Yrijdag
9 Maart.
N°. 88.
143® Jaargang.
1900.
middelbirgsche courant.
Deze courant verschijnt dagelij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.~
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
vnarm^msiar
Middelburg 8 Maart 8 u. vm, 40 gr. 12 u. 44 gr.
av. 4 n. 44 gr. F. Verw. zw. w., ged. bew.
Advertentiëa voor bet eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiên20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50-, elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiên bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Middelburg 8 Maart.
^g©bTt®Ki
Te VlissingenC. N. J. de Veï Mestdagh tg
Goes: A. C. Bourn, firma Wed. de Jonge.
De Tweede kamer en de minister
in zake leerplicht.
De Tweede kamer heeft zich heden ver
klaard voor het beginsel van leerplicht; en
wel met 52 tegen 37 stemmen.
Dit is zeker een belangrijke beslissing,
waarover wij ons hartelijk verheugen,
dit goede begin ook bekroond worden met
een gunstigen uitslag van het geheele, ge
wichtige werk, dat de kamer thans verricht
Wij hebben ons, ten opzichte der beraad
slagingen in de Tweede kamer over dit aan
hangige wetsontwerp op den leerplicht, slechts
bepaald tot de beknopte fcelegrapbftche over-
ziohten, die men ons uit Den Haag zond. Meer
te geven kwam ons overbodig voor.
Trouwens: wie zal, na het jarenlange
schrijven en redeneeren over dit onderwerp,
nog eenig licht kunnen ontsteken
Voor dan minister van Mnnenlandsche zaken,
voor mr H. &ö9maa Borgesius, zouden wij
gaarne eene uitzondering makes.
Maar de t ede, door ham Dinsdag in de Tweede
kamer uitgesproken, in haar geheel opnemen is
ons onmogelijk; szij beslaat 26 kolommen van
de Handelingen, elk van 74 regels, alzoo 1924
regels; en zou in ons blad 2888 regels of ruim
21 kolom innemen.
En een uittreksel daarvan geven, zou aan de
waarde ervan te kort doen.
Daarom moeten wij oaa bepalen iofc don
aandrang by allen, die in deze gewichtige
kweBtie belang stellen, om de redevoering
lezen, zooals zij ia de Handelingen voorkomt.
De redactie van Hei Centrum noemt haar
„een knap stuk werk" en schrijft verder
Op zeer gelukkige wijze diende da minister
van repliek op de bestriding zijner tegenstan
ders, en daarbij was zijn toon gematigd en
hoffelijk.
Da weg voos nader overleg, voor •siijrijing
en amendoering der leerplicht-voordracht, is
niet afgesneden.
Het intransigent standpunt, dat de anti-
re vol utioanairan bi monde van dr Euyper
hebban ingenomen, wordt door den minister
afgewezen.
Over het herhaling-onderwijs sprak de heer
Borgeeius slechts terloops.
Gevoelt bij, dat dit toevoegsel minder goed
te verdedigen valt? Ot heeft hij de behande
ling van dit punt tot later uitgesteld
Wat hiervan zij, onze indruk, door
ministeriëele rede versterkt, big ft, dat leer
plicht afgescheiden van Titel II, in de praktik
slechts op zest weinig verzet zou stuiten.
De zedelykhaidsbezwaren komen dan te ver
vallen en de verhooging der kosten blijft voor
het grootste gedeelte achterwege.
Loyaal lijkt ons de verklaring van dan
minister, wat de vergoeding dier kosten, ook
voor het bij zonder onderwijs, betreft.
Niet een parsoon is daardoor gehouden,
maar de regeericg, de overheid.
Trouwens, de heer Borgesius heeft bij her
haling verzekerd, dat zgne ambtgenooten in
deze materie om hem heen staan geschaard.
Valt dus de leerplicht-wet, dan hebben wg
een ministerieels crisis te wachten.
Maar zoover zijn wij nog niet.
