MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 21.
Donderdag
25 Januari.
uit stmTen 'provincie.
143" Jaargang.
1900.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermomat er
Middelburg 24 Jan. 8 n. vm. 47 gr. 12 u. 48 er.
av. 4 o. 48 gr. F. Verw. m. t. kr. Z.W. w., betr. regen.
Advertentiën voor bet eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één nor
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, 'dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën by abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectossen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Middelburg 24 Januari.
Een krasse beschuldiging.
Bj vonnis van dan krijgsraad te 's Gravon-
hage is, na voorlichting door deskundigen, door
den auditeur militair, daartoe aangewezen, de
huzaar J. S., gedetacheerd bij het Alg. Depót
van Discipline, die wegens verschillende daden
van insubordinatie terecht bad gestaaB, op
grond van ziekelijke stoornis ïijner verstande
lijke vermogens ontoerekenbaar verklaard en
vrijgesproken, met bevel tot plaatsing in een
krankzinnigengesticht voor een protftijd van
óen jaar, behoudens eerder horstel.
Naar aanleiding van het bovenstaande schreef
dezer dagen de Haag8che Courant
„Ia het militaire strafstelsel, dat tot zulke
uitkomsten «jat, □iet vreeselijk en barbaarsch
Want die huzaar was niet krankzinnig, toen
by naar de „klas" ging. Bij zal er vatbaarheid
voor hebben gohnd, zeker. Maar de inrichting
van dat strafstelsel waartoe o. a. behoort,
dat de weerspannige Eoms dagen achtereen
wordt opgesloten zonder eenig werk, wat ook,
te verrichten te hebben maakt zonder twyfel
lieden, die er vatbaar voor zijn, krankzinnig.
Ean moordenaar krijgt in de gevangenis
werk te doen.
Maar voor soldaten hebben we, helaas, nog
steeds een apart, barbaarsch, verouderd straf-
Het scheen ons een krasse beschuldiging,
die het Haagsche blad tegen het militaire
strafstelsel in het algemeen en het Algemeen
Depót van Discipline, ot de „klas", in 't bij
zonder, iubrengt.
Wy lieten ons daarom van alleszins be
voegde zyde inlichten; en wat wy daarby ver
namen, versterkte ons in ons vermoeden,
dat werkelijk de „Maa" niet zalk een martel
inrichting is als het Haagsche blad dit doet
voorkomen.
Men vergete niet, dat zy, die in het Alg.
Dep. van Discipline worden geplaatst, reeds
alle mogelijke straffen, welke by het bataljon
als arrest, politiekamer, provoost en
achter den rug hebben en desalniettemin
onverbeteriyk bleken. En toch, wanneer der-
gelijke personen zich plaatsing in de „klas"
op den hals halen, dan nog worden zy niet
behandeld als misdadigers. Alleen worden
voor hen de teugels der militaire tucht wat
strakker aangehaald, hetgeen zeer natuurlijk
mag genoemd worden.
Voor het overige is hun leven dat van
gewone militairen; zy hebben hunne excercitiën,
hun militaire wandelingen, velddiensten, scherm
en gymnastieklessen, en hun theoretische
oefeningen. Analpbabetin onder hen krygen
Bes in lezen en schryven, terwijl aardryks
kunde en geschiedenis wordt onderwezen
fln een bibliotheek tot aller beschikking is.
Voor de vrge uren zyn gezelschapsspelen aan
wazig, en een gering zakgeld permitteert zelfs
aan de zgo. klasaianen van da le categorie,
dat zyn zy, die in de eerste maanden van bun
detacheering reeds toonden beter te willen, in
de cantine iets te gebruiken.
Wat een straf, voor velen zelfs een z
groote straf, mag genoemd worden, is het
verbod van Uitgaan in de eerste maanden.
Toch wordt ook hiertoe na verloop van
tyd weer permissie gegeven, zoodat, door
geleideiyke vermeerdering van de ui'ganga
uren, de klasaiaan weer gewoon raakt aan het
gevoel avry" te zynwat ook de beate wijze is
om hem te leeren geen misbruik te maken van
zyn vrijheid door drinken en uitspattingen
als anderszins.
