slechte in
richting protesteeren, men heeft daartoe het
recht; maar men behoeft daarom niet een
gansoh rechteriyke college en bloc allerlei
ongemotiveerde beschuldigingen ten laste te
leggen.
Recht spreken is een moeilijke kunst; ver
schilt men over die uitspraken in gevoelen,
men denke by zyne tegenpartij niet dadeiyk
aan kwade trouw.
Dat verliezen mannen als mr Troelstra te
veel uit het oog.
Eu, wat erger is, zy hebben in de laatste
jaren in deze het volk zoo eenzydig voorge
licht, het meer misleid dan geleid, dat er onder
een deel daarvan heel wat wantrouwen is
ontstaan.
Dit alles sluit niet uit, dat ook wy
ren dat de Hooge Raad geen motieven
kunnen vinden om deze geruchtmakende
nog eens ter behandeling naar een gereohtshof
liever sterven en bood den ongelukbigen zyn
sn lichaam, opdat ze 't zouden doelen, zoo<
ver 't strekken kon. „De moed der overheid
werkte zoo sterk op de harten der bnrgers,
dat ze den vyand van de wallen toeriepen,
„„eer den linkerarm te znllen opeten, dan de
acad uit hongersnood overgeven."" Nog
üooger steeg de nood I Brood was er byna
niet meer. Honde- en kattevleesoh, ge
kapte huiden waren lekkemy. Vellen van
droge schol, beenderen werden van de mest-
hoopen opgezocht, kool- en boombladeren op
allerlei wyze bereid en gegeten. Jonge kin
dertjes spgsde men met paardedarmen
zooyeei niet gebeuren mocht, gaf den
in 't trekken aan de ledige borst. De leven
den hadden nauweiyks kracht om de c
te begraven, knikkende hun de knieën
't lgf. De wachten, die door tien man plach
ten waargenomen te worden, werden slechts
met vier of vyf man bezet, die zoms, thuis
komende, vrouw en kinders dood vonden'
(Wagenaar). Langzaam slechts naderde Boisot
ny had den scheidiugsdyk vermeesterd, door
gestoken en was opgevaren tot Zoatermeer,
Van de wallen en torens kon men zyn vloot
zien, 't kanongedonder hooren. Dat en de
brieven, door de duivenpozt overgebracht, van
den herstelden Prins gaf de burgery
eenigen moed. Maar de wind bleef Oost, 't
water steeg niet. Zon men dan in 't
van de redding Roeten bezweken?
te verwyzen, waardoor meerderen bevredigd
zouden zyn en voor goed een einde zou ge
maakt worden aan de beweging.
EEN WEERBAAR VOLK.
den uitgever H. A. M. Roelanta te
Schiedam verscheen eene brochure, getiteld
m'eerbaar van den heer C. M. J. Muller
Massis, met een inleidend woord van den oud-
minister van oorlog A. L. W. SeyfUrdt.
In het voorwoord zegt de oud-minister
terecht, dat, al zgn wy helaas geen weerbaar,
krachtig, zelfbewust volk, wy dit nog kunnen
worden, als wy dit slechts willen.
Dat willen behoort opgewekt te worden, in
de eerste plaats by de jeugd, by de jongeling
schap.
De Jan Salie moet plaats maken voor Jan
Kordaatdoch daarvoor is noodig de wil om
tyd, moeite en geld op te offeren, om zich en
anderen weerbaar te maken, en niet minder
werkeiyke, warme liefde voor onze vryheid,
voor ons vaderland, voor onze koningin.
Op de vraag hoe wy een weerbaar volk
kunnen worden, tracht nu de heer Muller Masais
een antwoord te geven in bovengenoemde
brochure, uit een negental hoofdstukben be
staande.
De beide eerste hoofdstukken Eeuwige vrede is
n droom en De natie en het leger vormen een
belangwekkende inleiding.
Het derde hoofdstuk is gewyd aan Volks
weerbaarheid, de pao opgerichte vereeniging.
