HIDDELBURGSCHE COURANT. IT. 252- 1899. Woensdag 25 October. tefgaanaaM. M* f -.-a-aaay 142' Jaargang Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen, PrÖ8> P©* kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franao p.p., 2.— Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 24 Oct. 8 u. vm. 52 gr. 12 u. 58 gr. av. 4 u. 56 gr. P. Verw. mat. N. W. w., bew. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór Aén uur asu het bureau bezorgd zijn. Advertentiën: 20 eent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten 63 Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regel Groote letters naar d "laats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelïge voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Middelburg 24 October. Een gelukkig verschijnsel is het dat telkens weder blijkt, hoe toch niet alle Katholieken en anti-revolutionairen zóó door partijzucht zijn verbliod, dat zij voor groote sociale belang van den wette lij ken leerplicht geen oog hebben en dien, zelfs met volledige eerbiediging van gemoedsbezwaren, gelijk in het aanhangige ontwerp geschiedt, met groote hartstochtelijkheid afwijzen. Tot de uitzonderingen op den fcreurigeu regel hoort de heer J. W. Kantzmann, predikant te Dinxperlo, die bekend staat als vurig strijder voor de Christelijke school en tronwens ook gernimen tijd zitting heeft gehad in het hoofd bestuur van Christelijk Nationaal Schoolon derwijs. In het Doetinchem's Weekblad schreef deze orthodoxe predikant een artikel, onder den titel Leerplicht, waarin het volgende voorkomt „Onbegrijpelijk ia mij van het begin af voor gekomen bet algemeene en dikwijls heftige verzet, dat in Christelijke kringen tegen leerplicht wordt aaDgetroffeD, terwijl mij ook zeer opvallend is geweest de weinige waar- deeriog, die de pogingen van den Minister van Binneulandscbe zaken gevonden hebbt aan allerlei bezwaren van CbriBtelijke ouders tegemoet te komen. Niemand toch kan er tegen zijn, dat alle kinderen geregeld onderwijs ontvangen; maat zal dat plaats hebben, dan moet er een wet zijo, die gebiedend optreedt, om do kwaden tot hnn plicht te brengen. De redeneering toch van 1 Tim. 19 is ook hier van toepassing. En wat het gebrek aan waardeering betreft, mijns inziens hadden de Christelijke bladen eeu ander voorbeeld moeten geven, dan zij gedaan hebben. Qet ingediende wetsontwerp, zoowel het eerste als het gewij zigde, gat t« kennen een ernstigen zin, om niemands geweten te kwetsen. Ia vergelijking met hetgeen wij vroeger meermalen hebben ondervonden, had deze poging van iemand, die het toch met ons niet eens is, zttlk een tot welwillendheid stemmeuden invloed moeten gehad hebbeD, dat een kalme en tegemoet komende be-'preking daarop ware gevolgd. Zeker zouden wij daardoor verder gekomen zijn." De schrijver werpt vervolgens da onderstel ling op en weidt dai.rovar uit, dat, waren da voorstanders van Christelijk onderwijs de R 'geering te geinoet getreden met de verkla ring, dat zij tot invoering van leerplicht wil den medewerken op voorwaarde van volle dige fiaaueieele gelijkstelling van openbaar en by zonder onderwijs, zy thans vael verder zonden zijn en bovendien „de onzalige school- stryd" voorgoed uit geweest zou zija. Ia verband hiermee zegt de heer KantzmanD aan het het Blot van zijn betoog „De leden der Tweede Kamer hadden dan ook niet behoeven te vreezeu, dat hunne hou ding onder ons Christenvolk geen aansluiting had gevonden. „Maar onze pers dan, die is toch zoo ongeveer algemeen tegen", zou hierop aan gemerkt kunnen wordenVoorzeker, maar de pers is nog het volk niet. Ia een vergadering van Cbristeiyke onderwyzers werd door een der leden een voordracht over den leerplicht ge