MIDDELRIRGSCHE COURANT.
142" Jaargang
1899,
Zaterdag
4 November.
N°. 261-
Dm© courant verschijnt dagelijks, met uitzondering ran Son- en Feestdagen.
Prgs, per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franse p.p., 1.-
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
Thermometer
Middelburg 3 Nov. 8 u. va 57 gr. 12 u. 62 gr.
av. 4 u. CO gr. F. Verw. m. t. kr. Z. W. w., buiig w.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten deB middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten sa
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reolames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die lijj innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
▼oorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Eene onbillijke en onjuiste ver'
Belüking. Aanbesteding
gemeenteer uk werk.
n.
(.Slot).
Nu wij, naar aanleiding van eene aan
besteding toch schreven, wenschen wij over
dat onderwerp, vooral in verband met de
belangen van gemeenten, nog een en ander
in het midden te brengen.
Meer en meer wordt aangedrongen op
het Uitschrijven van aanbestedingen, waar
het geldt leveranties voor de gemeenten.
Men wil daardoor haar voordeel en het
gelijk recht voor alle belastingbetalenden
behartigen.
Wij zijn daar ook voor, maar toch mogen
wQ niet vergeteD, dat zulk een streven ook
zijne bedenkelijke zijde heeft.
Hoe vaak gebeurt het, dat er tegen zeer
geringen prijs ingeschreven wordt door
deze of gene, alleen omdat men een be
paald werk wil hebben. Daarbij wordt dan
niet gelet op de wijze van uitvoering, op
kennis van het werk, dat geleverd moet
wordenop den aard daarvan, en op de
belangen van derden, die daarbij betrokken
zijn
Zoo hebben wij, om onze bedoeling dui
delijk te maken, slechts te wijzen op een
geval van betrekkelijk recenten datumde
aanbesteding van rioolwerken te Middel
burg. De gemeenteraad in onze stad be
sloot deze niet aan den laagsteo inschrijver
te gunnen, omdat, volgens burg. en wetk.,
die niet de noodige waarborgen schonk
voor een richtige uitvoering van zulk een
bijzonder werk.
En dergelijke gevallen kunnen zich meer
voordoen.
Na is in een der jongste raadszittingen,
te Middelburg gehouden, bij het Dagelijkscb
bestnnr aangedrongen om voor de levering
van drukwerk voor de gemeente gelegen
beid te geven tot inschrijving.
De burgemeester deed de toezegging, dat
dit zou worden overwogen.
In verband hiermee meenen wij goed te
doen eens te herinneren aan hetgeen met
betrekking tot deze kwestie in de laatste
jaren te Goes is voorgevallen.
Sedert meer dan een halve eeuw is daar
bet leveren van gemeente-drukwerk opge
dragen aan de firma F. Kleeuwens en Zoon,
die beschouwd werd als gemeenteambtenaar.
MeermaleD werd er al eens op aange
drongen daarin verandering te brengen, doch
tot beden is dit niet geschied, op grond dat
men daarvan allerminst verbetering ver
wachtte.
By de behandeling der begrooting voor
1898, in de raadszitting van Donderdag 21
October 1897, werd daarop nogmaals gewezen
door den bekenden woordvoerder der anti-
revolntionnaire party, den heer M. de Jonge
Jzntevens lid der Provinciale Staten. Hij
deed dit naar aanleiding van een verzoek,
gedaan door een drnkker, tevens aanhanger
van die partij, die op aanbesteding aandrong
om deze redenen, hierboven reeds genoemd:
dat zulk eene aanbesteding minder kostbaar
zou blijken voor de gemeente en omdat hij
als belastingbetalend burger evenveel rechten
meende te hebben als de firma Kleeuwens.
Het is wel opmerkelgb, dat juist altyd
dergelijke bewegingen uitgaan van dezelfde
zijde. Daardoor is moeilijk de schijn te ont
gaan dat het hierbij niét zoo zeer geldt het
belang van de gemeente, dan wel een pogen
om voor een partggenoot of vriendje een
voordeeltje te behalen.
