MSDDELRIIRGSCHE COURANT. Dinsdag 27' Februari. N°. 49. 143° Jaargang. 1900. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en jbeesiaagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Kiddelbnrg 26 Fehr. 8 a. vtn, SO gr. 12 u. 58 gr. »v. 4 n. 57 gr. F. Verw. m. Z. O. w., licht bew. AdvertentiSn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het borean bezorgd zijn. AdvertentiSn: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn bij abonnement op voprdeeüge voorwaarden, Prospectussen daarvan zijn gratig aan het bureau te bekomen. A g e n t si Te Zierikzee: A. C. de Moou; te Tholen: W. Al VAM NiEUWEMinJIJZEM. Middelburg 26 Februari. GEZONDHEIDSWET. Onder voorzitterschap van dr M. W. Pijn appel, inspecteur van het geneeskundig staats toezicht te Z volle, heeft Zondag de Nederland- eche Maatschappij tot bevordering der genees kunst in een buitengewone algemeeue verga dering, te Utrecht gehouden, het ontwerp gezondheidswet behandeld. Met 74 tegen 27 stemmen heeft de vergade ring zich uitgesproken voor de wensohelijkheid van een oentralen raad, bestaande echter uit meer dan drie leden; voorts vóór een onbepaald aantal laboratoria ten behoeve van den genees kundigen dienst en vóór hetbehondvan terri toriale inspecteurs. Vervolgens heeft de ver gadering zieh verklaard tegen de gezondheide commissies zooals die zijn omschreven in het wetsontwerp; met groote meerderheid daaren tegen vereenigde zy zich met gezondheids commissies, zooals die zijn voorgesteld in het rapport van de vereeniging voor burgerlijke ingenieurs. Do wenschen van de maatschappij zullen in een memorie aan de Tweede kamer worden kenbaar gemaakt. ALCEM. NEDERL. WERKLIEDEN VERBOND. De beschrijvingsbrief is verschenen van de algemeeue vergadering, door het Werklieden verbond op 15 en 16 April te Amsterdam in tfOeelvinck te honden. Het kiesrechtvraag3tuk zal waarschijnlijk een groot deel van de debatten innemen, daar de meeningen van hoofdbestuur en leden piet eenstemmig blijken te zijn. De volgende conclusion worden voorgesteld a. De algemeeue vergadering, hoog hou dende het beginsel van het algemeen kiesrecht, aedert ruim 25 jaar door het Verbond voor- van oordeel, dat de invoering daarvan reeds veel te lang is verznimd; van oordeel mede, dat de invoering van kiesrecht in elk opzicht los van belastingen en van maatschappelijken welstand, niet langer dan onvermijdelijk is mag worden vertraagd meent evenwel, om redenen van practischen aard, als in het praeadvies van de meerder heid van het CantraaLBestuur zijn ontwikkeld lo. b§ de verkiezingen in 1901 niet van de candïdaten te moeten vragen de verklariog, dat zR Grondwetsherziening in de eerste plaats aan de orde znllen stellen, maar de verkla ring, dat zij zijn voorstanders van algemeen kiesrecht, zonder meer 2o. de propaganda voor het algemeen kies recht wederom krachtig ter hand te moeten sociaal-democratische partij overneemt en on derschrijft (zie 1 van het program der Soo. Dem. Arbeiderspartij 18 April 1897). 2o. de groote belangen, betrokken bij een krachtige en regelmatige staats werkzaamheid voor onbepaalden tijd achter te stellen bi) eene politieke agitatie, die de hartstochten ontboeit en de vruchtbare werking der wetgevende macht jaren lang met lamheid slaat, zonder gerechtvaardigd te worden door den onwil of de onmacht der bestaande organen van wet geving en bestnnr; den naam van Liberale Unie te bespotten en hare bestemming te ver- lochenen door twistvuur in de liberale partij te ontstekep, dat onvermijdelijk tot een vol slagen désnnie moet l6iden. Het is bier de plaats niet om in een nadere toelichting