MIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 86. Woensdag 11 April. 143s Jaargang. 1900. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.— Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thtrmstn eter Middelbar# 10 April 8n. vm. 45 gr. 12 n. 53 gr. rr.F. Verw tv. 4 u. 53 gr. 1 m. W. w., zw. bew., buiig. Agents^ Te Zierikzee: A. C. de Moon; te Tholea: W. Ai VAU Aëvertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nb verbeid en Geldwezen, ia uitsluitend gerechtigd bet Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Axn., N.2. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 10 April. leerplicht. Op een Zaterdag door da afdeeling Nijme gen van Het Kruisverbond gehouden, druk bezochte vergadering werd, als protest tegen de houding van eea f root gedeelte der katho lieke pera, met algemeens stemmen een motie aangenomen, waarin hnlde gebracht werd aan dr Schaapman en mr Kolkmaan voor hunne houding inzake leerplicht. Hoe de leerplicht in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika werkt, zegt ons een hoog geplaatst Amerikaanech geestelijke in Het Centrum. Hij eohrijft het volgende Wij hebben in de Yereenigde Staten de neutrale staatsschool. Alleen de katholieken hebben bijzondere scholen, en hiervoor ont vangen zij van de regeering niet de minste subsidie. Vóór 20 jaren werd by ons leerplicht (tot het dertiende jaar) ingevoerd, en ofschoon er als in Duitschland rekening wordt met gemoedsbezwaren, heb ik ge- de 18 jaren, die ik in Amerika als heb doorgebracht, ook onder de katholieken over de bestaande leerplichtwet 'nooit een woord van afkeuring gehoord. Integendeel, in mijm eigen omgeving heb ik er den heilcamen invloed steeds van ondervon den. De wet is zelfs populair, en. door hare eigenaardige inrichting veroorzaakt zij niet de minste onaangenaamheden tn&schen ouders en leermeesters. Wg hebben namelijk het systeem der zoo genaamde truant-officerslaat ik mijn eigen bijzondere school als voorbeeld nemen. Wan neer de kinderen bij mij de school verzuimen, waarschuw ik, of de onderwgzer, eerst de oudera. Helpt dit niet, dan daag ik de ouders niet voor de reohtbank, maar telephoneer even naar den truant-officer of schoolverzuim-beambte. la de steden zijn twee, drie politie «geuten Uitsluitend voor dezen werkkring aangewezen; op kleinere plaatsen is dit werk van den ge wonen veldwachter. De agent gaat naar het huisgezin, door ons aangegeven, en vraagt de ouders, waarom het kind de school verzuimt. Antwoorden zij; om ziekte, of om eenige andere reden, dan kan de truant-officer oordeeien, of het verzuim gewet, tigd is. Zijn de ouders schuldig, dan vermaant en Waarsohuwt bij hen en zegt„Indien gjj uw plicht niet doet, zullen wij voor de opvoeding van het kind zorg dragen", en dan wordt, niet terstond, maar indien het school verzuim blijft duren, het kind aan de ouders ontnomen en naar de reformatory- of verbeteringsechooi „Maar", wierp ik op, „dan zullen vele oudere, die hunne kinderen als een last beschouwen, de kleinen opzettelijk thuis houden, om er op deze wijze van verlost te worden en hen over te leveren aan de zorgen van de gemeenecdap.'' En het antwoord was; „Indien de ouders aldus gezind zijn, zouden zij de opvoeding hunner kinderen toch verwaarioozen, en dan is het beter, dat dezen naar de reformatory- Bchoois gezonden worden. Overigens komt dit telden voor, want zelfs de armste ouders staan over het algemeen hunne kinderen on- af, en tot dezen waarlik dracouiseben 1 behoeft de politie slechts zeer zelden haar toevlucht te nemen. Wjj hebben onze eigen katholieke