houden. De geachte referent verklaarde er zich vóór. „Wél", zegt daarop vol van de grootste verbazing, een ander lid, „zyt gy er vóór Ik ookmaar ik heb tot nog toe van mij zelf ge dacht, dat ik het wel heelenal by het verkeerde einde moest hebben, omdat iedereen ec zich tegen verklaarde." Eu meerderen waren er voor! Misschien zon ook ia dit opzicht het gezegde van NapoleoB 1 nog wel eens kunnen bevestigd worden „tien menschen die schreeuwen, maken méér leven, dan duizend, die zwygen." Ia het jaar '98 was ik nog lid van den Pistrictsraad en bezocht in die hoedanigheid verscheidene Christeiyke scholen. Het waB geen ydele nieuwsgierigheid, maar groote belang stelling in de zaak, die my dreef, om ook eens de meening der onderwyzers te vragen over den leerplicht. Daartoe stelde ik aan de hoofden der scholen een daarop betrekkeiyke vraag, aldus geformuleerd„wat dunkt u van leerplicht, afgezien van het ingediende wets ontwerp, afgezien ook van politieke overwe gingen, alleen uit een paedagogiech oogpunt?" En de nitslag was verrassend. Ésn was er tegen, twéa vóór, mits onder zekere voor waarden, en de anderen allen vóór, zelfs „gereformeerde" met de hervormde broeders in dit opzicht in de lieflghste eendracht 1 Indien van de „mannen der praktijk" door ons heele vaderland (en ik bedoel hier nn alleen de hoofden van Christelijke scholen) eens een hoofdeiyke stemming kon verkregea worden, dan maak ik my sterk, dat de uit- jkomst wondere dingen aan bet licht zou. brengen, in tegenspraak voor een groot ge deelte met de uitlatingen der „pers." De leerplicht als zoodanig heeft méér vrienden dan men denkt, al is het dan ook, dat zy zich om een of andere reden niet uitspreken. Wy, voorstanders van het gebruik der Heilige Schrift, zijn voor geregeld onderwgs. Men moet het treurige radbraken by het lezen van den Bijbel in vele huisgezinnen geboord hebben om te begrypen, dat niemand er zóo iets aan hebben kan. Alleen reeds nit dit oogpunt bezien, moet geregeld onderwys worden gewenscbt. Wil den alle partgen samenwerken, om ter wille van het beginsel, dat aan tal van kinderen ten goede zon komen, de wet zoo goed mogelgk te maken, dan zon daaruit zeker een zegen geboren worden". Ja, zoo zou t knnnen, maar zal 't helaas niet gebeurenmerkt de Arnh. Ct. op. BMOE1UAIUE3 MZ. By kou. besluit is benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der letteren en wysbegeerte aan de rijks-uni versiteit te LeideD, om onderwgs te geven in het Gothisch, in het Angelsaksisch, in het MiddelhoogdnitBch en in het algemeen in de oude talen en letterkunde der Germaansche volken, dr C. C. Uhlenbeck, buitengewoon hoogleeraas aan de Gemeentelgke Universiteit te Amsterdam is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Harlingen J. A. Dorren- boom, thans in gelijke betrekking te Dokknm. A T J E H. VolgeDS telegram uit Batavia aan de N. R. Ct. jbbeu de onzen de masdjid Kota Batoe in Merdoe genomen. De vijand liet 13 dooden en 20 geweren achter. Gewond werden luitenant Van Nues en 4 militairen beneden den rang van officier. Onze troepenmacht vervolgde de bende van Bin Pekan. Panglima Polim en de pretendent-snltan bevinden zich nu in de henvels van Samalanga. i genten: v. N. J. ra Vet Mestoagu; té AT C.' - jluyt, firma Wed. de Jongs. TWKIIOK &1UKH. Ongevallenwet. De heeren Drucker, Fokker, Kerdyk en Vee- gens hebben eenige wijzigingen gebracht in som mige door hen ingediende amendementen ter tegemoetkoming aan gemaakte bedenkingen, en hun amendementen op art. 1 van het ontwerp, een redactie-wyziging behelzende, hebben zij ingetrokken. Da heer Van Deinse heeft ook zyne inge diende amendementen gewijzigd en thans voor gesteld Aan art. 3 toe te voegen eene nieuwe