MIDDELBURGSCHE COURANT. W oensdag 13 December. Verschillende Berichten. IT 294- 142® jaargang 1899» Deie courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Sou- en feestdagen. Pïge, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franse p.p., 1- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermo me ter Middelburg 12 Dac.8 u. m 21 gr. 12 u. 28 gr. 4 n. 25 gr. F. Verw. mat. Z. w., bew., regen. Advertentión voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zjjn. AdvertentiSn50 cent per regel. Qebooite- dood- en alle andore familieberichten ea Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letten naar de plaats die xij innemen. AdvertentUn bij abonnement op voordeelige ▼oorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan bet bureau te bekomen. Agenten! Te AmsterdamA. db La Max Azn.; te Botter* dam: Nijgh vak Ditmab. Om te voldoen aan veler verlangen, ge grond op de belangstelling in de tegen woordig eoo hoogst gewichtige gebeurtenis sen in Zuid-Afrika, deelen wij mee dat zij, die zich tegen 1 Januari op de Middel- burgaché"covra<.t abonneeren, de deze maand nog verschijnende nommers kosteloos ontvangen. DE ADMINISTRATIE. Middelburg 12 December. HET ZWITSERSCHE LEGERSTELSEL. Aan de Tweede kamer ia een adres gericht, door een aantal landgenooten onderteekeud, waarin verzocht wordt dat de Earner by de behandeling der staatsbegrooting er by de regeering met ernst op aandringe, dat in het jaar 1900 eenige onzer officieren en burgers in commissie naar Zwitserland worden gezonden, o. a. tot bet by wonen en in bijzonderheden nagaan der aldaar dat jaar te honden oefenin gen op meer uitgebreide schaal. Slechts op die wgze meenen da adressanten kan, als de uitkomsten vau dat zelf aanschouwen en onderzoeken bekend worden gemaakt, het Naderlandsche volk en zgn vertegenwoordiging zich beter een eigen oordeel vormen omtrent de bruikbaarheid voor ons vaderland van het. ook door bnitenlandache deskundigen, geroemde Zwitsersche stelselhetgeen met het oog op de toekomst hoogst wenschelijk is. Onder da adressanten vinden wy uit M i d- d el burg dheeren dr J. C- Bolle en mr M. J. de Witt Hamer. Men weet dat in ons nommv van Zaterdag 11 November door „Een militair" over di Zwitsersche stelsel is geschreven, in verband met het wetsontwerp tot leger organisatie, tbans aanbangig by onze Tweede Kamer. De BChrijver, een zeer bevoegd deskundige) kwam op verschillende gronden, o. s. wyl d* toestanden hier te lande geheel verschillend zija met die van Zwi»garland, en ook omdat da deugdelijkheid van het Zwitsersche stelsel nog alt yd geen oorlogsproef heefc doorstaan tot de conclusie dat de voorkeur moet ge schonken worden aan een legermacht, geor ganiseerd als door den minister Eland wordt voorgesteld, en voorloopig zeker nog niet de invoering van het Zwitsersche stelsel aan te bevelen is. VWKSUM &AHKB, Aan het eind der zitting van Maandag ver klaarde de minister van bianeilandsche zaken, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd medegedeeld, dat de re geling van bet toezicht op de levensmiddelen, als meer urgent dan ïykverbranding, in af wachting van de totstandkoming der wetteo op de volksgezondheid, wordt voorbereid. Voorts deelde de minister mede dat de tijdelijke maatregelen tegen verontreiniging van de wateren in Zuid-Holland zeer goed voldoes en dat zy definitief zullen worden, terwyi verdere wetteiyke maatregelen in voorbereiding zijn. Het debat over de afdeeling onderwijs is daarna begonnen. De heer Roessingb besprak bet godsdienst onderwijs op de scholen. De heer Bonman vroeg pensioneering van leeraren, ook van niet erkende gymnasia. De heer Rotbaan Macaié betoogde de nood zakelijkheid van uitbreiding der kennis van geheime ziekten. BMOEMimuMAl MZ. By kon. beslnit is de lnit.