Burg. en weth. stelden den raad echter
voor op dat verzoek afwgzend te beschik
ken, op grond dat door dit college niet wordt
gedeeld de meening dat uitbesteding finan
cieel voordeeliger zon zijn en dat het tweede
argument „'t zijn van belasting betalend
burger," geen recht geeft om de plaats in te
nemen van een gemeente-ambtenaar, kun
nende mededinging alleen plaats hebben
als het ambt vaceert.
De financieele commissie achtte het wen-
scheiyk voorloopig geen verandering te bren
gen in den bestaanden toestand in de rich-
i» het verzoekschrift omschreven, en
Agenten!
Te Amsterdam: A. be La Mas Azn. pn Max
R. Nunes te Rotte, dam: Nijgh van Diiüab.
mitsdien daarop afwgzend te beschikken.
Wel maakte het een punt van overweging
uit bij de commissie, of bet niet wenschelgk
ware de iDStruotie van den drukker meer
in overeenstemming te brengen met den
tegenwoordigen tijd.
De heer De Jonge bestreed dit voorstel
en gaf te kennen dat hy den drukker eer
vol wenschte ontslagen te zien en de zaak,
„in 't vrije wilde brengen."
De heer mr Dicke zette nog het stand-
pnnt der fiuanc. commissie uiteen. Zij was,
zeide hij, voornamelijk geleid door de
overweging, dat burg. en weth., in verband
met het belang der gemeente, in dezen het
meest tot oordeelen in staat zijn. Het belang
van den dienst zal bij het advies van burg. en
weth. hebben voorgezeten en het formuleeren
van een contract van aanbesteding voor
deze materie zou zeer moeilyk zijn. En
waar nn uit niets gebleken is, dat eene
verandering voor den dienst en voor de
gemeente gewenscht of voordeelig zou zijn,
meende de financieele comm. met het voor
van burg. en weth. te moeten mede
gaan en alleen op eene herziening der in
structie zoo noodig de aandacht van
burg. en weth. te moeten vestigen.
Het voorstel van burg. en weth. werd dan
ook met 9 tegen 2 stemmen aangenomen.
ij de behandeling der begrooting voor
1899 is in den raad over die kwestie geen
woord gesproken. Men scheen toen alge-
meeu te deelen het gevoelen van burg. en
weth., geuit in de Memorie van Toelichting,
om de regeling te laten zooals zij was, o. a.
op grond dat „tegenwoordig de gemeente
op de minst kostbare wijze haar drukwerk
'erkrggt en ten allen tijde over den ambte
naar beschikken kan."
En nu dit jaar werd, in de Maandag
avond gehouden raadszitting, bg de behan
deling der begrooting voor 1900, dezelfde
post weer zonder eenige bespreking goed
gekeurd, terwijl burg. en weth., in tegen
stelling met vorige jaren, in hunne Memorie
van toelichting geen woord over de oude
kwestie repten, maar zich slechts bepaalden
tot eene eenvoudige mededeelingwat te
opmerkelijker is omdat nu in dat college als
wethouder zitting heeft dezelfde heer De
Jonge, die in 1897 zoozeer aandrong op eene
wijziging.
Daaruit schijnt te blijken dat, bij nader
inzien, zelfs bestrijders op dit punt van eene
aanbesteding bekeerd zijn en daarin geen
heil meer zien.
Met die ervaring kunnen het dagelgkscb
bestuur en de raad van Middelburg hun
voordeel doen. Zij verliezen vooral niet uit
het oog, dat, zooals door burg. en weth. van
Goes is opgemerkt, het leveren van druk
werk aan eene gemeente een werk is van
bij zonderen aard. De gemeente eischt vaak
op een oogenblik spoedig en goed werkeen
drnkker dient dus steeds klaar te staan.
En niemand zal ook durven beweren, dat
goedkoop werk altijd goed is.
