MIDDELRURGSCHE COURANT.
IT. 249-
1899*
Zaterdag
21 October.
142° Jaargang
D«e courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering ran Zon- en Feestdagen.
P*ÈJ«, per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/9.—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 20 Oct. 8 u. vm. 41 gr. 12 u. 55 gr.
*v. 4 u. 54 gr. F, Verw. zw. w., 1. bew., uachtv.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die xjj innemen.
Adverftentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zfjia gratis
aan het bureau te bekomen.
Middelburg 20 October.
Onder alle plannen,
die er geopperd zyo in het belang of ter
wille vaade Transvaalsche Boeren, is er ook
een om onze regeering te verzoeken bij
de andere Mogendheden een beweging op touw
te zetten tegen Engeland.
Donderdag nog ontvingen wij een ingezon
den stuk in dien geest ter plaatsing. Wg
legden het echter ter zij.
Ala wg wilden opnemen al wat door deze
treurige geschiedenis in de pen wordt gegeven
aan goedmoedige menscben, aan idealiaten,
aan schynheilige vrienden van de Boeren, dat
zyn zy, die, onder den schijn van belangstel
ling, plannen opperen, hooflzakelijk in hun
eigen belang, aan hen, die „ook een idee heb
ben", tien couranten zouden zeker niet vol
doende zyn.
En het plan van interventie der Mogend
heden, op initiatief van ons, is zoo dwaas, dat
wy bet hierboven genoemde schryven lieten
voor hetgeen het is.
Ten eerste zouden, dunkt ons, die mogend
heden toch niet ingaan op ons idee, en teD
tweede zon Engeland bun toerof-pen„Waar
bemoeit gij u mee? Het zyn uwe zaken nie'.
Let liever op uwe eigen handelingen 1" Ev
John Bnll zon van het eenmaal door hem in
genomen standpunt geiyk hebben.
Over de belangeloosheid dier mogendheden,
hunne eerlijkheid, schreven wy reeds meermalen.
Z j hebben allerminst het recht tegenover Enge
land als mentor op te treden, John Buil te
kapittelen.
Zelfs ia de meest diplomatieke vormen zou
zulk eene interventie, onzes inziens, hoege
naamd geen practiech resultaat kunnen hebben.
Onze regeering zou dus aan beide kanten
een dwaas figuur slaan en Engeland; nog meer
tegen ons innemen, dan nn misschien reeds het
geval is.
Van eenzelfde gevoelen omtrent dat idee is
dan ook de luitenant generaal Den Beer Por-
tugael, die in een schrgven in de N. B. Crt
o. a. zegt niet te begrgpen hoe zulk een plar
in het hoofd van menschea met gezond ver
stand opkomt.
Kans van slagen kan het in geen geval
hebben. Niet éen mogendheid kan, op gror-d
van zyn eigen belang of zyn inwendigen toe
stand, aan interventie denken.
En met praten zal men tegenover Engeland
niet veel uitrichten.
Ook waarschuwt de heer Deu Beer Poortu
gael tegen het idee om, zooals uit vele oorden,
zelfs uit Algerië en Rusland geschiedt, geld
by een te brengen teneinde vrijwilligere in
Transvaal te belpen aan paarden, geweren,
uitrusting en proviand. „Dat mogen wy niet
doen," zoo schryfc hy. „Wy mogen nog zoo
veel sympathie koesteren voor stamverwanten,
voorze'-er hebben wy ze oneindig meer dan
die Afrikaansche neven ooit getoond hebben
voor ons te bezitten wy mogen diep be
treuren het lot dat hen treft en wat hen wacht,
maar wy moeten wel bedenken dat, om da'
ongelukkiger wgs Transvaal in oorlog is geko
men met Engeland, Nederland daarom niet me!
Engeland in oorlog is. Het zou dwaasheid zijn
daden te plegeD, die alleen het gevolg zonden
hebben ons zelf in zeer groote moeilijkheden
te brengeD, zonder nut voor Transvaal.
Nederland behoort in een oorlog, waarin
niet betrokken is, strikt onzydig te biyven.
Dat is zyn plicht. Die plicht moet het eerlijk
en te goeder tronw betrachten en de ingezete
nen moeten als goede, verstandige staatsburger?
daarin de regeering steunen."