van mijo gevoelen te treden. Maar als een der medewerkers aan de oprichting tbr Liberale Unie gevoel ik geen vrijheid om onder deze omstandigheden mi) langer onder hare vaan te scharen, zonder intussohen door dezen stap in het minst ontronw te worden aan de liberale beginselen, welke tot hare oprichting habben geleid, haar jaren lang tot richtsnoer hebben geBtrekt en ook oogeublikkelijke grondwetsherziening rechtnitbreiding verwezenlijkt kunnen Ik heb de eer te zijn Uw dw. dn. J. DE LOUTER. BJEMOÜSUU* j&N jm&to Bij kon. besluit: is aan mr J. G. Palijn op zijn verzoek, met ingang van 1 April e. k., eervol ontslag ver leend als advocaat generaal by den Hoogen raad der Nederlanden, met dankbetuiging is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Enkhuïzen de directeur J. Spaanstra is benoemd tot generaal-majoor der infanterie by het leger in N.-I. de kolonel van dat wapen O. H. F. Riesz; is, met ingang op 1 April, benoemd tot commandant van het Eon. Kol. Militair lava- liedenhuis op Bronbeek de met toekenning van den titulairen rang van luitenant-kolonel, ge- pens. majoor der infanterie van het leger in N. I. jhr N, G. van Henrn. Aanstaanden Donderdag verleent de minister van oorlog geene audiëntie. niet constante der samenstelling, maar de ge stadige stygiDg gaf der commissie aanleiding, ook op dat punt de aandaeht van den raad te vestigen. By het te Breda afgenomen wordend examen in de fraaie handwerken is o. a. ge slaagd mej. J. M. C. Aaibars te Middelburg. Wy vestigen de aandacht van daarin belangstellenden op de in dit nomraer voor komende advertentie, betreffende de opening van het Tehuis voor militairen alhier. b. De algemeeue vergadering, overwegende dat een reeds sedert vele jaren gewenschte volledige oplossing van het kiesrechtvraagstufe Biet mogelijk is zonder wRziging van art. der grondwet; van oordeel, dat de wyzigiog zóo ruim dient te zyn, dat het kiesrecht geheel en al los kan worden van de belastingen of van den maat achappeiyken welstand en als regel kan wor den toegekend aan de meerderjarige ingezetenen, Nederlanders acht het wensebelijfe, dat by de verkiezingen in 1901, dezerzijds worden gesteld of gesteund oandidatan, géan protectioniaten, die geneigd ayn te verklaren, dat zy zyn en znllen y veren Vóór de meeat spoedige herziening van art. der grondwet, in den boven aangegeven zin. e. De algemeene vergadering besluit, dat het Verbond in zake de bewegtng voor grondweta herziening en algemeen kiesrecht zelfstandig zal biyvea en optreden, hetgeen niet uitslnit de vryheid van het Cantraal Bestuur, om het Verbond voor een bepaald doel met eenige andere beweging te doen samenwerken, mits met dat bestuur te voren overleg wordt ge pleegd en het aandeel erlangt in de organisatie an leiding. 1 DE LOUTER EN DE LIBERALE UNIE. Aan bet bestuur van de Liberale Unie heeft prof. De Louter den volgenden brief geschre ven, waarin hy voor het buitengewoon lid maatschap der Liberale Unie bedankt. Utrecht, 20 Februari 1900. WelEd. geb. Heer Ik heb de eer n kennis te geven dat ik voor het buitengewoon lidmaatschap der Liberale Unie bedank. Immers het joDgste manifest in zake kiesrecht schijnt mij toe lo. in stryd te zyn met de zelfstandigheid en de waardigheid der liberale party, omdat het, zooals terecht reeds elders ia opgemerkt, ten aanzien van een der gewichtigste politieke gyaagatukken eenvoudig hef programma der UIT STAD EN PROVINCIE, Met ingang van 1 April a. s. zijn ver plaatst de kommiezen by 's rijks belastingen J. P. Manui, 2 3 kl., van Hoedekenskerke naar Vlissingen (haven), P. van Wonwe, 8e kl. van St. Maartensdijk naar