DDELBIRGSCHE COURANT. N°. 302. 142s Jaargang, 1899, Yrijdag 22 December. Eene fraaie redeneering. Deie eourant verschijnt dagelijks, mot uitzondering van Kon- en Toeatdagss. Prgs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg ak voor alle plaatsen in Nederland franea p.p., JL- Afzonderlpke nummers kosten 5 cent. Therm om-et er Middelburg 21 Deo. 8 u. vm. 30 gr. 12 u. 31 gr. av. 4 u. 28 gr. F. Verw. zw. t. m. 0. w., 1. bew. vorst. A.s. Maandag (Eersten Kerstdag) ver schijnt de Middelburgsche Courant niet Dinsdag (Tweeden Kerstdag) daaren tegen wèl. Middelburg 21 December. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zyn. AdvertentiSn: 10 eent per regel. Geboorte- dood- en alle familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 2C oat. Keclamee 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. AivertentiSn bij abonnement op voordeelige Voorwaarden. Prospectussen daarvan z$n gratis aan het bureau te bekomen. In de Tweede kamer is de bekende zaak van Saaxumbuizen besproken en natuurlijk van de zijde der anti-revolutionnairen breed uitge meten, niettegenstaande ook tal van liberalen, en de minister van binnenlandscbe zaken zelf, evenals wy, de houding van sommige werkgevers en van het hootd der openbare school in die gemeente niet konden goedkeuren. Er was echter eane zeer v6rschoonende reden voor hunne houding. De voorstanders van het bijzonder onderwijs vatten alle middelen aan om de openbare school te benadeelea. Zij lasteren, knoeien, intrigeeren, trachten die school in gehalte te doen afnemen, waar zij dit kunnen gedaan krijgen. En zij oefenen een onzedelijke pressie uit door middel der bedeeling. Maar dat mag, zegt De Standaard. Men leze wat zijne redactie in het jongste nommer schrijft „Het Remember Saaxumhvizenzal een waarschuwing blijven, die bezielt. En dit temeer, om den euvelen moed waar mee een liberaal kamerlid onze diaconieën in dit verband te lijf ging. Steek, zei hij, de hand in eigen boezem, uw diaconieën doen desgelijks. Neen, die doen niet desgelijks, maar die doen bun plicht. Het looncontract met een werkman heeft niets hoegenaamd te maken met de richting waarin zijn kind wordt opgevoed, en daarom was hetgeen de schoolmeester van Saaxum- hnizen bedreef, zoó stuitend. De diaconie daarentegen is een kerkelijke instelling. Het is de diaconie die namens Christus uitdeelt, eu mede verantwoordelijk is voor de Christelijke opvoeding der kinderen krachtens hun doop. Dat een diaken niet aflaat met vermaas, alvorens de kioderen der gemeente van de secte school der modernen zijn afgenomen, en geplaatst op een Christelgke school, is evenzeer in den haak en gelijk bet behoort, als het Saaxumhnizensche schoolschandaal uit den haak en ergerlijk was." Fraaie redeneering. Na hetgeen in Augustus door den beer A. S. Talma, predikant te Arnhem, in verband met deze kwestie, geschreven is in de Arnh Crt., wat door ons werd overgenomen, lazen wij nog zelden eene brutaler uitlegging van het bekende „dwingt ze om in te gaan". Het is waarin de laatste jaren heeft men zich er op toegelegd om uit de kerken zooveel mogelijk te verbannen wie de vrijzinnige beginselen zijn toegedaanmaar tooh blijven er nog tal van personen, vooral in de zg. staande kerk, die, trots de drijvers voor bet christelijk onderwijs dat met de leer van Christus hemelsbreed vaak verschilt, wat de verdraagzaamtaeii aangaattoch de openbare school een goed hart toedragen en hunne kiadereo derwaarts zenden. Ja, wij gaan zelfs verder. Onder de aanhangers van dr Knyper zeiven zija er die in het belang van hunne kinderen eene openbare school