MIDDELBURGSCHE COIJRANT.
IT. 304-
142s Jaargang,
1899i
Maandag
Kerstgedachten
in 1899.
25 December.
D«e sourant verschijnt dagelijks, met uitsondering van Zon- en Feeetdages*
per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franee p.p., 1.—%
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermo m-e t e.r
Middelburg 23 Deo. 8 u. vm. 30 gr. 12 u. 33 gr.
av. 4 u. 32 gr. F. Verw. z. t. m. Z. W. w., toen. bew.
Advertentiën voor het eerstvolgen
nummer moeten des middags vóór één ui
aan het bureau bezorgd zgn.
Bij deze courant behoort een Byvoegsel.
A.s. Maandag (Eersten Kerstdag) ver
schijnt de Middelburgsche Courant niet
Dinsdag (Tweeden Kerstdag) daaren
tegen wèl.
Middelburg 23 December.
O Kerstnacht, schooner dan de daegben,
Hoe kan Herodes 't licht verdraeghen,
Dat in uw duiste-niase blinckt,
Eq wort geviert en aenghebeden
Zij a hooehmoedt luistert naer geen reden,
Hoe schel die in zijne oor en klinckt.
Hg pooght d' onnoosl8 te vernielen,
Door 't moorden van osnoosle zielen,
Eu weckt een stadt- en lantgeschrey.
Rey van Klaerissen uit
Gijsbrecht van Aemetel van Vondel.
Heerlyk Kerstverhaal 1
Zoo vol gevoel, zoo vol poëzie en toch
zoo eenvoudig.
Men beschoawe het beschrevene als legende,
als mythe of als waarheid, men moet,
wanneer men slechts eenigszins gevoel voor
het schoone heeft, getroffen worden door
het verheffende, het verhevene van het
verhaal.
En le meer wanneer men de wereldge
schiedenis nagaat; opmerkt welke verba
zende kracht is uitgegaan van hetgeen daarin
beschreven wordt, van de heerlijke figuur,
de verheven persoonlijkheid, van wiens
geboorte daarin melding wordt gemaakt.
Die eenvoudige herders, wien een Engel
de blijde boodschap verkondigde van het
„Vrede op aardein de menschen een wel
behagen 1"
Hun vreugde en hun opgewektheid 1
Hoe heerlyk is dat alles geteekend
Maar nog meer treft het verhaal van de
wijzen uit het Oosten, die door Herodes,
den koning van Judea, waren afgezonden
om zich te vergewissen, dat waarheid was
wat gezegd werd.
Geen belangstelling in de geboorte van
hem, dien het Christendom beschouwt als
zyn grondlegger, bewoog dien koning tot
dat hevel; hij zag in den jonggeborene
een wereldlijk vorst in de toekomst, die hem
zyn macht zon ontnemen, die zich plaatsen
zon op zyn troon.
De wyzen bedrogen Herodes, door niet
terag te keeren en geen kond te doen van
hetgeen zy hadden gezien. En de koning
werd toornig en liet ombrengen „al de kin
deren, die binnen Bethlehem en in al des
zelfs landpalen waren van twee jaren ond
en daaronder, naar den tijd dien hij van de
Wyzen naarstiglijk onderzocht had."
Maar hy, dien Herodes zocht, was niette
bereiken. Zyn ouders waren met hem naar
Egypte gevlucht.
En zyn macht is toegenomenniet een
macht om volkeren te veroveren met het
zwaard, maar de macht van zyn leer.
Zijne volgelingen hebben zich verbreid
over de gansche wereld.
Maar of zy daarom juist wel overal zijn
leer hebben toegepast en toonden die te
begrijpen, ziedaar de ernstige vraag, die
vooral thans als van zelf by velen zich zal
opdringen,
Droevig Kerstfeest voor velen dit jaar.
De wereldgeschiedenis is het wereldgericht.
De wyzen, of zij, die voor wijs doorgaan,
knielen niet meer voor de eenvoudige kribbe
zij knielen voor het gouden kalf.
