MIDDELBIRGSCHE COIRANT.
Maandag
26 Maart.
H.P. den Bouwmeester,
G. AH. Wagtho.
N°. 72.
143s Jaargang.
1900.
Deze courant verschijnt öagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., ƒ2.—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermem eter
Middelburg 24 Maart 8 u. vm. 40 gr. 12 u. 41 gr.
»v. 4 u. 43 gr. F. Verw. m. N. O. w.,bew.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
AdvertentiSn: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Ghroote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op Voordeelïge
toorwaarden, Prospectussen daarvan e§b gratia
aan het bureau te bekomen.
AgenteiiS
Te VlissingenC. N. J. de Vet Mestdaou te
Goes: A. C. Bolutt, firma Wed. de Jonge.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 24 Maart.
Doodverklaard.
Dit harde vonnis heeft men, in betrekke-
ljjken zin, uitgesproken over de vrijzinnige
partij in het district Middelburg, waar het
geldt do verkiezing van leden der Provin
ciale Staten.
Na de jongste stemming was het orgaan
der ultra-anti-revolutionnaire, de Kuyper-
partij, in zijn overmoed zoo vrij, ons, libe
ralen, den vriendelijken raad te geven niet
meer in het strijdperk te treden, maar liever
bet terrein vrij te laten.
Wij konden het toch niet meer winnen
en voor beide partijen spaarde onthouding
onzerzijds, met de tegenwoordige regeling
en de nieuwe wijze van candidaatstelling,
onkosten uit.
Zulk een wenk was heel vriendelijk.
Maar onze party heeft daaraan toch geen
gehoor gegeven.
Eene party, die minstens over dertien k
veertienhonderd stemmen beschikt, by een
totaal van 3600 kiezers, is trouwens niet
doodja ligt zelfs niet op sterven.
Zy heeft kracht genoeg om zich te doen
gelden.
En dat zal zij doen, al mocht de over
macht nog zoo sterk zyn.
Zg zal dat doen, evenals de Boeren in
Transvaal, die tot den laatsten man zullen
vechten tegen der Engelschen macht, omdat
zij overtuigd zyn van hun goed recht.
En dat zyn wy, vrijzinnigen, ook.
En wij strijden te eer, omdat het eén
onloochenbaar feit is, dat voor zulk een
overmoed aan genoemde zgde volstrekt
geen reden bestaat.
Ware men daar zoo buitengewoon sterk,
wy zouden zulk eene opmerking aan het
adres van onze party nog kunnen begrjjpen,
maar de macht van dit deel onzer tegen
standers is toch ook niet zoo groot. Niet
alleen, niet door eigen kracht toch over
winnen zy.
Er wordt hun nu en dan hulp verleend
doör, laten wg die kiezers aldus mogen
bestempelen, de middenstof; menschen die
echter verstandig genoeg zyn om niet door
dik en dun met de Kuyperianen mee te
gaan.
En huUnè oogen zullen thans toch wel
opengaan, nu bij deze gelegenheid maar al
te duidelgk biy'fet waarom het te doen is.
Men begint nu zoo langzamerhand de
Provinciale Staten te maken tot eene ver
zamelplaats van jonge advokaten, die hun
sporen nog moeten verdienen en hunne
carrière nog moeten maken, en wier grootste
verdienste thans nog slechts is, dat zy eene
bepaalde kerkelijke party, die de uiterste
richting vertegenwoordigt, welgevallig zijn.
Vroeger werd den liberalen verweten, dat
zy nooit landbouwers in de Staten brachten.
Maar de aati-revolutionnairen, die in ons
district tegenwoordig den toon aangeven,
hebben tot dusver zich daaraan ook niet te
buiten gegaan.
Mannen, die jaren in ons midden gewerkt
hebben, die bekend zijn als ijverig, prac-
tisch en bekwaam, willen zy zooveel moge-
lyk weren.
Welke goede eigenschappen onze tegen-
candidaat ook moge hebben, hij is in elk
geval nog te weinig op de hoogte van de
praktyk des levens en nog veel te kort op
Walcheren, Weet van de toestanden weinig
of niets en kan, uit dat oogpunt beschouwd,
op verre na niet op éen lijn gesteld worden
met den heer H. P. den Bouwmeester.
Theorieën zyn zeker heel mooi, maar in
hot leven is de praktyk toch de baas.
