MIBBELBIRGSCHE COURANT. N°. 39. Donderdag 15 Februari. Middelburg 14 Februari. UIT STAD EN PROVINCIE. 143° Jaargang. 1900. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermora et or Middelburg 14 Febr. 8 u. vm, 38 gr. 12 u. 37 gr. av. 4 u. 34 gr. F. Verw. kr. t. storma. NO. w. bsw. sn. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één nor aan bet bureau bezorgd zijn. AdvcrtentiSn20 cent per regel. Geboorte-, 'dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regi Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeeliga voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Ageatetó Te Zierikzee: A. C. de Mooh; te Tholen: W. ai vak nieowenhuijzen. De Unie-circulaire geeft natuurlijk aanleiding tot waving van gedachten, waarbij onder de liberalen opnieuw blijkt van het sedert jaren bestaande verschil van gevoelen over bet kiesrecht. Ook Het Vad. bestrijdt de circnlaire van het bestnur der Liberale Unie; wat ook ons, evenals den hoofdredacteur van De Kroniek, den heer P. L Tak, wel eenigszins verbaast. De bekende, bekwame hoofdredacteur van het Haagsche blsd zet nn, in zijn nommervan beden, tegenover De Kroniekzijn standpunt nader niteen en noemt daarbij aan het slot de Middelburgsche Courant in termen, die ons nopen tot een woord van verweer en tot nadere uiteenzetting van ons standpunt. Het Vador op wijzende dat, als men grond wetsherziening op den voorgrond stelt, deze onzen geheelen pelitiakan toestand bebeersoht, nit de „natuurlijke" veronderstelling dat de be doeling van hen, die de vaan der grondwets herziening hebben opgeheven, ook geen andere is dan rechtstreeks op grondwetsherziening aan te sturen. Onze lezers weten dat wij op de circnlaire van het Unie bestnur een anderen kijk hebben; wij schreven o a. in ons nommer van Maandag 11.: „Wij beschouwen baar alleen als eene vin gerwijeiog in een richting, die wij reeds nu moeten inslaan, als het sein voor rene vrucht bare campagne voor het algemeen kiesrecht, dat wij eenmaal toch znllen moeten invoeren. Aan hen, die daartoe willen meewerken, is bet overgelaten den jnisten tijd te kiezen, om dat doel te varwezenlijken. Of dat in 1901 «Rn zal; het zal afbangen van hetgeen er dit jaar op parlementair gebied in ons land voorvalt." De redacteur van Het Vai. is, dit lezende, aan bet twafelen gegaan en verklaart ten slotte: „Alzoo een platonische verklaring slechts, waarop het verkiezingeprogram voor 1901 geen weerklank behoeft te geven. Het schetsen van een toekomstideaal, waar mee het program van urgentie niets te behoeft te hebben. Dan zeggen wij gaarne: geheel ons idee. Maar het wil er toch bij ons niet in, dat om niet andera te verklaren op dit oogenblik een algemeene manifestatie zon worden nit gelokt." Vóór wij die opvatting even van nabij be- ichonwen, eene enkele opmerking. Onze meergenoemde collega ziet in onze be schouwing van Zaterdagavond eene „verdediging van de circnlaire; eene verdediging, die veel heeft van het pleiten van verzachtende om Standigheden." Wg wenachen hem op te merken, dat wy allerminst ons tot taak stelden het Unie bestuur te verdedigen, of voor zijne bonding in deze verzachtende omstandigheden te pleiten. Wij hebben geen voeling met dat bestuur toen wg onze meening over zijne jongste cir- icnlaire ter tseer schreven, wisten wy hoege naamd niets van zgae bedoeling daarmee; van de meeningen die tot het uitvaardigen daarvan hebben geleid. Wij gaven slechts weêr onzen eigen, persoonlijken indruk, dien wij na lezing van dezen brief aan de