Zy doen niet meer als de Wyzen in het
Oosten. Zy buigen niet voor de Majesteit
van het goede, het menschelijke, het Chris
telijke beginsel, dat gepredikt is door hem,
wiens geboorte weer wordt herdacht. In
plaats van te vlochten, liever dan de waar
heid te zeggen, zooals die wyzen deden,
verkondigen zij hun vorstin onwaarheid en
prediken zy al wat onrecht en oncbristeiyk is.
M misleiden het volk.
En gevolg van hnn slechte daden is ellendei
onder het licht van den Kerstboom, wreede
ellende; daden die schreeuwen ten hemel,
omdat zij onrechtvaardig en onmenschelijk
zijn.
Voor onzen geest daagt weer een plaat
uit de Graphicons te zien gevend het ver
trek van een schip met manschappen, die
naar Zuid-Afrika gaan.
Ziet op den voorgrond die jonge moeder
met haar kinddie echtgenoote leunende
tegen den schouder van hare moeder, allen
snikkende en verslagen.
En de menigte juicht; de mannen aan
boord zwaaien met hun mutsen en roepen
laide het laatst vaarwel.
Tien tegen een dat zij ooit weerkeeren 1
Diepe verslagenheid heerscht er in tal
van Engelsche gezinnen, waar men het
Kerstfeest juist zoo zeer in eere houdt. Wat
zal er dit jaar zijn van de vreugde, de
heilige stemming die er anders heerscht1
Bitterheid en droefheid zal er wezen.
Wrok jegens hen, die uit winstbejag en
uit Herodes' angst voor machtverlies, voor
hun geld, eene valsche vaderlandsliefde
verkondigen en het ware christendom, dat
liefde predikt jegens alle menschen, een
slag in het aangezicht geven.
Laat ons toch die slachtoffers van Enge-
land'a perfide politiek niet vergeten, ook
denken aan hun smart, aan de diepe won
den, die hun geslagen zyn tot in 't diepst
van hun ziel.
Aan het Engelsche volk, aan zyn rampen,
gevolg van een staatkundige misdaad, zooals
vóór negentien eeuwen de koning van Judea
er een beging, zij ook op dit Kerstfeest
een ernstige gedachte gewijd
Het is al wreed genoeg dat onze sym-
phatieën ons vaak zoo onmenschelijk, onver
standig, onchristelijk doen zyn.
Maar hoe kan het anders na al het ge
beurde I
Nog dezer dagen lazen wij het zoo pas
verschenen; Een eeuw van onrecht door F.
W. Reitz, Staat8-secretaris der Zuid-Afri-
kaansche Repnbliek. Eu toen wij dit gele
zen hadden, kwamen wy tot de overtuiging
dat recht was wat in de Inleiding is ge
zegd: „Uit de geschiedenis blykt voldoende
dat de beweringen van humaniteit, bescha
ving en gelijke rechten, waarop deBritsche
Regeering haar handelwijze baseert, niet
anders zijn dan een verbloeming van dien
buichelachtigen annexatie- en rooversgeest,
die ze steeds in alle tijden en alle relaties
met ons volk hebben gekenmerkt."
Eu daaraan werd meegeholpen door zen
delingen, die verklaarden het Christendom
te dienen
Tegen al deze euveldaden nu strijden die
Republieken met alle macht.
Men heeft lang geaarzeld vóór men be
sloot tot dien onzaligen strijd, die rouw
brengt en ellende in Zuid-Afrika; die ook
daar tal van gezinnen zal doen weenen en
op het Kerstfeest het licht der kerstboomen
zal verduisteren door de tranen van droef
heid die geschreid zyn.
Maar de mannen, die het woord moesten
spreken, dat den kamp deed ontbranden,
konden niet anders.
De noodzakelijkheid was hun opgelegd.
Zoo stryden daar dan duizenden aan
duizenden voor hun land, met zooveel
moeite verkregen; voor hun vryheid en hun
recht, na jaren lange zorg verworven. Zij
doen dat uit volle overtuiging; bezield door
de woorden
Süss ist's, siis8 fur die Freiheit zu sterben.
