MIDDELBURGSCHE COURANT. Vrijdag 5 Januari. N°. 4. 143° Jaargang. 1900. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.—*» Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermo me ter Middelburg 4 Jan. 8 u. vm. 45 er. 12 u. 45 gr. av. 4n.47gr.F.Verw. zw. t. m. N. w., bew. Advertentiën voor bet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per reg< Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agonten2 TeTerneuzen: M.nE Jonsx; te Oostburg firma Al J. Bronswijk. Middelburg 4 Januari. Verzekerlngsplichtige bedrijven. Nu de lijst der bedrijven, voor welke de ongevallenwet, de verzekeriugsplicht by de behandeling eenigszins is ge- kan het nuttig zyn de complete lyst mede te deelen, geli)k deze voorkomt in de aan de Eerste kamer toegezonden stokken. Art. 10 der wet legt den verzekeriBgsplicht op aan: lo. alle bedryven, uitgeoefend in onderne mingen, waarin ten behoeve van bet bedryt eenig krachtwerktuig wordt gebruikt; 2o. de bedryven, voor welker gedeelteiyke of geheele uitoefening gewooniyk stoom ot gassen worden gebezigd, waarvan de spanning ia verband met den inhoud der toestellen, welke den stoom of de gassen bevatten, eene grens overschrydt, by algemeenen maatregel van bestuur aan te geven 3o. de bedryven, voor welker gedeelteUjke of geheele uitoefening by algemeenen maat regel van bestuur op te noemen ontplofbare of vluchtige, licht ontbrandbare stoffen ofwel stoffen, welker dampen met lucht vermengd ontplofbare mengsels opleveren, gewooniyk worden gebruikt of verwerkt in eene grootere hoeveelheid, dan by bedoelden} algemeenen maatregel van bestuur is bepaald 4o. de bedryven van vervaardigen, vervoeren of bewaren van een of meer der stoffen, als bedoeld sub 3; 5o. de bedrgven van handelaars in stoffen, »ls bedoeld sub 3, die voor de uitoefening van hun bedrijf gewooniyk van een of meer dier stoffen meer dan eene by algemeenen maatregel van bestuur te bepalen hoeveelheid in voor- 6o. de sohipperabedry ven r ia den regel van eene plaats hier te lande naar eene andere plaats Lier te lande varen of met schepen, welke in den regel binnen dezelfde plaats varen, zoomede de schippersbe dry ven met sohepen, welke uitsluitend de rivieren en binnenwateren bevaren en tevens geregeld van buitenlands komen of naar bui tenlands bestemd zyn; 7 o. bet veerachippersbeJryt 8o. bet visscherebsdrijf, uitgeoefend op rivie ren of binnenwateren 9o. het scheepsmakers- en acheepssloopers- bedryf lOo. het scheepstakelaarsbedryf llo. ket bedrijf, uitgeoefend door bergers van schepen en ladingen 12o. het hedryf van exploiteeren van droog dokkon 13o. het b8dryf van bedienen van sluizen en beweegbare bruggen 14o. de bedryven, uitgeoefend in spoorweg-, tramweg, omnibus-, rijtuig-en rypaardenonder- nemicgen 15©. de bedryven van ballastondernemers en van laden, lossen, stapelen, wegen, meten, ver voeren of wegbergen van goederen; 16o. de bedryven van maken, herstellen, opbreken of afbreken van wegen, spoor- of tramwegen, kanalen, sluizen, bavens, dokken, bruggen, dyken of andere waterwerken 17o. het duikersbedryf; 18o. de bedryven van plaatsen, leggen, her stellen, onderzoeken of wegnemen van riolen, buisleidingen, electrische geleidingen of blik semafleiders 19 i. bet aardwerkers-, grondwerkers-, heiera-, bagger-, grondboorders- en welputtenmakers bedryf 20o. het vervenersbedryf. 