afdeelingen der Unie hadden gekregen. En wij vonden, en vinden dien nog, zoo voor de hand liggende, dat wij ons verbazen hoe anderen, hoe vooral de scherpzinnige hoofd leider van Het Vad. eerst door ons betoog op het idee is gekomen, dat dit de bedoeling van de oircnlaire zijn kan. Hij erkent zelf dat van eene herziening van de kieswet niet veel heil is te waohten. „De interpretatie van art. 80 der grondwet zit nn eenmaal allen in den weg, die met die wet io de hand een bevredigende oplossing aan de kiesrecht qnaestie zouden wenachen te geven". Welnu, wg zgn op dit pnnt met het Unie bestuur geheel homogeen; en zien zelfs geeo «at er in, dat minister Qocmau Borgeuius eenig goed werk in deze tot stand kan bren- i. Wg spreken niet van indienen; best mogelijk dat hij, op den grondslag van de door hem en anderen indertgd op de bieswet- Tak voorgestelde amendementen, der vertegen woordiging, een uitstekend ontwerp aanbiedt,, waarvoor wg, met den redacteur van Het Vad., veel sympathie gevoelen maar boe zullen onze vertegenwoordigers daarover denken Wg meenen dat dezelfde strgd zal ontbranden over de bevoegdheid om tot zulk eene uit breiding over te gaan, in verband met de bg sat. 80 der grondwet gestelde eiacheu van ge schiktheid en maatscbappelgken welstand. Zelfs de redactie der N. R. Crt. neemt het heden tegenover het Hbld. op, om hare in stemming te betuigen met de meening dat eene finale oplossiDg van het kiesreohtvraag- stnk enkel door kieswetwgziging niet bereik baar moet worden geacht. j gelooft niet, dat een zoogenaamd tech nische herziening der kieswet, die haar grond slagen onaangetast laat, een asnzienlgke uit breiding van bet aantal kiezers kan brengen, en zg is daarenboven van meaning, dat bg het big vend verschil van opvatting omtrent de grondwettelijke voor schriften eene regeling van het kiesrecht op andere grondslagen fei- telgk onmogelgk is. Zg ia het dan ook niet eens met hen, die meenen, dat de Grondwet invoering van een „bgna onbeperkt kies recht" toelaat, maar volkomen deelt zg het gevoelen van het bestuur de Liberale Unie en het onze, dat het verschil van gevoe len, hetwelk zich in '94 en '96 heeft geopen baard, nog bestaat, en daarbg is zg overtuigd, dat er evenmin als destgds kans bestaat om elkander te overtuigen, en dat men bet vader land stellig geen dienst zal doen met nog eens beproeven zonder wgziging der Grondwet in Nederland een algemeen of nagenoeg alge meen kiesrecht in te voeren." De hoofdredacteur van genoemd blad wil echter den toestand laten zooals die is. Dit standpunt is begrgpelgk van hem, die zich eertgds met zooveel felheid verzette tegen het ontwerp-Tak; en met wien wg destijds zoo dikwgls over dit belangrgk onderwerp een lans hebben gebroken. Of nu het verkiezingsprogramma voor 1901 reen weerklank behoeft te geven op de „platonische verklaring" van het tfare-beatnnr, gelgk Het Vad. op grond van onze wing zoo positief beweert? Wg gelooven dat dit volstrekt niet nit onze woorden is op te maken. Wg wezen er wel degelgk op dat dit afhangt van hetgeen in dit jaar op parlementair bied voorvalt. Er is dus nog wel eenig onderscheid tusschen onze opvatting en die van Het Vad. Wg gelooven dat het wel spoedig tot grond wetsherziening zal moeten komenen wg heb- ben dit dnidelgk doen big ken, toen wg schre ven over de moeilijkheid om b. v. een leer plicht-wet tot stand te brengen. Eq hoeveel werk, door dit ministerie voorgelegd, blgft nog onafgedaanl Maar kannen wg vooruit komen zonder grondwetsherziening, des