Hoedekenskerke, C. Fortnin, 3a klvau Bruinisse naar St. Maartens- dyb, S- A. Iburg, le kl., van Cortgene naar Brni- :e, P. A. Groenewond, 3a kl., van St. Jansteen (tijd.) naar Cortgene, L. A. Pieters, 3 3 b!., van Axel naar IJzendyke, G. Heerias, 4e kl., van St. Jansteen (tyd.) naar Axel en G. Kuiper, 4a kl., van IJzendyke naar St. Jansteen. En met ingang van 1 Mei 1900 J. J. Vy* verberg, 2a kl., van Goes naar Vlissingen (stad), L. G. Adriaansen, 2e kl., van Vlissingen (stad) naar Goes, V. A. van Aerde, 4a kl., van Kauter naar Aardenburg en M. J. Almehiaders, 3e kl., van Aardenburg naar Kanter. In het verslag van de plaatselijke ge zondheidscommissie te Middelburg* 1899 wordt meldiDg gemaakt dat door burg. en weth. haar advies werd gevraagd omtrent een sehryven van den hear G. K. A. Nonhebei, tot uiteenzetting van de v waarop hy uitvoering denkt te geven aan bet door hem gedane aanbod tot het kosteloos verrichten van bacteriologische onderzoekin gen van duinwater, met verzoek, hierover aan den raad advies uit te brengen. Dec missie heeft zich van die opdracht gekwi door een uitvoerig sehryven aan den raad waarin zy uiteenzette, dat het aangeboden on derzoek niet mocht worden beschonwd als een afdoende maatregel, maar dat dit in af wachting van vollediger regeÜDg in het belang der duinwaterleiding vcorloopig kon worden aangenomen. Deze kwestie, en nota van den gemeente-apotheker inzake net scheikundig onderzoek van het duinwater, gaven der commissie aanleiding in hetzelfde sehryven tevens de aandacht van den raad er op te vestigen, dat ook dit chemisch onder zoek h. i. niet afdoende geregeld was. Het kwam der commissie wenscheiyk en noodig voor, de geheele bacteriologische en chemische oonióle van het water, in handen te stellen van éen deskundige, die ambtenaar der gemeente zou mosten zyn. Aan de mededeeliugen van den gemeente apotheker ontleende de commissie voorts de wetenschap, dat het gehalte der, in het duinwater opgeloste, vaste stoffen voortdurend itygende was, en de grenzen had bereikt, die pten win bruikbaar drinkwater stelt. Jujst het De St. Ct. bevat de gewijzigde statuten der naamlooze vennootschap Maatschappij tot exploitatie van gronden te Vlissingen te Vlis singen. Het kapitaal der maatschappy ia daarby gesteld op f 1.209.000 Door den directeur-generaal der staats spoorwegen is een eervolle vermelding toege kend aan P. J. Hintzen, machinist tweede klasse te Vlissingen, wegens betoonde oplettendheid. In den Zondag te Goes gehouden voet* balwedstryd der vereeniging Zeelmdia aldaar tegen Eendracht maakt Macht nit Vlissingen, welke laatste met een onvolledig elftal was opgekomen, moest Vlissingen het afleggen met 1 tegen 6 goals. Het weder was prachtig, het veld tenge volge van den regen der laatste dagen Biecht, de belangstelling van het publiek niet zeer groot. Met een gezellig samenzijn werd deze wedsfcryd besloten. In eene Zaterdag gehouden vergadering van bestuur eu ingelanden van het waterschap Kruiningen is Aangenomen, vooral ten behoeve van de bietenteelende boeren nit den omtrek, het verbroeden van de kruin van den zeedyk over zekere lengte met het aanleggen daarheen van twee opritten. Tot de eerstvolgende Mei vergadering werd aangehouden de beslissing over bet aanbrengen van een binnenberm in de weel by Haosweert, doordat de stemmen staakten. Ia de afgeSoopen week beproefden twee individuen des nachts by een arbeiders weduwe te Kruiningen een paar varkens te halen. Reeds waren zy er een eind den weg op, toen ze door een schot in de lncbf op de vlucht werdeu gedreven Dit sohot werd gelost door een zoon der weduwe, die