-generaal I. J. H. Gijsberti Hoden pijl, inspecteur der genie, op zyne aanvrage, op pensioen gesteld, ad f 2700 's jaars; is aan den O.-I. ambtenaar met verlof dr J. M. Janse, laatsteiyk ambtenaar-kruidkundige, hoofd der tweede afdeeling van 's lands plan tentnin te Buitenzorg, op zyn verzoek, eervol ontslag nit den Indisohen dienst verleend. ÜIT STAD ÉN PROVINCIE, De minister van binnenlandsche zaken brengt ter kennis van belanghebbenden, dat te vervullen ia de betrekking van leeraar in de gymnastiek aan de ryks hoogere burger school te Middelburg. Jaarwedde f 700. Zy, die voor deze betrekking in aaomerking wenschen te komen, moeten zich vóór 23 December scbrifteiyk aanmelden bij den inspecteur van het middelbaar onderwys, K. ten Brnggeneate, te Leeuwarden. Ean gebeurtenis op tooneelgebied- heeft er Woensdagavond te Middelburg plaats Qi mag niet aldus genoemd worden een première van een oorspronkeiyk too- oeelspel? Het gezelschap van den Tivoli- schonwbnrg te Botterdam, dat manig stuk, nog onlangs Zazazoo verdienstelijk speelde, zal die beleefdheid ons bewyzen. Er ging een gerucht, dat hier Kaat Mossel u worden opgevoerd, wat wy geen geluk kige keuze zonden noemen want een dergeiyk echt Rotterdam8ch stuk moet men niet ver plaatsen. Dat voldoet slechts zelden, ook omdat men zulke volksstukken op een vreemd tooneel bijna nooit geheel tot hun rechtjkan doen komen. Het Tivoli-gezeischap, dat nitslnitend rechten op dit stuk kan doen gelden en het in 1898, met de kermis en daarna, herhaaldeiyk in Rotterdam beeft gespeeld, is dan ook zoo verstandig geweest om daarmee geen reizen te ondernemen. Het gerucht heeft dan ook zeker zgn oor sproDg in de aankondiging van dit stuk in enkele Zeeuwsche plaatsen door een onbekend gezelschap, hetwelk zich, om de verwarring nog grooter te maken, noemt de Vereeniging Rot- terdamsche Tooneellisten. Wy betwyfelen zslfs sterk of het aangekon digde stuk wel het echte Kaat Mossel is van den heer A. van Sprinckhuysen, wiens naam niet genoemd wordt. Hard kans das dat men weer te doen heeft met namaak, waarover al meer in is geklaagd en waardoor het oorspron kelijke zeer benadeeld wordt. In elk geval heeft het verdienstelijke Tivoli- irelsohap daarmee niets te maken. Dit be grijpt dat het veel beter is een eenvoudig stuk als Een Trekvogel te geveD, dat veel minder eischen aan toóneelzetting stelt. De schryver van deze nieuwe pennevrncht verbergt zich achter het psendoniem Emilius Dat is verstandigby kan nu eens afwachten of zgn stuk succes beeft. Daarover zal het Middelburgsch publiek het eerst uitspraak kunnen doen. En al is het nn jammer dat deze zeldzame gebeurtenis zoo laat bekend werd en het deze week met de Transvaal-meeting en het concert der Ve. - eeniging voor instrumentale muziek vrij druk is, toch gelooven wy dat voor eene dergelijke opvoering, door een gezelschap dat èn door de keuee van atnkken èn door de wijze van len een nitBtekenden naam in ons midden heeft, trots dit alles, door de tooneellietbebber» wel een avond gevonden zal kunnen worden. Laat ons ten overvloede het kan zeker >ok wel ter aanbeveling strekken nog mogen meedeelen dat Een Trekvogel gekozen is nit tal van andere Btukken, in de laatste drie jaren door de directie ter lezing ontvan gen, en het eenvoudig en natuurlijk geschre ven is. Paarby worden de hoofdrollen vervnlddoor den heer en mevrouw BrondgeestDe Vries. De heer Brondgeest zelf is hier, toen hy nog was bg het gezelschap der Vereenigde