IHIDDELBIRGSCHE COURANT. 142" Jaargang. 1899* Vrijdag 29 September. N\ 230. Deie courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Teestdages. Prgs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., t,— Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 28 Sept. 8 u. vm. 53 gr. 12 u. 62 gr. av. 4 u. 58 gr. F. Verw. z. t. m. Z. W. w., bew., buiig. AdvertentiSn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan bet bureau te bekomen. Middelburg 28 September. Ook eene grenspaestie. De lezers zullen waarschijnlijk we:eo, dat een groot deel van Zeeuwmb- Vlaanderen eigen dom is van Belgische eigenaars. Veel van die eigeudommen worden bebouwd door geïmporteerde Belgische landbouwers, of door boeren, die aan gene zijde der grenzen wonen. Op die landerijen worden veel Bnikerbeten geteeld, omdat zij een goed beschot geven in 1898 van 40 tot 60 duizend kilogram per H. A. en een groot suikergehalte hebben in 1898 van 15 tot 18,1 ten honderd. De Belgische regeering heeft een inkomend recht gelegd van 1 frank op de 1000 KG. in gevoerde Buikerbeten. Door de Belgische regeering is een besluit genomen van den volgenden inhond De beetwortelen, in Holland geteeld door en toebehoorende aan Belgische landbouwers, kunnen vrij van inkomende rechten worden ingevoerd onder de volgende voorwaarden: lo Overlegging van een uittreksel van het kadaster, onderteekend door den Hollandschen rijksontvanger, waar de batenlanden zijn ge legen, bestatigende gemeente, polder, sectie, nummer, hun afstand der grens en dat zij met beten zijn bebouwd. [De Belgische regeering schijnt dus de Hollandsche ontvangers en Hollandsche kommiezen te willen gebruiken als inspec teurs van Belgischen betenbouw. Wij hopen, dat geon enkel ontvanger zulke verklaringen zal teekenen]. 2o Dag en uur van den invoer moet te voreD worden aangegeven. 3e. Per hectare mogen 40.000 Kg. vrij wor den ingevoerd. 4o. Het vervoer moet geschieden tusschen op- en ondergang der zon van 12—2 uur uitgezonderd. Zij, die deze bepalingen niet in acht nemen, betalen 1 frank inkomende rechten per 1000 Kg. De inkomende rechten van elke wagenlading moeten dadelijk, niet dagelijks betaald worden. V De Belgischs grenBboeren zijn over deze verordeningen zeer boos. „De grondeige naars", schreef een hunner in de Gazette van Eecloo, „krijgen de toelating hunne Hollandsche boomen vrij in te voeren, zonder rechten er zonder tergende pleegvormen". Boomen, op anderer grond gegroeid, betalen rechten. Men begrijpt dat hiermede veel en zeer handig ge knoeid wordt. „Voor de landbouwers bestaat geene toegevendheid''. Da gazette-sehrijver voegt daaraan toe „Onze grensbewoners worden behandeld als echte verstootelingeD, en wij verzoeken allen, die ons lezeD, de plaagpleegvormen die men in China niet zou vinden nit te schreeuwen, waarmede onz8 vrome, naarstige, vaderlandlie vende grensbevolking, als een leeuw in zgn hok. gansch nutteloos getergd wordt". Moge de Nederlandsohe regeering van die ontevredenheid weten partij te trekken, om tot eene billijke schikkieg te komen omtrent dé nog altijd open grensquaestie. G. A. VOR8TERMAN VAN OYEfï. Aardenburg, 24 Sept. '99. Teeken-onderwijs. In het jongste nommer van het Maandblad, gewijd aan de belangen van het teekenonder wijs en de kunstnijverheid in Nederland, het orgaan van de Nederlandsohe vereeniging voor teekenonderwijs, is opgenomen een adres aan den minister van binnenlandsche zaken met een ontwerp tot wijziging der examens in de teekenabten Middelbaar onderwijs M1 en O, met daarbij behoorende uitvoerige toelichting. Alvorens het nieuwe ontwerp te bespreken, dient even de geschiedenis nagegaan der exa menprogramma's voor de akten M1 en M*. Het programma voor de