LaDga den weg van het Jtoode Kruis en de
Nederlanische Zuid Afrikaansche Vereeniging
ligt, ook naar zijne meening, de weg tot hulp.
Over den uitslag van den feryg voor Trans-
raai is de luitenant-generaal vry pessimistisch
gestemd.
Gebrek aan discipline en zouden wy er
mogen by voegengebrek aan ammunitie
zal, als de oorlog gernimen tyd duurt en
Engeland kan het zeer lang volhouden de
fBderfang der Boeren zjjo.
,De Engelsehen zullen zeker een zware taak
hebben en gedachte verliezen kunnen Hjc
maar opgeven doen zij den Btrijd nooit en alB
't lang duurt zal het moeilgk zgn zoo komt
het mg voor de Boeren by elkaar te hou-
den. Eu als niet alleen de gzeren wil van den
Bevelhebber geldt, maar ieder meent het recht
te hebben om meêtepraten, zal de een rechts
en de andere links willen en komt er verwar
ring of tweespalt tusschen de aanvoerders.
Zoolang het bg den kleinen of gnerilla-oorlog
blijft, zullen de Boereu met zwakke afdeelin-
gen, commando's van hoogstens 3 k 400 man,
hier en daar partieels voordeelen kannen be-
3D, maar die zgn gemeenlgk niet van be-
elisaenden invloed. Wanneer de Boeren echter
een geregelden strijd zullen te voeren hebben
met de hoofdmacht van het Engelsche leger
en genoodzaakt zullen worden daartegen ook
hnn macht samen te trekken, dan vrees ik
dat ook zg zeer groote verliezen, zoo al niet
nederlaag zullen lijden, omdat hunne be
velhebbers niet geleerd hebben groote troe-
penmassas te leiden, taktisch weinig ontwik
keld zgn en de ondergeschikte Boeren voor
dat gevecht niet berekend zullen biyken.
Ia bet terrein echter zoodanig dat het niet
tot zoo'n boofdtreffen behoeft te komen, dan
maar ook dan alleen verandert de zaak.
Ik herhaal, dat ik in het gemis aan discipline
)t grootste gevaar zie voor de Boeren en dat
ik vooral om die reden niet zoo gerust ben
van den uitslag."
Aldus deze bekwame deskundige.
Het vooruitzicht zon, volgens hem, dus niet
bemoedigend zyn voor hen die strijden om hun
vrijheid en onafhankelijkheid.
VERZEKERING VAN LOONTREKKENDEN
I. Z. INVALIDITEIT EN OUDEROOM.
Het rapport, op verzoek van het bestuur
der Liberale Unie uitgebracht door de haeren
mr E. Fokker, mr J. Kruseman, mr W. L. P.
A. Molengra&ff en J. W. C. Teilegen over
„verplichte verzekering van loontrekkenden
tegen de gevolgen van invaliditeit en ouder
dom" is verschenen.
Deze heeren vatten de slotsom hunner breed
voerige beschouwingen in de volgende korte
stellingen samen
„lo. De onderzoekingen der Staatscommissie
hebben opnieuw aangetoond, dat voorziening
ia het lot van invalide en bejaarde loontrek-
kenden noodzakelijk is en deze, zonder inmen
ging van den Staat, niet is te verkrygen.
2o. Verplichte verzekering moet het meest
aanbevelenswaardige middel worden geacht,
om tot deze voorziening te komen.
3o. De beteekenis dezer verplichte verzeke
ring ligt niet zoozeer in de verzorging van
ten ouden dag, dan wel in de verzorging in
geval van invaliditeit (gemis van werkkracht)
op welken leeftijd ook, met dien verstande
echter, dat het bereiken van een bepaalden
hoogen leeftijd met invaliditeit worde geigk
4o. Het onderzoek, door de Staatscommissie
ingesteld omtrent het te volgen premiestelsel
en de grondslagen van een stelsel van verze
kering, is onvolledig en gebrekkig geweest,
waartoe hare eigenaardige samenstelling veel
heeft bygedragen.