En wy durven zelfs, in verband daarmee,
ftdfi hen, die zich steeds bey verd hebben
de uiterst® anti-revolutionnaire party op het
kussen te brengen de enkele zeer gema
tigde aanhangers van de party koos men om
voor zich zeiven de overwinning mogelyk
te maken de vraag stellen: hebben die
Hulp en zegepralen
aan de bedoeling beantwoord
,WjJ deden die ymg reedt vroegers es
nog altijd moet, naar onze meening, het
antwoord ontkennend luiden.
Er heeft in onze provincie wel eene
verwisseling van personen plaats gehad, maar
niet van toestanden.
Integendeel.
Voortwerkende op hetgeen mannen als
Van der Bilt, Buteux, Heijse, Snouck Hur-
gronje en Fransen van de Putte hebben
gewrocht, heeft men geen verbeteringen
kunnen aanbrengen.
Wat de anti-liberale meerderheid wel
gedaan heeft, is eigen partijgeuooteu teleur
stellen.
Men herinnere zich slechts de kwestie
der toe te kennen subsidies aan byzondere
scholen, o. a. die in de Gravenstraat te
Middelburg.
Gedeputeerde Staten, met hunne anti
liberale meerderheid, wezen de aanvraag
om Rgks bijdrage over 1898 af. Wy wil
len aannemen omdat zy werkeiyk in gemoede
meenden de wet te moeten interpreteeren
in den engen geest zooals zij dit deden.
Gelukkig voor de school heerscht by hooger
gezag eene ruimere opvatting, die eene mil
dere uitlegging mogelijk maakt.
En wie toonde nu eene ruimere opvat
ting dan het Gedeputeerde college te hebben
De liberale minister van binnenland-
sche zaken, die het Kon. besluit contrasi-
geerde, opgenomen in Prov. blad 94 van
1898, waarbij aan de school eene bijdrage
van 1250 werd verleend.
De liberale minister Goeman Borge-
sius, wien in de Tweede kamer meermalen
van de zyde onzer tegenstanders, en by de
behandeling der wet op den leerplicht, o. a.
Vrydag nog door voormannen als dr Schaep-
man en jhr mr De Savornin Lohman, de
lof werd gebracht dat hij tegenover het
by zonder onderwys zoo welwillend zich
toonde.
Zelfs de Roomsch katholieke Tijd roemt
zeer de gematigde houding, van den aan
vang der beraadslagingen door dien minister
ten opzichte van het byzonder onderwys
aangenomen.
Dergelyk duidelgk sprekende feiten kun
nen toch zelfs onzen tegenstanders niet ont
gaan. En allerminst hun, wier opinie, vooral
ten opzichte der eischen voor een lid der
Provinciale Staten, zich vaak wijzigt en die
een graaf Van Lijnden even gaarne stemmen
als een zeer bezadigd anti-revolutionnair lid,
maar huiveren voor het steeds toenemend
dry ven.
Zoo verstandig zyn zij wel om te begry-
pen, dat het meer aankomt op het voldoen
aan de praktische eischen der samenleving
dan steeds op te gaan in leerstellingen, die
voor de praktyk geen vrachten dragen.
Wy huldigen dit idee zoozeer dat, zoo er
op de Provinciale Staten geen verplichting
ruBtte om de leden der Eerste hamer te
kiezen, wy, behoudens door ons beleden
beginselen omtrent sociale vraagstukken, de
keuze van een candidaat grootendeels aan
die eiBehen zouden toetsen.
Een man van de praktijk
zoeken wy dus in de eerste plaats.
En dat ia stellig de heer H. P. den Bouw
meester.
,Hy is een man uit éen stuk, een man
van zeldzame werkkracht.
Wy tarten zelfs zyn ergsten vijand om
dit te ontkennen.
Dat hij tegenstanders heeft, spreekt van
zelf. Welk man van karakter heeft die niet
Dat is juist zijn roem".
Wy schreven dit reeds in ons nommer
van 13 Juni van 1898, toen hij in het
district Vlissingen candidaat was gestelden
daar reeds meer dan duizend stemmen
verwierf.
Maar sinds dien tijd is nog veel ver
anderd, en doen zich byzondere redenen
voor die den heer Den Bouwmeester nog te
meer tot den rechten man voor Statenlid
stempelen.
