MIDDELBURGS» COURANT. 142" Jaargang Maandag 23 October. Musical ia. jr. 250- 1309. Deze courant verschijnt dagelijks, mot uitzondering van Zon- en 3 P*|je> per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen In Nederland franco p.p., t«—-» Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermom eter Middelburg 21 Oct. 8 u. vm. 44 gr. 12 u. 55 gr. *v. 4 u. 54 gr. F. Verw. zw. w., 1. bew., nacütv. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middag» vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten 02 Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 eent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis «n het bureau te bekomen. on ton. Te Vb- J, J. de Vet Mestdagh; te Goes: A. Bourn, firma Wed. de Johgb. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel. Middelburg 21 October. VERZEKERING VAN LOOM TREKKEN DEN I. Z. INVALIDITEIT EN OUDERDOM. In ons vorig nommor deelden wij de con clusiën mee, vervat in het rapport, op verzoek van het bestnnr der Liberale Unie uitgebracht door de heereo mr E. Fokker, mr J. Krnseman, mr W. L. P. A. Molengraaff en J. W. C. Tei legen over „verplichte verzekering van loon- trekkenden tegen de gevolgen van invaliditeit en ouderdom". Indertijd is geklaagd over het lang uitblijven van dat rapport. Ter harer rechtvaardiging op dit punt zegt de commissie„De samenstelling van dit ge schrift vorderde geruimen tijd. Dit werd, be halve door de vele moeilijkheden, welke 't on derwerp zelf oplevert, ook veroorzaakt door do nieuwe gegevens, die verschaft werden bij de herziening der Duitsche wet op de invali diteits- en ouderdoms-verzekering, welke in den loop van dit jaar is tot stand gekomen. Konden de deskundigen der Staatscommissie slechts gebrnik maken van de Dniteche gege vens tot 1897, sedert verschenen, ter begelei diog van het wetsontwerp, nieuwe Denk schrifte betreffend die finanzielle Entwick lung der Inialiditats- und Altersversicherungs anstalten und der zugelassenen Kasseneinrich tungen" en „betreffend die Höhe und Vertheilung der finanziellen Belastung aus der Invaliden- ver sieherung", terwijl ook het outwerp zelt en zijn Memorie van Toelichting op vele pm- ter, de Daitsche wet betreffende, nienw licht deed opgaan. Sommige beschouwingen, welke men in het verslag der Staatscommissie en in de daarbij behoorende Bijlagen aantreft, zijn door de verschijning dezer nieuwe Duitsche stukken als reeds verouderd aan te merfeeD. Dit noopte ons tot nieuwe studie, welke, hoe wel zij de verschijning van bet rapport ver traagde, onzen arbeid vruchtbaarder deed zijn." Daarbij komt. dat de commissie om de zaak zoo grondig mogelijk te behandelen, zich in betrekking gesteld heeft tot een wiskundige dr W. A. Poort te Middelburg, die zich belast heeft m8t de nadere uitwerking der plannen op wis kundige gegevens. Ziju nota zal eerst later kunnen volgen. Intusschen wilde de commissie niet wachten met de publiceering van haar denkbeelden, te minder daar, al zullen de gelde lijke gevolgen niet nauwkeurig blijken, bet stelsel toch in hoofdlijnen duidelijk is, en de omstandigheid niet kan worden betwist, dat een aanzienlijk geringere Staats bijdrage zal worden geëischt dan in het stelsel der Staats commissie. De commissie heeft haar taak gesplitst in yier onderdeelen. Vooreerst een korte historische beschouwing vervolgens een kritische bespreking van het verslag der Staatscommissie, taneinde aan te toonen wat naar haar meening ten aanzien van da invoering der invaliditeits- en ouder- domsverzekeriug in Nederland als vaststaande is aan te merken en wat nog te