te beter. Edoch, wg betwyfelen dit. En van een technische herziening der kieswet verwachten wg evenmin heil. Op een slechten grondslag valt onmogelgk goed te bouwen. De Pwie-circulaire heeft, naar onze mee ning, ten doel bet Nederlandsche volk op zulk eene herziening voor te bereidenals bet eenige middel om nit een lastige impasse te geraken. En als dit moet toegepast worden, laat ons dan niet, zooals Het Vad. doet, angstig vragen welke partg daarbg voordeel zal hebben of de geavanceerd liberalen voor de sociaal-demo cratische of de anti-revolntionaire partg de kastanjes nit het vaar zuilenhalen Laat ons eenvoudig de ernstige vraag doenwat is noodigwat is rechtvaardig De toestand is nu eenmaal ongezond; geen der partgen ie krachtig genoeg om zelfstandig te regeeren; en een breede rg van personen wordt stelselmatig nitgesioten van invloed uit oefenen op bet bestnnr van het land. Daarin moet verbetering worden gebracht. En dit is het groote doel, waarnaar gestreefd dient te worden. ZAAK-TROELSTRA. Tot j aist begrip van het arrest, door den Hoo rn Raad gewezeD, wgst het Hbld er op, dat het een beroep in cassatie gold, waarbg het hoogste rechtscollege de zaak niet weder geheel onder zoekt, dns noch den veroordeelde noch de getuigen opnieuw hoort, maar enkel heeft te islissen of de wet behoorlijk is nageleefd. Door de verwerping van het beroep in cassatie is derhalve alleen beslist, dat volgens den Hoogen Risd geen der vanwege den be klaagde geopperde gronden tot vernietiging der uitspraak van het Hasgsche gerechtshof kan leiden en dat de Hooge Raad zelf geen andere gronden daartoe heeft gevonden. Bg het lezen van bet arrest werd genoemd blad getroffen door de overweging, waarin de Hooge Raad zegt dat het verwgderd oogmerk van mr Troelstra om door zgn aaatgging tegen den officier van j astïtie te Leeuwarden de zaak der gebroeders Hogerhuis opnienw te doen behandelen „wel een element kan uitmaken van beoordeeliog bg bet toemeten der straf maar niet tot de beslissing kan leiden dat de requirant gehandeld heeft in het algemeen belang" (wat de strafbaarheid zou opheffen). Mag men nit deze overweging wellicht op maken, dat de Hooge Raad de opgelegde straf streng acht eu gelgk wg reeds opmerk ten, een geldboete voor het misdrgf als voldoende strafmaat beschouwt vraagt de redactie van meergenoemd orgaan. Hoe dit zg, de Hooge Raad kon in dit op zicht geen verandering in het arrest van het gerechtshof brengen, omdat de beoordeeling van de strafmaat niet tot zgn bevoegdheid behoort, indien bg niet geroepen wordt om, wegens verkeerde toepassin g of schending der wet, „ten principale" self recht doen. De Sociaal Demokraat schrgft naar aanlei ding van dit vonnis: Dp het oogenblik dat dit wordt geschreven, zit Troelstra aan het ziekbed van een zgner kinderen. Wg weten, dat woorden van ver bittering of medelgden, bg zgn afwezigheid geschreven in de courant die onder zgn hoofd- redaktie staat, door hem het eerst zonden worden afgekeurd en afgewezen. Door ba» en door zgn vronw beiden, die te zamen in den dienst van de groote zaak waarvoor zg strgden, reeds zoovele offers van voordeel, eer, en gezondheid hebben gebracht. Tegen ver bittering zgn zg gewapend door ban zekerheid, dat met het socialisme eenmaal ook het recht en de menecbenliefde zullen zegevieren; eu meer dan alle kei geldt bun het geluk, voo- die zegepraal te strgden met al hnn onverzet telgke kracht. Kiacht noch vloek kome dus over de lippen van ons, proletariërs, bg dit nieuwe