reforma tory-schools sommige onzer kinderen worden opgenomen in de public reformatory schools, welke neutraal zijn, maar door ons voor het godsdienstonderwijs bezocht worden. „En de gemoedsbezwaren?" Daarmee wordt geen rekening gehouden. Op plaatsen, waar geen katholieke school ba staat, worden de kinderen gedwongen de neutrale school te bezoeken. Hg verzekerde mg ten slotte, dat leerplicht in de Vereenigde Staten uitstekend werkte en dat h$j de oppositie,, bier ia Nederland tegen een zoo gematigde leerplichtwet gevoerd, on verklaarbaar vond, daar wij èn door deanbsi- dieering van het byzonder onderwijs, èn door de eerbiediging der gemoedsbezwaren in zoo yeel gunstiger omstandigheden verkeerden dan de Amerikaanaohe katholieken." De oppositie-mannen in ons land, met dr Kuyper en zoovele anderen, die zich zoo gaarne op Amerika beroepen, mochten het vorenstaande wel eens ter harte nemen. VOLKSGEZONDHEID. Door de heeren dr Blooker en prof. Saltet tl 489 98$ SSSffMI YPor OPenbare gezondheids regeling praeadvias uitgebracht over het wets ontwerp, regelende het Staatstoezicht op de volkegezondheid. Zjj wijzen daarin met waardeering op de groote werkzaamheid van den tegenwoordigen minister van binnenlandsche zaken op het gebied der volksgezondheid, getuige de voor bereiding der wetten tot verbetering der woningtoestanden, die tegen de verontreiniging der openbare wateren, tegen den verkoop van schadelijke levensmiddelen en andere sanitaire wetten en op de aandacht, aan het geneeskundig staatstoezicht gewijd. Daarna gaan zij de maatregelen na by 't ontwerp-wet tot herziening van het geneeskundig staatstoezicht voorge steld. Zy vatten hun beschouwing ten slotte in de volgende conclusie samen le. Het Staatstoezicht op do volksgezondheid naoet zoodanig worden georganiseerd, dat een heid wordt gewaarborgd in de handelingen van de verschillende afdeelingen van dat toe zicht. 2e. Dien waarborg biedt een centrale ge zondheidsraad in den geest van dien in het ontwerp van wet voorgesteld, doch waarbij aan de districts-inspecteurs een meer werk zaam en direct aandeel aan de handelingen van dien raad wordt toegekend. "e. De werkkriag van de ambtenaren van het Staatstoezicht zjj territoriaal begrensd en omvatte de handhaving van de mecBte sanitaire wetten. Slechts voor enkele van deze worden speciale ambtenaren aangesteld. 4e. Daze ambtenaren moeten over voldoende werkkrachten en hulpmiddelen kunnen be- uchikken ter uitvoering hunner taak. 5e. De instelling van gezondheidscommia- aiëadoor de verschillende gemeenten, uit de ing ezetenen, door den gemeenteraad te benoe- en, zy als regel verplicht. Aan deze colleges orde slechts een ad viseer ende macht toege- >od. 6e. Het Staatstoezicht op de volksgezond- .id zy een Geneeskundig Staatstoezicht, j waarin de medewerking van andere vakken echter zy verzekerd. 7e. Het is plicht van den Staat de noodige middelen uit de Rijksachatksst beschikbaar te stellen ter verzekering van dit Staatstoezicht. KOLENVERVOER. Zooals wij vroeger hebben gemeld, zegt het Alg. Mbld, is in Duitschland het denkbeeld geopperd, om ter gedeeltelijke voorziening in de behoefte aan kolen in dat rijk, de speci ale tarieven op te heffen welke voor den uitvoer van .kolen in de laatste jaren achter eenvolgens waren ingevoerd. In den Rijks-en Landdag werd dit middel door woordvoerders der verschillende pastijen als een redmiddel aangegeven en door de regeering werd een ernstig onderzoek in uitzicht gesteld. Thans zal de „Landeseisenbahnrat" te Berlijn bijeen komen, en de belangrijkste zaak, door dat college in