verkiezen boven de bijzondere. Een sprekend voorbeeld zouden wij daarvan uit onze eigen omgeving kannen noemen. Ea na eene ronde vraag aan den hoofd redacteur van De Standaard Erkent gij bet goed recht daartoe van zulk een partijgenoot, die financieel onafhankelijk is? Komt zij oe houding overeen met Christus' leer? Wy mogen tooh niet veronderstellen dat zoo iemand aldus zondigen zon in nwe oogen Welnu dan, dan moet die vrijheid ook erkend worden voor eiken Christus-belijder, rijk of arm. Of men maakt zich schuldig aan een grove inconsequentie, aan een dwang, die geiyk staat met de inquisitie. Toen strafte men aan den lijve; dat mag na niet meer. Maar diaconieën mogen volgens Ar Ko/per tegenover de armen wel in de maag straffen en hun ontnemen het recht, dat elk menscb heeft om zijne kinderen op te voeden naar eigen inzicht. De broodvraag treedt hierbij dus op den voorgrond. Wat blijft er nu over van het geredeneer aan die zgde over den dwang, die door leer plicht zal worden uitgeoefend? Wat doet men daar anders dan inbreuk maken op het recht der ouders, om zeiven hunne kinderen op te voedeB; aan welk recht, zooals men aan die zijde zoo luide laat weerklinken te kort zou worden gedaan door de invoering van dien leerplicht. Blijkt het niet hoe langer zoo meer hoe noodig het is onze armenwet te herzien, op dat onze armen niet het slachtoffer wordeD van hen, die, onder den sohijn van godsdienst, hen gebrniken om eigen invloed in ons maat schappelijk leven te versterken? Het is wezenlijk geen wonder, dat er om den broode zooveel schijnheiligheid is in de wereld. Znlken armen nemen wij het niet kwalgk wanneer zij onder dergelijke pressie daaraan meedoeDmaar hoevelen, die financieel onaf hankelijk zijn, maken zich daaraan schuldig, om zich te verrijken of zichzelven te ver heffen 1 De onafhankelijkheid, het karakter gaat op die wijze in onze maatschappij hoe langer hoe meer te loor. Remember Saaxumhuizen Zoo roept De Standaard uit. Zeker, wij begrijpen de bedoeling. Dit is een fraaie verkiezingsleuze voor 1901. Welnu, wy nemen de leuze aanom den volke te herinneren aan deze onzedelijke wijze van doen. Alle middelen zijn geoorloofd om de bijzondere school te helpen de meest hardvoch tige dwang mag tegenover het arme volk wor den uitgeoefendde christelijke liefdadigheid ontaardt in een inquisitie die het slachtoffer straft in zijn maag. Vroeger gold alleen do kwestieZijt gij lil der kerk Komen gij en do uwen wel trouw daar? En daartoe had men recht. Nu gaat men verder en eischt men dat men zijne kinderen naar eene bepaalde school zendt, ofgebrek zal lijden Mag dit heeten de armen verzorgen uit liefde, uit naam van Christus Ea dat alles wordt verdedigd door hen, die zoo gaarne de democratische vaan ontplooien en als quasi-volkspartij poseeren. Vraag dit maar eens aan jhr mr A. F. de Savornin Lohman. Wij willen geen dwang voor de openbare school, maar verlangen dan ook, dat de tegen standers daarvan eveneens aflaten dien uit te in het belang vanjmnne secte-scholen. Agenten! Te Terneuzen: M. de Jokgi te Oostburg firma A.' J. Bbosswijk. Aanwassen en aanslibbingen in Zeeland. Met enkele regelen maakten wij reeds mel ding van de hulde, in de zitting der Tweede kamer van Maandag door den heer mr J. H. Hennequin gebracht aan de ambtenaren, in provincie belast met het beheer van de aanwassen en aanslibbingen een hulde, waarbij de minister van fiaanciëa zich geheel aansloot. De discussie, daarover gevoerd, is echter voor velen in ons midden van veel belang en meenen daarom goed te doen haar, aan de hand van de Handelingenin haar geheel hier te doen volgen. De heer Hennequin zeide„Ik acht het my tot een plicht om met een enkel woord op te komen tegen een betuiging, die voorkomt op bladz. 