Bovendien, er zyn ook derden bg zulke
ondernemingen betrokken, derden ten wiens
kosten vaak eene lage inschrijving geschiedt.
Het is daarom niet ten onrechte, dat bij
gemeente- en rijkswerken bepalingen worden
gemaakt omtrent minimnm-loon en maxi
mum arbeidsdnnr.
In het dezer dagen verschenen werkje
Sociale arbeid in de gemeenteraden. Gemeente-
program, toegelicht door de daartoe benoemde
kommissie uit de Sociaal Democratische arbei
derspartij in Nederland, schrgft J. H. S.
welke letters duidelijk den schrijver, het
bekende lid der Tweede kamer voor Veen-
dam en raadslid van Groningen, aanwijzen,
o. a het volgende:
In koncessie-voorwaarden behoort dus
eene bepaling omtrent loon en arbeidsdnnr,
rusttijden, lokaliteit enz. te worden opge
nomen, die de directies verplicht zyn na te
komen, op straffe van boete of verlies van
koncessie.
„Doch evenzoo inzake leveranties (van
drukwerken enz.) Een gemeentebestuur
kan eischen, dat leveranciers van benoo-
digdheden goede standaardloonen betalen,
een behoorlijken werkdag hebben, benevens
frissche werklokalen, en niet op Zondag
laten werken. Alleen die gadingmakenden
moeten kunnen inschrijven, die in dit op
zicht de eischen der vakbonden hebben in
gewilligd. Is er een dergelijke firma niet,
dan kan de gemeente bij voorkeur naar
hen gaan, die hun werkvolk goed be
handelen en de gestelde eischen het dichtst
naderen."
Behalve minimum-loon en maximum-ar
beidstijd, wordt bovendien door vele vak
verenigingen, en niet het minst door die
van de Nederlandsche typographen, er naar
gestreefd om op elke werkplaats het per
centage van jongensarbeid tot een minimum
terug te brengenen daaraan wordt door
vele patroons reeds voldaandoch nu komt
het dikwijls voor dat de patroon, die bij
aanbestedingen het laagst inschryft, weinig
of geen volslagen personeel, gezellen of huis
vaders, in zijn dienst heeft. Het gevolg
daarvan is dat een patroon, die tracht zoo
veel mogelijk te voldoen aan billijke eisc)
der werklieden, somtijds gedwongen wordt
huisvaders te ontslaan, omdat het werk van
hem naar zulke laagste inschrijvers is gegaan.
Voor dit alles schijnen do anti-revolution-
naire leiders geen oog te hebbenhun is
het klaarblijkelijk alleen te doen om, door
begunstiging van pavtijgenooten, den in
vloed der partij op allerlei wyzen te ver
sterken.
En toch zijn die eischen zoo billijk.
Die arbeiders behooren toch ook tot de
ingezetenen eener gemeente, op wier belan
gen even goed gelet mag en moet worden
als op die van neringdoendente meer wan
neer daardoor tevens de waarborgen stijgen
dat er goed werk wordt geleverd.
Niet alleen op het gebied van drukkerij geldt
deze eisch; ook bg dat van andere wer
ken of leveranties voor de gemeenschap
dient daarmee rekening te worden gehouden.
Een bestuur, hetzij *-van het rijk, hetzij
van de provincie of van eene gemeente
heeft dus niet alleen zijn plicht gedaan mei
een werk te gunnen aan een laagsten in
schrijver; het dient zich wel degelijk reken
schap te geven van omstandigheden, die
op eene richtige, goede en tegenover derden
billijke uitvoering van een uitbesteed werk
van invloed zijn.
Middelburg 3 November.
L 0 F?
Door de Jingo pers wordt de lof gezongen
van de Eogelschen.
Dat zij zoo volhardend zijn 1
Dat zy door neerlagen in Afrika zich niet
laten ter neer slaan.
Dat zy zullen volhouden en niet rusten vóoi
Kruger en Steyn, de presidenten van Transvaal
en van den Oranje Vrystaat, afgezet zyn en
Engeland's macht daar triomfeert.