Rotter- damsche Tooneelieten (Legras en Haspels), reeds vroeger opgetreden en deed zieh daarbij kennen als een beschaafd actenr. Hy, zoowel als zyne eehtgenoote, dochter van wyien de bekende actrice mevrouw De Vries, maakte ook eenB deel uit vau de Eoninkiyke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel. Donderdagavond wordt hetzelfde tooneelspel door genoemd gezelschap teVlissingen opgevoerd. pectievriijk onderwijzers te Tholen, Haamstede en Br iel le. In dezelfde zitting werd wy meldden het reeds in de Laatste Berichten van ons vorig nommer benoemd tot gemeente-secretaris de heer J. L. Oosfcerhoff te Dordrecht met 4 men, met wien wai voorgedragen de heer M. L. Westtaai Qnadekker, tijdelijk secretaris der gemeente Arnemuiden. Op den heer A. J. A. Dootjes, die niet op de aanbeveling voorkwam, waren 3 stemmen uitgebracht. Men schryft oaa uit den Anna Jacoba. polder Het bericht in uw nommer van jl. Maandag nit Bruinisse eischt eenige aanvulling en ver betering. i open weer zal de aannemer van het tra ject SteenbergenWillemspolder nog slechts enkele dagen moeten werken, om tram- en straatweg langs den zeedijk van den Anna Jacoba-polder geheel in orde te hebben. De locomotief, die nn als proef een paar keeren daags van af S eeubergen tot aan ge noemden zeedijk rijdt, zal dan tot op het em placement van de tramweghaven kunnen komen en de „Babelsche verwarring", waar van uw berichtgever sprak, zal dan voor een degelijk stuk werk plaats gemaakt hebben. Van dien >ondoorgrondelgken poel van modder en slgk" hebben wg hier echter niets gemerkt, dank zij het verbod van het polder bestuur alhier om aan den oprit langs ge noemden zeedijk te werken, zoolang het ver voer van suikerbieten naar en van pulp van haven duurde, en dank zy ook het droge najaarsweer, dat we gehad De liefhebbers van het ijsvermaak in onze omgeving hebben zeker reeds hnnne schaatsen voor den dag gehaald, die, zoo noodig, doen scherpen en de montuur nagezien, want als de vorBt biyfc doorgaan, zooals zich laat verwachten, dan is er alle kans dat bin nen een paar dagen het ys in onze vesten sterk genoeg zal zyn om, nadat een baan is gemaakt, de ond-HoIlandsche winterpret te kannen doen aanvangen. De laag sneeuw, die op bet ys Is gevallen, .1 aan de kwaliteit ervan geen afbrenkdoen, in tegendeel die voorkomt dat de jeugd den ijSBpiegel bederft door het in en op werpen van allerlei mogelijke en onmogeiyke projec tielen. Van plannen by de ysclub Walcheren ver namen wy nog niets. Op de Londensche Kade alhier bad heden middag omstreeks half twee een kleine veebtparty plaats tnsschen een niet geheel nuchteren Belgischen schipper en eenige steen- lossers, waarby de schipper door een hem toe gebrachte slag een bloedende verwonding aan het hoofd bekwam. Hy deinde daarop een klacht in by de politie. In de Maandag middag te twee nren te Arnemniden gehouden raadszitting werd als hoofd der Bchool te Kleverskorke met algemeene stemmen benoemd de heer J. J. van Doeselaar, onderwyzer te Arnemuiden, met wien op de voordracht stonden de heeren J. K. Crncq, J. Speck en J. W. Woldering, reu- spreken over Zoiï Afrika, wyi daar de over tuiging als gevestigd te beschouwen is dat het goed recht is aan de zyde der Boeren en het onrecht aan den kant der Engelsehen. In den loop der eenwen zyn er honderden oorlogen gevoerd, waarin zich hetzelfde geval voordeed, maar niet iedere oorlog heeft een zoo ontzaglijke beteekenis. De kryg, die op dit oogenbük woedt, is een wereldgebeurtenis, waardoor het aanzijn der aarde voor langen tijd kan worden veranderd en de maatscbap- pelgke toestanden in andere banen bomen Maandagavond