5o. De invaliditeits- en ouderdoms-verzeke-
ring zon echter, bg behond van de in de Staats
commissie voorloopig aangenomen grondslagen
en van het gevolgde premiestelsel, niet meer
behoeven te kosten dan de door haar genoemde
som van 196 millioen ineens of 7 a 8 millioen
per jaar gedurende 50jaren, benevens f810.000
jaarlijks voor altijd, en het is zelfs waarscbijn-
Igk te achten, dat deze bedragen niet ten volle
zouden worden vereischt.
6 o. Door de aanvaarding van a. een ander
premiestelsel, b- eene andere regeling betref
fende het tijdperk der staatsbgdrage en c. de
overige maatregelen, in de beschouwingen nader
aangeduid, kan een stelsel voor deze verzeke
ring worden ontworpen, bg hetwelk eene veel
geringere jaarlgksche staatsbgdrage wordt ver
eischt, dan het door de Staatscommissie ge
raamde bedrag.
7o. Ia ieder geval zal echter door den Staat
gedurende een reeks van jaren eene bydrage
van eenige millioenen zyn te verleenen.
8o. De toestand onzer staatsfinanciën en van
ons belastingwezen kan geen overwegend be
zwaar opleveren tegen het verleenen van eene
zoodanige bydrage."
De gezondheidswet.
In het Tijdschrift voor Geneeskunde heeft ook
prof. Saltet zgn oordeel gezegd over de in
gediende ontwerpen, regelende het staatstoezicht
op de volksgezondheid.
Age n tonï
Te Vlissingen: C. N. J. de Vet Mestdagh te
Goes: A. C. Boiajyt, firma Wed. db Jonqb.
Dit oordeel luidt heel wat minder gunstig
dan dat van dr G. W. B., die in ons blad
daaraan een paar beschouwingen wijdde.
Prof. Saltet merkt o. a. aan, dat de Centrale
Gezondheidsraad, bestemd om de inspecteurs-
vergadering te vervangen, de moeilykheden
van de praktyk op den duur niet zoo goed
zal kannen beoordeelen. Het zal, zegt hg,
veer veel afhangen v.»u de personen, die als
leden van den raad worden aangewezen. Ook
na die benoemingen zal, voegt hg er by, eerst
blijken, welke plaats bij de zorg voor de
volksgezondheid nog aan de geneeskundigen
zal worden overgelaten en evenzeer zal de
algemeene maatregel van bestuur veel kannen
regelen.
Maar zelfs met de Memorie van Toelichting
acht hij het thans bepaald onmogelgk zich een
voorstelling te vormen van de praktyk als dit
ontwerp wet zal zyn geworden. Hy licht deze
meening aldus toe:
„De zaak is zoo nieuw, de oude ervaringen
jn zoo totaal buiten beschouwing gelaten,
dat men mag onderstellen, dat de minister van
zgn adviseurs niet alleen gebruik heeft gemaakt
om dit ontwerp samen te stellen, maar ook om
van hen te booren wie zich met de inrichting
de uitvoering by eventueels wetswording
zouden willen belasten. Zija de mannen bekend,
die als leden van den centralen raad de werk
zaamheid der inspecteurs zullen regelen en de
mdheids-commissiëa zullen aansporen, dan
kon het wezen, dat de minister in het ver
trouwen op buitengewoon groote bekwaamheid,
tact en gezondheid bij de nieuwe raadsleden
terecht dit centrale lichaam heefc voorgesteld.
Zgn er hem aanwijzingen of mededeelingen
gedaan, waaruit hem blgk', dat in een groot
gedeelte van Nederland buiten de gemeente
besturen een 2000 belangstellende personen te
vinden zyn, die los van locale invloeden,
r of minder scherp tegen hun eigen ge
meentebesturen ia, vaak kostbare maatrege
len, tot bevordering der volksgezondheid willen
doorzetten Zyn er een tweehonderdtal secre
tarissen, toegerust met eenige administra
tieve ontwikkeling en kennis van zaken,
die zin hebben voor een zeer bescheiden salaris
nogal veel werk, waarop het aankomt, te doen?