In het overzicht van het Vaderland wordt
de indruk, door de rede gemaakt, aldus
geven
Zoomin fels de meeste andere spreker a kon
de minister veel nieuws zeggen, maar hij heeft
toch, wat niet vaa vele anderen kan worden
gezegd, de Kamer drie uren lang weten te
boeien. Waerdoor de rede nitmuntte, was in
de eerste plaats het juist ter snede te pas
brengen van woorden en daden van Kamer
leden, die met hun tegenwoordige etellingen
in strijd waren. De leden der rechterzQde
hadden zeker verstandig gedaan, om maar niet
te veel in de historie terug te gaan, want de
woorden waren voor 't grijpen, waaruit aan
te fcoonen was, dat de leerplicht nooit op die
wijze was bestreden, als thans is geschied.
Tegenover parti-pris, gelijk bij de rechter-
zijde schijnt te bestaan, zal echter weinig
helpen.
't Vad. eindigt aldus; „En het ministerie?
Natuurlijk ontbrak elke pressie, elk dreige
ment. Maar de aanwezigheid van bet w
Kabinet had haar beteekenig, en de minister
had zeker volkomen het recht een- en ander
maal te verklaren, dat dit ontwerp deel uit
maakte van het programma van het Kabinet
en dat alle leden in hun oordeel daaromtrent
homogeen waren. Men moet trouwens wel
kind in de politiek zijn om niet te begrijpen,
wat een votum zou beteekenen, dat deze wet
ten val mocht brengen."
Do verslaggever van het Hbld is niet minder
vol lof over het gesprokene.
De rede was inderdaad op de hoogte van de
taak dia de minister had te vervullen, zoo
sehrijft hg. Hoewel zij ongeveer drie urea
duurde, was zij toch volstrekt niet te lang iu
evenredigheid tot een heele week discussie,
die voorafging. Dj iodeeling was correct; de
argumenten waren goed overwogen en berekend
op parlementair eff.ct, gelijk trouwens ver
wacht kon worden van iemand die de kamer
goed kent als d9ze man achter de groene
tafel. Het arsenaal was goed voorzien, en met
groote virtuositeit werden antecedenten te berde
gebracht, waaruit de vroegere ingenomenheid
met het beginsel van den leerplicht door som-
der tegenwoordige bestrijders werd aan
getoond. Ia het algemeen, de rede van den
minister toonde eene weerkracht tegenover zijn
tegenstanders, waarvoor zelfs die tegenstanders
respect zullen hebben. Het talent van den
minister om tot het uiterste toe welwillend te
zga, maakt het voor de oppositie buitengewoon
lastig.
Ook andere verslaggevers sluiten zich by
die loftuiting aan.
BETOaSMlüSfctMM MMS&o
By kon. besluit
is aan mr D. N. van Hoytema, op zijn ver
zoek, eervol ontslag verleend als raadsheer in
het gerechtshof te Leeuwarden;
is de bronzen eerepenning voor menschlie-
vend hulpbetoon en een loffelijk getuigschrift
toegekend aan E. N. L. Quadekker, cadet
korporaal der Kon. Mil. Academie te Breda,
wegens öe met levensgevaar verrichte redding
van een knaap uit het water aan den Academie
singel aldaar, op 18 Februari 1900
benoemd tot boogleeraar aan de Poly
technische school te Delft I. Franco, werk
tuigkundig ingenieur te Zwolle, on C. P. Holst
Gr., chef-constructeur der Nederlandsohe fabric'
van werktuigen en spoor wegwmtorSefii te Am-i
sterdam
is aan mr S. J. Cohen, op verzoek, eervoi
ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B. S.
te Leeuwarden
is de genoraal-msjoor W. J. H. Romer, in
specteur der cavalerie, op zgne aanvrage, op
pensioen gesteld ad f 2700 'a jaars, en dien
de rang verleend van luitenant-
Met genoegen constateerde de
voorzitter de madewerking meer en meer van
da ouderwijzere.
Te Delft zal een nieuwe afdceling worden
opgericht.
Hulde werd gebracht aan do nagedachtenis
van eea der oprichters, mr G. Delprat, en aan
de afgetreden bestuursleden, de beeren H. van
Aken en baron Du Toni.
Door het bestuurslid jhr Da Jonge van
Ellemeet werden beloorJagen uitgekeerd aan
een groot aantal politieagenten, van wie
enkele 12 en 22 bekeuringen hadden bewerkt.