7 van het voorloopig verslag, waar men leest„dat verscheidene leden het belang van Staat in booge mate zouden bevorderd rekenen als het beheer van de aanwassen aanslibbingen in de Zeeuwache wateren in meer deskundige banden werd gebracht". Tot ad structie van deze meeniog wordt vermeld, dat verpachtingen van aanwassen in de Biesboscb, in de Waal en aan den linkeroever van de Boven Maas, niet aaneengesloten plaats hebbeD gehad. Men heeft naar het schijnt een jaar laten passeeren eer men tot nieuwe verpach tingen van landerijen aldaar is overgegaan, waardoor de Staat schade zou hebben geleden. Het verband hier gelegd tusscben een en ander is mg intnsschen ontsnapt. Ik behoef wi niet te zeggen dat zy, die een provincie be wonen waar de werking van den stroom hier en daar geheele polders doet verdwynen en nog zal doen wegvallen, met de grootste aan dacht en belangstelling alle pogingen gadeslaan die worden aangewend om door bedijking en inpoldering op andere plaatsen grond te winnen. De indruk nu, dien ik persooniyk steeds heb gekregen van de ambtenaren, die in Zeeland met het beheer van de aanwassen en aanslib bingen zijn belast, is, cat z^ alleen met de grootste nauwgezetheid en met volkomen toe wijding, maar ook met door de ervaring ge rijpte bekwaamheid, steeds werkzaam zijn om de inpolderingen voor te bereiden en tot stand te breDgen. Met een toewyding alsof het hnn persooniyk belang gold, en met inachtneming van de wenken van heD, die door ondervin ding in de practyk met deze soort van land aanwinning bekend zyn, zsg ik deze ambte* naren steeds optreden. Ik zoude het dan ook in hooge mate be treuren wanneer de Staat voortaan de voor lichting en medewerking van deze bekwame ambtenaren zoude moeten ontberen. De minister heeft het; in de Memorie van Antwoord reeds voor zgn ambtenaren opge nomen ik meende dat het goed was om ook van een zgde, geheel buiten deze ambtenaren.staande, tegenover de meening in bet voorloopig ver slag een woord van waardeering te doen hooren. In verband met de zaak der aanwasten es aanslibbingen nog een enkele opmerking, mijnheer de voorzitter. Ik heb voor my liggen den catalogns van de veiling van domeicgronden (het verdronken land van Saeftingen), in 1898 gehouden. MgD opmerkzaamheid is getrokken door de grootte der kavels op zich zelf en door de enorme grootte van de massa's, die in deze veiling ge vormd zyn. Men vindt daar combinatiën, die afgeslagen zgn voor 3 ton en voor meer dan een ton. Ik behoef wel niet te zeggen, dat door deze inrichting van een veiling de mede dinging zeer beperkt wordt en dat men daar door te doen krggt met combinatiën van het groote kapitaal, die niet onmogelijk zich met elkander verstaan en znlks niet ten bate van den Staat- Een ander nadeel is, dat. koopers met klein kapitaal niet meer kunnen koopen en ook niet meer serieus bieden op de per ceelen, omdat zy toch worden overvleugeld in massa's. Ben ik goed ingelicht, dan is bij deze veiling de loop van de zaak deze ge, men heeft kwanswgs voor de perceelei ingeschreven, maar door verhooging van dt zgde van hen, die reeds op de perceelen aton- i, van het totaal bg de oproeping der mas sa's is toen het bod op de perceelen vernietigd, zoodat de toewijzing geschied ia aan de massa's, maar aan dezelfde bieders. Het Blot is gewees' een vry bevredigende opbrengst voor de schat kist, maar deze had, als de veiling op andere wgze plaats had gehad, veel hooger,knnnen