21o. de bedryven van delven van yzererts, grint of keien 22o. het bedryf van exploiteeren van steen groeven 23o. de bedryven van bewerken van dia mant of andere edelsteenen 24o. de bedryven van bouwondernemers en van sloopers van bouwwerken; 25o. de bedryven van maken, herstellen, of onderzoeken van dakbedekkingen 26o. bet schilders- en glazenmakersbedryf 27o. het behangeiB- en stoffeerdersbedryf 28o. het stnkadoorsbedryf 29o. de bedryven van glazenwasscfaen, van schoonmaken van gebouwen en van verrichten van werkzaamheden aan gevels met toebehooren; 30o. bet schoorsteenvegersbedrgf 31o. bet bedryf van exploiteeren van gas fabrieken 32o. de bedryven van bewerken of verwer ken van metaal, steen, hout knrk of riet 33o. de bedryven van bewerken of verwer ken van stroo, voor zoover deze worden nit geoefend in ondernemingen, waarin ten be hoeve van de uitoefening van bet bedryt werktuigen worden gehefdgdj 34o. de bedryven van vervaardigen of be jrken van glas, aardewerk, kalk, borstelwerk, ier-, caoutchouc- of papier waren, cartounages, vlas, touw, zeil of zeep 35o. het mandenmakersbedryf 36o. het leerlooiersbedryf 37o. het schoenmakersbedryf voor zoover dat wordt uitgeoefend in ondernemingen, waarin ten behoeve van de uitoefening van het bedryf werktuigen worden gebruikt S8o. de bedryven uitgeoefend door steen-, tegel- en pannenfabrikanten 9o. bet bedryf, uitgeoefend door cament- ijzerfabrikanten 40o. het drukkers- en boekbindersbedryf 41o. het zoutziedersbedrijf 42o. het apothekersbedrijf en de bedrijven, uitgeoefend door vervaardigers van chemicaliën; 43o. het bedryf, uitgeoefend in laboratoria voor wetenschappeiyk of technisch onderzoek, ook ten dienste van het onderwijs 44o. het bedryf van exploiteeren van abat toirs, bet slachters- en vleesehhonwersbedryf de bedrijveD, uitgeoefend door vleesch- warenfabrikanten 45o. de bedryven, uitgeoefend door fabri kanten van verduurzaamde levensmiddelen of den toestand waarin de Sultan verkeert door de vluoht van zyn zwager Mahmoed pacha. Maar andere bladen melden, dat de Sultan op de dagen, dat de Nederiandsche gezant geen gehoor kreeg, andere gezanten wel ontvangen 46o. het vischdrogers-, viachrookers- en vischzoutersbedry f 47o. het bierbrouwers- en azgnmakersbedryf 48o. de bedryven, uitgeoefend door distilla teurs van gegiste vloeistoffen, en het jenever- en likeurstokersbedrij t 49o. het moutersbedrijf; 50o. het bedrijfj uitgeoefend door mineraal- waterfabrikauten 51o. de bedryven, uitgeoefend door koffie stroop- of cichorei fabrikanten 52o. het bedryf van boterfabrikanten, die ten behoeve van de nit oefening van het be dryf centrifnges gebruiken; 53o. het vetsmeltersbedryf 54o. het olie lak- en vernisstokersbedryf 55a. het bedryf uitgeoefend door zegelJak- f&brikanten 56o. bet gistpakkersbedryf; 57o. het tabakkerversbedryf 58o. bet lompensorteerdersbedrijf 59o. het lautaarnopatekersbedrgf 60a. het brand weer bedry f 61o. de bedryven van reinigen van wegen, straten, pleinen, kolken, riolen ot secreten, die van weghalen van asch of vuil en het bedryf van mestbereiding. Ten aanzien van die omschryviDgen, vervat in het eerste lid, welke eene groep van bedry ven omvatten, wordt by algemeene maatregel van bestuur bepaald, welke bedryven tot iedere groep behooren. Omtrent de n i e t-verzekeringspliehtige be dryven bepaalt art. 11De bedrijven van landbouw, veehouöery, tuinbouw en boschbonw, het bedryf van personen- of goederenvervoer met schepen, niet bedoeld by artikel 10 sub 6, en het visBChersbedryf, uitgeoefend buiten rivieren en binnenwateren, zijn niet verzeke- ingspliehtig, ook al worden zy nitgeoefend in ondernemingen, waar ten behoeve van het be dryf