Hy is sinds dien voorzitter van den
polder Walcheren geworden en hij heeft
zich op de bres gesteld voor een belangryke
zaak in ons midden.
Sedert jaren werd de heer D. A. Dronkers,
de vroegere president van dien polder, door
het vertrouw©» der kiezers van Walcheren
ter Provinciale Staten afgevaardigd; zy
toonden daardoor te begrijpen dat hy, die
aan het hoofd staat van znlk lichaam als
die polder, waarby de belangen van bijna
geheel Walcheren zyn betrokken, een plaats
in onze Staten moet innemen. Beider be
langen die van de provincie en die van
den polder, grijpen zoo nauw in elkaar, dat
voorlichting van zulk een president in tal
van gevallen zeer gewenscht is.
Waar dan ook sedert jaren die goede
traditie is gevolgd; waar in de Staten
zitting hebben de voorzitters van twee
andere belangryke polders in Zeeland, die
der Breede watering bewesten Ierseke en van
den polder Schouwendaar zou het zeker
zeer gewenscht zijn dat ook de heer H. P.
den Bouwmeester, president van den polder
Walcherenin onze Provinciale Staten
u zetel innam.
En dan, schreven wij, stelt hy zich op de
bres voor eene gewichtige aangelegenheid
ih ons midden. Wy hebben daarmee bet
oog op de tram MiddelburgDomburg.
Dit is voorzeker
een teere kwestie,
waarover de gevoelens uiteenloopen, in
verschillende opzichten.
Maar zij behoeft dit niét te zyn voor hen,
die ook zulke zaken in het leven van prak
tische zyde beschouwen.
Laat ons een tweetal bedenkingen even
van nabij bezien.
Wij hebben indertyd, toen het tramplan
VlissingenWestkapelleDomburg aan de
orde was, daarover onze meening gezegd.
Nadat de beslissing der Provinciale Staten
inzake een daaraan te verleenen subsidie
was gevallen, lag het voor de hand, vooral
in verband met het toen besprokene, dat een
nieuw plan zou worden gevormd.
Wy spreken daarover geen oordeel uit;
alleen dit: wy zouden nog altijd weuschen
dat beide comité's de handen in elkaar
sloegen, of, elk afzonderlijk zijn plan vol
voerende, beide trams te Domburg aan elkaar
lieten aansluiten.
Er is dus voor animositeit in deze hoege
naamd geen reden. Beide comité's Zyn,
dunkt ons, bezield met éen en hetzelfde doel
het algemeen belang te dienen.
Dat winkeliers en neringdoenden in Mid
delburg en de omatreken, waardoor de tram
haar weg zal nemen, met ingenomenheid het
jongste plan begroetendat zy daarvan groot
gemak voor het bereiken van hnn clientèle
en veel voordeel voor zich zeiven, ook in
verband met de wekelyksche markt aldaar,
verwachten, spreekt van zelf.
En daarom ligt het ook op hun weg om,
met voorbijzien van allerlei bijzaken, van
beginselen, die in deze kwestie, van zuiver
prakti8ohen aard, geen waarde hebben, de
candidatuur van den heer H. P. den Bouw*
meester, die zich zooveel moeite voor die
tram geeft, te steunen.
Sn een paar gemeenteraden is, ten opzichte
van die tram, het bekende Zondagsbezwaar
geopperd.
Over St. Laurens sullen wy niet spre?
ken; by verrassing, gebruik makende van
de tijdelyke afwezigheid van een lid, heeft
eene meerderheid een vroeger besluit te
niet gedaan en een nieuw genomen, dat
zeker niet in den geest van de meerderheid
der ingezetenen is, ook niet omdat men daar
door een geacht man als de burgemeester
in een minder aangenaam parket bracht.
Wij hebben meer het oog op het gespro
kene in de jongste raadszitting te Middel
burg.
Wy twijfelen geen oogenblik aan den
ernst en de vaste overtuiging van hen, die
voor Zondagsheiliging een pleidooi lever
den. Ook wij breken gaarne een lans voor
Zondagsrust.
Maar alles heeft zyn grens.