teekeoakte M, vast gesteld by kon. beslnit van 2 Fabr. 1864, werd reeds by kon. besluit van 28 Febr.1868 vervallen verklaard. De akte werd gesplitst in 2 aktenM1 en M3, de eerste voor het vrije bandteekenen, de tweede voor technisch teekenen. Men trachtte door instelling van de laatste akte dus ook tegemoet te komen aan de vraag naar teekenonderwijs voor den werkman. Deze programma's werden daarna bij kon. besluit van 24 April 1885 belangrijk uitgebreid. Veertien jaar zyn sedert verloo- pen. Het begrip „vakonderwijs" heeft lang zamerhand vasteren vorm verkregen. Men heeft ingezien, dat het bezit van de akte M= alleen geen waarborg is voor bet geven van goed vakonderwijs aan den gewonen ambachts man. Men heeft tot de regeering het verzoek gericht bet programma van de akte Ms zoo danig te wijzigen, dat de bezitter daarvan vol bomen op de hoogte geacht kan worden van de eischen van de praktijk. Het spreekt van zelf, dat, waar de akte Ms zal moeten worden een akte voor het vakteekenen voor de ge wone ambachten, men de akte M1, „de akte der teekenaars", zóódanig moet veranderen, dat zij den bezitter ook in staat zal stellen het vakonderwijs te geven aan hen, die zich aan een kunstambacht willen wijden. In 't laatst van het vorig jaar sloegen vijf mannen, dmctenren van inrichtingen, waar het teekenonderwijs het grootste deel van het programma vormt, namelijk de beeren H. L Boersma, directeur der ambachtsschool te 's Gravenhage, A. van DeldeB, directeur der Academie van Beeldende kunsten te 's Gravén- hage, W. B. G. Molkenboer, directeur der Rijks normaalschool voor Teebenonderwijzers te Amsterdam, H. J. de Vries, directeur der Burgeravondschool te Haarlem, B. W. Wierink, directeur der Industrieschool van de Maat schappij voor den Werkenden Stand te Am sterdam, de handen in een, om, gesteund door hunne ervaringen op 't gebied van vakonder wijs, een ontwerp te maken voor een nieuw programma voor de akte M1. Het bleek hun, toen het ontwerp in groote lijnen aangegeven was, dat, daar het boetseeren voor enkele vakken van bnnstindnstrie een onmisbaar middel is om gedachten in vorm te brengen, het noodzakelijk wbb de thans vrij waarde- looze akte O (Boetseeren) met de nieuwe akte voor Handteekenen samen te smelten. Het nieuwe ontwerp nu bevat in groote trekken het volgende: De akte M1 is gesplitst in drie doelen A. B. C. De akte A is bestemd voor hen, die les in het handteekenen wenschen te geven aaD H. B. S. en aan teekenscholen. De akte B (als aanteekening op de akte A te behalen) is voor hen die het onderwijs in het rechtlijnig teekenen moeten geven aan hoogere burger scholen. De akte G (ook als aanteekening op A) is voor de aanstaande leeraren in het kunst-industriëel teekenen. Het programma voor de akte M1 A wijkt in zóóverre van de bestaande akte af, dat teekenen naar een pleisterkop, de ornament compositie en de anatomie vervallen zijn. Voor bet eerste is in de plaats gekomen het teekenen naar 8en masker van mensoh of dier. Het teekenen van stilleven ia vervangen door 1°. het opmeten en zuiver in teekenirg brengen van een voorwerp van kunstindustr. aard2°. het nit de vrije hand, naar de natuur, teekenen van hetzelfde voorwerp. In het theoretisch examen heefr een plaats gekregen de vlakke meetkunde. De aanteekening B (ook te behalen door hen, die in 't bezit zijn der akten Kt of Kv) omvat bet maken vaneen zuivere lijoteekening met behulp van instrumenten, de stereometrie en de beschrijvende meetkunst. De aanteekening C is verdeeld in 8 rubrieken, vertegenwoordigende de 8 voornaamste kunst- industrieele bedrijven. Zij, die dezeaanteeke ning C wenschen te behalen, moeten vooraf opgeven van welke rubriek zij een practische en theoretische