eenig krachtwerktnig wordt gebruikt. Evenmin zyn verzekericgsplichtig de schip persbedryveD, bedoeld in artikel 10 sub 6, indien zy worden uitgeoefend met éen schip van niet grooter inhoud dan 60 M*., dat door eenig krachtwerktnig wordt SPOORWEGVERKEER. Teneinde tegemoet te komen aan de vele klachten van niet-aanslnitingen en te late aan komst der treinen, zal van Vrydag a.s. af door de Maaty. tot Exploitatie van Staatsspoorwegen de volgende maatregel worden genomen. Wan neer treinen nit Parys ot Brussel te Esschen met meer dan 15 min. vertraging binnenko men, zal daar niet meer op worden gewacht, doch moeten de machine en het personeel naar Rosendaal terngbeeren, teneinde den daar gereedstaanden trein te bedienen, waardoor reizigers uit Zeeland en bet binnenland bgna zeker bnn bestemming kannen bereiken. Dit is hoofdzakelgk van toepassing opdegeoombi neerde treinen van den staatsspoorweg te 8.20, 11.22, 3.29 en 9.3 spoortyd van Rosendaal naar Rotterdam vertrekkende en de gecombineerde treinen van de Roll. Sp. My. te 9.32, 12.28, 4.35 en 10.12 spoortyd, in aanslnitiDg aan de hiervoor genoemde, van Rotterdam naar Amsterdam gaande. In verband met het gewijzigd art. 113 van de wet op de spoorwegdiensten, betreffende den dienst en de rnsttyden van het treiDper soneel, is door de Holl. Spoorweg-My op 1 Jan. eene nieuwe dienstregeling ingevoerd, tot groote tevredenheid van dat personeel. NEDERLAND EN TURKTE. Latere berichten uit Konstautinopel tigen, dat onze gezant aldaar niet in afsoheids- audientie is ontvangen. Volgeps 4« Fr. El. ie dit een gevolg van BMUEMl» WAL» EffZ. By kon. besluit: is benoemd tot reserve tweede-luitenant by het wapen der inf. en wel by het 7e reg. de vaandrig D. J. van der Vijver, van genoemd korps is de eerste-lnit. W. K. C. Beeratecher van bet 2e reg. int., op zijn verzoek, voor den tijd van óen jaar op non-activiteit gesteld, zonder bezwaar der schatkist; is een pensioen verleend van f 1311 aan E. de Lozanne. De minister van oorlog brengt in de St. Ot. ter kennis van belanghebbenden bepalingen betrebkeiyk de opleiding van militieplichtigen tot vestingtelegrafist en verwittigt de militie plichtigen der lichting van 1900, die als tele grafiat werkzaam zyn en in aanmerking wenachen te komen voor eene opleiding tot vestingtelegrafist, dat zy daarvan hebben te doen biyken, door zich vóór 20 Febrnari 1900 schrifteiyk tot het departement van oorlog te wenden. NEDERLANDSCHE EXPORT. Vanwege het dagelgkseh bestour der Ver- eeniging tot bevordering van den Nederlandschen jort te 'sGravenbage wordt medegedeeld, dat in verbaud met hat zoo onverwacht over- lyden van Mr H. J. A. Mulder, den voorzitter, directeur van het Centraal-bureau, de alge- ine secretaris, da heer J. J. B. van der Chys Jr., gemachtigd is tot het bewerken van rapport en het indienen van een ontwerp betreffende de nadere regeling der werkzaam- :id van het Centraal bureau. De heer van der Chgs, die zich daartoe ge heel belangeloos becA bereid verklaard, was een ernstig medewerker van wijlen mr Mulder; heeft de vereeniging belangrijke diensten be wezen, en had destyds een groot aandeel in de totstandkoming en de installatie der Nederland- he kamer van koophandel te Hamburg, lederen Zaterdag van 11 tot 8 uur zal de gemeene secretaris in de bureaux der ver- miging, Adelbeidstraat, 40, belanghebbenden te woord staan, terwijl hy voorloopig ook de ing der loopende zaken op zich heeft ge nomen. UIT STAD EK PROVINCIE. In 1899 is het mnsenm van H Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen alhier be zocht door 2654 betalende personen. Door een paar ingezetenen van C o 1 y n s- plaat was tegen Woensdag avond eene op roeping gedaau tot het oprichten eener steen- kolenvereenining op coöperatieven grondslag. Een voorloopig bestuur is gevormd, dat tegen 15 dezer een reglement zal ontwerpen, terwyi door 150 personen staande de vergadering geteekend werd, ten blijka hunner ingenomen heid met het plan. De heer A. G. Kijn, boekhouder 4e categorie ten kantore der directe belastingen enz. te Zierikzee is met ingang van 1 dezer be vorderd tot de 3e categorie. De voordracht voor gemeentebouwmees ter te Zierikzee bestaat uit de heeren jhr C. van Foreest, gemeente-architect te Edaro; L. Koole Wz., architect te Zierikzee; D.Boesi van Reyen, architect te Dordrecht; M. B. N. Bolderman, adj.-ingenieur van den rijkswater staat te Ambt Ommen. Biykens te Groede gedane waarnemingen gedurende December 1899 bedroeg de neerslag in regen en sneeuw in die maand 87,9 m.M. tegen 49,2 m.M. in dezelfde maand van 1898. De wind was op 8 dagen N. O., 9 dagen Z. W., 6 dagen Z. O., 5 dagen O., 2 dagen Z., 1 dag N. W. De laagste thermometerstand werd waargenomen den 12den 8 graden fabren- heit, de hoogste den 6den: 50 graden fahr. de thermometer teekende op 20 dagen op oi beneden het vriespunt. De barometer wees hei hoogst den 3ien, 77,6 m.M., het laagst den 29ste 74,2 m.M.; alles te 8 ure 's NATUURKUNDIG GEZELSCHAP. Woensdagavond trad in bovengenoemde ver eeniging onze vroegere stadgenoot dr H. J. van de Stadt op, met een voordracht over Oplos singen. Spreker deed in de eerste plaatt uitkomen, dat oplossen een van de vormen is, waaronder verandering van aggregatie-toestand zich kan voordoen. Vereenigt zich een vaste stof met een vloeistof, b.v. suiker met water, tot een homogeen mengsel, dan ontstaat een oplossing, in deze oplossing verkeert de suiker in vloeibaren toestand. Hoewel dit voor beeld het meest algemeen bekende is, kunnen ook van lichamen in andere aggregatietoestan- den, oplossingen voorkomen in 't geheel zyn zes gevallen te onderscheiden, die nu achter eenvolgens door den spreker werden behandeld. Als voorbeeld van het oplossen van een gas een vloeistof werd een proef gedemonstreerd, waaruit de groote oplosbaarheid van ammoniak gas in water bleek, en werden hieraan tevens eenige opmerkingen omtrent den aard van dit absorptieversehynsel vastgeknoopt. Oplossing van vloeistoffen in vloeistoffen. Ge- sobiedt het oplossen in elke verhouding, dan noemt men de vloeistoffen mengbaar, zooals bv. alcohol en water, en alcohol en aether. Dikwijls is de mengbaarheid maar beperkt, zooals bv. by water en aether het geval is. Heeft er tevens chemische binding plaats, dan treden byzondere versebynselen op, zooals bet geval is by de menging van water met alco hol, waarbij, door contractie, bet volume kleiner wordt, zooals door een proef werd aangetoond. Een mengsel kan door gefraotioneerde destil latie slechts onvolledig worden gescheiden, daar by verdamping mengsels van wisselende samenstelling overdestilleeren. De wetten vol gens welke dit, zoowel by mengbare als by niet-mengbare vloeistoffen, geschiedt, werden door den spreker nader uiteengezet. Het uitvoerigst stond dr V. d. Stadt stil by het oplossen van vaste lichamen in vloeistoffen, besprak den invloed van temperatnnraver hooging hierby, en de eigenschappen van ver zadigde en oververzadigde oplossingen, toe standen, die met stabiele en labiele evenwichts