Ais men op den Zondag de tram wil
beletten te ryden, dan moet dit het is
ook Woensdag in onzen raad opgemerkt
eveneens geschieden op Zaterdag, ten be
hoeve van hen, die dezen dag als bon
Sabbath beschouwen; dan zal men dit
later ook eischen op feest- en biddagen. En
nu willen wy nog daarlaten de vraag of de
Zondag, dan wel „de me>nde dag" de dag
des Heeren is, door de „Tien geboden"
ingesteld.
Doch aldus consequent handelende, zou
men een onhondbaren toestand verkrijgen,
Er is echter nog iets.
Er was eens een predikant, wien door
een zijner gemeenteleden de opmerking
werd gemaakt dat hy toch zelf Zondags
per rytuig naar buiten ging, en wien ge
vraagd werd waarom hy niet liever Zater
dags ging logeeren bij eene goede kennis
in de gemeente, waar hy preeken moest,
om tot Maandag te blijven.
De predikant verontschuldigde zich door
te wijzen op zyne zwakke gezondheid, die
hem het loopen verbood, en op het feit dat
hy dikwyls 's middags of 's avonds wêer
een benrt in eigen gemeente moest vervul
len en dus niet wegblyven kon.
Volkomen juist.
Maar waar die eischen en dit niet te
loochenen feit zich doen gelden voor een
predikant, daar lette men evenzeer op de
eischen dés levens, voor anderen geldende.
Hoevelen kunnen stel er is een tram
naar Domburg op Zondag alleen, ter
versterking van hunne gezondheid of die
hunner kinderen, genieten van de bosachen
en het strand te Domburg
En bovendiental van zwakken, die op
verre afstanden wonen, wordt juist door die
tram de gelegenheid geboden om ter kerk
te gaan en daarvan terug te keeren.
Een vervoermiddel als dit kan dus het
kerkbezoek zeer in de hand werken.
Ook dient er wel op gewezen te worden
dat door znlk een tram het verkrygen
van genees- en verloskundige hulp en het
bekomen van medicynen zeer vergemakke-
lijkt en bespoedigd wordt.
Maar wat vooral in deze weegt, is wel
het voordeel, dat de landbouwers, o. a. voor
het vervoer van hnnne prodncten, voor den
aanvoer van de door hen benpodigde mest
stoffen en anderé zakèh, van zülk een tram
hebben. De welvaart van een gansche streek
wordt daardoor bevorderdde ervaring leert
dit overal.
Wie niet al te kortzichtig ia, zal die goede
zijden van zulk een vervoermiddel niet
voorbyzien.
By het ryden door de kom eener ge
meente of voorby een kerkgebouw kunnen
immers bepalingen gemaakt worden omtrent
zacht ryden of niet fluiten.
Laat men dus vooral ook die kwestie
toetsen aan de eischen der samenleving,
die bestaat uit verschillende menschen, met
onderscheidene behoeften en begrippen.
Wie das nit dat oogpunt den heer Den
Bouwmeester syn stem weigert, is geen
praeti8eh man.
Allerzonderlingst
kwam in deze ons voor hét idee van
een onzer raadsleden, om meer subsidie te
geven alé de tram Zondags niet reed.
Het ligt voor de hand dat stel, men
wilde on dat onpraetisoh denkbeeld ingaan
- er een zeer hooge subsidie gegeven zon
moeten worden.
En dan zou hiervan het gevolg zijn dat
in een stad als Middelburg de bevolking,
die voor het grootste deel znlke gevoelens
niet deelt, meerdere lasten zoude moeten
opbrengen om aan de bezwaren van enkelen
tegemoet te komem.
Zón dat hillyk zyn
Zeker niet.
En behalve dat zou diezelfde bevolking
beroofd zyn van de gelegenheid om een
zeer onschuldig genoegen te smaken of te
genieten ia eene schoone natuur, in het be
lang der gezondheid.
Wy noemen dit idee allerzonderlingst,
omdat juist van de zyde, waar het geopperd
werd, altyd, zeer ten onrechte, hoog opge
geven wordt van de opvoering van lasten
door de liberalenterwyl nu blijkt dat men
daar niet zon opzien tegen znlk eene ver
zwaring, alleen om theorieën in toepassing
te brengen die door slechts een klein deel
der inwoners van onze stad worden gehuldigd.
Van belastingen gesproken
Heeft de anti-liberale meerderheid in de
Provinciale staten, trots allerlei schoone be<-
loften, om vermindering van lasten bezorgd?