Natuuriyk worden ook in bet Depót over
tredingen gestraft, spoediger en geatreager
misschien, dan by het bataljon, maar de in-
i in de „klas" moeten dan ook biy ven
dat zy ^gestraften" zyn en als zoo-
>nder strenger régime leven dan iedere1
militair. Des te meer znllen zy, later
Weer in de kazerne teruggekeerd, hun groo
te re vrybeid apprecieeren en daarvan een
heter gebruik weten te maken.
De straffen in de „klas" zyn ook niet anders
fan die bf de korpsen* Aüeeh vervalt het
gewone arrest en worden uitsluitend toegepast
politiekamer, provoost en cachot, natuurlijk
beide laatste ia algeheele afzondering.
Eu daarover ook, over deze afzondering,
lucht de Haagsehe Courant hare verontwaar
diging.
Maar die afzondering is eenmaal gewoonte by
alle militaire straffen met provoost en cachot,
zoowel by het Depót, als by alle andere
korpsen.
„Een moordenaar krygt in de gevangenis
werk te doen."
Zeker, maar eeu moordenaar zit dan ook
voor jaren, terwijl een gestrafte klassiaan
hoogstens een week of veertien dagen wordt
afgezonderd. Wel komen bierop uitzonderingen
voor, maar deze mogen allerminst worden
geschreven op rekening van bet strafstelsel;
zy zyn geheel te wyten aan de gestraften
zeiven. Er komen bv. gevallen voor, dat by
de „klas" gedetacheerden, die nog gernimen
tijd dienen moeten en die per se hun OGtslag
uit den militairen dienst willen bewerken,
zich, tijdens het ondergaan van de eene straf,
achtereenvolgens aan nieuwe strafbare feiten
schuldig maken en daarom, maar immers
eel door eigen toedoen langer dan
veertien dagen in de arrestkamer moeten
doorbrengen.
Ea wat nu het geven van werk betref5
de ondervinding leerde, dat dergeiyke indivi
duen, die het zelfs in da „klas" nog tot
provoost of cachot brengen, van werk niet
gediend zyn en alles wat in hun cel los staat
aan gruiselementen Blaan of gebruiken om er
een of andere baldadigheid mee uit te balen.
Eu nu noemden wy nog niet hen, die by
zomerhitte aan eeu verblijf van vier tot aebt
dagen in de koele arrestantenkamer verre de
voorkeur geven boven het doen van den ge
wonen dienst, en te dien einde een bestraffing
uitlokken.
Tusschen twee haakjes kunnen wij als be-
wys biervoor nog wel aanvoeren, dat 'a zomers
de arcestantenkaarer dau ook drukker bezet
is dan 's winters.
Aldus de toestand op dit oogenblik.
Wy dienen daarby echter nog de mededee-
ling te voegen, dat niet uit bet oog wordt
verloren het streven om deze, zoo noodig en
zoo mogeiyk,te verbeteren; en dat steeds over
dit belangryk punt overleggingen plaats hebben.
Maar nu het geval in kwestie. Zjj is natuuriyk
zeer effectmakend, de bewering, dat de arme
nuzaar door al de ellende, in de klas doorstaan,
krankzinnig werd. Maar het Haagsche blad
geeft zelf toe, dat de man daarvoor misschien
reeds aanleg had; bestaat dus niet alle moge-
lijkheid, dat zyn toestand ook buiten het
militaire verbeterhuis, want zoo zou men
4e klas kunnen noemen verergerd zou zyn?
Veel gelegenheid tot erger worden kan hy
niet gehad hebben. Wy hoorden ten minste,
dat by hoogstens vyf weken by bet Depót
gedetacheerd was. Vier weken deed hy ge
regeld dienst, daarna echter werd hy weer
spannig, kreeg arrest en werd eindeiyk wegens
insubordinatie voor den krygsraad gedaagd.