Tot nieuwe leden van het hoofdbestuur
werden gekozen de heeren J. C. van der
Slooten en jhr W. C. S. van den Brandeler.
Ü1T STAD EH" PROVINCIE.
Bij kou. besluit is, zooals nog iu eeu deel
der oplaag van ons vorig nommer vermeld
werd, benoemd tot 2e-luit. by do d.d. echuttery
te Vlissingen H. Tijdens, thans sergeant.
Verder is benoemd tot le luit. bij de d.d.
schutterij teZieakzee mr W. Ridder van Rap-
pard, vroeger le-luit. by die schutterij te
'eGraveshage.
Ia de St. Ct zijn opgenomen de statuten
van do Vereeniging tot oprichting en instand
houding eener Christelijke bewaarschool te
Oostburg, gevestigd in de gemeente Oost-
burg. Deze stelt zich voor aldaar eene bewaar
school op te richten en in stand te houden.
Het doel is om kinderen tegen een matig
schoolgeld te bewaren, vroeg onder Christe
lijke leiding te brengen, waarbij bet onbelem
merd gebruik der Heilige Schrift is «angenomen,
en te ontwikkelen voor het later te ontvangen
onderwijs.
Da heer Willem van Ztiy'-eri
20 Maast ia den schouwt/--
burg een voordrachten:, v?
Het buikje aan Ör r
Dinsdag
r id del-
De heer J. Nelemans, ingenieur van
'b rijks waterstaat te Ternenzen, beeft,
zooals in een deel der oplaag van ons vorig
nommer reeds is gemrid, bedankt voor de
benoeming van raadslid.
Polderbsstuuf van Walcheren.
Vergadering van beden, Donderdag, middag
te 1*/, uur.
Voorzitter de heer H. P. den Bouwmeester.
Tegenwoordig 18 commissarissen.
De voorzitter stelt aan de orde het onderzoek
der geloofsbrieven van da onlangs geko
commissarissen, de herren H. J. E. Garlach
van St. Jaosland en K. Allaart.
Hy noodigt tot dat onderzoek nit de heeren
jhr Van Teyiingen, Allaart en CS«ouw en
schorst, tijdens de commissie zich m9t het
onderzoek onledig houdt, de vergadering.
Na heropening brengt de commissie, b|
monde van den heer jhr Van Teyiingen, rap
port uit, strekkende tot toelating van de beide
heeren.
De vergadering vereenigt zich met de oon-
clueie van dat rapport.
De beide nieuw gekozen commissarissen
worden daarop door den griffiar binnengeleid
en leggen iu handen van dan voorzitter
de vereischte eeden af.
Daarna wenscht de voorzifter beiden geluk
met het vertrouwen, door ingelanden in hen
gesteld.
D8 heer Allaart welkom beetende, wijst hy
hem er op dat by in de plaats treedt van
den heer Franse, die door zyn welwillendheid
steeds iu de aangenaamste verhouding tot het
bestuur en de overige commissarissen stond.
Da voorzitter spreekt de hoop uit dat de
heer Allaart steeds de belangen van den polder
zal behartigen.
De heer Garlach treedt in de plaats van den
Idr- die door verschillende om
v; -n de gelegenheid was de
De minister van binneulaudscha zsken
breDgt in de St. Crt. ter kennis van belang
hebbenden, dat eerlang gelegenheid zal gege
ven worden tot het afbggsa van het veeart-
aeagknndig examen, bedoeld in art. 10 der
wet van 8 Juli 1874 (Stbl. no 99) ter verkxij
ging van het diploma vau veearts.
Dezelfde minister geeft ook kennis dat in
de maanden Juni of Juli e. k., fe Leiden, te
Utrecht, te Groningen en te Amsterdam gele
genheid zal worden gegeven tot het afleggen
de praetische examens van apotheker,
vermeld in art. 11 der wet van 25 December
1878 (Stbl. no 222), laatstelijk gewijzigd bij
wet van 12 December 1892 (Stbl. do 261).
De minister van marine brengt ter
in belanghebbenden, dat in dit jaar v§f
jongelingen by de opleiding van aspirant-
administrateurs by de Koninklijke Nederland-
sche zesmacht kunnen worden geplaatst.