vonnis ep het scbuldenregister der Nederlandsche klasse justitie. Onze wraak zg vaster aaneen sluiting, vnriger strgdlnat, rgper tronw. Onze wraak zg, aan de klasse, die ons on derdrukt en ons treft in onze beste mannen, te toonen, dat wg moediger, sterker en edeler ign dan zg, omdat in ons hart het vertrouwen leeft op de mensoheid, de zekerheid gevestigd is van een toekomst, hlgder dan het droevige heden, een bigde, heerlgke toekomst, die wg- zelf voorbereiden 1" ui, het verschil van meenicg, dat erin deze onder de justitie, de pars en het publiek be staat getuigen o. a. het v r g s p r e k e n d vonnis der rechtbank en daarna de veroor- doelende uitspraak van het gerechtshof te 'h Gravenhage moeten dezo zeer groote woorden op eik onbevooroordeelde een zon derlingen indruk maken. Dinsdag is op den Noordweg tusschen erooekerke en Oostkapelle een 19-jarige jongman, van Arnemuiden afkomstig, en in dienst bg een hontkooper alhier, van een wagen gevallen. Het voertnig ging hem over do bostkas en in zeer gevaarlgken toestand werd de jonge man naar het gasthuis alhier vervoerd. Heden ochtend was hg stervende. In de brievenbus aan het postkantoor te Goes wilde Dinsdag een boertje een grauw papieren zakje door de glenf werpen. Eenige voorbggaogera vroegen hem wat hg daarmede in den zin had, waarop bg antwoordde dat htt zakje eenig geld bevatte en hg meende dat dit met eeu brief, die hg ook gepost had, we1 aan het adres zon bezorgd worden. Men hedaidde den buitenman dat hg beter deed naar het loket te gaan en een puBtwiase, te nemen, wat minder gevaarlgu was dan de verzending, zoo als hg zich die voorstelde. De man was zoo verstandig aan den raad gehoor te geven. - Te BorBs ele zgn Maandag voor lid van <*0° gemeenteraad candidaat gesteld de heeren C. van de Valde, C. van Asp eren en C. van 't Westeiade. De stemming is bepaald op Vrgdag 23 Februari a. s. Iade Maandagavond door het departement Zierikzee der Ned. Maatschappij van Nij verheid gehouden vergadering bield de heer dr A. van der Hoeven eene voordracht over electriciteit. Hg achtte de bespreking van dit onderwerp juist zeer eigenaardig bg den over gang van de negentiende tot de twintigste eenw, want evenals de 19ie de eeuw van de stoom geweest was, zou de 20ste die zgn van de eleetrioiteit. Als inleiding gaf bg een nitieg van eenige begrippen en termen, alles zeer beider uit- eagezet en verduidelgkt door verschillende voorwerpen en machines en door welgeslaagde proeven. Van de toepassingen van electriciteit behan delde bg vóór de pauze voornamelijk het eleetrisch liobt, de gloei- en booglamp an, en sprak bg over de uitvinding van Namat, die op 'c oogenblik de geleerde wereld bezig houdt, wanneer zg doeltreffend blijkt, eenegehaele omwenteling in de verlichting zal Na de pauze sprak de heer Van der Hoeven over de Tesiasche buizen, waarmede doorhem schoone proeven gedaan werden, en over de Röatgen- of X-stralen, waarbg den aanwezigen de gelegenheid werd gegeven de geldstukken in een portemonnaie, de beenderen der hand en een kogel in een stak vleesoh te aanschouwen. De voordracht werd met aandacht gevolgd aoor een vgftigtal hoorders, waaronder rnim twintig dames, die gaarne van de daartoe, door de pas aangenomen reglementawgziging, geopen de gelegenheid gebruik hadden gemaakt. Dinsdag voormiddag had te Temen e n een werkman bg het verwerken van poutrelles het ongeluk dat hg, doordat zoo'n ijzeren balk keutelde, met een zg/ier beanen daaronder geraakte, waardoor dat lichaamsdeel op twee