toestanden kunnen worden vergeleken. Een zoutoplossing geleidt ook de eleotriciteit, waaruit Clansins en Arrbenios, gevolgd door Ostwald en Van 't Hoff, de theorie der electro- lytüche dissociatiede zoogenoemde Ionen leer hebben afgeleid, waarvan de spreker een dui deiyk overzicht gaf. De bekende feiten, dat sommige elementen in bepaalde biadingstoestan den niet door hun gewone reactieven kannen worden aangetoond, en dat de oplossingen der zouten van éenzeifie metaal dezelfde kleur vertoonen, woiden door deze theorie het best verklaard. Vooral wordt deze leer bevestigd door de waarnemingen omtrent vriespuntsda ling en osmotische drnk, zooals nader werd Na bet oplossen van gassen in gassen (dif fusie) en van gassen m vaste lichamen te hebben aangestipt, stond de spreker nog eenigen tyd stil by bet oplossen van vaste lichamen in vaste lichamende zoogenoemde „feBte Lösucgen" en mengkristallen, en ver meldde o. a. de uitkomsten van den Luikschen hoogleeraar Spring aangaande de diffusie van metalen in elkaar, van koolstof in yzer enz. Aan het slot van zyn voordracht herinnerde dr V. d. Stadt, dat veel van de hier vermelde feiten en onderzoekingen te danken waren aan den arbeid van onzen gemalen landgenoot Van 't Hoff, wiens,dezer dagengevierd,25jarig doctoijubileum den spreker aanleiding gaf, eenige warme woorden aan dezen grooten ge leerde en zyn schitterende onderzoekingen te wijden. POST- EN TELECRAAFBEWEGING IN 1809. Het rijkstelegraaf kantoor te Vlissingen verzond 35.108 en ontving 35.964 telegrammen, terwyi verder werden opgenomen en verdei geseind 11.254 berichten. In het geheel werden dns 82.326 telegram men behandeld. Wanneer men de opgenomen en verder geseiade berichten dnbbel rekent, werden das per dag gemiddeld 256 telegrammen behandeld. Na de opening op 16 November van den intercommnnalen telephoondienst werden 811 gesprekken gewisseld. Het onder dit kantoor ressorteerende tele- phoonkantoor Westkapelie behandelde in 1899 378 telegrammen. Het rijkstelegraaf kantoor te Goes verzond 10146 telegrammen en ontving er 9376. Ver der werden opgenomen en verder geseind 7856 berichten, zoodat in het geheel behandeld werden 27378 berichten. Op de volgende onder genoemd kantoor res sorteerende telepboonkantoren was de bewe ging als volgt Baarland verzonden 157,ontvangen 171. totaal 328. Verder waren de cyfers respeotieveiyk voor B o r s e 1 e 313, 253 en 566. Driewegen 172, 279 en 451. Ellewontadyk 326, 287 en 613. 's- Gravenpolder 307, 404 en 711. 'a-Heer A r endakerke 433, 431en864 's Heerenhoek 427, 326 en 752. Heinkenszand 299, 347 en 646. Hoedekenskerke 310, 418 en 728. Kap el le 690, 790 en 1480. Kloetinge 84, 198 en 282. Nleuwdorp 813, 861 en 674, Nine 145, 189 on 384* Ondelande 124, 96 en 25 Juni). Ovezand 209, 248 en 457. Wolfaartsdyk 567, 601 e (geopend 1 1168. LOOP DER BEVOLKING. Gednrende 1899 zyn te Zierikzee gebo- n 117 kinderen van het manneUjb en 98 van bet vronweiyk geslacht, te zamen 215. In die gemeente overleden 76 mannen en 80 vrouwen of 156 personen. Gehnwd zyn 54 paren en een echtscheiding werd ingeschreven. Als levenloos werden 12 kinderen aangegeven. Onder de geborenen waren er 11 buiten echt en 1 tweelinggeboorte. r hadden 3 erkenningen plaats. HET T00NEEL. Eje leven, zooals er velen geleefd wor den het leven van een man, die gedreven door eerzucht, gelddorst, roekelooze speculatie» zin, gedreven doorja, wie kan de motieven voor zyn handelen raden op zwakke fan» damenten oprichtte een reusachtig gebouw, schitterend