overwegen en te beslissen overblijfteeu uitwerking van haar, daarvan ten aanzien der voorloopige grond slagen van het premiestelsel afwijkende stelsel een fiaaneieele beschouwing naar de wijze, hoe de Staatsbijdrage zal worden bijeengebracht. Wat de Staatsfinanciën betreft, geeft de commissie in hoofdtrekken aan, wat zou kun nen worden gedaan om meer inkomsten te kannen verkrijgen. Zij zouden die in de eerste plaats willen vragen van de invoerrechten, onder vrijlating, altijd van eerste levensbe hoeften en grondstoffendan van de successie rechten door verhoogitg van het recht in de rechte lijn en een zekere progressie, zoowel naar de grootte van het geërfde deel, als in verband met het vermogen, dat de erfgenaam reeds bezitin de derde plaats door verhoo ging van accjjuzen op wijn en gedistilleerd eindelijk door verbeteringen in de heffing der vermogensbelasting, bestaande in grooter pro gressie, een andore maatstaf van berekening van onroerend goed en opneming van goederen in de doods band. UIT STAD EK PROVINCIE. Heden morgen, omstreeks half tieD, ge raakte op de Kanaalbrug alhier een 49jarige viechleurster, N. S. genaamd en te Arnemuideu woonachiig, door eigen onvoorzichtigheid onder >en met visch beladen handwagen. In- en uitwendig, aan rechterarm en been gekneusd werd de vrouw opgenomen en per brancard naar het gasthuis gevoerd. Heden middag was baar toestand bevredigend. door onbedachtzaamheid, met zijn hand beklemd tusschen een kamrad van een in werking zijnde schaafmachine, waardoor hem een vin ger werd verbrijzeld. Tot beden blijft de vraag naar leverbare oesters beneden de verwachting, wat te meer te verwot deren is, daar de kwaliteit veel beter is dan verleden jaar. Behoefte aan contanten in verband met onvoldoende vraag geefc aan leiding dat enkele kweekers goedkooper aan- In de laatste week, van Donderdag tot Don derdag, zijn van hier verzonden 420.000 lever bare oesters tegen de volgende prijzen70 kg. f 45 tot 50, 60 kg. f 25 tot f 30, 50 kg. f 15 tot f 20, 40 kg. 8 tot 10. Dat de op ruime schaal toegepaste coneig- natiën afbreuk doen aan den aftrek van zwaar dere soorten en de marktprijzen benadeelen, hebben we verleden week reeds opgemerkt, zegt de Ier8.- en Th. Cr\. De prijzen van mosselen zijn bevredigend. Zij loopen tot f 2.50. Dazs verhooging komt den visschers goed te stade, en is een scha deloosstelling voor de lagere prijzen, die in warme dagen golden, toen men wel wat kwis tig was met het aanbod. Jammer bovendien dat daardoor de voorraad beperkt is. Uit Vlissingen. Na eenigen tijd rust is weer een phantasie rijke correspondent aan het schrijven geweest. Aan tal van bladen werd nit Vlissingen gemeld lat de auditeur-militair mr Wesenhagen, naar aanleiding van eene gisting, die in den laatsten tijd in het depOt van disc:pline zonheerscheD, dat depot bezocht. Hij vertoefde Woensdag Donderdag geruimen tijd in en bij de ka zerne, enz. enz. Ten slotte Inidt dan het be richt: „Men vertrouwt dat zijn optreden kalmeerend zal werken op den geest der manschappen." Naar aanleiding van dit bericht een onder zoek instellende, bleek ons, dat, wanneer men •daaruit alleen het essentieele, nl. het bezoek van den auditeur-militair voor waarheid aan- ueemt, men al het overige, als de verontruste tremoederen, gisting enz. aan de pbautasie van den correspondent mag toeschrijven. Vrijdagmiddag geraakte op de koninklijke fabriek De Schelde een circa 16 jarigejongen, Bij de Donderdag te Hontenisse gehou den loting voor de nationale militie zijn bij «enige ingezetenen de vensterramen ingewor pen, bij andere