alinea, luidende Onder werkman verstaat deze wet bovendien „a. ieder, die in eigen onderneming geregeld handenarbeid verricht, «onder hulp van bij hem ia dienst zgnde werklieden of met hulp van j hem inwonende kinderen b. ieder, die in eigen onderneming geregeld geUjksoortigen handenarbeid verricht als de by in dienst zijnde werklieden, ot als sommige hunner, onder voorbehoud, dat hg vooraf op zijne aanvraag door het bestuur derRgks-ver- zekeringsbaDk als werkman erkend zy. Na •leze erkenning rusten op hem tevens de ver plichtingen, bij deze wet aan den werkgever opgelegd, zoowel ten aanzien van de verzekering der bij hem in dienst zgnde werklieden, als ten aanzien van zgne eigen verzekering en van die der by hem inwonende, in zyne ouderneming werkende kinderen." Aan artikel 8 een nieuwe alinea toe te voe gen, lnidende: „Met inachtneming der by deze wet gestelde regels voor de berekening van dagloon wordt, ten aanzien van den werkman, bedoeld in art. 3 laatste zinsnede, het bedrag, dat tot grondslag strekt voor de berekening der verschuldigde premie en voor de vaststelling der schadeloos stellingen, door hem zeiven begroot en door het ba8tunr der tyksverzekeringabank vastge steld, en wanneer hiertoe naar het oordeel van dit bestnnr reden voor is, gewyzigd. Het bedrag wordt niet hooger vastgesteld dan één vierde boven het hoogste loon, dat door hem betaald wordt aan een der by hem in dienst zynde werklieden, hieronder de bg hem inwonende kinderen niet begrepen. Indien by zonder by hem in dienst zijnde werklieden of slechts met by hem inwonende kinderen arbeidt, wordt bedoeld bedrag voor de toepat sing dezer wet gerekend te bedragen eene som geUjk aan het hoogste dagloon, dat te dien tyde in dezelfde gemeente of in na burige gemeenten in het zelfde of in een soort gelijk bedrijf aan werklieden betaald is." De heer Kuyper heeft ingetrokken het, onder dagteekening van 20 Juni 1899, door hem voorgestelde amendement op art. 88, betreffende het straffen van het afleggen by bet in art. 55 bedoelde onderzoek van ver- klaringen, die bevonden worden met de waarheid in stryd te zyn. Voorts heeft genoemde heer de overige vier destyds door hem ingediende amendementen thans aldns voorgedragen lo in de plaats van art. 1 en 2 te stellen dit art. 1„De werklieden in de na te benoemen bedryven zgn volgens de bepalingen dezer wet verzekerd tegen geldelijke gevolgen van ongevallen, hun in verband niet bet bedrgf overkomen"; 2o. de leden van den Raad van toezicht voor een derde gedeelte te doen benoemen uit de werkgevers ob voor een derde uit zoodanige werklieden, die in het bestnur van eene Kamer van arbeid of in dat van eene bg Kon. besluit erkende werkliedenvereniging zitting gehad hebben of nog hebben 3o. de uitkeering door de verzekeringsbank, ingeval van overigden, voor begrafeniskosten, bg ontstentenis van dengenen van de nage laten betrekkingen, die aanspraak op eene rente beeft en voor de begrafenis heeft gezorgd, te doen geschieden door dengene die de be grafenis bekostigd heeft; eu verder te bepalen dat, indien iemand zich met de begrafenis van de overledene bolast, de begrafenis van wege en op kosten der Rijksverzekeringsbank plaats heeft en 4o. in art. 82 te bepalen, dat de bezoldi ging van de leden van het bestuur der bank van de door dat bestuur aangestelde amb tenaren voor de helft ten laste komt van hetEyk. (Men zie Laatste berichten UIT STAD EN PROVINCIE. Biykens de statistiek der drankwet over het tijdvak van 1 Januari 31 December 1898, opgenomen in by voegsels tot de St. Ct. van heden, werden in Zeeland verleend 63 vergunningen voor localiteiteo, waarvoor reeds aan een ander persoon vergunning verleend was, 3 krachtens de 3e zinsnede van art. 2 der drankwet en 1 nieuwe binnen de grenzen van het maximum. Ia die provincie werden 3 vergunningen in getrokken krachtens art. 9 der drankwet. 