plaatsen brak. Per brancard werd bg huiswaarts gebracht. Het muziekgezelschap Uit het volk—voor het volk te Breskens telt thans 71 donateurs* Dit bleek op een Donderdagavond gehouden irgadering, waarop verschillende huishoude lijke zaken werden behandeld. Door den raad van Zuidzaude is aan den onderwgzer Mol, op diens verzoek, eervol ontslag verleend, met iogsng van half Februari- Aan de onderwgzerea mtj. Bakker werd op haar verzoek om verhoogiüg van jaarwedde en eene grat.ficatie, slechts de laatste, en wel 1 25, met algemeene stemmen verleend. De Noord-Amerikaan J. M. nit IJ z e d g b e van wie» in een vorig nummer van deze courant reeds gewag is gemaakt is heden Woensdag weer naar zjjue vroegere verblgfplaats vertrokken. Hadden zich toen, zooals gemeld werd, nog slechts 45 personen opgedaan, om met hem naar de Vereenigde Staten te vertrekken, thans zgn er rnim 70 personen met hem scheep ge gaan. In langen tgd is de emigratie uit „het Land van Cadzand" naar Noord Amerika zoo sterk niet Een afscheid en eene kennismaking, In de sociëteit van het Njderlandscüe loods wezen op den Noordzeebouleyard te V liss i n- gen vereenigdea zich heden morgen de com missaris en ontvanger van het loodswezen, alsmede loodlBOhippers. loodsen, matrozen, roeiers en verder personeel, zoo ook talrgke gepensioneerden, om op eenigszins pleobtige wgze afscheid te nemen van hnn tegenwoor digen chef, den heer J. C. da Rjy ter de Wildt, en tevens om kennis te maken met hun nieuwen inspecteur, den heer J. W. A. A. van Maren Bentz van den Berg. Omstreeks half twaalf verscheen de heer De Ruyter de Wildt in de aooieteitszaal, vergezeld gne echtgenoote en den heer Van den Berg, zgn opvolger. Allereerst moest mevrouw De Ruyter de Wildt een bloemengroet in ontvangst nemen, haar aangeboden door het dochtertje van den heer Visser, den president der sociëteit* Het prachtige bloemstuk werd met vriendelgken dank aanvaard. Daarna nam de heer De Royter de Wildt het woord. Hg achtte het bgna onsoodig te zeggen, dat het hem een behoefte was, om, nu hg uit Vliaaingea vertrok, allen, met wie hg negen jaar had samengewerkt, nog eens van aangezicht tot aangezicht te uien, en hnn, voor zoo ver dit mogeigk was, de hand to drukken. Spreker zeide verder, dat hg on mogeigk geheel het officiééls vanhetufficieaae kon scheiden, zoodat hg thans officieel wilde mededeelen, dat hg benoemd was tot inspec teur-generaal over het loods wezen, waarbg bg te- veel s8o opvolger, orante V»n Keren Bonte van den Berg, aan bet personeel wenschte voor te stellen. De tgd, in Vlissingen doorgebracht, was voor hem een gelukkige geweest en de herinnerin gen daaraan zouden niet uit zgn hart worden weggawiBCht. De heer De Wildt gaf de ver- g, dat bg steeds met genoegen ia Vlis singen zgn plicht bad gedaan, daar allen, die onder zgn bestuur aan het loodswezen waren verbonden geweest, steeds alles hadden gedaan om dien plicht te verlichten. Daarvoor be tuigde spreker zgn groote tevredenheid en hartelgken dank, waarna bg den wensch uit sprak, dat ook bij zgn opvolger in den tgd van sSn verblgf te Vlissingen diezelfde ge voelens van tevredenheid zullen mogen geboren wordac. Ook buiten zgn offioieele betrekking had de heer De Wildt altgd gaarne, voor zoover he® dit mogeigk was, meegeleefd met het perso neel, en aangenaam zal het hem zgn ook na zgn vertrek dit te kunnen blijven doen* Spreker beval zich daarna aan in de heriooa» ring van allen, die wederkeerig in zgn heris- nering steeds zullen big ven, (Applaus). Ook