stadie hebben gemaakt. Dien overeenkomstig wordt het examen ingericht, terwijl bij slaging op het diploma ingevuld zal worden voor welke der rubrieken Cj C8 de candidaat examen heeft gedaan. Ia de memorie van toelichting staat: voor elk der 8 rubrieken is een vakman lid der Examencommissie, zoo dat men alle waarborgen verkrijgt, dat de geëxamineerde met succes onderwijs zal kannen geven in 't vak, waarvoor hg geëxamineerd is. Het zal zeker geen tegenspraak vinden dat vakonderwgs in bet teekenen als een der eer ste eischen van den tegenwoordigen tijd mag beschouwd worden en dat het in verband daar mede zeer wenscheigk is dat een nieuwe rege ling plaats vinde van de examena in de tee kenakten M1 en O. Het onderwerp getuigt van een ernstig stre ven om het vooral voor burgeravondscholen zoo hoognoodige vakonderwgs in te voeren. Het komt ons echter voor dat aan die scholen te weinig aren beschikbaar zgn om het onder- "s in dit vak voldoende to.geven, als gevolg waarvan het gebrekkig bigven zal. Mogeigk is het onderwerp op dat punt nog wel te wyzigen. Voor de hoogere burgerscholen kan eene wgziging in het teekenonder wys ook zgne goede zyde hebben, vooral indien rekening wordt gehouden met de richting, waarin de leerling zich beweegt, want het spreekt van zelf dat voor sommige jongelieden niet te veel tyd mag worden gevraagd voor een vak dat zg kunnen missen. Ook voor anderen is het teekenonderwys van groot belang, want teekenen veredelt den geest, leert denken en werkt mede om de gedachten niet alleen door woorden maar ook door iguen aan het papier toe te ver trouwen. Agenten. Te AmsterdamA. dx La Mab Azn. te RotterJ dam: Nijgh vak Dithab. De examen-manie. Te Soerabaja zyn onlangs, by het toelatings examen voor de Hoogere Burgerschool, ver scheidene leerlingen van eene gunstig bekende lagere school afgewezen, tot ergernis van het hoofd dezer school, die hen voor het volgen van middelbaar onderwijs geschikt had ver klaard. Zeer terecht zeiuo by óf het on der- wys aan mgn school deugt niet, óf men dryf> het toelatingsexamen veel te hoog open in het belang zyner school drong hij aan opeen streng onderzoek, dat echter achterwege bleef. Het Soerabaja8ch Handelsblad meent dat „de groote fout daarin zit", dat er voor het mid delbaar onder wys geen inspecteur is aange steld: „viciense toestanden, als na bestaan of later nog knnnen voorkomen, zonden dan aan het oordeel van dien deskundige moeten wor den onderworpen Het is mogelgk, dat om andere redenen de aanstelling van een inspecteur veor het middelbaar onderwys in Indië wenschelgk is; wij kunnen dat niet voldoende beoordee- al voelen wy in het algemeen niet veel voor het vermeerderen van het aantal in speGteurs in Indië. Maar wel schynt het ons zeker, dat quaestiën, als zich nu hebben voor gedaan, niet door den inspecteur zonden zyn voorkomen. In Nederland zyn inspecteurs voor het middelbaar onderwys, en daar komen immers precies dezelfde kwestiën telken jare voor Wg weten een beter middel om ze te ver engden, uitgaande van de meening, dat een onderwgzer, die een jaar lang of langer dag aan dag een jongen heeft onderhanden gehad, hem oneindig beter kan beoordeelen dan eene geheel vreemde examen commissie, die op enkele schriftelgke of mondelinge antwoorden haar oordeel grondtuitgaande van de meening ook, dat, zoo een examen al tijd een gebrekkige maatstaf is tot beoordee ling, het dat dubbel is bp jongens (of meis jas) van 12 a 13 jaar die nog vrijwel onge schikt zgn om examens te doen. Dat middel is: schaf de toelatingB- xamens af, en vervang ze door eene ver klaring van het hoofd der lagere school, da» de leerling voldoende ontwikkeld is om de der middelbare school te volgen behoudt de