Ia hoofdstuk IV Lichaamsoefening wordt
een warm pleidooi geleverd voor lichaamsoefe
ningen om deze tot een volkszaak te maken
by uitnemendheid.
De overige hoofdstukken geven een duideiyk
denkbeeld van het voorbereidend militair onder
richt, de schietoei: iningen, de weerbaarheids
vereenigingen en het reservekader en kunnen
tevens, als zoovele leiddraden, dienen voor hen,
die zich by een dezer onderdeelen van volks
weerbaarheid wenachen aan te sluiten.
Het slothoofdstuk „Van woorden tot daden"
bevat een heilzame opwekking tot alie tragen
van geest inzake volksweerbaarheid.
De brochure, op populaire wijze geschreven»
vormt een aangename en tevens een nuttige
en leerrijke leetuur op 'e stuk der volksweer
baarheid,
Hoewel wy aan wetteiyke regeling van
volksopvoeding en volksweerbaarheid de
voorkeur geven, komt de brochure ons toch
belangrijk genoeg voor om haar ter lezing
aan te bevelen san oud en jong Nederland
in den ruimeten zin van het woord.
TRANSVAAL EN ORANJE-VRL STAAT'
De buitengewone gezanten van de Zuid-
Afrikaansche republieken werden Donderdag
middag, bg het bycoüdar gehoor, dat H. M.
hun verleende, voorgesteld door de heeren
Leyds en Muller.
Het onderhoud mot Hare M*j estelt duurde
ongeveer een kwartier. H. M. ontving het
gezantschap zeer minzaam. De heer Fischer
hield tot H. M. eene toespraak, welke de
Kouingia vriendelijk beantwoordde.
De gezanten waren zeer ingenomen met de
ontvangst, huu ten deel gevallen.
:y de audiëntie, welke daarna H. M. de
Koningin-Moeder den gezanten toestond, onder
hield Koningin Emma zich eveneens zeermin-
Goddank. Den 29aten Sept. stak een ge
weldige N. W. storm op, die het water opdreel
en de Spanjaarden uit bun verschansingen deed
vluchten. Iu den nacht van 2 op 3 October
zag men van nit de stad beweging by den
vyand, lichten gaan toen werd 'c stil. Ebd
krygslist? Een tweetal stoute knapen trekt
naar de Lammersohans by Zoeterwoude, vin
den die verlaten en na 't afgesproken tee
te hebben gegeven, doen ze zieh te goed aan
de hutspot die de Spanjaarden er hadden
laten staan.
„Uitgelaten was de biydschap, waarmee
Boisot en de zynen verwelkomd werden.
Luidrnchtig woelde en krioelde het door stra
ten en stegen, inzonderheid aan de Vlietbrug,
waar de Hjfcoehtsohepen binnen kwan
Het holgehongerde volk, wyf, man, oud,jong,
boorde bol en dik den oever en overwelfde
de vaart met uitstrekken van schouders, armen
en handen om te bereiken, te vangen, te
grabbelen, 't brood, haring, kaas en andere
spyzen, hun toegestoken ot toegeworpen door
de bootslieden. Sommigen liepen of sprongen
ten halze toe in 't water. Alle buurten ge
waagden van de roep „Leiden is ontzet
Gode lof in der eeuwigheid 1" (Hooft.)
't Opsohrift op 't Leidsoh Stadhuis leert wat
't beleg gekost beeft.
Nas sVVarte hongersnoot
ghobraCht had tot de doet
jJÏMwt w MennCbin,
zaam eenigen tyd met ieder der leden vau
missie.
Op deze audiëntie verschenen de heeren in rok.
Het gezantschap ontvangt uit alle oorden
des lands mtnoodigingen tot bet by wonen van
byeenkomsten ten bate van de Boeren of van
meetings ter hunner eere.
Op al die invitaties wordt eohter geantwoord
dat de aanwezigheid van het gezantschap te
Gravenhage nog vereisoht wordt en geen
nitnoodigingen kunnen worden aangenomen
zoolang de diplomatieke zending, welke het
driemanschap in Nederland te vervallen beeftf
niet geheel is volbracht.
dr H. P. N. Muller is Donderdagavond
van zyn correspondent te New York een tele
gram ontvangen, waarin hem gemeld wordt, dat
Zondag te 's Gravenhage zal- aankomen de
knaap uit Philadelphia, die, zonale vroeger is
in opdracht heeft een groet; vau
30,000 schooljongens aan president Kcuger te
gaan overbrengen.