Nog kliDkt ons dat heerlijke mannenkoor
uit Bas Feuerkreue in de ooren.
Wanneer ooit aan Transvaal en Oranje
Vrijstaat het voorrecht moeht te beurt vallen
dat de strijd eindigt, zooals hij begonnen is
en voortgaat, met roem en eer; dan hopen
wij dat er in onze stad nog eens een
Transvaal-avond moge gehouden worden,
waarop, als eerbiedige hulde ook aan de
gevallenen, dit koor weerklinke.
Wat zou dat een heerlyk genot zijn, een
geestdriftvolle avond kunnen worden I
Advertentiën: 90 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zy' innemen.
Advertentiën by abonnement op voordeelige
Voorwaarden. Prospectussen daarvan sjjn gratis
aan het bureau te bekomen.
A g e n t j nl
TeTerneuzen:M.DE JozrexOostbürg firma A.'
J. Bkonswijx.
onheilig vuur gebrand op het altaar van
het Christendom.
Zoo ook dezer dagen in verband met dezen
strijd.
Onbegrijpelijke leerstellingen zyn er ge
predikt; slechte daden gepleegd.
Men wil zich in Engeland daarover ver
ootmoedigen maar tegelijkertijd verheft men
er zich en bestempelt men de Engelsche
natie als de Christennatie by uitnemendheid.
En waarom?
„Elke stad toch, elk dorp heeft zijne
parochiën; elke parochie heeft hare kerk en
telt onder hare leden toch werkelijk-geloovigen.
Is de Engelsche natie niet steeds voor
gegaan het Christendom over alle deelen
der aarde te verkondigen, alles onbaatzuch
tig hiervoor opofferende
Zoo wordt in alle nederigheid gesproken
en gevraagd.
En terwyl men aan de eene zyde pleit
voor een boete- en bededag, verzekert men
aan den anderen kant, dat zelfs zulk een
dag niet noodig is, omdat, zoo beweert men,
wij, Engelschen, toch stryden voor recht
en gelykheid onder de menschen".
Zulk Pharizeïsme is een grove miskenning
van wat bet Kerstfeest ons leert en predikt.
Maar het zijn de Engelschen niet alleen,
die zich aldus verhoovaardigen, meenende
dat zij de ware Christenen zijn. Men predikt
éen God, maar een ieder kent zich het recht
dien te beschouwen als zyn beschermer
by uitnemendheid.
Steeds zal dit alles blijven zooals het was
en het ishet groote beginsel, dat aan het
christendom ten grondslag ligt, zal mis
kend worden, zoolang de menschen niet
inzien wat de eenvoudige waarheid is die
gepredikt werdbevordert het geluk van
alie menschen. Predikt geen scheiding in
volkeren en secten tracht allen te vereenen
tot éen kudde.
Zoo gy aan een hooger wezen gelooft,
verklein dit dan niet door bekrompen in
zichten, verlaag dit niet tot een instrument
voor uwe eigen bedoelingen. Engelschen en
Boeren verklaren beiden het recht aan
hunne zyde te hebben, en dat God met hen is.
Dit is geen nieuw standpunt. Maar eerlijk
gezegdgevoelen wy meer sympathie voor
het eenvoudig, kinderlijk vertrouwon der
Boeren, natuurmenschen als zij zijn, dan
voor de snoevende geloofsbelydenis der
Engelsche regeeringsmannen en de door hen
misleiden.
Toch: boven al die begrippen omtrent het
onzienlyk wezen en zijne eigenschappen
schijnt ons het heerlykst de leer, die ons
zegt dat de wereldgeschiedenis haren natnnr-
lyken loop heeftdat uit onrecht kwaad en
ellende voortkomen en dat al wat onmen
schelijk is, dient te worden bestreden en
tegengegaan door de menschen zeiven.