behandeling te nemen, betreft de bespreking van do ophef flag dier tarieven. Deze tarieven bestaan voor het vervoer van kolen naar Frankrijk, Belgie, Zwitserland, Italië en ook naar Nederland. Spoedig na Pasehen zal elk tarief grondig worden behan deld; hef voor en tegen worden overwogen. Wat van die behandeling het gevolg zal zyn is niet voornit te zeggen. Voor ons land is de zaak van het grootste gewicht, daar de kolen, per spoorweg voerd, voor verreweg het grootste volgens elk jaar vast gecontracteerde extra- treiu-tarieven worden vervoerd, zoodat bg op heffing dier tarieven de prgzen der kolen op de stations van bestemming aanmerkelijk zouden moeten worden verhoogd. Voor onze havenste den Amsterdam, Rotterdam en Vliaeingen vooral is hot eene zaak van byzonder groot belang. Men deelt ons thans mede dat hef aan de yverige pogingen van hef bestuur vau het „kohlen-»yndicat" te Essen en der steenkolen- Uandelsvereeniging te Utrecht gelukt is, voor net geheele contract jaar van 1 April 1900 tot ndw Maart 1901, de voor ons land bestaande ctra trein-terieven te behouden. Genoemde vereeniging heeft voor een mini mum van 139 extra treinen, elke week vast vervoeren, met de Pruissisehe en Neder landsehe Bpoorweg-maatschappij en afgesloten. Daar vele leveringcontracten zyn gesloten onder voorbehoud dat de speciale tarieven biyven bestaan, is de gelukkig geslaagde hernieuwing een groote geruststelling voor de afnemers der Westfaalsehe kolen, OJSAlJUltftlfilN UI®. By kon. beslnit: is benoemd tot leeraar aan de R. H. B. S. te Venlo, H. Gouwentak, thans leeraar aan de R. H. B. S. te Watffam, met geljjktydige toe kenning van eervol ontslag uit laatstgenoemde betrekking is benoemd tot ontv, de; dir. bel. en stee. te Horst e. a. A. R. Sohuyling, ontvanger te Lith c. a.; is aan den outv. der dir. bel. enz. J. H. Atzema Az., te Onde-Pekel», op zyn verzoek, eervol ontslag uit 's rijks dienst verleend zyn de kol. A. P. Klercq en de kol.-tit. W. T. de Wye pl.-comm., reep. te Amsterdam en te 's Gravenhsge, de kolonel J. E. H. Hanokar, van den staf der inf., directeur der normaal- schietschool, de lmt.-koh C. H. ter Beek, van het 1ste reg. inf., G. K. C. baron van Lynden, van het 1ste reg. vest. art., en W- van Lely veld, van het 1ste reg. veld-art., zoomede de luit.-kol.-int. S. van den Bent; van het pers. der mil. adm., en de msjoor D. Cher lex, van 6de reg. inf., allen op hunne aanvrage op gesteld en het bedrag van het pen sioen bepaalda. voor de kol. Kiercq en flaac- kar op f 2100 en voor den koL-üt. de Wgo, de lnit.-kol. ter Beek en van, Lely veld enden lnit.-kol.-int. van den Bent op t 1800'aj tare, b. voor den init-.kol. baron van Lynden en majoor Cheriex, reep. op f 2500 en op f21751 en is aan de luit.-kol. baron van Lynden en van Lely veld, zoomede aan den lnit.-kul.-int. van den Bent de rang verleend van kolonel. By miniBterieele beschikking is bepaald, dat de commissie, die gedurende het jaar 1900 belast zal rijn met het afnemen der examens van apothekersbediende, te Breda, zal bestaan uit de heerenvoorzitter de inspecteur voor het geneeskundig staatstoezicht voor Zeeland en Westelijk Noord-Brabant, dr A. van der Loeff, te Ttiferïugea, met bepaling, dat hij by verhindering tijdelijk zal worden vervangen door het lid van den geneeskundigen raad voor Zeeland en Westelijk Noord Brabant, dr G. W. Bruin*ma, te Teterisgezitot leden; J. J. Keyzer, apotheker te Tilburgdr K. orter, apotheker te Bredaen tot leden- plaatsvervangers E, Beker, apotheker te Breda; H. J. Spitzen, oud-apotneker te Gianeken. De ministers vea msriae, oorlog