nog juist bjj tps bet plan der •en verijdelde en de viervoeters op hun plaats bracht. - Da klerken der posteryen en telegrapbie kl. N. W. A, Overbroek te T h 01 e n en G. G. den Dekker te Goes zyn verplaatst, respectieveiyk naar Rotterdam en Bergen op Zoom. Vrijdag 16 Maart a. s. zal de heer mr P. J. Tcoelstra te Zierikzee optreden in eene openbare vergadering belegd door bet comité voor algemeen kiesrecht en wel met het onderwerpAlgemeen kiesrecht een eisch des tijds* Zaterdag ia aldaar door de heeren Van der Vegt en Guiohard uit Rotterdam aangebracht de eerste looomotief van de Rot- terdamsche tramwegmaatschappy voor de aanstaande verbinding van Schouwen en Dui- veland met den vasten Wal. De looomotief was gebouwd door de firma Backer en Rueb te Breda en reed, na aan het Zype per pont overgezet te zyn, naar Zierik zee en Bronwershaven. Men beweert dat de opening der lyn be paald is op den 21 April a. Te Zierikzee is een commissie nit de inge zetenen gevormd, die tracht gelden bj brengen om de verbinding met den wal feesteiyk te vieren. Er schynt thans zekerheid te dat de stoombooteu, die den dienst op Zype enz. voor den stoomtramweg Brouwershaven-— Steenbergen znllen verrichten, driemaal per dag ook znllen aanleggen aan den provin cialen steiger te Staveniaae, wat zeker het reizend publiek zeer ten goede zal komen Zondag gaf de redery kerskamer Jacob ban Lennep te B i e r v 1 i e t een tooneel voorstelling van Wie zal hem zijn? en De gedroomde schoon zoon. Beide stukjes werden goed vertolkt, de Har monie zette öaar beste beentje voor en het vry talrRke publiek, van hier en elders opgekomer, kon tydig, vóór 11 uur, huiswaarts, De danslustigen stelden dit nog een paar uurtjes uit. Met het oog op de vele ziektegevallen was het bezoek toch groot; de zaal was ditmaal echter niet overvol, geiyk dikwyis placht. malabia. In het jongste nomraer van bet Weekblad van het Nederlandsch Tijdschrift voor genees- fewd# komt een bijdrage y00r over ^Malaria in Zeeland" van den heer J. J. Berdenis van Berlekom alhier, dubbel belangryk om het actneel karakter, in verband met de veelbe sproken kwestie van de hnizen aan de Volderijlaagte. Hy wyst er daarin op, dat in den afgeloopen zomer in Middelburg een onder weteche malaria- epidemie geheeracht heeft, die om verschillende redenen leerzaam is. Ia de maand Mei 1899 deden zich de eerste gevallen voor, en den heelen zomer door kwamen er nieuwe by. Van ruim 100 werd door den heer Van Berlekom aanteekening gehouden. De overgroote meerderheid daarvan, 92 pot., betroffen patiënten, die een zeer be perkt stadsgedeelte, de wtsteljjke buitengrens bewonen; 70 pet. van het totaalcijfer kwam in twee kleine straten, zoodat daar nage noeg huis aan huis malaria heersohte; en in e straten van ééngezinswoningen werden eer enkele perceelen bijzonder sterk getroffen. Hieruit biykt das, dat men niet zoozeer van een Middelbnrgsohe epidemie, als van een wyk epidemie spreken mag. Ia zyn kwaliteit van gemeente-geneesheer in die wyk behandelde de heer Van Berlekom de meeste gevallen' Door andere doctoren werd naar Bcbattingeen geiyk aantal gevallen waargenomen, zoodat er zich ongeveer 200 hebben voorgedaan van Mei tot October. Met nitzondering van een geval droeg de ziekte geen kwaadaardig barakter. Wel waren de koortsen zeer aangrgpecd en veroorzaakten zy spoedig een duidelijke anaemie, maar dank zy het snelle sueees der therapie had dit geen verdere gevolgen. Ook naziekten (nephritis) nam de heer Van Berlekom niet waar. De sobryver herinnert er aan dat de malaria (Zeeuwsobe koorts) vroeger vaak groote verwoes tingen te weeg