Of hy nu werkeiyk niet toerekenbaar was
Natuuriyk komen onder de militairen, zoo
wel als onder eiken anderen otand, ongelukkige
menschen voor, wier zwakheid van geest hen
tot dwaasheden dryft, maar wanneer zulke
personen in dienst komen en voor zwakke
geestvermogens worden geen miliciens afgekeurd
dan brengt de toepassing van de militaire
bepalingen mee, dat zoo iemand, die, laat ons
zeggen door zijn onnoozolhei J, in zyn plichten
te kort sohiet, gestraft wordt. Zulk een
ongelukkige mag medeiyden opwekken, e
gestraft moet by wórden.
Is dit bier misschien ook het geval geweest
Dit weten vrij natuuriyk niet.
Hebben wy daarentegen hier weder te doen
met een van die, zoo vaak voorgekomen, ge
vallen, dat zwakheid van geest wordt voor
gewend in de hoop op een spoedig einde van
den diensttyd?
Het zou een onvoorzichtigheid zyn dit te
beweren.
Maar waar al deze mogelijkheden niet zyn
uitgesloten, daar zij ook onze Haagsche collega
voorziohtiger in zyne beweringen en andere
in het overnemen daarvan; vooral waar der-
geiyke instellingen alg het Algemeen Depót
van Discipline toch reeds vsak zich te verde-
in hebben tegen aanvallen en ze8r
ongegronde dikwyis -— van buiten.
BEtfOiSMlJlUJEM EITZ.
By kon. besluit
is benoemd tot notaris binnen het arr.
's Hertogenboscb, ter standplaats Geffen, F.
van Bakel, candidaat-notaris aldaar;
is mr A. Nederburgb, burgemeester der ge
meente Warmond, benoemd tot ridder in da
orde van Oranie-Nassau
is benoemd tot directeur van het postkan
toor te Delft G. Koppen, thans in geiyke be
trekking te Ginnekenen te Draten J. G.
Anderson, thans commies der telegraphie 2e kl.
Deze week verleenen de ministers van ma
rine ea koloniën geen audiëntie.
De kolonel C. P. J. van Viierden, com
mandant van het 3a regiment infanterie te
Borgen-op-Zoom, woonde heden de tactische
oefening op de kaart by van de officieren van
het garnizoen te Middelburg.
Maandag besloot de dykr&ad voor de wa-
terkeering van het calamiteuze waterschap
Elletcoutsdijk-Borssele tot vaststelling der om-
scbryving vau uit te voeren onderhoudswerken
in 1900—1901. De kosten zijn geraamd op
ruim f 17000.
De dijkraad wijzigde de loopende begrooting
voor de raming van het goed slot der laatste
goedgekeurde rekening ten bedrage van
f 769.06" en voor de uitvoering van meer werk
aan de steen bestortingen te Borasele.
Naar aanleiding der uitkomsten van voor-
an najaarspeiliagen te Borsaele werd de dyk-
raad voorbereid op bet nemen van maatrege
len tot verdediging van den oever by den
Noordnol van Borasele.
Te G o e s is ó6a Zeeuwscbe handboog-
scbuttersbond opgericht, onder den naam vau
Zeemosche handboog schutter sbotid.
Tot dezon bond zijn tot nu zeven vereenigin-
gen toegetreden, en wel de volgende
Eensgezindheid, Middelburg, St Baatiaan, Ier-
ke, Jacoba van Beijeren, Goes, Eendracht
Viiesingen, Ons Genoegen, Rilland, Oefening en
Uitspanning, Hansweert, Koningin Wilhelmina,
Kwadendamme.
Tot leden van het voorloopig bestuur wer
den gekozen de heeren H. Snyders, voorzitter,
C. M. J. Gemier, secretaris, P. Bonthuis, 2de
voorzitter, en J. van Grootegem, 2de secretaris.
Deze vergadering werd uitgeschreven op
initiatief der vereeniging St Baatiaan te Ierseke,
waaraan dus de eer toekomt vau het oprichten
van dezen bond. Deze vereeniging is de oudste
in Zeelandzoo ntet de oudste in ons land
zy viert dezer dagen haar 275 jarig bestaan.
In de Dinsdagmorgen te Zaamslag
gehouden raadsvergadering is de beer J. P.
Geelhoedt als gemeente ontvanger beëedigd.