toelatingsexamens alleen voor hen, die zoo danige verklaring niet kunnen overleggen. Dan zullen er wel eens onderwyzers zyn, die te lichtvaardig de vereischte verklaring afgeven, zal men zeggen. Wij antwoorden daarop, dat er thans, met alle examens, ook wel eens leerlingen op een hoogere burger school komen, die blgken de lessen niet te kunnen volgenmaar dat dan ten minste niet menig leerling zal worden afgewezen, die ver diend bad te worden toegelaten. Is het toch eigenlgk niet een bespotteiyke toestand, dat er thans byv. verschillende Haagsche jongens school gaan te Delft, Leiden. Gouda, omdat de examencommissie van de Haagsche Hoogere Burgerschool met 5-jarigen cursus haar eischen te hoog te stellen schijnt Men herinnert zich dat, weinige jaren geleden, aan deze school aan jongens van 12 of 13 jaar een wiskundig vraagstuk was voorgelegd, dat juist te voren by het examen voorhqofd- onderwyzer was opgegevendat men daar een adspirant afwees, die alle vakken voldoende had, behalve aardrykskunde! Neen, aan al dergeiyke zaken kan een in specteur niets veranderende „groote fout" zit naar onze overtuiging in de examen-manie waar eenmaal examens zyn voorgeschreven, schynt er voor de examinatoren eene natnnr- lyke neiging te bestaan, ze booger op te voe ren dan noodig is, en daarvan worden de kinderen de dupe. Hier en daar begint men dut in te zisn in ons land, moge dat spoe dig ook het geval zyn in IndiëHbld Bet Onderwijs-congres te Amsterdam. In een vorig nommer van oas blad maakten wy reeds in het kort melding van dit congres, dat in den zomer van dit jaar te Amsterdam gehouden, Zondag aldaar werd voortgezet onder presidium van den heer A. H. Gerhard. Aan dit congres, dat in een van de zalen van Ons Huis gehouden werd, namen deel de Vereeniging Volksonderwijs, de Bond van Ned. Ond. en tal van politieke vak- en urbeiders- vereenigingen, voor verreweg het grootste deel een zeer vooruitstrevende richting toegedaan. Het congres behandelde drie punten, alle het wetsontwerp op den leerplicht rakende, die reeds vroeger in voorstellen waren opgenomen, maar thans eenigszins gewijzigd ter tafel kwamen. De stellingen van het eerste punt, die door mevr. Schook—Haver verdedigd werden, waren de volgende: Met het toezicht op de uitvoeriog der leer plichtwet worde belast voor elk arrondissement een schoolraad, bestaande uita personen, door en uit de onderwyzers en onderwyzeres- ren gekozen; b personeD, door de manne- ïyke en vronweiyke meerderjarige bewoners gekozen, van welken raad de arrondissements schoolopziener krachtens zyn ambt voorzitter iso in de wet behoort een bepaling tot ge lijke benoembaarheid van mannen en vrouwen te worden opgenomen. Deze am b tos aren (de schoolopzieners) worden zöo bezoldigd, dat zy zich geheel aan hunne taak kunnen wyden hun aantal worde sterk vermeerderd. Deze schoolraden zouden met personen, door den gemeenteraad aan te wyzen, de plaatseiyke commissie van toezicht kannen vormen." Nadat in den loop van het hierna volgende debat nog was bepaald, dat de schoolopziener zon worden benoemd door den schoolraad en tengevolge van deze bepaling, op voorstel van mr Troelatra, uit punt c de woorden „hun aantal worde sterk vermeerderd" waren gelicht, vereenigde het congres zich met deze stellingen- Door den onderwyzer Bergmeger, van Dord recht, werden vervolgens op de bekende argu menten de volgende stellingen verdedigd: „De grondwetteiyke plicht der overheid om te zorgen, dat overal voldoend lager onderwys wordt verstrekt, sluit in zich hare verplich ting, er voor te waken, dat de lichamelgke verzorging van het schoolkind voldoende zij. Met licbameiyke verzorging wordt bedoeld o. a. voeding, kleeding, schoolartsen, schoolbaden, vacantiekolouies