trad voor het departement IJzendyke der Maatschappij tot Nut van 'f Algemeen als spreker op de beer J. Bruinwold Biedel, de algemeene secretaris. Hij besprak het doel en streven der Maatschappij, dat bestaat in de verbetering van de volksont wikkeling en volkswelvaart. Daarbij toond-.i hy aan dat goed onderwys daartoe eene eerste voorwaarde is. Onder goed onder wys wilde spreker verstaan voorbereidend onderwijs voor de lagere school, bestaande in Fröbel-onderwijs, gewoon lager onderwijs herbalingsonderwgs en tea slotte vakonderwys, zoowel voor jmgens als meisjes, Hy ver wachtte ia dezen veel heil van de totstand koming van het aanhangige wetsontwerp op den leerplicht. Was de opkomst niet talrijk, zy, die tegen woordig waren, gingen voldaan huiswaarts. De Transvaal-avond die door een veertiental heeren vau zeer ver schillenden maatschappeiyken stand en van allerlei richting, zoo op politiek als kerkeiyk gebied, Maandag was tot stand gebracht, isiB alle opzichten zeer wel geslaagd te noemen. Het pnbliek toonde zoo veel belangstelling dat, al ware de groote Schuttershof!aal dobbel zoo groot geweest dan zy is, zy nog te klein ware gebleken. Geen stoel erin was onbezet en velen verge noegden zich met een staanplaats in de kleine zaal, terwyi menigeen, die naar de Vlas- markt was -getogen in de hoep nog wel toegang te zullen kannen krygen, teleurgesteld huis waarts keeren moest. In de zaal was eene eenvoudige versiering aangebracht. In de twee hoeken terzij van het tooneel waren eenige groene planten ge schikt en aan de beide zyden van de verhoo ging had men de Transvaalsehe en Oranje- Vrijstaatscbe vlaggen geplooid rondom de wapens dier republieken, terwyi in het midden boven bet tooneel het Nederland&che wapen, door de driekleur omgeven, prykte. Op het tooneel zelve was ook een versiering van groen aangebracht. Te half acht opende de heer C. L. van Woel- deren de samenkomst en heette de aanwezigen hartelijk welkom, om daarna den heer Worm- aer ervoor dank te zeggen dat hy zoo welwil lend geweest was ook te Middelburg op te treden. Hy was er van overtnigd dat deze spreken zon naar aller hart en hield zich er van verzekerd dat de belangstelling in de gebeurtenissen in Zuid-Afrika, die thans hier reeds groot is, na de voordracht van den heer Worm8er nog atygen zal. Daarna noodigde de heer Yan Woelderen de aanwezigen nit samen te zingen het eerste vers van psalm 68. Door het mnziekkorpa der dd. schutterij, dat zich welwillend bereid bad verklaard byeenkomBt door muziek to veraangenamen, begeleid, weerklonk daarop het psalmgezang door de zaal. Toen kreeg de heer Wormser het woord. Hg begon met te zeggen, dat het in den laatsten tijd een heel groot en gemakkeiyk voorrecht is voor een Neder.'anduch pnbliek te Het gaat om het imperalisme en het is de vraag of er nu weer eens een wereldrijk ko men zal onder Eogelsche heerschappy. Spreker gelooft niet dat dit zal geschieden j is optimist en heeft het vaste vertrouwen dat God weder, zooals Hy meermalen deed, het Holland8che ras zal gebruiken om een wending te brengen in de wereldgeschiedenis. Spreker heeft gegronde hoop dat de Boeren in dezen strijd zullen winnen, want men beeft zich vergist in hnnne sterkte. Zy echter ken nen hunne kracht en stenoen daarop. Na deze korte inleiding werden de gaspitten neergedraaid en een aantal lichtbeelden ver toond, waarby de he?r Wormser allerlei mie of meer belangwekkende, bekende en onbe- mde byzondeiheden vertelde. De reeks werd geopend met het portret van Paul Kruger, dat met applans en daveretd hoerageroep werd ontvangen. De muziek speelde het Transvaalsehe Volks lied en