dakpannen stuk gegooid, en hier on daar de afsluitingen der tuinen vernield of weggenomen. De politie is enkele der daders op het spoor. Door den gemeenteraad van Oostburg werd Vrijdag in zijne voltallige vergadering de gemeentebegrooting voor den dienst 1900 vastgesteld. Het eindcijfer daarvaD, aanvankelijk voor ontvangsten en uitgaven f 15.392.537a, onder ging eeniga wijziging. Er bestaat uitzicht dat in 1900 de verpleging van twee of drie krankzinnigen door het bur gerlijk armbestuur zal moeten bekostigd wor den, waarvoor aan die instelling een gemeente subsidie van f 570 zal moeten worden verleend. Voorloopig is het subsidie op f 270 gesteld, overeenkomstig de aanvraag van het burg. armbestuur. In afwachting van den uitslag van een ver zoek aan dé regeering om een verhoogd sub sidie, is de hoofdelijke oms'ag van f 2500 op f 2800 gebracht, terwijl de post van onvoor ziene uitgaven is verhoogd van f 482.25* tot f 747.25*. Een der krankzinnigen, hierboven bedoeld, is reeds een dertigtal jaren nit eigen middelen verpleegd en behoort eigenlijk tot de bevol king eener andere gemeentewijl zijn curator evenwel in Oostburg woonachtig is, komen de verplegingskosten ten laste van het armbestuur. Da zangvereeningiug Tot Oefen'ng en Uit spanning te Middelbnrg vraagt op haar eerste uitvoering, die 30 October in de Concert en Gehoorzaal plaats heeft, de aandacht voor twee belangrijke werken, namenlijk Das Feuer kreuz, dramatische cantate van Max Bruch,en Be formation18 cantate van Albert Becker. Das Feuerkreuzwaarvan de eerste auditie alhier in December 1890 plaats vond, is, zooals met de meeste werken van dien meester geval is, een, zoowel voor uitvoerenden als voor de toehoorders, dankbare compositie. De groote attractie van Brnch's werken be staat in zijne pakkende, fraai polyphone schrijf wijze voor koor, en niet minder in zijne glans rijk schitterende wijze van instrumentatie. Men denke hier b.v. slechts aan zijn Odysseus, Schön Ellen en Arminius. De eischen, welke Brnch, vooral aan koor en orkest, stelt, zijn doorgaans niet gering, doch de moeite van instudeering wordt ten volle beloond. Hoewel bij de eerste uitvoering van dit werk al het een en ander daarover in deze courant, is medegedeeld, zoo dunkt het mij toch niet kwaad, met bet oog op het lange tijdsverloop tusschen de beide uitvoeringen, den korten inhoud daarvan te releveeren. De geschiedenis is deze: In de middeleeuwen was nog lang na de invoering van het Christendom in de Schotsche Hooglanden een zonderling heidensch gebrnik blijven bestaan. Wanneer de eene stam den anderen den oorlog verklaarde, wijdde het hoofd met plechtige ceremoniën het zoogenoemd) „vuurkrHis". Een olmenhouten kruis werd aan een altaar |b brand gestoken, met bet bloed van een off:Tdier gebluscht en aan een bode van adel- Igke afkomst overhandigd, die het zoo spoedig mogelijk te voet naar de naastliggende plaatB moest brengen en daar aan een tweeden bode, eveneens een edelman van den stam, overhan digen. Ook deze moest het o a ver wij ld verder brengen, tot hij het aan een derde kon over reiken en zoo voorts. Op deze wijze ging het „vnurkruis", als teeken tot den oorlog, in den kortBt mogelijken tijd door het land en riep iederen strijdvaardige, die het zag en tot wien de oorlogskreet door drong, te wapen. Door krijgslieden en vrouwen nit de Hoog landen geleid, onder de feestklanken van bruiloftsmnziek, varen nu Norman, een jonge Hooglander van adel, en zijne brnid, de adellijke j mkvrouw Mary, over het meer om zich in de nabij gelegen bergkapel te laten trouwen. O.geltoon