epreker'a echtgenoote wilde door hare tegen woo idigheid toonen, dat zg eveneens ia do jaren van haar verblijf te Viissingen, bes ioodspersoneel aldaar e.m warm hart heeft toegedragen, zg het ook dat zg van dit ge= voel niet steeds openlgk kon doen blijken. Nadat een warm applaus van de aanwezigen instemming had betuigd met het gesprokene; richtte de heer H. J. Karei, commissaris der loodsen, tot dea heer De Boyter de Wildfi ongeveer de volgende woorden „Hooggeachte Kolonel! Vergun mg u, namens allen, dank te zeggen voor de bereidwilligheid, waarmede u onn iö de gelegenheid hebt gesteld, peraooulgk afscheid van u te nemtnvervolgens zeg ik u vrien» delgk dank voor de gevoelvolle woorden, zoo* even tot ons gesproken, waarna ik u, mede namens alle ambtenaren en personeel van heö loodswezen, betosnicg en verlichting in heli 6e district, hartelijk geluk wenseh met uwe bevordering tot hoog eren rang. 't Zg u gege» in die betrekking nog vele jaren werk* zaam te zgnen in den huiselgken kring, aan zgde van mevrouw, uwe echtgenoote, die uitnemend de takt bezit, u het haiselgÊs leven aangenaam te maken, nog veie geluk" kige jaren te mogen doorbrengen. Wg betreft® ren diep de redenen, die aanleiding hebben, gegeven, dat onze hooggeachte fictiout-bg-naoht| de heer J. SpMjurd, ons heott moeten verla ten; hQ toch was voor ons, als eea vader voof zijn kinderen. Maar daarentegen juichen wg de benoeming toe van n, die wg in 't ruitt* negenjarig tgdvak, dat wg de eer hadden ouder uwe bevelen te dienen, hebben leerec hoogachten en waardeeren. Dienst doen vor- derdet gg van ieder onzer in hooge mate, m waart gg in de noodzakelgkh6id straffen op 4d leggen, dan deeds gg dat steeds streng recht" vaardig; en niemand beter dan ik, die dag en nui? aamanwerkte, weet, welk lead het u deed, straffen te moeten toepassen. Maar aan de andere zgde, wanneer ge ia de gelegenheid waart eene belooning toe te kennen, kon mee bet u zoo aanzien, dat gg mededeeidet in de vreugde van hem, die da belooniug ontving.? Zie kolonel, een chef die zuike eigenschappen bezit, moet wei door zgn onderhebbendes worden gtëjrd en bcimiad. Geloot, kolonel, ft»? net geen i» hier zeide, met gdele klanken zfjnf doch woorden, uit het hart voortkomende, sla oik vac allen. Gaarne hadden wg a een van waardaeriug wiiien aanbieden; doen uwe gevoelens daaromtrent moeten wij eerbiedigen. KolonelDe betrekking* welke u op hoS paut staat dcfiuitief te aanvaarden, legt a dg verplichting op voor het Ljodewezen in '6 algemeen te waken, doch ik neem da vrgiteid; ambtenaren en personeel van het 6e diatriot, ia 'c bg zonder, in uw vriendelgk aandenken aan te bevelen. Mannen ik verzoek n mijne woorden te bezegelen, door nit volle borat een driewerf hoer» aan te heffen voor onzen nieuw benoemden Schout-bg Nacht en zijne echtgenoote.'; Geestdriftig werd aan desa uitnoodiging vol® daan, en aangedaan dankte de heer De Ruyter de Wildt voor de zooeven tot hom gericfata woorden en het daarop volgende bewgs va® instemming. Nadat de eerewijn was gepresenteerd, bracht mevrouw De Ruyter de Wildt een heildronk uit op het looöapersunee!, en vrouwen en doch- era daarvan, van wie ook zg steeds zoovele bewgien van genegenheid bad mogen onder» vinden. Ean kort woord werd nog gesproken do Of den voorzitter der sociëteit, den heer Visser* die den haar De Wildt dauk zeide voor do ontvangen toezegging, dat hg hei bencfasra» heerschap dep veroenifing uit de teasdes ?sf

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1