als een man stond het pnbliek op om mee aan te heffen Kent gij dat volk vol heldenmoed En toch zoo lang geknecht? Ver der za?en we Pretoria in vogelvlucht, het eenvoudige huis waar Oom Panl woont en daarna een reeks van gezichten, die een juist denkbeeld geven van het land en het volk. Het portret van generaal Jonbert, dat ook vertoond werd, lokte stormachtige toe juichingen nit. Het gaat niet aan alles op te noemen wat zien werd gegeven, we doen daarom slechts n greep en vermelden het Drakengebergte de Mvjdbakop, de Tugelarlvier, Zoeloes, Lo rei.zo Marques enz. Hierna werd een pvnze gehouden, waarin door de heeren, die den avond organiseerd -n, gecollecteerd werd. De opbrengst der collecte zon, naar de heer Wormser mededeelde, niet komen ten bate van het Boode Kruisook niet van de ZutdAfrikaansche Vereenigingmaar toch ten behoeve der Boeren. Bij vroeg daar voor een votum van vertrouwen. Na de pauze werd de vertooning van licht beelden voortgezet en een kijkje gegeven in don Oranje-Vrijstaat. Het beeld van president Steyn, die zoo tronw zyn aan Paul Krnger gegeven woord gestand doet, werd daverend toegejuicht en toen daarop de muziek bet volks lied van den Oranje Vrijstaat inzette, dit door het pnbliek staande meegezongen. De heer Wormser zeide van president Steyn de opdracht gekregen te hebben om aan eiken Hollander, dien hy sprak, te zeggen dat by Holland en de Hollanders en de Hollandsehe taal van harte lief heeft, wat weder applans uitlokte. Bloemfontein zagen we, de Oranjerivier) Basoeto's, Kimberley, de Bsersmyn, Johannes burg en nog meer andere plaatsen, alsook de portretten van dr Leyda en den staatssecretaris Reitz. Ook deze werden toegejuicht. De reeks lichtbeelden werd besloten met bet gezegde van Brand „Alles aal reg kom" et met de leus„Afrika voor de Afrikaanders' De mnziek zette thans het Wilhelmus in i weer opstaande zongen alle aanwezigen, daarvan het 7e en bet 6e couplet. Daarna betrad de heer Van Woelderen het podium en bracht den heer Wormser hartelijk dank voor de genotvolle oogenblikken, die hy de hier saamgekomenen bad verschaft, door hen kennis te laten maken met een voor velen onbekend land en met een volk dat met zelf opofferende liefde voor zgn vrybeid en onaf hankelijkheid lydt en strydt. Hy dankte den beer Wormser te eerder wyi zyn optreden geheel kosteloos geschiedde, evenals alles wat voor heden avond werd gedaan. Geen uitga ven waren noodig geweest voor het deeoreerec der zaal, voor de planten, voor de publiciteit en ook het mnziekkorpa, dat zooveel toebracht tot veraangenaming van den avond, had zich om niet beschikbaar gesteld. De beer Van Woelderen vergeleek daarna nog den stryd, die in Znid-Afrika wordt nit gevochten, met den kamp der Nederlanders, toen zij tachtig jaren lang wocatelden om hun vrybeid. Wyzende op de groote historische figunr, die toen op den voorgrond trad, herianerde spreker eraan dat onze geliefde koningin de afstammeling is van den grooten Zwyger stelde hy voor haar ter eere een driewerf her haald hoera aan fa heffen, Dat aan dat voorstel geestdriftig gevolg werd gegeven behoeft wel geen betoog. De byeeBkomst werd daarop besloten met het zingen van het eerste en derde conplet van ons Volkslied. Voor de versiering der zaal werd door de volgende firma's belangloos zorg gedragen B. Neelraeyer leverde het decoratie werk, W. Heijboer schilderde de wapens, E. Blaas stond de planten af en M. H. Boasaon en zonen verstrekten bet bc-noodigde vlaggedoek. Het mnziekkorp der d d. sehnttery had zich den ganschen avond beschikbaar gesteld on te voren de begeleiding gerepeteerd, nadat de directeur, de beer