De varkens-assuranciemaatschappij Helpt
Elkander te Cadzand, die Maandag bare
26ste jaariykscbe vergadering hield, telt thans
leden en 1 donateur. Volgens de rekening
en verantwoording, door den secretaris uitge
bracht, vermeerderde het verloopen jaar het
met f 111, zoodat de maatschappy
over een kapitaal van f 771.25 heeft te
i, dat, met het oog op het weinig
aantal leden, nog al gunstig kan genoemd wor
den. By sterfte bedraagt de vergoeding 30
cent per K.G. bruto eo het inleggeld f 2.60.
Slechts één varken is in 1899 vergoed.
Een weinig meer belangstelling en toenade
ring van de zyde van den werkman en burger,
een kleine steun vau demeergegoeden zou, vol
gens den berichtgever, wel gewensoht zyn voor
eene vereeniging, die een waardige plaats in-
meent naast andere vereenigicgen van dien aard.
'8 Rijks (Me Archieven.
De verBlagen hieromtrent over 1896,1897 en
1898, waarvan de uitgave door verschillende om
standigheden, vooral, zoo het scbynt, door de
bekerde kwestie van het archief te Roermond,
vertraagd werd, zyn thans verschenen in drie
dikke boekdoelen.
Wy hebben die, ©p onze provincie
betrekking hebbende, en samengesteld door
den tyks-archivaris in Zeeland, den heer mr
B. Fruin, eens doorgeloopen en daaruit
enkele aanteekeningen gemaakt, waarvan
kennisneming misschien sommigen onzer lezers
aangenaam zal zyn.
In het verslag over 1896 wordt melc
gemaakt van de aanstelling als commies-charter-
meester van den heer M. H. van Visvliet, die
reedB vele jaren aan het archief verbonden
was geweest.
In dat jaar werd de regeling van de archie
ven der Rekenkamer vervolgd, die van het
archief d8r stad Reimerawaal voltooid, en de
charter-verzameling nader geregeld, beschreven
en geordend.
Wat de aanwinsten betreft, wordt gen
dat de archivaris aanzienlyke boeveelheden
rechteriykejarohieven overnam.van verschillende
Eigenaardig was de houding te dezen op
zichte van het gemeentebestuur van Zioribzee.
Dit deelde den archivaris mede dat, voor
zoover het wist, geene archivalia, die het Ryb
ehoorden, onder de gemeente berustten;
dat het niet geneigd was den archivaris tot
archief toe te laten om hieromtrent een
3t onderzoek in te stellen, en dat bet toch
in geen geval stukken zou afgeven, tenzy het
Rijk re§u overlegde, waaruit bleek, dat de
stukken door het Rijk aan de gemeente waren
uitgeleend.
Over het eigenaardig standpunt, door het
imeentebestuur ingenomen, wordt door den
archivaris niet verder uitgeweidby meent te
en volstaan met er op te wyzen, dat hy
by zyn optreden als archivaris in het depot
een register van transporten, verleden te Zie-
rikzee, uit de jaren 1665—1672 vond, dat niet
op den reohteriykeu Inventaris voorkwam,
maar, zooals later bleek, door den beer Erme-
rins van het gemeentebestuur was geleend.
Ia afwachting van de beslissing, die de mi
nister naar aanleiding van de houding van
gemeentebestuur nemen zal, heeft de arcbi
varia natuuriyk geweigerd bet bedoelde trans-
portregister, dat ryks eigendom is, af te geven.
De overneming der verschillende archie ven ge
schiedde Bteeds by in duplo opgemaakt proces
verbaal.
Met betrekking tot de uitkomst der be
moeiingen met kerkeiyke archieven, lezen wy
in het verslag het volgende i
De meeste archieven van
worden in de consistoriekamers, eenige
in de pastorieën bewaard. Aan beide soorten
van bewaarplaatsen zyn bezwaren verbonden.