en van koloniën verleeaen deze week geene audiëntie* De verkiezing voor een lid der Tweede kamer in het kiesdistrict Haarlem, noodig doordien de heer jhr mr A. J, Rethaan Macaró van rechtswege hef lidmaatschap dier kamer heeft verloren, is bepaald op 30 dezer, de stemming zoo noodig op 10 Mei en de her stemming, indien die noodig is, op 21 Mei. UIT STAD EN JfRÜVlNCUL Uit Vlissingen. De vryzinnige kiesvereenigiog Algemeen Belang aldaar heeft in een Maandagavond ge- honden vergadering tof afgevaardigden voor de bijeenkomst der Liberale Unie benoemd de heeren W. G. Spronken, A. L. A. van Uneu en M. Geelhoed en tot plaataverv.-afgevaardig- den de heeren Van Aartsen, L. C. H. Worrell en M. J. Ketting. In de plaats van drie bestuursleden, wegena aftreding van de heeren mr C. Bakker Czn., A. Loekemeyer en Job van Kaalte, die niet nerkiesbaar zyn, weiden benoemd de heeren mr J. Smit Aan, H. L. Hermans en L. C. H. Worrell ie de plaats van hof bestuurslid, den heer mr G. J. Bisachop, die naar elders vertrekt, werd benoemd de heer L. W. G. G. van der Garden. Na wederzydsche plichtplegingen, waarby aan de aftredende bestuursleden hnlde werd gebracht voor de door hen aan de vereeniging en de liberale party bewezen diensten, kwam in behandeling de bekende circulaire van het hoofdbestuur der Urne inzake het kiesrecht. Hierover ontstonden langdurige diaoassiën, waaromtrent men ons, tof ons leedwezen, geen nadere byzonderheden meldt. Ten slotte werd met 25 tegen 16 stemmen en 1 blanco de navolgende motie aange nomen; „De algemeene vergadering der vryzinnige kiesvereeuiging Algemeen Belang te Vliasingen gezien de eiicuiaire van bet bestnur der Liberale Unie dd. Januari J 900 betreffende het siearechtvraagatnk betuigt bare instemming met de in die circulaire ontwikkelde denkbeelden". Tot agent van politie te Vlissingen is benoemd H. Kramer, thans hulpagent van politie te Goes. J. des Boer, thans brievenbesteller aldaar, is benoemd tot postbode te Poortvliet. {VUss. Crt.) Te Goes ligt ter teekening een adrea aan H. M. de Koningin met verzoek zoodanige maatregelen te willen bevorderen, dat de hoogere burgerschool aldaar worde gemaakt tot eene rijksschool» Dit verzoek is gegrond op het feit dat, niettegenstaande 49 der leerlingen van buiten Goes afkomstig zyn, uit behoefte aan middelbaar onderwSs? slecht» een gemeente, ni. Goes zelf, de kosten betaalt, gesteund door een rijkssubsidie. De verandering in ryke hoogere burgerschool is te meer wanneer men den finanoiëelen toestand gemeente Goes nagaat, een toestand, zoo dig, dat verhooging van de reeds zoo belastingen onmogeiyk is, dat verschillende werken, die dringend noodzakelijk zyn, niet kunnen uitgevoerd worden eu dat eene ver mindering van schoolgeld tot de vrome wen- schen blijft behooren. De heer Mispelhlom Beyer, thans woonachtig te Gecève, die hoogen prijs stelt op het be waren van herinneringen aan zyn voorgeslacht, heefG den grafsteen, die vroeger lag in het zuidelijk gedeelte van het koor der Njd. Herv. kerk te G e e s, laten resfaureeren en doen plaatsen in den wcstelgken zijgevel van het kerkgebouw. De wapens op dien steen, die door den tyi en door vernieling ten Patriotten in de vorige eeuw veel hadden ge leden, zyn door den heer G. J. den Hollander, beeldhouwer te Middelburg, in toodanigen staat teruggebracht, dat »y er uitzien als nieuw en getrouw het oorspronkelijke weergeven. Het geslacht Mispelblom is afkomstig uit Dnitschland. Ia 1529 vestigde een zekere Hendrik Mispelblom zich te Maastricht, van waar zyn nakomelingen zich verspreidden en zich voor een groot