zgn. Het is toch bekend dat verschillende koopere korten tyd na de veiliDg dealen der perceelen tegen veel hooger prgzen van de hand kondei doen en misschien deden, welhe sommen in de schatkist hadden kunnen vloeien by een andere wijze van veilen. Ik meen dat men met deze les een volgenden keer zyn voordeel zal kunnen doen. De heer Tydeman heeft er op gewezen, dat by ons Staatsdomein niet alleen op eenfinan- cieele zgde, maar ook op een sociaal-politische zijde te letten valt. Ik meea ook dat het op den weg der regeering ligt te zorgen, dat ook deze laatste zyde niet worde veronachtzaamd en dat de verdeeling zoodanig moet geregeld worden, dat iedereen stukken van dat domein kuBne koopen, hetgeen voor de schatkist myns inziens niet onvoordeelig zal zyn. Ik dring daarop in het bijzonder aan met het oog op de aanstaande veiling vandeinge- dykte gronden naby Philippine. Wanneer de Regeering in kleine perceelen verkoopt, zal zij o. a. de bevolking van Hoek en Philippine, bg welke de koopkracht beperkt is, ter wille zgn en de vreemdelingen, die meestal geldbelegging in het groot zoeken, nit het land weren." De minister van financiën, de heer Pierson, bracht, in zyn antwoord aan verschilende sprekers, den heer HeDnequin harteiyk dank voor de woorden van lof die deze ten aanzien van de ambtenaren van het domeinbestnur, en volkomen te recht, gesproken heeft. „Ik wenech zoo zeide hy ook myner- zijda hulde te breDgen aan die ambtenaren voor het goede werk dat zy leveren. Ik heb dit nu verscheidene jaren kunnen nagaan, en ik zal volhouden, tegenover iedereen, dat wg hier te doen hebben met ernstige menschen, die hun taak met nauwgezetheid vervuilen. In hoever bet wenscheiyk is om ten aanzien van de domeinen, die onder het beheer van hét departement van financiën gebleven zgn, denzelfden weg op te gaan als gevolgd is voor die welke onder het departement van binnen landscbe zaken zyn gebracht, daaromtrent heeft nog overleg plaats. Wanneer echter de heer Tydeman opmerkt, dat het hem niet duidelijk is welk stelsel men beeft gevolfdby den overgang van de domeinen by het depar tement van binnenlandscbe zaken, dan wensch ik hem te verwyzen naar de stukken, die van wege beide departementen in 1897 zijn uitge gaan. Toen is uitdrnkheiyk medegedeeld welk stelsel is toegepast. Het komt my voordat dit een zeer goed stelsel is geweeBt. Het was de be doeling niet om by het departement van binnen landscbe zaken een afdeling Domeinen, maar om een afdeeling Landbouw te vestigen, en het logisch gevolg daarvan was dat hetgeen van be lang was voor den landbouw moest overgaan naar het departement van binnenlandsche zaken dus in de eerste plaats de rentambten. Toen dat geschied was, had men het voornaamste van de landeiyke eigendommen overgebracht; onder hetgeen overbleef, was niet veel, wat uit een oogpunt van landbouwbelang over brenging noodig had. Nu zal ik niet zeggeD, dat het niet mogelgk of wenscbeiyk zou zgn om nog andere landelijke eigendommen te doen overgaan naar binnenlandsche zaken, maar daaromtrent wordt nog overleg gepleegd. Intasschen heeft nog een andere overweging dan het landbouwbelang gegolden, nl. het financieel belang van den Staat. Het spreekt vanzelf, dat, wanneer binnen landsche zaken het geheel domeinbeheer zou willen overnemen, daarvoor ambtenaren noo dig zyn, en die ambtenaren heeft men niet; wel wat betreft de rentambten, omdat men daarvoor de rentmeesters heeft, maar men kan geen rentmeester aanstellen voor elk dier kleine stokjes grond, die over het geheele laud zyn verspreid. Het departement van financiën daarentegen kan