Hoe hooger men is geplaatst in de maat
schappij hoe meer gezag men uitoefent,
hoe dnnrder plicht men te vervullen heeft
om te waken dat er geen onrecht geschiedt
Dat Chamberlain en de zynen dit niet
begrepen, of doen alsof zy het niet begry-
pen, is hun groote font. Maar terug gaan
valt hnn moeilijk; en zy zullen, naar wy
hopen, zeiven het slachtoffer worden van hun
euvelmoed.
Maar tegenover al dat slechte staan
zoovele daden van menschlievendheid, van
christelykheid, zooals steeds bij elke gebeur
tenis er heerscht zoo'n heilige geestdrift
om op te komen voor recht en rechtvaar
digheid, dat er ook op dit Kerstfeest, hoe
duister het schijne, nog te roemen valt.
En als men dan bedenkt dat de humane
geest, waaruit die goede daden voort komen,
de grondslag vormde van de leer, gepredikt
door den wereldhervormer uit Bethlehem,
evenals door zoovelen vóór en na hem, dan
is er te meer stof tot roemen op het feest,
dat telken jare weerkeert, maar vooral dit
jaar ernstige stof tot nadenken geeft.
zich zoodanig geval voordoet, het hoofd van
het gezin, dat voor de invnlling der kaarten
aansprakelijk is, aan den teller, die 2 Jannari
begint met de kaarten op te halen, de nader
benoodigde kaart of kaarten kan vragen en die
invallen.
Dat is dan nog tijdig genoeg.
Voor het overige raadplege man in voorko
mende gevallen de tellers, die de kaarten bren
gen en weer ophalen.
moeten en zy zullen dit ook wel met
welwillendheid doen alle inlichtingen geven.
De eenige practische wenk onzerzijds is
deze laat ieder meewerken om deze volkstel
ling te doen slagen. Het is niet zoo heel
moeiiyk om de kaarten in te vullenen wie
het zelf niet kan, vindt allicht een hulpvaardi-
gen vriend, bnnr of kennis.
UIT STAD EN PROVINCIE,
VOLKSTELLING.
Men vraagt ons hoe men handelen moet als
by v. op 31 December, wanneer de in te vullen
kaarten voor die telling reeds bezorgd zyn,
plotseling een familielid, vriend of kennis te
Er is, sedert de leer der menschenliefdelogeeren komt?
voor bet eerst werd gepredikt, beel w»t] Wü kunnen daarop antwoorden dat, indien
Terwijl heden middag te twaalf uur onze
thermometer 33 graden Fahrenheit aanwees,
stond die aan de beurs alhier op nog geen 30.
Men weet hoe er beweerd is dat de plaats
aan de beurs niet zeer geschikt wordt geacht.
Nemen wy echter het gemiddelde van boven
genoemde twee cyfers, dan washetvry twijfel
achtig of het heden middag wel vroor. In elk
geval deed het dit stellig niet hard.
Jammer dat er Zuid-Westen wind wordt
voorspeld en omtrent vorst niets is gemeld.
Op de vesten werd heden druk gereden;
maar, jammer voor de liefhebbersis en blijft
het ys slecht; wel worden met schoppen en
schoffels de ergste oneffenheden weggemaakt,
maar een gladde ysspiegel ontbreekt, nog overal.
Het beste ie oog tusschen de Noord- en de
Seisbruggen. Op deze flinke breede baan was
dan ook heden middag bet ysvermaak reeds
in vollen gang. Baanvegers en tenthouders
maakten hier natunrlyk goede zakenook
zagen we reeda een afzonderlijk baantje, waar
liefhebbers van ringryden hnn hart zullen
kunnen ophalen.
- Het was Vrydag avond erg koud in de
groote zaal van het Schuttershof alhier,
waar de Vereenigde sociëteiten van schutterij en
infanterie te Middelburg de geïatroduceerden
voor hare soiree ontvingenzoo kond dat
menigeen, die zyn-overkleeren in de vestiaire
had doen opbergen, die terughaalde en aantrok.
Dat stemt niet prettigen hejgeen ditmaal
het programma bood, was niet geschikt om de
stemming te verbeteren.