De minister weet het misschieD, ik zou zonder
dit wetsontwerp denken, dat ze er niet zijn,
of liever ik zou denken, dat het werk op den
dunr niet behoorigkzal worden verricht. Het
bghouden van alieriei registers, het inschrijven
vau personen, het in ontvangst nemen van
mededeelingen van geneeskundigen aangaande
besmettelijke ziekten, al dat geregelde admini
stratieve werk behoort niet te worden toever
trouwd aan menachen, die een bijbaantje be-
kleeden."
Aan de eene zgde, zegt hy o. a. nog, maakt
dit ontwerp de gezondheidszorg los van den
minister, aan de andere zgde van de gemeen
tebesturen, die hun autoriteit op hygiënisch
gebied niet meer zullen handhaven volgens
het advies van door hem zelf gekozen des
kundigen of van den Rijksambtenaar van hun
district, maar die hun aüviseerend college uii
hun eigen ingezetenen door een aLdere auto
riteit zien aanwijzen. De verplichting tot het
inwinnen van advies ook bg eenvoudige rege
lingen, die zoo ongeveer over het geheele Land
gelgk zyn, schijnt hem onnuodige omslag.
Maar afgezien van dit bg komend bezwaar,
ziet hy een vroeger zoo gevreesd imperium in
imperio in dit ontwerp op den achtergrond
versehynen.
Volgens de Memorie van Toelichting zQn een
zeker aantal der inspecteurs van gevoelen,
dat de tegenwoordige wet verbeterd en aan
gevuld behoort te worden, maar in hoofdzaak
moet blijven bestaan. De meening dezer amb
tenaren wordt door den minister blijkbaar niet
gedeeld. Prof. Saltet hoopt, dat de Tweede
Kamer het vraagstuk ernstig onder de oogen
zal zien. „Tijd voor overleg is er genoeg, want
werkeiyk sanitaire verbeteringen kunnen slechts
langzaam worden ingevoerd en, om het nu
niet optimistisch uit te drukken, verergerd is
de gezondheidstoestand in Nederland toch niet
in de laatste 30 jaren."
Gio e a en Z u i d - B e v e 1 a n d zal geschieden
door de heeren J. M. Kakebeeke en J. J.
Ochtman, by wie zich de heer J. Fransen van
de Putte aansloot.
Men vroeg ons nit Middelburg voor dit
uitstekende doel een „goed woordje tot steun"
te doen hooren.
Zoo dat noodig zyn
Wy betwyfelen het.
Het doel spreekt immers voor zich zelf
duideiyk en klaar.
Meer dan eens hebben wy onze meaning
daarover gezegd, onze sympathie met het ver
leenen van steun aan da Boeren geopenbaard.
Maar nu men de handen aan het werk zal
slaan, willen wij nog eens herhalen onze op
wekking om steun te verleenen.
Maar wy voegen daarby dezen wenkmen
sla, om giften te verkrygen, den meest prac-
tischen weg in.
Wil men circulaires verspreiden, ons wel,
maar ze worden persoonlijk opgehaald!
Ea daneen collecte met een bus of schaal,
in alle wyken van Middelburg, Vlissingen,
Goes en andere groote gemeenten, zou zoo
nuttig kunnen zyn, omdat daardoor ieder de
gelegenheid wordt gegeven van zgne sympathie
voor de Transvalere te doen blgken.
En zijn er nu niet jongelui, uit alle rangen
en standen der maatschappg, te vinden, die
het zich een eer zouden rekenen voor deze
goede zaak met zulk een taak zich te belasten
Wat zou dat een gnnstigen indmk maken
aan een goeden uitslag bevorderlijk kunnen
jn!
UIT STAD EN PROVINCIE.
Naar men ons meldt, bestaat by de hee
ren W. A. graaf van Lijnden en C. L. van
Woelderen, die zoo&la wij meldden de cir
culaire onderteekenden, door de Nederlandsche
Zuid-Afrikaansche Vereeniging tot ons volk
gericht om hulp te zenden aan de „Boers",
het voornemen te Middelburg lijsten te
doen circuleeren en in de andere plattelands
gemeenten van Walcheren gelden te doen
inzamelen.