goMte in Zeeland vestigden. In Goes woonden vele leden dier familie, waaronder Jan Mispelblom, geb. te Goes den 30 Juli 1594, en aldaar overleden den 17 Januari 1649. Hy was stads-school- meester en „geslagen vechtmeester van den langen zwaarde's soone"zgm vader was nl. by diploma van keizer Maximiliaan 19 Maart 1581 geslagen tot vecht meester van den langen zwaarde. Aan dezen en aan zQn echtgenoote Hester de Moor, eveneens een Goenche, herin nert bovenbedoelde grafsteen. (Of. Crt.) Door den dy braad van den calamiteuzan polder Leendert Abraham is tot ontvanger- griffier benoemd de heer A. Kuiper Boone te Cortgene met zes stemmen. De heer G. A Kesteloo te Colijnsplaat verwierf er vyf. Een koopman in mxnufMturen te Zierik zee, in staat van faillissement verheerende, is, verdacht van badrïegeiyke bankbreuk, naar het huis van bewaring aldaar overgebracht. De twee jongelui uit Koewacht, die verleden week naar Middelburg werden opgezon den, wegens het inbreken in bet huis vao bewaring, zyn weder op vrye voeten gesteld. De werkstaking van de arbeiders aan de in aanbouw zijnde spiegelglas!»briek te Sas van Gent is van weinig beteekenis geweest. De eiscb van meer loon werd door den aan nemer niet ingewilligd en daarop gingen de meeste arbeiders weder tegen hetzelfde loon aan hef werk. Zy deden dit omdat reeds dadeiyk zooveel andere arbeidskrachten werden aangeboden dat zy vrees koesterden, indien zy niet toegaven, geen werk meer te kunnen fery gen» LETTERÜÜ "E'M KUHST. ROSIER FAASSEN zal 26 April, by gelegenheid van zyn vijftig jarig jubité als tooneeispeier, met het oog op zyn gezondheidstoestand, sleehts een kleine roi vervullen, en wel die van den dansmeester in Madame Sans Gêne. De belangstelling voor dit jubilé van dezen, ook als Nederlandsch tooneelBchrjjver zoo al gemeen bekenden en gewaarde arden kunstenaar, die in de iaatnte jaren door verschillende slagen zeer zwaar werd getroffen, is groot. Ook in Middelburg gaven daarvan een dertiental geachte ingezetenen door hunne |»g. dragen biyh. Tot 15 April worden nog dergelijke bewijzen van belangstelling aange- OTTO LIES. De studie van het leven en de werken van den Germaanschen dichter Nikolas Riembsoh Strehlen&n, bekend onder den naam van Lenan, heeft er den componist Lies toe geïa- spireerd, om een symphonisches Qedtcht voor orkest te sohryven, getiteld: Dem Andenken Lenads (Mn verfehltes Künstlerlebcn), welke programmamuziek Zaterdag, onder leiding van in componist, door de A. O. V. te Arnhem erd ten gehoore gebracht. In den jaargang 1899 van het Weekblad t>. Muziek gaf Hugo Noltheniuo eene analyse dezer compositie, terwyi het daarby behoorend commentaar op afzonderlijk biljet den toe hoorders werd uitgereikt. Het was de eerste maal, dat het werk ten gehoore werd gebracht. De eerste maal ook dat componist het hoorde. Met de meeste be langstelling hebben we zyn ideeën gevolgd. Mocht al in werken van vroegeren datum hier en daar op zwakke oogenblikken gewezen kunnen worden, met de jonge, zeer i teriaai voor orkestrale meester is geworden. Zwakke oogenblikken deden zich nergens voor. De thema's zyn zeer nobel en karaktervol gedacht. Ook veel uitwerking van de bouw stof treft men telkens aan. In klank, orkest- klankmasia is het werk hier en voornaam, verrassend, grootsch of san- zonder een oogenblik het oor ruw aan te doen, zelfs niet in de meest tragische momenten, b. v. daar, waar op Leuau's inge treden zielsziekte gedoeld wordt. De auteur leidde zyn werk uitstekendwe zouden echter een mees agogische afscheiding der onderscheidene deelem wei wensoheiyk achten