en klokgelui begroeten den aan den anderen oever landenden bruiloftsstoet, die zich daarop onder heerlijk gezang kerkwaarts bege^-fr. Op het oogenblik, dat de plechtigheid z'.l beginnen, bomt de bode Angus toesnellen, verkondigt allen, dat de oorlog ontbrand is, en overhandigt Norman op last van het hoofd het „vuurbruis", als teeken tot den oorlog, met het bevel, het glings verder te brengen. Met bloedend hart neemt Norman af scheid van zijne bruid en git weg, met het „vnurkruis" in de hand. De mannen grijpen naar de wapens en spoe den zich naar de verzamelplaatsen, de vrouwen omringen Mary en trachten haar te troosten. De volgende scene schildert Norman's ge waarwordingen, terwijl hg op weg is zgne zendiDg te vervullen. Het bevel van het hoofd, de roepstem der eer volgend, is hij met het „vnurkruis" weggesnelduitgeput zinkt hg op het eenzame bergpad neer, door tegenstrgdige aandoeningen hevig bewogen. Weldra over- Onder de ontvangsten komen o. a. de vol gende posten voor f 2145.11° wegens goed slot van den vorigeu dienstf 777.01* wegens inkomsten van gemeente eigendommenopeen ten grondbelasting f 1086.14 en 50 opcenten personeels belasting f1746 09; hondenbeshtsting f 90 en vergunningsrechten t 590. Bg de uit gaven komen voor: f1175 voor onderhoud van wegen en voetpadenf 1200 voor vernieuwing van straten en klinkerpaden; f 800 voor aan koop van grond voor eene te bouwen dokters woning f 1300 voor den geneesk. dienst en t 5160 voor onderwgs. Met algemeene stemmen werd de begrooting in ontvang en uitgaaf vastgesteld op f 15692.53*. Tot leden van het burgerlgk armbestuur werden herbenoemd de heeren M. M. Meijer en A. Verspille Pz. De jaarwedde van den secretaris-ontvanger dier instelling werd van f 18 op f 30 gebracht. Besloten werd met algemeene stemmen aan het provinciaal bestuur te verzoeken, vergun ning tot demping over 100 M. lengte eener sloot, to8behoorende aan de provincie, met het oog op den aanleg van nieuwe bestrating voor de in aanbouw zgnde huizen langs den pro vincialen weg. Voor het Alg. Overzicht enz. zie men het Bijv. INGEZONDEN STUKKEN. Ingezonden stukken worden in geen geval teruggezonden. DE VISCHMARKTEN TE MIDDELBURG EN TE VLISSINGEN. Mgnbeer de Redacteur Ik vertrouw dat u mg voor een paar op merkingen in uw geacht blad wel gastvrijheid zult willen verleenec. Toevallig kwam ik dezer dagen in het schoone Walcheren en het bloed kruipt waar het niet gaan kan na den tol mguer bewondering betaald te hebben aan wat natuur en kunst mg rond en ia uwe stad te zien gaven, heb ik ook een oog geslagen op wat van de honderd vreemdelingen misschhn negentig zouden voorbgloopen. Ik nam omdat ik vakman ben een kijkje op de Viscbmarkt en ik erken gaarne dat, de inrichting daarvan alleszins lof verdi fut. Ouidat ik zien wilde of het loonend wezen kon hier versche visch ter markt te brenger, nam ik daarmee de vorige week esn paar maal een proef. Wat de fi.iancieele resultaten daarvan waren, doet niets ter zake, maar wol verdient ver melding dat zoowel de keur- als de markt meester alles doen wat in hun vermogen is om de vischhandelaars te animeeren hier hunne wa ir te markten en zoodoende den bloei van de viscbmarkt in de hoofdstad van Zeeland te bevorderen, terwijl het voortdurend politietoe zicht goede diensten bewgst. Doch ook hier is niet alles volmaakt. M. i. zou het gemeente bestuur ook nog wel iets kannen doen om wint het gevoel van plichten de hoop, als overwinnaar terug te keeren en dan zgne ge liefde voor altgd in de armen te «luiten schenkt hem als 't ware vleugelen. Terwijl het koor, dat