Iu Vlissingen znllen zeker ook de
heeren mr C. Bakker en Job van Raalte een
beroep doen op de ingezetenen, evenals dit in
Woensdag kwam te IerBeke een
vreemde schipper, wienB vaartuig in de haven
aldaar lag, by de politie aangifte doen, dat
zijn fiats van boord gestolen was, doch nog
denzelfden avond meldde hy dat de fiets terecht
was. Zy was niet gestolen, doch de een of
andere guit had haar alleen maar een andere
plaats gegeven. Zy hing nameiyk boven
in den mast.
Te Wiasekerke (N. B.) heeft Donder
dag eene stemming plaats gehad voor een lid
van den raad. Daaraan namen 171 van de
386 kiezers deel.
De beide vry zinnige candidaten, de heeren
J. W. van Nienwenhuizen en J. L. Marcusse
komen in herstemming. De eerste verkreeg
71, de laatste 60 stemmen.
Op den anti-revolutionnairen candidaat, den
heer A. Abrahamse, waren er slechts 37 uit
gebracht.
De marech&le van het Leger des Heils,
de oudste dochter van Generaal Booth, die
eenigen tyd geleden hier zou komen, doch
daarin door ziekte verhinderd werd, beeft hare
komst thans bepaald op aanstaanden Maandag.
Aan den avond van dien dag zal zg in het
lokaal van het Leger optreden.
Alhier is gearresteerd en naar het
huis van bewaring overgebracht F. E.
d. Boud 38 jaar, vroeger landbouwer te
Meirelbeke (België), thans veekoopman te
Middelburg, veroordeeld by vonnis der recht
bank van eersten aanleg te Gent dd. 30 De
cember 1896 tot éan jaar gevangenisstraf
wegens ontuchtige handelingen met een meisje
van dertien jaar.
Door de Belgische regeering is aan de
Nederlandsche zyne uitlevering gevraagd.
Uit Vlissingen.
Donderdagavond omstreeks half zes bad
aldaar op de fabriek der Kon. My ie Schelde
weder een droevig ongeval plaatsde jongman
A. E., werkzaam aan het in aanbouw zijnde
stoomschip Sindoroviel en bekwam een
gapende wonde aan het hoofd. De ontboden
geneesheer constateerde schedelbreak ea liet
i ongelukkige naar het gasthuis vervoeren.
Zijn toestand was heden bevredigend; hy
is geheel by kenniB.
Men schrijft ons uit Z u i d-B e v e 1 a n d
In deze stroek bevinden zich, buiten Goes,
den Wilhelmina-polder, Kloetinge en 's Heer
Hendrikskinderen, een aantal olmen- of iepen-
boomen rond dorpen en langs wegen. Tot
genoegen van de eigenaars staan de boomen
zoo gul mogelgk en dragen zy geen sporen
van beschadiging door kevers.
Vraagt men naar het gevoelen van hen, die
geen belang hebben by de welvaart der boomen,
dan luidt het eenparig oordeel dat zy zonder
uitzondering tot rooiing zonden adviseeren en
populieren aanbevelen, daar de iepenboomen
tot over de huizen heengroeien en langs de wegen
een koepeldak vormen tot groot nadeel van de
gebouwen, regenwaterverzameliDg en wegen.
Aan opsnoeien der boomen, waartoe bevelen
kunnen worden gegeven krachtens wet of
reglement, wordt niets gedaan. De eigenaars
der boomen worden ontzien. Menigeen gaat
zelfs zoo ver van den minder braven wenseh
te uitenmochten de iepenspintkevers de hin
derlgke en 6cbadeiyke boomen maar hefc leven
benemen, dan konden overal populieren worden
geplant. Deze geven fraaie lanen, mooier nog
dan iepenboomen, en zy verspreiden, vooral in
dezen tyd van het jaar, een heerlijke lucht.
Maar dan moest tevens in het provinciaal
reglement verboden worden iepenboomen te
planten langs wegen. Bouw- en weilanden zgn
talrgk genoeg aanwezig om daarop de iepen
cultuur in stand te houden.
Te Borssele is de proef met het op-
kweeken van oesters afgeloopen. De uitkom
sten moeten bevredigend zyn. Met het oog
op den naderenden winter heeft men het ge
raden geoordeeld de inrichtingen tijdelijk te
verjplaatwn»
Het bestuur van het waterschap Oud-
Vosmeer zal binnenkort met een zeer ingrypend
voorstel aan ingelanden voor den dag komen,
namelijk het plaatsen van een stoomgemaal,
waarvoor de koBten zyn geraamd op f 32.600.