Een prachtige lof!
Het doet ons denken aan de verheeriyking
van een inbreker, omdat by zoo kranig zyn
diefstal pleegde, en daarby zoo'n taai gednld
aan den dag legde.
Die volharding van Engeland is eenvoudig
een kwestie van geld.
En Engeland is ryk.
Op millioenen komt het Biet aan.
Maar de mannen, die voor John Buil vechten,
zyn vrgwilligers, die men koopen kan.
L'gfc daarin eenige verdienste
Neen, dan driewerf eer en lof voor de Boeren 1
Die vechten voor hun hof en haard.
Die staan pal, met hnn bloed enhnn
iy f, voor hunne zaak, die rechtvaardig is en
goed.
Dat is wat anders dan geld te geven op
hoop geld en land te winnen.
Dat is wat anders dan op de bureau's der
Londensche bladen, in de straten der stad aan
de Theems hoog op te geven van Engelands
deugden
Al keert ook de krijgskans wat wy vurig
hopen dat Diet zal gebeuren 1 en al moeten
somB de Boeren het onderspit delvendan nog
is aan hen de eer en de roem en de lof ten
eeuwigen dage!
Zij toonden zich mannen van kracht en energie.
En de politiek van Chamberlain endezynen
biyft, zelfs by een overwinning door geweld,
voor de gansche wereld Engeland stempelen
als het perfide Albion.
Jammer voor de goedgezinde Engelsehen l
Welke personen en welke bedrijven
vallen binnen de ongevallenwet?
Deze vraag moest Donderdag in de Tweede
kamer beantwoord worden. Het sprak van zelf,
dat men moet zyn werkman in loondienst, wil
men de voordeelen der verzekering genieten.
De regeering wilde echter een grens stellen,
daar waar het loon boven de f 1200 stijgt, op
grond dat iemand, die een hooger loon ver
dient, behoort tot een stand, die zich zelf hel
pen kan. Voor wie den rechtsgrond der ver
zekering zoekt in het algemeen belang, dat
slechts voorzorgen vordert teu aanzien van hen,
die armlastig kunnen worden, was dit te ver
dedigen, afgescheiden nu van de vraag, waar
precies de grens te trekken is. In 't amende
ment-Fokker c. s., dat geen loongrens wilde,
zien wy de erkenning, dat by ben, die het
naast bij de regeerirg staaD, toch het privaat-
rechteriyk karakter van deze verzekerings
plicht weegt. Principieel is zeker dat stelsel
juister; als het bedryf voor het ongeval aan-
spraheiyk moet zyn, is er geen enkele reden,
die aansprakelijkheid op te beffen niet by hen,
die niet aan gevaar blootstaan, maar bg ben.
die tamelgk hoog loon verdienen. Om intus
schen de staatszorg niet te ver nit te strek
ken over hen die voor zich zelf wel zorgen
kuunen, werd voorgesteld de bepaling om
by de premiebetaling en de nitkeering der
schadeloosstelling geen hooger grondslag te
ion dan een gemiddeld dagloon van f 4.
Nadat het amendement om alle looadienaars
op te nemen was aangenomen, werd deze ba-
paling door de regeeriog aanvaatd, maar de
formuleering tot later uitgesteld.
Wat onder dagloon zal worden verstaan, is
in art. 8 in bijzonderheden omschreven. De
opmerkiDg van den heer Kuyper was gegrond,
dat de aangenomen redactie: „het loon, dat
een werkman, toen het oDgeval hem trof, ge
middeld per dag verdiende", wel bruikbaar
was als grondslag voor de schadeloosstelling,
maar minder bruikbaar mocht heeten als
grondslag voor premiebetaling, die vastgesteld
moet worden als er nog geen ongeval is. D;
pmerkiog had echter geen gevolg.