bracht, o. a. onder de Eugelsohe troepen, die in Augnstns 1809 in Walcheren ont scheept werden. In de laatste jaren was het aantal sterfgevallen per jaar aan intermittens: 1875— 1880 in Zeeland 89, in bet Ryk 1059van 1880—1885 in Zeeland 62, in het Ryk 640) van 18851890 iu Zeeiaud 49, in het Ryk van 1890—1897 in Zeeland 12, in het Rgk 120. Het sterftecijfer aan malaria," zegtdesohry- ver, nis dns zeer gering geworden en de sterke daling is in Zeeland nagenoeg evenwydig aan die in het Ryk gebleven. Twaalf sterfgevallen per jaar op een bevol king van meer dan 200,000 zielen, voor waar dit geeft niemand het recht Zeeland een koortsland te noemen. Ongetwijfeld heeft de afwatering en cnltiveering van den zyn vatbaarheid verminderd om den parasiet voort te teelen. Toch, en hierom vooral is het goed zich deze epidemie te herinneren, verdwenen is die vatbaarheid geenszins. Waak zaamheid blijft geraden. Bekend is bet im mers ook, boe de Romeinsche Campagna, in den tijd der Barbaten een sterk malaria-oord, tydens het keizerryk door kostbare waterwer ken in gezond en vruchtbaar land werd her schapen het bleef er eeuwen gezond, tot na den val van Rome, waarbij stad en beBproeiings- vernield wereende oude toestand a weer in en daarmede de malaria, sporadische gevallen, op de meest plaatsen terugkeemd, bleven het bewys leveren, dat de malaria-parasiet nog in onzen bodem huisde. Dat hy zie. verschillende streken van Zeeland dezei ter in tegenstelling van andere jaren zoo k heeft kunnen doen gelden, mag het ist waarachyniyk in verband gebracht wor den met de weersgesteldheid. De winter van was zeer zacht 5 het voorjaar koud, schraal en droog, de zomer warm en droog; eerst September gaf veel regen. De bniten langdurige droogte van voorjaar en e vele noordenwinden in het voorjaar, zonbestrsling in den zomer by lagen grondwaterstand, dat alles bevordert veratui- 1 grondlagen en daarmede haar be vermogen. De redenen, waarom de algemeen verhoogde dispositie zieh locaal zoo sterk heeft geuit, zyn, volgens schrijver, duideiyker. De geval len hoop an zich op in de zoogenaamte „laagte", d. i. het dal, dat tusschen Heerengraeat een dyk en Bolwerk gelsgen is. Daar zyn in de laatste jaren veel arbeiderswoningen ge bouwd, en bet is geen geheim, dat die sleeht gebouwd zyn. In het byzonder is zorg aan de fuDdeeriog besteed; een iyk trasraam, de noodzakeiyke beveiliging dei woning tegen den bodem, ontbreekt. Ia 1891 zyn 48 dezer huisjes op privaat terrein ge bouwd zy vormden da kern der epidemie. Een sloot in dit terrein had geaiend voer op name van faecaliSn en menagewater der naby gelegen Heerengraohthnizen. Tydens den bouw werd de sloot gedempt en de auatie j afgesneden, zonder daarvoor andere riolee- ring in de pUaH te «Stellen- $eret ia 1896 is een spoel waterkanaal aebter deze huis jes aangebracht. Hoe het intusBchen met zoo'n bodem gesteld is, kan men zieh voorstellen. Meermalen heeft de schryver de rioolwater- plassen achter de huizen gezien. Om den grooten overlaat van water in de tusschen de perceeien loopende straat of liever modderpoel te keeren, strooiden de bewoners steeds bun koolasoh vóór de huizen uit, waardoor het straatniveau stygt, de ventilati troosters der hnizen verstoppen en deze huizen in een put komen te liggen, waarin zich veelal het opper vlaktewater verzamelt. Oonoodig te zeggent dat de reten der vloeren alles behalve dicht zyn. Het zoutgehalte in dezen bodem ia zoo groot, dat men by sterke zon een witte kristal laag aan zyn oppervlakte ziet. Volgens rap port van het landbouw-proefstation te Goes is dit zontgehalte ook de oorzaak, dat de boomen, die