Voor nadere inlichtingen verwijzen wg naar
de St. Crt. van heden.
DIERENBESCHERMING.
Ia de Dinsdagavond te 's-Gravenhage door
3 Nederlandsche Vereeniging tot bescherming
van dieren gehouden algemeens jaarvergadering
gaf de voorzitter, jhr mr R. A. Klerch, een
overzicht van betgeen in het afgeloopan jaar
as verricht.
Het hoofdbestuur trad hier met veel, daar
met minder, ginds zonder succes op.
Uitbreiding van het ledental, meerdere steun
i zedeiykeu en stoffalyken zin, biyft zeer
noodzakelyk.
De goede invloed van het provinciaal regle
ment in Zuid-Holland omtrent de trekhonden
ied zich vooral in Dan Haag gevoelen.
Verschillende cynologische vereenigingen
beijverden zich om mede te werken het ras
der trekhonden te verbeteren.
Pogingen om het slachtmasker te doen
invoeren werden met goed gevolg voortgezet
de veldwachter der vereeniging maakt
daarvoor propaganda. Krachtig beval de voor
zitter opricht ivg van abattoirs aan en weldra
zal vanwege het hoofdbestuur een adres te dier
zake aan het gemeentebestuur worden gericht.
Tot verbetering van den toestand der vogelen
wordt voortgegaan.
Een wyzigiug der vogelwet is te verwachten
en de EugelRchmao, die op de Lauwerzee met
kanonnen waterwild schoot, is uit ons land
«aderen wsrö w Vngvj
ongeveer 5 meter, losgerukt ca o-
De politie heeft als daders een drietai jongens
op 't oog, waarvan de oudste zeventien jaar
die Maandag morgen te voet naar Rot
terdam vertrokken om daar werk te zoeken.
Naar alle waarachijuiykheid zullen de plannen
van deze jeugdige avonturiers verydeld wor
den, daar de ouders reeds opsporing verzochten.
Blgkeea het 34e jaarverslag van de
Werkmans-vereeniging alhier bestond het
bestuur dat jaar uit C. J. Kooman, directeur,
P. Adriaanse, president, G. Overweel, secre
taris, A. Kokké, penningmeester, F. Midden
dorp, bibliothecaris, D. J. Klaassan, a^junct-
eecretaris, en A. Sneevliet, vice-president.
Aan de beurt van aftreding waren de be
stuursleden G. O res weel, D. J. Klaassan en
Sneevliet, die W6der werden herkozen.
Het ledental, dat einde vorige boefejaar 162
bedroeg, had door vertrek naar elders en door
bedanken een verlies van 10 leden; aangenomen
8 leden, zoodat op het einde van dit
boekjaar de vereeniging 160 ledea telde. De
begunstigers zyn door dezelfde redenen tot
35 gedaald.
De algemeene vergaderingen werden niet
druk bezocht, en van de sooieteit werd weinig
gebruik gemaakt.
De onSerafdceling Rederijkers gaf weder
eenige soitées tea geaoege dar Leden, wslke
in den regel nogal goed bezocht werden.
Van de bibliotheek werden aan 60 tal leden
boekwerken ter hand gesteld. Zg ontving van
een lid eenige boekwerken ten geschenke.
De catalogus bevat thans 183 nummers of
307 boekdeelen.
Em Si. Nicolaafcfeeat, 113 kiaderen
slaagde uitstekenden het kolenfonds werkte
eveneens zeer goed. Aan een 80 leden zgn 1428
HL. kolen verstrekt tegen f 0.77s de HL. of
f 12.40 per hoed.
Genees- en heelkundige hulp by ziekte werd
verstrekt aan 60 leden, die de doctersrekening
voor de helft te betalen hebben, terwyi de
geneesmiddelen gratis worden verstrekt.
Van die zieken hebben er 39 leden geldelijke
ondersteuning ontvangen 830 dagen a f 0.50
per dag, waaronder onkelen, die de
kundige hulp voor hun eigen rekeaing hielden,
f 0.66s per dag werd uitgekeerd.