De jaarlgksche uitgaven zonden bedragen
f 1.12 s per Blooisch Gemet. Door ingelanden
zal by eventueele aanneming van dit voorstel
dan tevens beslist moeten worden of alle
gronden gelgk zullen worden aangeslagen of
naar ligging in klassen verdeeld worden.
De bewaarschool te Staveniaae ia thans
gereed.
Zooals vroeger gemeld, is dit een stichting
van den ambachtsheer dier gemeente, die
daartoe verleden jaar van het gemeentebestuur
het oude schoolgebouw met annex onderwijzers-
woning kocht.
Door by- en verbouw werd zoo schrijft
men ons van het oude, onoogeljjke gebouw
gemaakt wat er van te maken viel. Onder
toezicht van den heer M. C. Roest en door
den heer F. L. Klaassen, aannemer, beidon te
Middelburg, werd in dezen zomer het werk
voltooid. Twee flinke lokalen, goed licht en
lucht biedende, wachten de kleine kleuters.
Bovendien is er een tameljjk groote open
speelplaats aan, waar de kleinen zich ter af
wisseling knnnen bezighouden. Als hoofd der
inrichting treedt op Mej. J. Diepenhorst uit
Utrecht. Het plan is de bewaarschool a. Woens
dagmiddag te openen. Men is voornemens
aan die opening een eenigzins feesteiyk aanzien
te geven. Sommige ingezetenen znllen vlag
gen als bewgs van erkentelgkheid jegens deu
ambachtsheer voor zyne schenking.
By den landbouwer M. van Dgke ts
ScherpeuisBe is dezer dagen bg yQf stuks
runderen, die eenige dagen geleden nit Rot
terdam waren aangevoerd, het mond- en klauw
zeer uitgebroken. Hot overige rundvee in
dezelfde scbnur is nog niet aangetast.
Ia diezelfde gemeente kwam een winkelier
tot de ontdekking, dat uit een blikken busje,
hetwelk in den hoek van den schoorsteen
stond, een bedrag van f 24.40 ontvreemd was.
Woensdag voormiddag moet de diefstal ge
pleegd zyn, want toen de man 's avonds eenig
geld uit het busje wilde halen om naar den
winkel te gaan, bemerkte hy zyn verlies. Men
is den dader nog niet op 't 6poor.
Uit Hulst
schryft men ons het volgende
Donderdag hield de gemeenteraad eene zitting*
Ouder de ingekomen stukken behoorde een
schryven van den ryksarchivaris in Zeeland^
over een in 't bezit dier gemeente zich bevin
dende schildery van Hendrik van Nassau—
Siegen, eertijds gouverneur van Staats-Vlaan
deren te Hulst. De rgksarchivaris, betreurende
dat deze schilderg, de eenige van dien Nas-
saner in ons land, zoover bekend, in bescha
digden staat verkeert, stelde voor ze ter
reparatie op te zenden naar een met name
genoemden deskundige.
Besloten werd deze zaak naar Burg. en Weth.
te verwyzen. tot nader onderzoek.
De begrooting van het burgerl. armbestuur
werd tot een bedrag van f 2462.88® goedge
keurd, -nadat ook de rekening van 't afgeloo
pen jaar, met een batig slot vanf 312.88 s, was
goedbevonden.
Aan F. Janssens te Roermond werd toege
staan, onder voor de gemeente gunstige voor
waarden, den bliksemafleider van den kerktoren
te remplaceeren.
Vervolgens kwamen in behandeling een voor
stel van het lid, den beer Adriaanse, waarvan
de indiening, schrifcelgk door den voorsteller,
eenigen tyd te voren aan den voorzitter van
den raad was gedaan, en dat als volgt luidde:
„De raad der gemeente Halst, de wensche-
lykheid uitsprekende dat die gemeente eigenares
wordt van de om de stad liggende grachten,
besluite tot het instellen van een onderzoek
naar de wyze en voorwaarden, waarop die eigen
dom kan worden verkregen, en voort» om te