van uitwendige pracht, overweldi gend door zyn grootheid, maar in waarheid ds trillend op zyn te zwakke grondvesten een siddering, alleen merkbaar voor den bouwmeester, die ia rustelooze nachten reeds voorziet bet oogenblik, waarop zyn reuzen» bouw zal instorten en onder zyn puia be graven, hem en allen, die hem omgeven In dat oogenblik komt: steen voor steen laat los,waggelend bezwijkt munr by munr, de groote Mag valt. De speculant verliest alles: zijn geld, zyn macht, zyn aanzien; het geheim van zyn zwakheid, door hem bswaard, ten koste van zyn levensgeluk, wordt aan de wereld blootgelegd. Eu dan, als zyn ruïne volmaakG schijnt en zij a gelak voor altyd gedood, dan vindt hg, wat hy tot nu toe nooit weosehte te ieii«bh gslnb, dat by in zijn toekomst- droomen niet invlochthet gelak echtgenoot te zyn, en als echtgenoot bemind te werden j genot vader te we^eu, sa de liefde zyner kinderen te bezitten, het voorrecht ware vrienden te hebben, en van hun vriendschap de blyken te ondervinden Ziedaar, wat Björastjarne BjÖrnson gaf ia Jn tooneelspel Een Faillissement, dat Woena* dagavond in onzen schouwburg by de Nedef- landsche Tooneeloereeninging zulk een alleszins lofwaardige vertolking vond. Gaan wy voor onze lezers nog eens den loop van dit stuk na, dat by het talrijke publiek alle rangen, vooral ©ok de hoogere waren gevold zulk een welverdienden by val in» maken dan in het eerste bedryf met bet huisgezin van den handelsman TjSldej te beginnen met diens dochter Signë haar galant, den lnitenant Bamar, een vrij ,i paartje, dat zich erg verveelt, niet weet t het doen zal, graag weer eens in de stadi zon zyn en nn dat nog niet het geval is, drn iyd kort met een kibbelpartytje, tot eindelijk de andere dochter,- dé trotBcbe Walburg heft een gewensehte afleiding bezorgt, wyi nD,dezé kan geplaagd worden met baar oogelnkkigen aanbidder, den boekhouder SümaS, die even later op de meest krenkende w^ze door het hooghartige meisje wordt bejegend en daarna' Ook leeren wy in dit bedryf mevrouw Tjëlde kennen een ziekeiyke vrouw, dood moede door het leven van echtgenoote van een ryken handelsman; een hnisvrouw, wier eenig doel nog is haar man en haar kinderen te believen, wat haar bijjkbsar zwaar valt. Die telkens weder koerende vraag, wat zy dien middag haar man en zyn gasten zal voorzet-* ten, daarmede reeds wist Björnson deze figuur te typeeren daarmede gaf hy de zwoegende, zorgende huisvrouw, gedrukt door den last, dien haar stand baar oplegt, weer. Straks verschynt TjSlde zelf ten tooneele. Hy is de groote chef van een uitgebreide on» derneming, de man, die het veel te drnk heeft om in zgn vrouw en kinderen iets anders te tien, dan noodzakeiyke voorwerpen, die de honnenrs moeten waarnemen tegenover zgn vele gasten in zyn hnis, dat spreken moet van weelde en grootheid. Eu in dat eerace bedryt is reeds aan Tjdlde te bemerken, boe hy gedrukt wordt door die vreeaelijke ge» aaohte aan zyn ellendigen toestand, die hem te scherper voor de oogen staat, nu zyn eigen dochter, sprekende van een ander, die faillet ging, zoe iemand een sohnrk noemt, een bedrieger en misdadiger tegenover zHn familie. Reeds in het eerste bedryf ook vertoonen zich de voorteekenen van den grooten val j het begin van het einde. De banken worden wantrouwend, wenschen geen ieenlogen meer te sluitende kas raakt uitgepnt, eenige wis» seis kunnen niet meer betaald worden. Dan r«(d» wordt hot T/m hing to ooodo, M ss

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1900 | | pagina 1