Wy weten hoe moeiiyk bet is voor liefheb
bers, die slechts over een beperkt aantal
werkers beschikken kunnen, om goede tooneel-
stnkjes te vinden onder de massa slechte, die
zyn geschreven en gedrukt. Wy geven gaarne
dat de vereeniging in den laatsten tijd
1 goede brachten verloor, zonder nieuwe te
herwinnen, maar dat alles neemt niet weg da'
wat Vrijdagavond aan de leden en geïatrodu
ceerden werd geboden slechts minnetjes was.
Het biyspel Zijn Spaansche is niet onaardig,
maar de vertolking er van stelt hooger eischen
dan waaraan zy, die het opvoerden, konden be
antwoorden en De Man met honderd kwalen
was zelfs door beter spel dan werd te zien ge
geven nist te genezen geweest. Hy kreeg er
nu nog een kwaal by, nl. die van vervelend
zyn.
Het best bevielen ons Persoonlijke dienstplicht,
an komisch kwartet, een echte soldatecmop,
gebeel vallende binnen bet bereik der uitvoer
ders, en Deftige lui, een komisch ensemble.
Die intermezzo's hadden een welverdiend succes.
Ia de pauze werd door een viertal dames
eene collecte gebonden voor de weduwen
weezen der gesneuvelde boeren in Transvaal.,
die f 28.27 opbracht.
Nadat het programma was afgewerkt, volgde
als gewooniyk een bal.
Of dat geanimeerd was, weten wy niet,
want zoodra het officieels gedeelte van
programma was afgeloopen, haasten wy ons
huiswaarts, om ons in den letteriy ken zin van
het woord te ontdooien, want in de zaal waren
wy byna bevroren.
Vrydagavond, ongeveer vyf uur, ging op
de Houtkade alhier een paard, dat voor een
ledigen wagen gespannen stond, op hol. Een
dienstbode geraakte onder de wielen en werd
aan een der voeten licht gekwetst. Een kind,
dat zy by zich had, bleef ongedeerd.
De politie doet nader onderzoek naar dit
ongeval.
Aan de universiteit te Amsterdam is,
wy hebben het nog gemeld in een deel der
oplaag van ons vorig nommer, gepromoveerd
tot doctor in de wis- en natuurkunde de heer
J. A. W. Baart, geb. te Middelburg.
Te Vlissingen is tegen een drietal
personen, die in het ys by ten bakten en daar
in paling vischten, proces-verbaal opgemaakt,
terwyl het vischtuig en de reeds gemaakte
buit werd in beBlag genomen.
Wy maken hiervan melding, daar by velen
de mewing scbjjnt pe bestaan, dat eep gepacht
visohwater, zoodra het bevroren is, gemeen
bezit wordt. Het voorgevallene zy daarom een
waarschuwing.
Te Goes vergaderde Vrydag avond op
Het slot Ostende de yaclub onder het nieuwe
bestuur. Het oude heeft eenige dagen te «or6n
zyn functie neergelegd, omdat, naar het meende,
de belangstelling ten einde liep. De nionwe
voorzitter, de heer S. v. d. Peijl, uitte de hoop
dat de juist 20 jaren geleden opgerichte ver
eeniging moge bloeien als weleer.
ssloteu werd, onder goedkeuring van den
burgemeester, dia het plan toejuichte, een ys-
feest te organiseeren op Vrijdag 29 Dec. a. s.
Daaraan mogen deelnemen jongens van 6 tot
12 jaren uit den behoeftigen stand. De vest
aan den Westwal, by de Ambachtsschool, zal
voor dat doel in gereedheid worden gebracht,
met bybauen voorde leden en voor hun gezin,
terwyl die toegankelijk zullen zyn voor 'tpubliek
n entree. De Harmonie Euphonia zal het
feest opluisteren.