Morbs, voor de verschillende liederen, niettegenstaande er zeer korte tijd van voorbereiding was, de mnziek had gear rangeerd wat lang geen gemakkelijk werk mag heeten. Melden wy ten slotte dat zy, die de zorg voor de plaatsen in de zaal op zich namen, op uitstekende wijze van hnn taak hadden gekweten. De verschillende rangen waren zeer pr&ctisch verdeeld, zoodat bijv. zy, die tien cent hadden betaald, even goed borden zien als de overige bezoekers. Alles ging bovendien eveö ge regeld en ordelyk. De entreegelden hebben 250 bedragen en de opbrengBt der collecte beliep 125.86. De inspecteur-generaal van het loodswe zen enz., schont-by-nacht J. Spanjaard, is zoover hersteld, dat hy zich weder op straat kan begeven. Te Utreoht is by het examen voor klerk-telegrafist by de staatsspoorwegen ge slaagd, de heer A. E. Welleman te Waalwyb. In eene Maandagavond gehouden verga dering van de afdeeling Botterdam der schip- persvereeniging Schuttevaer werd o. a. be sloten dat het bestuur stappen zal doen om ijzeren bakens te verkrygen aan den Mossel- dam in de Mosselkreek en tevens om een derde roodeton te doen plaatsen aan de Zuider- wal iD de Krabbekreek. Onderzocht zal worden of de opstekers van de lantaarns op Dinfel wel hun plicht doen, •laar nu herhaaldelgk duisternis werd gecon stateerd. Aan h. t hoofdl eatuur zal worden verzocht etappen te doen teneinde te verkrygen dat de Dinteler sluizen dagen nacht ten behoeve van de scheepvaart, evenals vóór dezen, geopend zullen kunnen worden. Tevens zal op de agenda van de algemeene vergadering als onderwerp van behandeling worden gebracht om te Dintel de tonnetjes te doen vervangen door bakens, opdat de va&rtnigen de steenen binnen de Onde Slnia kannen ontwyken, die steenen overigens weg te ruimen. De wensch werd uitgesproken dat de schor by het Krommegat behoorlgk zal worden af gebakend. Het bestaar werd gemachtigd stappen te doen ten einde een gasboei te verkrygen op punt van de Vuilbaart. Tevens zal worden onderzocht of het licht op Zierikzee, thans met rood glas voorzien, daardoor wel vol doende is, altbans niet beter kan schijnen. Maandag is te Amsterdam, onder vele biyken van belangstelling, op het Oosterketh- hof begraven mevronw WitmondBerkhonc {Tine van Berken.) Onder de kransen was er een vau den uitgever van het maandblad Lente. Aan het graf herdacht de schoonvader, de heer Witmond, de groote gaven van hoofd en bart van de overledene, en het schoolhoofd, de heer Stamperius, huldigde haar als talent vol schrijfster voor de jeugd. In de jongste zitting van den gemeente raad van Groningen kwam in behandeling een adres der Timmerliedenvereeniging aldaar, om in gemeentebestekken bepalingen van minimum loon en maximnm arbeidsduur op te nemen. De voorzitter stelde voor, hierop af wy zend te beschikken, daar de Baad in de laatste jaren herhaaldelijk beslist bad dezeD weg niet op te willen gaan. Nadat de heer Schaper zich tegen dit voorstel had verklaard, werd het met op éen na algemeene stemmen aangenomeo. De correspondent van de N. R. Grt. te Batavia seist dat de dood van Panglima Polim niet buiten twijfel is gesteld. Zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd medegedeeld, brak Maar dagmiddag een geweldige brand nit in een benedenhuis aan de gedempte Bierhaven te Rotterdam, waar The Continental Incan descent gasslight Co is geveBtigd. De brand ontstond doordien op bet kantoor tje, achter den winkel gelegen, een beker met collodinm omviel. De ether verspreidde zieh' kwam in aanraking met een gasvlam en ver oorzaakte zóó een ontploffing, die de winkop

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1