hiervoor de ambtenaren der registratie gebrniken dat is ook een consideratie die gewogen heeft. In hoever zy moet biyven wegen, wordt nader onderzocht. Ik kom thans tot de vis3chergen. Zal het landbouwbelang worden gediend, wanneer de oester-, de mossel- en de zalm- en andere vis3chergen komen onder beheer van de af deeling Landbouw? Zeer zeker zal niemand ernstig kunnen beweren, dat daarby de land bouwbelangen grooteiyks zyn betrokken een verwyderd verband moge er bestaan, een direct verband is er niet. Er kunnen wel redenen van anderen aard om de verschillende domeinen in één band te brengen, maar dat hierbg een voornaam landbouwbelang zon betrokken zyn, is my Diet duideiyk. Ik kan my echter vergissen en nadere bespreking zon een ander inzicht kunnen geven. Voor alsnog wil ik slechts opkomen tegea de voor stelling in het voorloopig verslag, alsof er gemis aan concentratie, gemis aan eenheid zou zyn in het domeinbeheer, dat by het departement van financiën is overgebleven. Dat strookt niet met de feiten. Laten wy eens nemen de visscheryen nit die bron werd in 1897 ontvangen een bedrag van f 874.000; daarvan werd alleen ontvangen voor de visschery op de Schelde en de Zeeuwsche stroomen f 550.000. Op een kleinig heid (f 5000) na staat alles wat deswege werd ontvangen onder één college. Wat big ft er nu over, wanneer wy ons tot de groote posten willen bepalen Hoofdzakelijk de drie groote zalmzegen vis scheryen, een op de Nieuwe Maas beneden Rotterdam, een op de Oude Maas beneden Heinenoord en een op het Hollandsch Diep dat is de visschery die op vroon is uitgegeven. Te zamen brachten zy in 1897 f 230.000 op. Dat alles staat onder twes ontvangers, een te Werkendam en een te IJsselmonde. Er is wel eens sprake van geweest om dit beheer te con- oentreeren en te brengen onder een enkel per soon, maar tot nog toe heb ik daarin niet kunnen bewilligen wegens de meerdere kosten, die daaruit zouden voortspruiten, terwyi de voordeelen, daaraan verbonden, zeer gering zonden zyn. Wat heeft men te doen aan ver pachtingen, die om de zooveel jaren voorko men? De voorwaarden na te gaan en, na daaromtrent inlichtingen van deskundigen te hebben ingewonnen, deze aan te vullen en te verbeteren. Ik wensch op dit onderwerp thans niet dieper in te gaan, ten einde my niet vast te leggen aan de een of andere meening. Myn hoofddoel was misverstand weg te nemen, de dwaling te bestrijden die by sommige leden schynt te bestaan, alsof er gemis aan eenheid zou zyn, een zekere desorganisatie zflfs, met betrekking tot de domeinen die by fiuanciën zyn verbleven. My is geen enkele grond be kend voor die meening. De opmerking van den heer Henn: quin, dat het by den verkoop van gronden weuechelijk is de kavels niet te groot te maken, zal ik gaarne ter harte nemen. Bg het vaststellen der kavels zyn echter deskundigen geraad pleegd, die van meening waren, dat deze goed gevormd waren. Ook wat verder door dien geachten afgevaardigde is gezegd, zal ik zeer gaarne ernstig overwegen. BMOEMHTHM ENZ. By kon. beslnit is benoemd tot lid van de centrale commissie voor de statistiek H. Polak, voorzitter van den Algtmeenen Nederlandschen Diamant- bewerkersbond te Amsterdam is, voor het tydvak van 1 Januari tot en met 31 Augustus 1900, benoemd tot leeraar aan de R. H. B. S. te Den Helder dr R. U. Reinders, leeraar aan inrichtingen voor mid delbaar onderwijs te Groningen is C. van Dorssen opnieuw voor den tyd van één jaar benoemd tot. klerk hy het Kon. Ned, Meteorologisch Institunt. IWKKIIK HAUIKB. De kamer keurde Woensdag de vestingbe- grooting goed en nam de begrooting