men er plant, geregeld sterven. Het is bekend, dat zoutwaiermoerassen een byzondere voorbeschiktheid voor malaria geven. Er is volgens den schryver geen twyfel mogelijk, of dit bodemgehaite, zyn vervuiling, onvoldoende drainage en niet bestraat zyn in de le plaats en ten 2e de slecht gefundeerde woningen hebben het mogelijk gemaakt, dat de malaria by de voor haar dit jaar bijzondeir gunstige omstandigheden na 30-jarigen rust wederom plotseling is opgestaan 5 het jaren lang zondigen tegen de meest voor de band liggende eischen van zuiverheid en hygiéne, straffend belaas aan de daaraan geheel onschul dige bewoners. Aan zyne studie voegt de schryver nog toe dat het, na eenige vergeefsehe pogingen, den heer J. O. van der Harst, apotheker, en hem constant gelukte de malaria parasieten te vin den zoowel levend in den hangenden droppel als na kleuring met Plehu'a eosine-metbyleen-' blauw-mengsel. Ia geen enkel opzicht scheen den schrjjvef verband tusschen de ziekte verspreiding as muggen te bestaan. BÊCHTSZAKÊE Arróndisssmenta-Eechibank te Middelburg* Ter griffie dier rechtbank is door den advo caat mr J. J. Heyse alhier, als toegevoegd raadsman aan den van moord beklaagden As 0. Mihfleghers, verzet aangeteekend tegen dé beschikking dier rechtbank waarby genoemde Misseghers, met bevel tot gevangenhouding^ Brd verwezen naar de openbare terechtzitting in voornoemde rechtbank. Het gerechtshof te 'sGravenhage mbofi snn over die al of niet verwijzing i LANDBOUW. Het dageiyksch bestuur van het 1 Comité heeft een adres dan dé 1 verzonden, om dat college driugend te ver* zoeken met den meesten spoed eu nog vöuf de behandeling van het wetsontwerp omtrent den leerplicht (dat intusschen reeds voos? Dinsdag aanst. aan de orde is gesteld) hef aanhangige ontwerp „boterwet" te doen be handelen, daar, ala eenmaal het eerstgenoemde wetsontwerp aan de orde is gesteld, zeef zeker de „boterwet", welker behandeling van meer urgenten aard ia, geheel op defl achtergrond zal geraken. Het bestuur vraagt dit in het belang van den landbouw, en in het belang van den eer* lijken botefhandel. Dezer dagen ontvingen wy van dsn beof B. Ruya te Dadesaavaart zyn uitgebreide*!, gfcïilustreerden catalogus van groente- eu raazaden, vaste planten en bloem- en tuin* heesters, waarin weer heel wat nieuwigheden op verschillend gebied voorkomen. Als de beste nieuwe groenten voor 1Ö0Ö nden wy daarin genoemd de Stoks&ybooU Moerheima Buikerslagzwaard zonder draden de snyboon der toekomst voor onze huismoeder as De heer Euy» zegt er van, dat hoewel dé groei wy ze overeenkomt met die van de gewone soort, deze echter veel krachtiger se, De scheden zgu éven groot, doch auivef zonder draden en bljjvaa totdat ze geheel rijp zyn zacht, zonder perkamontachtig vlies te vormen, eigen aan de gewoae soort zoodra deze begint te rypen. Bovendien komen es' geen harde boonen in voor, die zelfs een ge* heale inmaak minder genietbaar kunnen maken» Da soort is zeer milddragend, de winner zegt, dat op zyn kweekcry aan elke atzonderiykby een stok gelegen boon steedB 50—100 scheden groeiden' Deze nieuwe groente is door de Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde ia hare vergadering van 14 September 1898 unaniem met een oertifioaat 1ste klasse bekroond. Wy noemen slechts deze nieuwigheid. Zij die met meerdere kennis willen makenvragen den catalogus, die een heel boekdeel vormÊ en waarin zij die belang stellen in of hebben by den tuinbouw, naast een uitgebreide p^a- Ijjrt en planten, ook zeer veel nu$« tig© wenken op dit gebied vindon zullen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1