Ean amendement van deu heer Van Deins*
poogde ook den kleinen werkbaas de voordee
ten der wet deelachtig te doen worden, zoowel
hem die zonder knechts werkt, als die met zgn
werklieden mede arbeidt. Dit paste, zoo schrijft
Het Vad., niet in het stelsel der wet, en de
meerderheid stemde het dan ook af, maar
wederom mag gevraagd worden, welk princi
pieel verzet tegen verplichte verzekering van
kleine baasjes kou nitgaan van hen, die op
den plicht der menschen om zich zeif te ver
zekeren, het recht gronden om hen tot verze
kering te dwingen, die dan rechtsgrond van
den dwang vinden in het algemeen belang, dat
waken moet tegen armlastigheid van hen, die
voor zich zelf niet zorgen. De heer Yan Deinse
liet de deelneming facultatief, wat, meenen wy,
ia geen enkel stelsel is te verdedigen.
De lyst van bedryven, 58 in getal, Btond
bloot aan allerlei pogingen tot uitbreiding.
De meest beteekenende van die waren de
amendementen der sociaal democraten, om bet
schippers- en visschersbedryf nit te breiden tot
de zeevaart, die de regeering uitsloot, en om
by de veendery op te nemén het gansche land
bouwbedrijf, wat het aantal verzekerden bgna
zon verdubbelen. Natuurlijk moet ieder, die het
beginsel wil, er voor zyn zooveel mogeiyk be
dryven op te nemeo, maar ook, als de regee
ring van oordeel is, dat de uitvoerbaarheid door
de opstapeling ïyden zal, gebiedt de voorzich
tigheid bescheiden te zyD. De voorstellers waren
nog al conciliant. Het eerste amendement werd
teruggenomen, toen de regeering verklaarde
deze verzekering nader ter hand te zulleD
nemen, maar om de geheel andere eischen
van organisatie haar niet te kannen passen
in deze wet. By het tweede amendement
werd overgenomen het sub-amend. Fokker, cm
deze verzekering wel op te nemen, doch onder
de bepaling, dat de invoering eerst behoeft
te geschieden twee jaar na de iuvoering van
de overige verzekering volgens deze wet.
Uitbreidingen van geringe boteekenis nam
de regeering meerendeels over; tegenover de
arme slachtoffers van publieke vermakelijk
heden, door den heer Van Kol met warmte en
niet zonder hnmor in bescherming genomen,
was zy meedoogenloos. Zal zy Vrydag de
dienstmeisjes vriendelijker toelachen Die
zullen het hek slniten en dan komt stemming
over de verschillende amendementen. (Men zie
Laatste berichten).
BMOJMMINUEN ENZ.
By kon. besluit:
is aan den schout-by nacht titulair S. Krayen-
hoff van de Lour, op zgn verzoek, eervol ont
slag verleend uit de betrekking van lid van
het Hoog Militair Gerechtshof, onder dankbe
tuiging en genoemde vlagofficier, op pensioen
geateld ad f 2850 'sjaars;
zyn de ingenieurs van den Rykawaterataat
der 21e klasse A. E. Kempeea en M. Galand
bevorderd tot ingenieur der 1ste klasse.
Bijzondere telegrammen voor de Zuid-Afri-
kaaneche Republiek kunnen niet meer worden
verzonden, evenmin de telegrammen aan het
Gouvernement dier Republiek.
Slechts de telegrammen van buitenlandsche
gouvernementen aan hnnne consulaire agenten
worden toegelaten.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Ten einde te gemoet te komen aan allerlei
bezwaren en veler verlangen, zullen, bij wyze
van proef, voor het vervolg de bulletins omtrent
den oorlog aan ons bureau en op straat ver-
krygbaar gesteld worden.
Wy verwy'zen daarvoor naar de desbetref
fende annonce in dit nommer.
Te Yliasingen geschiedt hetzelfde en
zija de bulletins ook verkrijgbaar by onzen
agent, den heer C. N. J. de Vey Mestdagh.