enz. „De overheid behoort onmiddeliyk deze ver zorging ter hand te nemen, waar het gemis daarvan een oorzaak zon zyn om het onderwijs niet bg te wonen of het ontvangen van het onderwgs onvoldoende te maken." Aan het slot zijner toespraak zeide deze spreker dat hy, zoo hij kamerlid ware, tegen het leerplicht-ontwerp zou stemmen, indien daarin niet voeding en kleediDg werden opge nomen. Dit laatste gezegde vond verzet bg meer dan een afgevaardigde. Mr Troelstra zeide dat deze kwestie hier achterwege bad moeten bigven; immers zegt men overluid dat men de wet, hoe ook, wil, dan geeft men een wapen in de hand der tegenstanders, die zooveel mogelgk willen beknibbelen. En aan den anderen kant was het standpunt van den inleider naar de meeniDg van den heer Troelstra niet diep genoeg doordacht. Hy voor zich zon veel meer verwachten van een verplichting der gemeenten om voor goede kleeding en voeding te zorgen zonder leerplicht, dan van leerplicht zonder schoolvoeding, ook omdat de uitvoering der wet in zoo nauw verband staat met de voeding van het Bohoolkind. Intusscben wil hy hier niet zeggen wat hy en zgn geestverwanten in de Kamer deDken te doen bij de eindstemming; allé in zegt hg, dat zy niet van plan zyn den tegenstanders carte blanche te geven. Nadat de heer Bergmeger zyn standpunt nader had verklaarden gehand haafd, werd ook zyn stelling bg acclamatie door het congres aanvaard. Het derde punt, waarmede de vergadering zich bezighield, was een voorstel van den heer Van Dorpel te Rotterdam over staatsonderwys aan schipperskinderen, met een amendement van den Bond van Ned. Onderw., bedoelende, dat voor de schipperskinderen ook door parti culieren, met subsidie van het ryk, gezorgd zal kunnen worden. Naar aanleiding van dit voorstel besloot de vergadering in beginsel (met 40 tegen 32 stem men), dat het onderwys aan schipperskinderen waaraan huisvesting verbonden is, niet uitslui tend direct van rijkswege behoeft te geschieden, maar dat ook particuliere vereenigingen zich daarmede zullen mogen belasten. Overigens bepaalde het zich by de uitspraak, dat het rgk verplicht is te zorgen voor onderwgs aan schipperskinderen. Het congresbestnnr zal ten dien aanzien een stelling formuleeren. Ten slotte werd by acclamatie een nieuw voorstel aangenomen, luidende „Van rijks wege worden eveneens afzonderlijke scholen opgericht voor alle kinderen, die door lichaams gebreken of onvoldoende geestvermogens niet in staat zyn het gewoon onderwys goed te volgen." Daarna werd het congres gesloten. Van de beide zittingen zal een uitvoerig verslag worden verspreid. Coöperatie; Door plaatsgebrek waren wy tot nog toe verhinderd melding te maken van de vergade ring van den Nederlandschen Coöperatieven Bond, die Zaterdag, en van het tweede nationaal coöperatief congres, dat Zondagmiddag in Den Haag plaats had. In de eerste vergadering werden de handels belangen besproken, in verband met voorstel len van den Bondsraad en van de deelgenooten. Over de op deze kwestie betrekken hebbende voorstellen werd In de Zondag voortgezette vergadering gestemd. Verworpen werd met 63 tegen 60 stemmen een voorstel van den Bondsraad tot reorganisatie van de Handels kamer. Daarentegen werd aangenomen een amende ment van 's Gravenhage I, strekkende de leden der commissie voor de Handelskamer gezamen- lyk als bezoldiging en tegemoetkoming in de kosten hunner borgstelling te verstrekken de helft van het ontvangen commissieloon, tot een maximum van f 2400. Eveneens werd aangenomen met algemeene stemmen een door den Bondsraad voorgestelde uitbreiding van eene commissie voor de aan gelegenheden, de Handelskamer betreffende. Naar aanleiding van deze gevallen beslissin