Dat jaar bleef de Vereeniging verschoond
van overlgden van een der leden.
De rekening sluit met een nadeelig saldo
van t 26.54, wat nog ganatig genoemd wordt
aangezien er vele zieken zyn geweest, die onder
steuning noodig hadden, en natnnriyk ook
mees geneeskundige hulp ia verstrekt.
a da belangen van den polder.
voorzitter eindigt met het bestuur ea de
coo c larissen in de welwillendheid van beide
,ts te bevelen.
-3 wordt mededealing gedaan van
■t lende dankbetuiging van de ver
des polders, voor de
verbetering door trakte-
Ve.
brie* v
schiUe
hun
mentsv-.
D' fe
aangenomen.
voor kenniigeving
Daarna deelt de voorzitter mede dat de ver
gadering hoofdzakeiyk bijeen is geroepen om
beslissing te nemen over de gnnning der
onlangs gehouden aanbesteding.
De begrootingen voor beide werken be
droegen f 23.000 en de minste inschry ver voor
het eene werk (bestek no. 5) was de heer De
Wilde voor f 16956 en voor bet andore (bestek
no. 6) de heer Dakker voor f 7695, zoodat het
gezamenlgk bedrag f 24.651 is, of f 1651
boven de begvooting.
Wgl by de begrootirg rekening
den met de pry zen van het vorig jaar, meende
het bestuur dat voor die zooveel hoogece in
schrijvingssom geen reden bestond.
Het trad daarom in overleg met een aan
nemer, die niet naar de werken had ingeschre
ven, den heer A. PriES Thzn te Siiedrecht, en
vroeg hem "of hg genegen was beide werken
voor de begrootte som uit te voeren.
eenige besprekingen, verklaarde da heer
Prins zich daartoe bereid. Hg behield zich
voor de beatortingen, in plaats van met
Doomiksche steen, met fcazalt te doen plaats
hebben. Aangezien het soortgeiyk gewioht van
Doorniksche steen iets minder is dan van
bazalt, wil hy de hoeveelheid steen met 10
verhoogen.
Het bestuur stelt voor de beide werken aan
>n heer Prins voor de som van f 23.000 te
gnnnen.
De heer jhr mr L. Schorer vraagt of het in
keus van dea heer Prins gelaten wordt Door
niksche steen of bazalt te gebruiken.
De voorzitter antwoordt toestemmend,
Wanneer echter bazalt wordt gebruikt, zal,
in plaats van 1230 ton Doorniksche steen,
1350 ton bazalt moeten worden bewerkt.
De voorzitter voegt er nog by dat ook.by
andere waterschappen, behoudens die verhoo
ging, bazalt wordt aangewend.
Daarna wordt het voorstel zonder verdere
discussie of hoofdeiyke stemming aangenomen.
Tot lid van den gemeenteraad van A a g-
tekerke is besoemd de heer J. Corré Jz.,
41 van de 74 geldige stemmen, in plaats
van den heer J. Bosselaar, die, wegens vertrek ni6UW lid toe te
Door het uittreden van den beer Lantsheer
als commissaris is de commissie tot het onder
zoeken der begrooting en rekening niet meer
voltallig en is het wen&cheiyk daaraan een
uit de
ontslag bad genomen.
doen wil, wyst de voorzitter als lid aan den
heer jhr Van Teyiingen, die zich bereid ver
klaart haar aan te nemen.
Nadat de datums, waarop het dykgeachot
vervalt, bepaald zga op 1 Mei, 2 Juli, 1 Oo-
tober en 21 December, wordt, na rondvraag,
de vergadering gesloten.
wyi de vergadering die benoeming niet zelve
Gemeenteraad van Vlissingen.
Zitting van Woensdag namiddag te 2 uren.
(Slot.)
Voorzitter de heer jhr mr A. A. van Doorn
van Koudekerke, burgemeester.
Afwezig de heer Dalvoye.
Ia behandeling komt thaus eeu voorstel vau
bnrg. en weth. betreffende de omlegging van
het dgkje aan den spuiboezem van deu polder
Walcheren, welke omlegging nooaig zal zijn
om de Verlengde Glacisstraat op behooriyke
wyze te kunnen aanleggen en op een voldoende
breedte te brengen. Tevens zou mea hierdoor
een gedeelte gemeenteterrein, gelegen achter
school A, en da geref. kerk A vau de straat
kunnen afscheiden, hetgeen zeer noodig is.