12 vergunningen vervielon bij gebreke van tgdige betaling van het vergunningsrecht. In 't geheel werd voor de 1150 vergunnin gen, die op 31 Dec. 1898 bestonden, betaald 33,078.87s. De eerBte der vier voorstellingen, door het ZVttoft-gczeUchap, van Rotterdam, te Mid delburg te geven, gaat op Donderdag a. door. Bij die gelegenheid zal eindelijk wtêr eene mevrouw A. Mulder-Eoelofsen in ons midden optreden. Aanleiding genoeg om op deze opvoering even te wyzen. Maandag a. werd Zaza te Dordrecht gegeven. Wellicht vinden wg in de beoordeeling der Dordtr. Crt., die heden verschgnt, aanleiding morgen nog eens nader op deze voorstel ling de aandacht te enkelen voelden roeping om plaats te nemen op het zondaarsbankje en te getuigen van hunne bekeering. Te Nieuwdorp verbrandde Zondag nacht, op eenigen afstand van de bebouwde kom, eene landbouwschuur met al wat er zich in bevond. Twee paarden met inspan van huurkoetsier of vrachtryder, varkens en geiten, graaD, hooi en stroo, alles kwam in de vlammen om. Oorzaak onbekend. De schade is grootendeela door verzekering gedekt. Gedurende de vorige week werden van Bruinisse verzonden 4000 ton mosselen naar Holland, België, Frankryb, Dnitschland en Engeland. De pryzen, die door de vermin dering der vraag niet beter worden, waren als voren f 2.20 tot f 1.50 per ton. De vermin derde aftrek van mosselen is het gevolg van de groote aanvoeren van versche visch als gevolg van het mooie weer der laatste weken. Te Hontenisse werd Zondag door eenige leden der Oranje-v ereeniging, die ten doel heeft kleederen te verstrekken aan de armen aldaar, voor de eerste maal ten behoeve dier vereeniging een concert gegeven, dat zeer druk was bezocht. Het publiek was over de geleverde bydragen, zaag, piano, mandoline en een komediestuk je, zeer tevreden. Door beffing van entrée voor niet-leden en het tijdens de uitvoering inzamelen van giften werd de kas dier vereeniging zeer gebaat. De reeks voordrachten voor den a.s. winter in het Natuurkundig Gezelschap, alhier, dat sedert een paar jaren tot een vernieuwd leven zulk een verhoogden bloei is opgewekt, werd Maandagavond geopend door dr. J. Büt tikofer, directeur der Rotterdamacbe Dier gaarde, met een voordracht over de Anthro- pomorphe of Menschapen, waarin hij achter eenvolgens de Gorilla, de Chimpansé, de Orang- Oetan en de Gibbons beschreef. De spreker, die de streken, waar deze dieren leven, heeft siad, (de eerste twee soorten leven in Afrika, de laatste twee ig Oost-Indië) deed talryk gehoor kennis maken met de ei genschappen, karaktertrekken en levenswg: sr dieren, waarby hij ook deed uitkomen in welke opzichten zy met menschen overeen komen en daarmee verschillen. Spreker gaf in zyn mededeeliDgen veel, wat op eigen ervaring bernstte, en vlocht in zijn voordracht interessante mededeeliogen, betreffande hetgeen hem op zyn reizen we voer, vertelde van een getemden Chimpansé, van een jacht op Gibbons, enz. Ten slotte herinnerde dr. Büttikofar aan de conclusie, die de Darwinistische evolutieleer heeft getrok kendat niet de mensch van de apen afstamt, maar dat beide hun oorsprong hebben in gemeenschappeiykan, voorwereldlijken stam vader. Door een reeks lichtbeelden, eensdeels van talrijke apen, anderdeels van tafereeleu uit sprekers reizeD, werd het gesprokene verdui- delgkt en opgeluisterd. Maandagavond was het lokaal, waar het Leger des Heils alhier zyne byeenkomsten houdt, geheel en al gevuld. De marécbale, oudste dochter van generaal Bootb, trad daar toen op, zong een lied hield eene toespraak, waarin