Do kasten in de consistoriekamers, waarin de
archivalia bewaard plegen te worden, zyn bgna
altoos vochtig, en daar de consistoriekamers,
behalve zoolang de kerkeraadsvergadering of
catechisatie gehouden wordt, gesloten zyn, heeft
de vocht alle gelegenheid de archiefstukken
aan te tasten. De bewaring der archieven
de woniBg van den predikant brengt
daarentegen bet gevaar mede, dat de stuk
ken by verhuizingen en by schoonmaak te
lóor gaan. Nog noemt men den naam van de
echtgenoot van den predikant, die by een
schoonmaak bet geheele kerkarchief als ouden
mei beschouwd en verbrand heett. Zoo
ise verwsarloozing zal in den tegenwoor-
gen t|d wel niet licht meer voorkomen, maar
neemt toch niet weg dat de pastorie in den
regel niet als een veilige bewaarplaats msg
beschouwd worden. Veel gaat ook te loor
door uitleenen,
Op zyn rondreis kwam de archivaris by een
predikant, die een aantal stukken nit ver-
schillende kerkeiyke archieven te leen had;
had er geen rtga van afgegeven, en bet
kostte soms moeite na te zien, van welk
archief elk stuk herkomstig was.
Verreweg den treurigsten toestand vond de
archivaris te Zierikzee; in de andere groote
gemeenten (Middelburg, Vlissingen, Goes,
Tbolen enz.) bevonden zich in de consistorie
kamers behooriyke kasten of loketten, en
heeft men gezorgd, dat die kasten en de
kamers zeiven bebooriyk voohtvty zijoj in
Zierikzee is de toestand erger dan in het
kleinste dorp. De kostbare archieven van den
kerkeraad en van het classis zyn niet slechts
pêle-mêle opgestapeld in eene in den muur ge
metselde kast, maar die kast is bovendien
zoo vochtig, dat de archivaris op de registers,
hoewel zy eerst sinds een jaar naar
bergplaats waren overgebracht, den schimmel
een duim dik voud zitteu.
Hy houdt zich overtuigd, dat, zoo de
archieven nog een paar jaren in die kast
blijven, zy totaal bedorven zijn. Hy heeft
zich dan ook tot den kerkeraad gewend, hem
op dezen ongehoorden tosstand opmerkzaam
gemaakt en hnlp aangeboden om er in te
voorzien.
Dat schryven is onbeantwoord gebleven en
de archivaris weet dus niet of de kerkeraad
eeoigen maatregel genomen heeft om de ver
nietiging van zyn eigen archief en dat van het
isis, dat aan tjjo. zorgen is toevertrouwd,
tegen te gaan; hy hoopt van harte; dat het is
In zyn verslag wyat de ryksarehivaris verder
op het gebrek aan ruimte tot berging van de
archieven. Meerdere ruimte biyft een drin
gende eisoh.
Niet minder noodzakeiyk blyft hy achten,
dat de restauratie van dat gedeelte der Abdy
gebouwen, dat voor de archieven is of wordt
bestemd, achter elkander worde afgewerkt en
das de overgangstoestand een einde qame
Agentenl
ub Jokoe te Oostburg firma Al
Ten slotte dringt de archivaris erop aan dat
na bepaling zal worden gemaakt die aan hen,
welke stukken uit een archief door den druk
end maken, of by bet samenstellen van een
boekwerk gebruik maken van gegevens, ver
kregen door nasporingen, door of voor ben ia
eeu archief verricht, de verplichting oplegt om
een exemplaar van dat boekwerk te schenken
aan de bibliotheek, die aau dat archief ver-
.an het verslag zyn als byiagen toegevoegd
inventarissen van verschillende charter-
mmelingen en een overzicht van den in
houd van de oude archieven der Hervormde
kerken in Zeeland.
Wordt vervolgd.)
RECHTSZAKEN.
Arrondissements Bcchtbank te Middelburg.
Heden is ter griffie dier rechtbank doof
C. v. S., zonder beroep te Middelburg, een der
drie veroordeelden in zake de bekende mis
handeling van den agent van politie Gierum,
hooger beroep aangeteekend tegen zyn op 12
ir gewezen vonnis, waarbij hy voor zich
d veroordeeld tot eene gevangenisstraf
van één jaar en zes maanden.
De officier van justitie heeft mede hooger
beroep s
Kantongerecht te Middelburg.