De groote kwestie is nu slechtsof de
kiezers Dinsdag zullen opkomen.
Dat zij dit toch doen s vooral zy, die aan
onze zyde staan
Men kan een flink man in de Staten
brengeneeu man die het vertrouwen der
bnrgery van Middelburg geniet en vol yver
en toewijding zich toelegt op de behartiging
van de belangen onzer stad.
By het inspannen van alle krachten, be
hoeft men niet te wanhopen aan den uitslag,
die dan stellig zijn zal ten gunste van den
heer
voorzitter van den polder Walcheren en
wethouder van Middelburg.
Even gelukkig als in ons distriet, is men
i het
DISTRICT THOLEN
geweest met het stellen van een candidaat.
Men weetde overtuiging van die goede
keuze was zoo sterk dat anderen zich voor
den nu gestelden candidaat terugtrokken en
uitdrukkeiyk verzochten hem te stennen.
Trouwensmen koos daar evenzeer een
practisch man; iemand, die onder de daar
overheerschende landbouwende bevolking een
goeden naam heeft. Behalve lid van den
raad te Tholen, is de heer O. A. H. Wagtho,
zelf landbouwer, vice-voorzitter der Maat
schappij tot bevordering van landbouw en veeteelt
Zeelandbestuurslid der afdeeliug Tholen
van die Maatscbappy, en lid van het Neder-
landsch landbouw-comité.
Verder is hij lid van het hoofdbestuur
van het Nederlandsch Paardenstamboek, secre
taris der afdeeling Zeeland van die ver-
eenigingcommissaris voor den kring
Tholen van het Rundveestamboeklid der
commissie van toezicht op de proefvelden
in Zeeland, secretaris van de vereeniging
uwbelangterwyl hy, die tevens ge
zworen is van het waterschap De Vrije
polders onder Tholen, nog tal van andere
betrekkingen bekleedt ten nutte van de
stad zijner inwoning en het land van
Tholen. Hij is daardoor van al, wat de
belangen van het district raakt, goed op de
hoogte, terwyl hy wat by aanpakt, ver
richt met lust en toewijding. Voor zyne
meening schroomt hy niet uit te komen.
Waariyk: het is stellig de moeite waard
om voor hem zich te bey veren en wij
houden ons overtuigd, dat men dit in het
district Tholen ook doen zal, ten einde de
overwinning te versohaffen aan den heer
UIT STAD m MUVlïlÜL
Bjj kon. besluit syn benoemd tot dya-
graaf voor den polder Anna Jacob» P. Vogelaar
en tot plaatsvervangend dijkgraaf voor den
5eydffte-polder P. Wanters.
Dit werd nog in een deel der oplaag van
ons vorig nommer medegedeeld.
Zooals blijkt nit eene mededeelieg onder
Liefdadigheid leverden de opvoeringen van
De kleine Sapperloot enz., alhier deze maand
gehouden, ten behoeve van Kindervoeding de
aanzienlijke bate van f 964.40 op.
Ook nit fiaancieei oogpunt mogen die lieve
kindervoorstellingen das nitstekend geslaagd
üeeten.
Vrjjdag avond werd op de Nieuwe Haven
alhier wegens dronkenschap bekeurd een
öljarig koopman, wonende alhier, die, naar
men zegt, met eenige anderen de goede tyding,
welke met betrekking tot don oorlog in Zuid-
Afrika bier was ontvangen, wilde vieren, maar
wiens vrooiykheid der politie niet aanstond,
drietal meitjes uit Oud-Voimeer,
die de rgksnormaaittohool te Tüolen bezoeken,
werden Donde* dagavond, naar huis gaande,
onder laatstgenoemde gemeente door drie
personen gemolesteerd. Twee der meisjes
vluchtten, doch de derde werd mishandeld.
Een onderzoek is ingesteld.
Te 'sGravenhage zgn voor het examen
in de nattige handwerken geslaagd de dames
M. van Kampen en M. P. de Hullu, beiden
van Breskens.
Men sebrgft ons nit Rstranohement:
Door zijne herbenoeming tot burgemeester
oneer gemeente, begint de heer Ia. Rissecuw
Jz. op heden als zoodanig zyn zesde zestal
jaren, eene gebeurtenis, welke het maar
wiwiw tampt» wm stfiwijsü