gen nam dé heer G. J. D. C. Goedhart zyn ontslag als president van den Bond. Het tweede nationaal congres, dat Zondag middag werd gehouden onder voorzitterschap van den heer Goedhart, werd bygewoond door een aantal belangstellenden, waaronder de Kamerleden mr Kerdyk en Heldt en eenige dames. In zyn openingswoord herinnerde de voor zitter eraan, dat op het eerste Congres de grondslagen der coöperatieve beginselen waren behandeldterwijl na de ïynen meer kenden worden uitgewerkt. Aan de orde werd gesteld de vraag: welke zgn de beginselen, die aan de toepassing der coöp. denkbeelden ten grondslag behooren ge legd te worden Deze vraag was in een gedrnkt advies be handeld door mr J. H. B oude wij nse. Dit praeadvies werd achtereenvolgens be sproken door de heeren Wibant, Heldt, Treub en Vliegen, waarby de eerste en de laatste, zooals de heer Wibant dit ook te Middelburg deed, met nadrnk er op wezen, dat de coö peratie economisch en politiek moest worden gebezigd als strijdmiddel in den hevigen strijd, die de arbeidersklasse voor hare opheffing zou hebben te voeren. Verder moesten, naar het oordeel van den eersten spreker, de productieve vereenigingen in dienst staan van de verbrniksvereenigingen en eigenlgk fabrieken zyn, die op bestelling van dezen voortbrengen. Dan eerst kunnen de coöperators de voorwaarden voor werk lieden zoo goed mogelijk maken. Volgens den heer Vliegen is een coöperatie, die neutraal is, een burgeriyke, en niet die welke der arbeidersklasse ten goede komt. Politiek maakt de coöperatie volstrekt niet onmogelijk. België leert het. Wat de honding der zoc.-democraten in neutrale vereenigingen betreft, zooals de coö peratieve bakkery te Rotterdam, zou hg het gewone diefstal noemen, als de gezamenlijke winst gebruikt werd voor een doel, dat niet voor alle leden dient. Genoemde spreker bestreed sterk het prae advies, dat misschien deugt voor de bnrgeriyke coöperatie, doch niet voor de arbeiders. De beide andere sprekers wensebten alle politiek buiten de coöperatie te houden. De heer Heldt meende, dat het beter was het bestaande stelsel van coöperatie te handhaven voor opvoedkundige doeleinden, leesinrichtin' gen, voordrachten enz. Prof. Trenb was het in het algemeen met mr Bondewynse eens en versterkte ten aanzien van enkele punten diens advies. De heer mr J. H. Bondewynse verdedigde1 hierop korteiyk zgn praeadvies, waarin de coöperatie werd beschouwd als economisch doel om te komen tot opheffing van den- toestand van vele misdeelden in de maat-- sehappy, tot eene opheffing intellectneel en' stoffelijk, en dat stoffelijke door sparen en kapitaalvorming, in den vorm door den heer Heldt voorgestaan of anders. Naar aanleiding van opmerkingen van de heeren Wibant en Heldt, betrekkeiyk scheiding of verbinding van consumtieve en productieve coöperatie, gaf spreker als zijne meening te kennen dat scheiding noodig is, maar bij beide soorten van coöperatie kan kapitaal gevormd worden, geschikt om den strgd tusschen kapi taal en arbeid te doen ophouden. Als de consnmtieve coöperatie afhankeiyk wordt van de productieve, zouden de arbeiders feiteiyk in dienst zyn van de consumtieve. Da scheiding moet behouden worden. Zich verder aansluitende by de bestryding door de heeren Heldt en Treub, kwam spreker op tegen de afscheiding van heeren- en arbeiderecoöperatie en spoorde hy aan tot eendrachtige samen werking, wat beter is dan propaganda te maken voor partionliere partydenkbeelden. Nadat de vorige sprekers van repliek had den gediend, werd het congres gesloten. DE KWE8TIE DER MAPIA-EILANDEN. Daaromtrent doet de minister van buiten- landecbo zaken in bet Oranjeboek, by sJjn§

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1