Heden (Woensdag) zijn veroordeeld v
straatchender ijR. J. P., Vlissingen, tot f 3
b. s. 2d. h.rumoerC. U., P. H., J. R.,
ViiSBiogen, tot f 1 b. B. 1 d. b.; G. A. N. As.,
Arnemuiden, tot t 2 b. s. 2 d. li.; by zich heb
ben van een wapen op den openb.weg:A G.,
Amsterdam, tot f 8 b. s, 2 d. b.; jachtwet: J.
A. V. Pz., Vliasirgen, tot 2 X f 10 b. s. 3 d.
a. iedere b.; laten grazen van vee op een dijk
van een polder in Zeeland: M. K., Arnemui
den, toe t 2 b. s. 1 d. h.; zonder vergunning
van B. en W. of van den gemeente-bouwmees
ter, gebruik maken van den openb. gemeente
grond te MiddelburgE. M. A., Middelburgs
tot f 2 b. s. 1 d. h.
Verder wegens dronkenschapT. K., zonder
bekende woon- of verbiyfplaats, tot f 1 b. s«
1 d. b., L. d. V., K. B., G. B., Middelburg,
C. v. Z., A. M., N. h. v. A., Vlissingen, C. Jt*
d. H., J. M., Arnemuiden, A. N.A. D., Veere,
tot f2 b. o. 2d. fa., P. d. W., W. P. S.,
M. K. L., P. A. FMiddelburg, A. v. G
Vliseingeu, tot f3 b. s. 2 d. h., J. M. W
Middelburg, tot 3 dagen b,, J. J. H., Vlissin
gen, tot 5 dagen h., L. v. E., Middelburg, tot
2 weken h.
Ontslagen van rechtsvervolging is J. K., Vlis-
Biugen, oekiaagd, ais geleider van een met
honden bepannen kar, lijden op den openharen
weg te O.- en W.-Souburg.
Het Gerechtshof te 'S-Hartogenboaöh be
sliste onlangs, dat, waaneer een paard, dat op
15 Jannari zyn laatsten melktand nog niet
voor een snijtand heeft verwisseld en dusvaa
belasting is vrijgesteld, later in den loop van
jaar die tandverwisseling ondergaat, als-
daarvan geen aanvallende aangifte door
den houder behoeft gedaan te worden, op grond
dat volgens de wet de toestand op 15 Januari
beslissend is.
De Hooge Baad heeft echter die beslissing
vernietigd eu uitgemaakt, dat de toestand op
15 Januari beslissend ia voor hen, die i
belastingplichtig zyn, en dat in dezen i<
iu den loop van het j aar belastingplichtig y
zoodat eene aanvullende aangifte was vereiocht
en, door deze te verzuimen, eene overtreding
is gepleegd.
Verschiilenae Berichten.
De opbrengst van den hengsten verkoop
in het ryksveulendepot te Bergen op Zoo®
bedraagt f 12.890.
Uit onze omgeving werden hoopers van
Matador W. Popp© ts Middelburg voor f460;
van Hugo J. J. van Arenthalo te Hansweert
voor f 340 en van Emir C aar les Harrisson te
Rilland voor f 410.
Da opkomst van belanghebbenden en belang
stellenden was bijzonder druk; drukker dan
het vorige jaar.
By eene te Amsterdam, in district IX»
gehouden verkiezing voor een lid van den
a&d verkregen de heeren J. Bruinwold Riedel
(iib.) 551, Henri Polak (soc. democ.) £94 en
P. N. de Vries Jr. (anti-revol.) 430 van de
1575 uitgebrachte stemmen, zoodat herstem*
ming moet plaats hebben tuaschen de heeren
J. Bruinwold Riedel en Henri Polak.
De Sociaaldemocraat deelt mede, dat het
partybeatuur der Sociaaldemocratische arbei
dersparty ia de redactie van het nieuwe dag
blad benoemd heeft i tot hoofdredacteur mr F.
J. Troelstra eu tot redacteuren: de heeren
J. F. Ankersmit, redacteur aau het Volksdag
bladJ. J. de Roode, redacteur aan de SociaaU
democraatmr M. Mendels, redacteur aau dg
Provinciale Overijaëlsche en Zwchche Ct., en
C. J. A. van Bruggen, redacteur-verslaggever
aan het Handelsblad.
De luitenant-generaal I. tpn dar He^dfq