hier als verteller optreedt, Norman's verderen tocht in den geest nagaat en de wer king van het „vunrkruis" op het volk schil dert, bereikt Norman zgn doel. In het 6e tooneel {Ave Maria) worden de aandoeningen van de eenzame bruid geschetst, en de daarop volgende scène toont ons Norman met heldenmoed bezield, aan het heofd hooglandsche krg'gslieden, die hg door den ouden oorlogskreetClan Alpine l tot strgd op leven en dood aanvuurt. In het slottafereel gaan Mary en de vrouwen, op hoogte staande, in de grootste spanning de afwisselende kansen van den in de vlakte woedenden strgd na. Vluchtende krggslieden verspreiden, door het geroep dat Norman ge sneuveld en de a'ag verloren is, schrik en ontroering onder de vrouwen, maar weldra komt de tgdirg der overwinning. Aan Nor man's heldenmoed ia de overwinning te danken, en onder stormachtige jubelkreten der krggs lieden en het volk vieren nu de minnenden hun beerigk wederzien. Becker's Bcformationscantate werd uit den titel valt het reeds af te leiden ter gelegen heid van een Luther jubileum, en wel dat van 10 November 1883, gecomponeerd. Het is dus een gelegenheidscompositie, doch eene van hooge en onvergankelijke waarde. De tekst dezer cantate, welke zeker ook aanspraak kan maken op groote verdiensten, is van de hand van den toenmaligen minister van eeredienst, dr Bosse, en geeft het beeld weer van den strgd, de overwinning en den zegen der hervorming. Stam. den aanvoer grooter te doen zgn van een artikel, dat voor ieder, meer of minder gefor tuneerd, óf een fijn gerecht óf een goedkoop lekker beetje en een uitstekend voedingsmid del is. Bijna nimmer kunnen de handelaars, die visch per spoor naar Middelburg zenden, zeiven bg afslag tegenwoordig zgn en, zooals de zaak is geregeld is, moeten zg, wat de opbrengst en afrekening van het verkochte betreft, ge heel afgaan op de opgaaf, die hun door deu afslager-marktmeester wordt gedaan. Ik weet het bg ondervindiog dat die ambtenaar vol komen vertrouwd is, maar menigeen zou gaarne officieele controle hebben, ook om mogeigke abuizen te voorkomen. Daarom zou het mg wel gewenscht voorkomen dat, behalve de afslager-marktmeester, nog een ander ambte naar, eeu z. g. uaschrgver, werd aangesteld. Varder heb ik ook ean avondmarkt bij gewoond, en dat geefc mg aanleiding om daarvoor „meer licht" te vragen. Eén petro leumlichte toch is niet voldoende om de koopers te behoeden dat zg een kat in den zak koopen en evenmin om de waar, die is aangevoerd, tot haar recht te doen komen. Ziedaar twee opmerkingen, die ik met de meeste bescheidenheid aan het gemeentebestuur van Middelburg ter overweging geef. Na de vischmarkt te Middelburg bekeken te hebben, bezocht ik ook die in de zusterstad Vlissingen. Daar echter was mgne ondervinding eene gansch andere. Da gelegenheid, die in de Scheldestad den visscher of vischhandelaar wordt geboden om zgn zeeoogst aan den man te brengen en den viachlief hebbers om dien te koopen, mag zeker niet met den naam van viscbmarkt worden bestempeld. Een slecht gelegen ruimte van enkele meters in het vierkant, 's winters nog voor andere doeleinden gebruikt, en een bokje dat eerder op een vogelkooi dan een afalsgers- huisje gelgkt; ziedaar de vischmarkt. Ia eene gemeente als Vlissingeu ware een overdekte vischmarkt zeker geen overdaad. Daardoor zou tweeërlei belang worden gebaat; er zouden meer belangstellenden bij den ver koop komen er zou dus beter prgs gemaakt worden, wat alweer tengevolge hebben zou dat er meer visoh werd aangevoerd. Want nu behoort er moed toe, vooral bg slecht weer, om op de