Deze afsoheidiDg zou plaats hebben door
middel van een hek op steenen voetmuur. De
gezameniyka kosten van deze werken, waartoe
de commissie van fabricage adviseert en die
"'t babeer van de gemeente zullen worden
uitgevoerd, zullen f 1750 beiragen.
Besloten wordt tot uitvoering van boven
staande werken over te gaan.
Voor de bovengenoemde verlenging van da
Glacisstraat is noodig, dat de gemeente onge
veer 131 M3 grond van den polder Walcheren
in gebruik neemt. De polder wil dezen grond
afstaan tegen een erfpachtssom van f 52.40
per jaar, tot het aangaan van welk contract
burg. en weth. machtiging vragen.
Het voorstel van burg. en weth. wordt door
den heer Laois besproken.
Deze vernam, dat het plan bestaat, de wer
ken in eigen beh9er uit te voeren, en heeft
daartegen geen bezwaar.
Indien dit werkelgk zoo is, zou spreker
van een^zGf8U^o£?uilftai..leiirs&
een opgave, in 't bezit van den gemeente-
bouwmeester, maar ook opgaven te vragen
van smeden nit de stad.
Dit voorstel wordt overgenomen door burg.
en weth.
De verschillende onderdeelen van het voor
stel van burg. en weth. worden daarna, zonder
verdere discussie of hoofdelijke stemming,
aangenomen.
Naar aanleiding van de door den heer A.
Loois in da vergadering van 9 Februari jl.
gemaakte opmerking omtrent het niet-aansfel-
len van eea tweede gemeente-vroedvrouw, z|n
door burg. en weth inlichtingen ingewonnen
gemeente-geneeskundigen en bij het
algemeen armbestuur.
Ingevolge deze inlichtingen stellen burg. en
weth. voor voorloopig, bg wijze van proef,
tweede gemeente vroedvrouw aan te
stellen.
Mocht het evenwel blijken, dat de dienst
door de reeds zeer bejaarde gemeente vroed
vrouw niet meer naar behoorgq k%n wordeu
waargenomen, zoo zal een nader voorstel in
het belang van den dienst bij den raad wor
den aanhangig gemaakt.
Zonder nadere discussie of hoofdelijke ötem-
micg vereenigt zich d9 raad met het voorstel
van burg. en weth., waartoe de commissie
van financiën adviseert.
Da vergadering gaat daarna, op voorstel
van den voorzitter, over in eene met gesloten
deuren.
Na heropaning der zitting deelt da voor
zitter mede, dat het burg. en weth. noodig ia
voorgekomen een nieuwe begraafplaats ia te
richten, daar in de oude da noodige plaats
ruimte begint te ontbreken.
HQ atelt daarom voor over te gaan tot aan
koop van twee perceelen bouwgrond, dJ. de
nos 83 en 84 aan de linkerzijde vacdenKou-
dekerkachen weg, ter grootte van 2 HA 37 A
en 20 oA., voor de som van f 11.800.
Da heer Winkelman vraagt, of geen moge-
ïykheid zou bestaan tot deze terreicen een
anderen toegangsweg te maken als de tegen
woordige, daar verscheidene badgast ea inder
tijd bezwaar maakten steeds IQkstaties te
ontmoeten op hun weg naar het strand.
De voorzitter, zoo ook de heeren Van Raalte
en Verkuyl Qaakkelaar, stellen de.bezwaren in
't licht, dien aan den aanleg van zulk esn
nieuwen weg zouden verbonden zgn.
Het voorstel wordt daarna zonder verdere
discussie of hoofdeiyke stemming aangenomen.
Daarna niets meer aan da orde zijnde en
niemand meer het woord verlangende, wordt
de vergadering gesloten.
(Dit slot van het raadsverslag werd Woens
dagavond nog, in een afzonderlijk Bijvoegsel,
aan onze gedbonneerden te Vlissingee verzonden).