zij een en ander mededeelde uit hare ryke ondervinding. Verder werd er gebeden en gezongen; en Provinciale staten van Zeeland. In de aanstaande najaarsvergadering van de Provinciale Staten zal mededeeling worden gedaan van eao brief van het bestuur van den Anna Jacobapolder, naar aanleiding van het in de zomervergadering ingekomen adres van J. W. del Campo, genaamd Camp, omtrent de vereeniging van de polders Anna Jacoba en Willem. Verder zal eene mededeeling worden gedaan betreffende het adres van C- van der Bent te Middelburg om een renteloos voorschot en sub sidie voor een paardensram HansweerfcVlabe. Nog zullen worden overgelegd adressen van den raad der gemeente Nisss en van den raad der gemeente Veere om een subsidie, respectievelijk ad f 210 en f 325, in de kosten barer huishouding voor 1900. Iu behandeling zullen komen de volgende voorstellen van het gedeputeerd college: tot fuzing van het verzoek van C Vreeke te s Heer ArendBkerke c. a., om het gebruik van het sleepnet voor sommige vischwaters te verbieden; betreffmde het opmaken vau verslag van de vergaderingen der Provinciale Staten; tot het verleenen van p-nsioen aan A. NeeringB, eervol ontslagen stoker bij den provincialen stoombootdienst op de Wester- Schelde én om gelden beschikbaar t8 stellen voor bet uitreiken vau beurzen aan minver mogenden, die de rykslandbouwwinterschool te Goes wenscben te bezoeken. Verder doen Gedeputeerde Staten voorstel len tot inwilliging van het verzoek van J. B. Wijffels c. s. om gedeelteiyke wgzigiDg van de indertyd gestelde zekerheid voor het onder hond van den weg AardenburgBelgische grenstot afwyzing van het verzoek van den raad van Westdorpe om verhooging van het aan die gemeente verleende renteloos voorschot voor wegsverbeteringtot inwilliging van het verzoek van den raad van Zuiddorpe om wy ziging der voorwaarden, waaronder aan die gemeente een renteloos voorschot voor wegs verbetering is verleend tot het verleenen aan polders Fan Lijnden c. s. van een rente loos voorschot (tot de helft van het ge vraagde bedrag) voor wegsverbetering aan den Dreischorpolder van een renteloos voorschot van f 2500 (gevraagd f 3500) voor wegsverbetering; tot bet verleenen van een renteloos voorschot aan de gemeente Noord- welle voor eene door de gemeenten Noord- welle en Serooskerke (S aan te leggen haven aan den Schelphoeb, met een adres van ad- haesie van den Raad der gemeente Ellemeet. Ten slotte stellen Gedeputeerde Staten eene wijaiging voor der begrooting van de enkel provinciale en hnishondelyke inkomsten en uitgaven voor 1900. De brief van het beBtuur van den Anna Jacoba polder bevat eene weerlegging van het geen is aangevoerd in bet in de zomerverga dering der Staten ingekomen adres van den ingeland van den Anna Jacoba- en Willem polder J. W. del Campo, genaamd Camp. De mededeeling betreffende het adres van C. van der Bant te Middelburg houdt in dat deze verzocht heeft de behandeling van zyn verzoek om een renteloos voorschot en subsidie uit de provinciale fondsen voor een paarden- tramweg van Hansweert naar Vlake, uit te stellen tot de eerstvolgende zomervergadering. Gedeputeerde Staten stellen veor dienover eenkomstig te besluiten. Met betrekking tot het adres van C. Vreeke te 's Heer Arendakerke c. a. om het sleepnet voor sommige vischwaters te verbie den, stellen Gedeputeerde Staten voor adressan ten kennis te geven dat geen termen gevon den zyn, om te voldoen aan hnn verzoek. Gedeputeerde Staten stellen voor om aanA. Neerings te Vlissingen, stoker by den proyincia- cialen stoombootdienst op de Wester-Schelde, die wegens lichaamsgebreken, op zyn verzoek, met 1 Dec. 1889 eervol is ontslagen en rnim jaren by den dienst werkzaam