vischmarkt zgn inslag te doen. Heeft mea te Middelburg beambten ter viscbmarkt, die in hun ambt, zg 't ook geen rgk, toch een bestaan vindsnniet alzoo is het in Vlissingen. Daar wordt de betrekking van vischafslager vervuld door iemand, die daar naast nog tal van andere bedieningen scbgnt te moeten waarnemen en dus uit den aard der zaak zich niet geheel aan de belangen van de vischmarkt wyden kan. Dat is een groot nadeel. Maar hetzelfde geldt ook van de weinige publiciteit, die wordt De cantate heeft tot grondslag de twee Luthersche koralen Aus tie f en Noth schrei ich zu dir en Ein fester Burg ist unser Oott. eze indrukwekkende koralen zgn prachtvol en rbytmisch (Becker was een strgder voor het rbytmische koraal) aangewend en loop-:n als een draad door het geheele werk. Als een kunststuk van polyphone stgl is in de eerste plaats te noemen de heerhjke zeven stemmige inleiding Aus tiefer Noth etc., waar aan zich de breede, innige melodie van de hieropvolgende sopraansolo Ach, das die Ruif e aus Zion über Israel kcLme waardig aansluit. Het sombere doch fraaie koor Finsterniss bedekket das Erdreich, alsmede Luthers Helden lied en zgn gebed om kracht en innerlgke sterkte, zgn waar gk van een imponeerende werking. Deze beide nommers vormen een onafacheidelgk geheel. Met den uitroep Der Herr ist mein Fels, mein Burg und mein Err etter vangt Luther hier aan, en zeer fijn gedacht geefc de componist hier reeds in het instrumentale gedeelte een aanduiding op het komende strgdlitd der her vorming, waarna later dit lied met jubelende kracht optreedt. Het koraal Ein feste Burg ist unser Qott wordt eerst unisono gezongen, waarop een innig kort gebed van Luther volgt. Onmiddellijk daaraan alnit zich het koor met Und o ic'dhrt bis in die Nacht, waarna dan in een grootsch maestoso de tweede strophe van Luther's lied en ditmaal vierstemmig met een schitterende en krachtige instrumentaal bege leiding weerklinkt. Dit gedeelte, alsmede het dubbelkoor Himmel und Er de werden vergehen zgn als de hoofd momenten der cantate te beschouwen. De sopraansolo Des Christen Herzauf Rosen geht herinnert in zgn naïve liofeiykbeid aau Bach. Trouwens uit bet geheele werk blijkt dat Becker, zonder nog zgn eigen standpunt als componist te verlaten, een groot vereerder was van den beroemden Leipziger cantor, wiens eervolle plaats na het overigden van dr Wilhelm Rust ook hem eenmaal werd aangeboden. Evenals Bruch's Feuerkreuz stelt Becker's Reformationscantate groote eischen aan koor en orkest, en alleen zéér goede zangvereni gingen kunnen dan ook van dezebeide werken een waardige vertolking geven. Als solisten verleenen hunne medewerking mej. Anna Kappel, sopraaD, uit 's-Gravenhage,- de heer Jos. M. Oreüo, baryton, uit Amsterdam,' en de heer S. alhier. Afgaande op de zeer gunstige beoordeelingen, is te verwachten dat het optreden van mej. Koppel bijgenaamd het Purmerendaohe nachtegaaltje een buitengewoon kunstgenot zal schenken. De heer Oreüo is hier wel bekend, en ook de heer S. vertolkte meermalen kleinere partgen bg uitvoeringen der zangvereei-iging. Ten slotte nit ik den wensch dat het eerste concert van Oefening en Uitspanning een waardig begin van het winterconcertseizoen moge zgn, en dat ditmaal de zaDgvereeniging met geen tegenspoeden de eerste auditie toch van Bruch's Feuerkreuz moest worden uitgesteld wegens het overigden van Z. M. Willem III in November 1890, en de tweede wegens ziekte van dea directeur van Oefening en Uitspanning in het vorig jaar zal hebben te kampen. JAN MORKS.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1