van oorlog aan met 71 stemmen tegen 7. Kanaal Gent naar Terneuzen Blijkens het voorloopig verslag der Kamer betreurden vele leden bet dat de regeering zoo weinig tegemoetkoming heeft betoond ten Op zichte van de bezwaren, die door belangheb bende gemeenten en particnlieren tegen dg uitvoering der overgelegde plannen zyn inge bracht. Met leedwezen hadden zg gezien dat de regeering geen termen vindt om te voldoen aan het verlangen van den gemeenteraad van Westdorpe, betreffende de inrichting van een pontveer te Driekwart. Verschillende leden spraken de vrees uit dat de regeering de Neder- landsche belangen, aan de verbetering van het hier bedoelde kanaal verbonden, nit het oog verliest, althans daaraan niet die belangstel ling schenkt, dia zy verdienen. Aangedrongen werd op verbetering van de havenwerken te Terneuzen, ten einde die plaats in staat te stellen als havenplaats te concureeren met Gent. UIT STAD EN PROVINCIE. In de St. Crt. van heden zijn opgeno men de statuten der Vereeniging tot oprichting en instandhouding van eene Christelijke bewaar school te Vlissingen,gevestigd te Vlissingen. Zy heeft ten doel de stichting en icsi and- houding van eene Christelijke bewaarschool in wyk III der Nederd. Herv. Gemeente te Vlis singen (omvattende de stadswgken N, O, P.) De schaatsenry Iers alhier zya er aan gewoon dat zy moeten leerea hun siel in ïyd- zaamheid te bezitten. Als byna in gaBseh Nederland al wat maar eenigszins zich roeren kan, den gladden ijivloer tot amusseuient kiest, moet men zich er in onze omgeving toe bepalen om óf op een plasje te scharrelen óf wel met een misanthropisch gezicht langs de singels te knieren en erover te mopperen dat het water ia de vesten te zont en het ys te slecht is. Dat was al jaren her zoo en dit jaar nog een beetje erger dan anders. Behalve de nchaatsenryders klagen ook nog anderen, nl. dat deel van de ingezetenen dat in het baanvegen een aardig buitenkansje vindt by de barre winterkou. Herhaaldeiyk solliciteerden dezen by den commissaris van politie om vergnnning tot vegen, maar deze ambteraar meende, met het oog op het gevaarlijke van het ys, tot dusver nog geen permissie te mogen geven. Heden was dat wéér het geval, maar nu werd er uitzicht gegeveu dat Vry dag, wanneer de vorst blijft aanhouden, voor de onderjchei- dene vesten zal geloot worden. Een goede tydiog dus voor beide partyen, te meer waar de thermometer heden middag een niet onbelangryke toename van konde teekent en door het Meterologisch bureau vorst in uitzicht wordt gesteld. Het bekende dames opletten gezelschap dat onlangs te Middelburg opnieuwzoo'n sucoes had, zal nog eene voorstelling gevenJ en wel Donderdag a. met een geheel nienw programma. Opgevoerd zullen worden Galathékomische operette, en De Sigarettenmaaksters, operette van Johan Strauss. Evenais uit Middelburg, zooals wy meld den, zgn ook uit andere gemeenten in Zee land gelukwensoheu gezonden aan generaal Jonbert met zijn a. verjaardag op 20Jauuari. Van elk afzonderiyk kunnen wg geen mel ding maken. De leerlingen van een der Groningscbe scholen zonden den generaal een briefje en voegden er een portret van de geheele klasse by. Ook zijn uit Grouingen en andere plaatsen door tal van particulieren en corporaties ge- lukwenschsn gezonden. Ia de provincie lig gen in verschillende sociëteiten en andere gelegenheden adressen ter teekening. In eene Woensdag avond in de Print van Oranje te Goes gehouden vergaitring van den Christelyken Volksbond werden de heeren A. Dekker en J. Donner als bestoof»? leden f

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1