Dit sluit niet uit dat die beriohten toch op
de gebruikeiyke wijze, op de tot heden daartoe
bestemde plaatsen, worden aangeplakt en
bezorgd.
De heden alhier gehouden collecte voor
i Boeren in Transvaal heeft opgebracht
f 2.324,64.
Naar aanleiding van het adres der agen
ten van politie alhier om verhooging hnnner
jaarwedde, stellen bu-g. en weth. aan don raad
voor met ingang van 1 Jan. 1900 de jaarwed
den der agenten 3e kl. met f 25 te verhoogen
en de agenten le en 2e kl. te kennea te geven
dat voor inwilliging van hnn verzoek geene
termen bestaan.
Verder vragen burg. en weth. machtiging
om voor den cursus 1899/1900 een assistent
meer voor het onderwys in het teekenen aan
burger avondschool aan te stelles.
Da he8r E. M. Alberts te Middelburg,
door de sfdeeling Zeeland zoowel tot lid van
het algemeen btstuur als tot stemgerechtigde
ter algemeens vergadering van den A.N.W.B
gekozen, heeft zich de eerstgenoemde benoeming
laten welgevallen.
Uit VI i b s i n g e n.
Met genoegen maakten wy Donderdagavond
gebruik van de ons gezonden mtuoodigiog tot
het by wonen van de uitvoering der zangklassen
A, B en C, onder leiding van den heer G. B.
Dommisse.
Deze muzikale avond, bfigewoond door een
talry k publiekoudera van leerlingen en verdere
belangstellenden dat de groote zaai van den
heer Stof koper geheel vulde, slaagde, evenals
andere, die aan deze vooraf gingen, weer
geheel naar wensch.
Wat beschaafdheid van uitspraak en geluid
betreft, meenen wy, deze uitvoering met voor
gaande vergeiy kende, zelfs vooruitgang te be^
speuren. Als nn ook nog de jongens van
zangklasse B het voorbeeld van hunne vrou-
welgke medeleerlingen eens ter harte nemeD,
niet trachten door een zeer weinig melodieus
geluid, dat wy hier liever niet „schreeuwen"
willen noemen, hooge tonen te ^halen", dan
zal zeker hierdoor het lieflyke van de koren
zeer vermeerderd worden.
Zangklasse A bracht vóór de panze een drie
tal alleraardigste kinderliederen ten gehoorej
goed door orgel en piano begeleid, welke
instrumenten eveneens door leerlingen van den
heer Dommisse werden bespeeld. De kleintjes
zongen met groote ambitie en de leermeester
bleek zyn gaBtjes goed onder appèl te hebbem
Een heel klein beetje zenuwachtigheid tegen
over die groote zaal met al die groote men
schen bracht hier en daar aan de zuiverheid
wat nadeel toe, maar het geheel was zeer goed
en het algemeen applaus wel verdiend.
Ook de zangklasse B had sneoes met haar
tweetal liederen van J. Worp en Hendra. van
TuBsehenbroek en met de groote kindercan
tate van Richard Hol, In den zomer uit.
Deze laatste stelde in sommige gedeelten
a»n de jtugdige krachten zeer hooge eischen,
die, hoewel voor het meerendeel overwonnen,
aan den zang dikwyis die kracht en zeker
heid ontnam, welke een gevolg zijn van ver
trouwen. Piano- en orgelbegeleiding bleken
by deze nnmmers in goede handen, evenals
later by de uitvoering van een zevental num
mers door klaBse O.
Deze laatste deed zich na de panze booren,
nadat eerst nog klasse A drie nomme. tjea op
alleraardigste wyze ten gehoore had gebracht.
Viel bij de twee jongste klassen nog de
schraalheid van toon op te merken, aan der-
gelgke jeugdige koren eigen, klasse G beschikte
reeds over den vollen klank van een vrouwen
koor. Vooral de alten vormden een zeer
krachtige party, die hierdoor in het koor wel
eens wilde predomineeren.
Het beste beviel ons hier Lentelied yan