- Ia de week van 14—21 Dec. was da
vraag naar leverbare oesters, dank zy den aan
staanden feestdagen, zeer bevredigend, vooral
als men de geringe, steeds dalende vraag der
laatste weken in aanmerking neemt. Het getal
verzonden oesters bedraagt 850.000. Vóór
Zondsg zal dit waarschynlyk nog aanmerkeiyk
stijgen.
Ia de pryzen kwam weinig verandering. Zy
toonen over 't geheel eer neiging tot stngen
dan tot dalen. Zy waren ongeveer als volgt
70—72 Kg. 36—45 gld., 58—60 Kg. 22—25
gld-, 53-55 Kg. 18—21 gld., 45 Kg. 10-13
gld., 40 Kg. 6—8 gld. (Iers. en Th. Crt
Ook de tramha ven werken te Zype, voor
zoover die zyn aangenomen door den heer De
Vries te Rossum, zyn thans voltooid en opge
nomen. Vrydag 15 dezer is de onderhouds»
termyn ingetreden.
Wat de tramlijnen Brouwershaven—Zijpe en
ZypeSteenbergen betreft, deze zyn in zoo
verre gereed dat by open water de locemotief
aangevoerd zou kunnen worden tot het
vaetryden der baan of de rails, voor het eerste
aelte, terwyl dit op het tweede gedeelte
reeds eenigen tijd geschiedt, tot aan de-a bo-
wusten zeedyk van don Anna Jacobapoldor.
De rest tot de haven van den WillempvAdev
ligt nog altyd braak.
Ia de Vrydag te St. Maartensdyb
gehouden raadsvergadering werd, behouteis
nadere wettelijke regeling, aan den oi derwyz^r
L. J. van Splunter een tijdelijk verlof verleend
tot het vervullen zyner militie-plichten, en
verder de jaarwedde van den onderwijzer
A. Jansen met f 50 verhoogd, wegens 20 jarige
dienstvervnlling in de gemeente.
Inde Vrijdng te H u 1 s t gehouden raads
zitting werd mededeeling gedaan van een
schryven van den heer De Wilde te's Graven»
hage, waarin werd medegedeeld, dat, na per-
looniyke opname der acbildery van den Graaf
Hendrik van Nassau-Siegen de herstellingskosten
door hem worden geschat op hoogstens f200.
De raad besloot deze zaak aan te houden tot
i volgende begrooting.
Op voorstel van het Dageiyksch Bestuur
werd, op een ingediend request van den stads
bode Troupee tot verhooging van jaarwedde, af
wijzend beschikt, maar aan requestrant uit
zicht gegeven op vermeerdering van zyn in
komen door politiedienst als onbezoldigd
ryksveldwaohter.
Op ean van den A. N. W. B. ingekomen
verzoek tot het aanleggen van een wiek r pad
van de Belgische grens tot den tol te Kappelle-
brug, onder aanbod van den requestrant in
dien aanleg f 100 by te dragen, werd besloten
aan Ged. Staten toestemming te vragen tot den
aanlegdaarvoor uit de gemeentekas f 30 toe-
testaan, mits de gemeente 3t Jansteen f 20
bydraagt en de meerdere onkosten te dekken
uit de opbrengst der tolheffing op dien weg.
Op voorstel van Burg. en Weth. werden de
grasgawassen gegund aan de, by de openbare
verpachting, hoogste insehryvers; eveneens
werd gegund aan J. Antheuuis het ophalen
van straatvuilnis enz. tegen eene belonning
van f 200. Aan den eenigen inschrijver voor
het ophalen van ascb, M. van Looy, werd bet
werk niet gegnnd, daar de ingeschreven som
van f 80 te hoog werd gevonden. Een nieuwe
inschryving zal gehouden worden.
Aan den heer F. Hombaoh werd vergunning
verleend draden tot electrische geleiding ovef
de openbare straat te spannen op een minimum
hoogte van 3 M.80.
Eindelijk werd besloten, alvorens stappen te
doen voor hef. plan tot doortrekking van het
kanaal Axelsche Sassing tot Holst, ee* ppsaaf
van kósten te vragen voot een uitgewerkt plan,