was, een pensioen van f 250 's jaars toe bennen. Het voorstel van Gedeputeerde Staten naar aanleiding van het verzoek van J. B. Wijffels c. s. om gedeeltelijke wyziging van de indertijd gestelde zekerheid voor het onderhoud van den weg Aardenburg—Belgische grens strekt om genoegen te nemen met de door J. B. Wgffels, Th. Wgffels en Ph. Temmerman te IJzendijke aangeboden zekerheid, bestaande in eene inschrijving van ten minste 100 reëele waarde op een der Grootboeken van de Nationale schuld, voor het onderhoud van den weg van Aardenbnrg naar de Belgische grens, vervanging van die, welke thans op de perceelen nos. 430, 530 en 531 van sectie E der gemeente IJzendgke drukt, en Gedepu teerde Staten te machtigen, nadat die zeker heid behooriyk zal zyn gesteld, toestemming te verleenen tot opheffing van het thans op die perceelen gevestigd verband. Bij besluit vau 4 November 1898 werd aau de gemeente Westdorpe een renteloos voorschot verleend van de helft der koBten vao aanleg, tot een bedrag van ten hoogste f14246, voor de bestrating met keien van de Molen verkorting het Biezeustraatje, eene wegsverbetering, welke niet zoozeer het algemeen verkeer be trof, doch in bet belang van den landbouw werd geacht. Aan dat besluit werd o. a. de voorwaarde verbonden, dat door het Rgk een snbsidiezon worden verleond van de helft der kosten van aanleg. De minister van waterstaat enz. heeft aan het gemeentebestuur medegedeeld, dat, daar bij de voorgenomen wegsverbetering hoofd zakelijk bet plaafsrigk landbouwbelang betrok ken is, van het verleenen van een Rykssnbsidie bedrage van de hrlft der kosten geen sprak8 kan zijn. Da minister verklaarde zich echter niet on- 3negen, het verleenen van een Rijkssubsidie van ten hoogste een vierde der geraamde kosten nader in overweging te nemen. Thans verzoekt de gemeenteraad van West dorpe aan de Staten, om het toegekende voorschot te verboogen tot drie vierden der kosten van aanleg. Gedeputeerde staten achten het wen schalij k in overeenstemming met de tot dusver geno men beslissingen, voor verbetering vanWegeü van secundair belang geen hooger voorschot te geven dan de helft der kosten. Zy stellen daarom voor aan den gemeente raad van Westdorpe te kennen té geven, dat aan zijn verzoek niet kan worden voldaan. Bg besluit van 16 Juli 1897 werd aan de gemeente Zuiddorpe een renteloos voorschot voor wegsverbetering verleend, o. a. onder voorwaarde dat de jaariyksche teruggaaf plaats zonde hebbende eerste maal vóór 31 Dec. van het burgerlgk jaar, volgende op dat, waarin het renteloos voorschot werd verstrekt, en de volgende jaren vóór 1 April. De gemeenteraad verzoekt nu den tyd van teruggaaf te bepalen vóór 1 Dec. van elk bargeriyk jaar, omdat in het begin van het jaar weinig kasgeld aanwezig is en de betaling vóór 1 April daardoor moeilgk valt. Gedeputeerde Staten stellen voor het verzoek in te willigen. De besturen van de polders Van Lijnden, Groote Huissens, Willem III en Stoppeldijk verzoeken een renteloos voorschot van te za- men f 16000 tot bestraling van eenige wegen in de gemeenten Zaamslag en Boschkapelle. Gedeputeerde Staten zeggen daaromtrent het Door de slerke aanslibbing van het Hellegat wordt het moeiiyk snikei bieten en andere landbouwproducten aan den zeedijk van den Van Lyndenpolder of bg de zeesluis van den Fendragtpolder te laden. Dientengevolge zal het vervoer zich grootendeels verplaatsen naar de haven aan de nol tnsscben de polders Margaretha en Kleine Euissena en naar de büven te Wakoorden. Het is echter bij den slechten toestand der wegen in hef "pjaar bykacs onmogeiyk groote vrachten daarheen te vervoeren, De ontworpen wegsverbetering

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1