Tot dr Muller is daarbij tevens het verzoek
dien boodschapper te helpen aan de
papieren voor zya doorreis naar Zuid
en de Hoilandsohe pers in kennis te
met de aankomst van den jeugdigen
BMVAmkui!» JËM2.
By kon. besluit is:
benoemd tot ontv. der dir. belast, enz. te
Ossendrecht e. a. W. Plinsing», thans waarn.
adj.-insp. dier middelen te Utrecht;
is benoemd in de commissie tot voorlich
ting van de minister van oorlog en van kolo
niën omtrent de uitvoerbaarheid van eene
samensmelting van de officierskadera van het
leger hier te lande en van dat in N. I tot één
enkel officierkorps, tot lid, de majoor W. Cool,
van het korps genietroepen;
benoemd tot directeur van het past- en te
legraafkantoor te Loosiuinen M. J. Coster,
thans in gelgke betrekking te Kralingsche
Veer.
UIT STAD EW FfiOVIHCIE.
By kon. besluit zyn, zoosls nog in een
groot deel der oplaag van ons vorig nomnur
werd vermeld, benoemd tot dijkgraaf van bet
waterschap Nieuw Bommenede de heer J. van
der Bijltot gezworene de heer M. van Potte;
tot dykgraat van den polder Kleine Molen de
heer P. A. Stallaert.
De St. Ct. bevat de wet van den lOden
April 1900, houdende verklaring van het alge*
meen nuc der onteigening van eigendommen
voor de verbetering van het kanaal van
Geat naar Ter neuzen.
Dezelfde St. Ot. bevat de overeenkomst, beg
treffende den stoomtramweg van Brouwers
haven naar Steenbergen en betrt ffmde stoom-
bootveerdiensten van Zype naar Numansdorp
en naar Willempolder, tussoben den staateer
Nederlanden ter eenre en de Botterdamsche
Tramweg maatschappij te andere zydö.
Donderdagavond vervulde in Ons Hui»
Wagenaarstraat alhier de beer I. de Groot
eene spreekbeurt.
HR gaf eenige voordrachten ten beste in
proza en poëzie, die den hoorders veel ge
als 't Godt den Heer Verdroot
gaf hl Vng Weder broot.
«o VeeL VVI CVnsteu VVeneChen.
Soeokt en vindt het jeer, van lijden mer,
dat niet er was te herden,
I)e Heere maer, vrid' one daer naer,
Oer thiender maend den derden.
Wat Leiden by inneming zon te verduren
gehad hebben, dat toonden Valdez troepen by
den af.ocht naar Utrecht. Valdez zelf werd
door hen gevangen genomen'6 platteland
geplunderd en uitgemoord, een aanval op
Utreoht ter nauwe: nood afgeslagen. Trouwens
't heels Spaansche leger was gedemoraliseerd.
Requesens nog leefde, hield 'i nog
rat. Maar bjj *yn dood in 1576 kwam'6
in volleB opstand. Geweldig woedde de
faiie in Vlaanderen, en Antwerpen
vooral. Alle Nederlanden vereenigden zich
Oranje's leiding tot afwerping van 't
juk. Wel scheidden zioh de Zui-
gedeelteiyk gedwongen door 'e Ko
troepen onder den bekwamen
Parma, weer af, maar do Noordeiykeo, n.nw
rereenigd by de Unie y»n Utreoht In 1579,
vol. De Kepabliek der Vereenigde
iden vu geboren; en terwyi Spanje aan
zyn dommen trote en zucht neer imperiaüune
bezweek, blonk hier de vrye Stent in klim
menden mieter.
Bet roemryket gedenkteeken van Leiden's
belet; ip Ay Booteiehnol, m ,v
Nederlanden i