voor het beter kunnen voigen van zyn verhaal in klanken. Overigens zal, gelet op de groote schoonheid dezer compositie, een herhaling van het werk zeker menigeen met ons aangenaam zyn, daar de componist zich in een zeer verdiend succes mooht verheugen en wy au reeds verklaren kannen, dat Dem Andenken hemde een ware aanwinst voor de litteratuur mag wordeu genoemd. Later hoorden we op dit concert pog het anspruchlose, intime Andantino (Nachtlied) van E. von Bracken Foek, die koateUjk ge speeld en met hart en ziel etoor den dirigent Heurkeroth werd uitgevoerd, tot genot van velen, die den componist, onzen knndigen stadgenoot, een warme hulde brachten. Aldus schrijft „Semi-Breviu" in hot jongste nommer der Amh. Crt. Iets nieuws op het gebied der kunst is Zaterdag te Antwerpen gezien. Ter vermyding van een proces met een componist, wiens werk in een onbewaakt oogenblik nchy nt aangenomen, had de eerste tevens de laatste opvoering plaats van de opera Druon Antigon. Volgons het Hv. A. heeft men in de poesjenellen kelder later beter libretto's gezien. Te Nitoes is Zondag een standbeeld voor Alphonse Daudet onthuld. LANDBOUW. VfiEftMOKKELEM. Het veosraokkelen langshenom de g&naohe Noordergrens is volop aam de beurt, aoo zegt de Gazette wan Eeoloo. Er- Efju immers voor den naasten weidegang magere koeien noodig, en niemand kan oil die bezorgen dan Holland. Nn, dewijl de grens voor mager vee toe moet blijven, ligt er geen ander middel aan de hand om aan mager vee te geraken, dan het binnen te smokkelen. Hier en daar worden tolbeambten en smok kelaars handgemeen; de mdeate troepen vee ontsnappen echter aan de waakzaamheid der doaanebedienden. Dit smokkelen, bewga dat België geen Hollandeoh mager vee kom missen stelt niet alleen de levenn bloot van dezen die het bedryf uitoefen, alsook van die, welke feet bewakenj het levert onsen veeafcapel aan alle smetziekten prys, dswjjl het binnengemokkeld vee aan elke gezondhe&deoontrool ontsnapt. Wanneer, voege het blad er by, zal men dit eens aan hooger hand willen bekennen? ONDERWIJS. De minister van Binnenlandsche Zaken brengt voorloopig ter kennis van belangheb benden, dat in 1900 de examens ter verkryging van akten van bekwaamheid voor lager on- derwys in de Fransohe taai zullen worden gehouden in de maand Augustus, zoo noodig ook in hef laatst van Juli, en die voor mid delbaar onderwijs in de maand December, zoo noodig aanvangende in hof laatst van Novem ber, met dien verstande, dat voor degenen, die welke voornemens z|n zich dit jaar aan hef examen voor de akte B middelbaar onderwijn voor FranHOhe taal eu letterkunde te onder werpen, gelegenheid ul bestaan om, zoo zy dit wenscheo, hef taalkundig gedeelte van dit examen af te leggea in de maand Juli, terwijl het letterkundig gedeelte op den gewonen tyd, nl. de maand December, bepaald biyft de examens voor de Engelsche en Hoog- duitsohe talen, zoowel voor het lager als voor het middelbaar onderwys, zullen worden ge houden in de maand Augnstns, zoo noodig invangende in het laatst van Juli; die voor de gymnastiek, zoowel voor de akte lager onderwgs (vak 8), bedoeld in art. 65 der wet op het lager onderwijs, als voor bes middelbaar onderwgs, in de maand Augustus, zoo noodig ook in September die voor lager en middelbaar onder wtja ia de land- en in de tuinbouwkunde en vowr middelbaar onderwgs in de houtteelt in de maanden Augustus en September; die voor middelbaar ondorwya in het hand en reohtiynig taekenen en de perspeotief en die voer bet bootseeren en voer lager epdfr?

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1