IHIDDELBIRGSCHE COURANT.
142" Jaargang.
1899*
Vrijdag
29 September.
N\ 230.
Deie courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Teestdages.
Prgs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., t,—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 28 Sept. 8 u. vm. 53 gr. 12 u. 62 gr.
av. 4 u. 58 gr. F. Verw. z. t. m. Z. W. w., bew., buiig.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis
aan bet bureau te bekomen.
Middelburg 28 September.
Ook eene grenspaestie.
De lezers zullen waarschijnlijk we:eo, dat
een groot deel van Zeeuwmb- Vlaanderen eigen
dom is van Belgische eigenaars.
Veel van die eigeudommen worden bebouwd
door geïmporteerde Belgische landbouwers, of
door boeren, die aan gene zijde der grenzen
wonen.
Op die landerijen worden veel Bnikerbeten
geteeld, omdat zij een goed beschot geven
in 1898 van 40 tot 60 duizend kilogram per
H. A. en een groot suikergehalte hebben
in 1898 van 15 tot 18,1 ten honderd.
De Belgische regeering heeft een inkomend
recht gelegd van 1 frank op de 1000 KG. in
gevoerde Buikerbeten.
Door de Belgische regeering is een besluit
genomen van den volgenden inhond
De beetwortelen, in Holland geteeld door
en toebehoorende aan Belgische landbouwers,
kunnen vrij van inkomende rechten worden
ingevoerd onder de volgende voorwaarden:
lo Overlegging van een uittreksel van het
kadaster, onderteekend door den Hollandschen
rijksontvanger, waar de batenlanden zijn ge
legen, bestatigende gemeente, polder, sectie,
nummer, hun afstand der grens en dat zij met
beten zijn bebouwd.
[De Belgische regeering schijnt dus de
Hollandsche ontvangers en Hollandsche
kommiezen te willen gebruiken als inspec
teurs van Belgischen betenbouw. Wij
hopen, dat geon enkel ontvanger zulke
verklaringen zal teekenen].
2o Dag en uur van den invoer moet te voreD
worden aangegeven.
3e. Per hectare mogen 40.000 Kg. vrij wor
den ingevoerd.
4o. Het vervoer moet geschieden tusschen
op- en ondergang der zon van 12—2 uur
uitgezonderd.
Zij, die deze bepalingen niet in acht nemen,
betalen 1 frank inkomende rechten per 1000 Kg.
De inkomende rechten van elke wagenlading
moeten dadelijk, niet dagelijks betaald worden.
V
De Belgischs grenBboeren zijn over deze
verordeningen zeer boos. „De grondeige
naars", schreef een hunner in de Gazette van
Eecloo, „krijgen de toelating hunne Hollandsche
boomen vrij in te voeren, zonder rechten er
zonder tergende pleegvormen". Boomen, op
anderer grond gegroeid, betalen rechten. Men
begrijpt dat hiermede veel en zeer handig ge
knoeid wordt. „Voor de landbouwers bestaat
geene toegevendheid''.
Da gazette-sehrijver voegt daaraan toe
„Onze grensbewoners worden behandeld als
echte verstootelingeD, en wij verzoeken allen,
die ons lezeD, de plaagpleegvormen die men
in China niet zou vinden nit te schreeuwen,
waarmede onz8 vrome, naarstige, vaderlandlie
vende grensbevolking, als een leeuw in zgn
hok. gansch nutteloos getergd wordt".
Moge de Nederlandsohe regeering van die
ontevredenheid weten partij te trekken, om tot
eene billijke schikkieg te komen omtrent dé
nog altijd open grensquaestie.
G. A. VOR8TERMAN VAN OYEfï.
Aardenburg, 24 Sept. '99.
Teeken-onderwijs.
In het jongste nommer van het Maandblad,
gewijd aan de belangen van het teekenonder
wijs en de kunstnijverheid in Nederland, het
orgaan van de Nederlandsohe vereeniging voor
teekenonderwijs, is opgenomen een adres aan
den minister van binnenlandsche zaken met
een ontwerp tot wijziging der examens in de
teekenabten Middelbaar onderwijs M1 en O,
met daarbij behoorende uitvoerige toelichting.
Alvorens het nieuwe ontwerp te bespreken,
dient even de geschiedenis nagegaan der exa
menprogramma's voor de akten M1 en M*.
Het programma voor de teekeoakte M, vast
gesteld by kon. beslnit van 2 Fabr. 1864,
werd reeds by kon. besluit van 28 Febr.1868
vervallen verklaard. De akte werd gesplitst
in 2 aktenM1 en M3, de eerste voor het
vrije bandteekenen, de tweede voor technisch
teekenen. Men trachtte door instelling van
de laatste akte dus ook tegemoet te komen
aan de vraag naar teekenonderwijs voor den
werkman. Deze programma's werden daarna
bij kon. besluit van 24 April 1885 belangrijk
uitgebreid. Veertien jaar zyn sedert verloo-
pen. Het begrip „vakonderwijs" heeft lang
zamerhand vasteren vorm verkregen. Men
heeft ingezien, dat het bezit van de akte M=
alleen geen waarborg is voor bet geven van
goed vakonderwijs aan den gewonen ambachts
man. Men heeft tot de regeering het verzoek
gericht bet programma van de akte Ms zoo
danig te wijzigen, dat de bezitter daarvan vol
bomen op de hoogte geacht kan worden van
de eischen van de praktijk. Het spreekt van
zelf, dat, waar de akte Ms zal moeten worden
een akte voor het vakteekenen voor de ge
wone ambachten, men de akte M1, „de akte
der teekenaars", zóódanig moet veranderen,
dat zij den bezitter ook in staat zal stellen het
vakonderwijs te geven aan hen, die zich aan
een kunstambacht willen wijden.
In 't laatst van het vorig jaar sloegen vijf
mannen, dmctenren van inrichtingen, waar
het teekenonderwijs het grootste deel van het
programma vormt, namelijk de beeren H. L
Boersma, directeur der ambachtsschool te
's Gravenhage, A. van DeldeB, directeur der
Academie van Beeldende kunsten te 's Gravén-
hage, W. B. G. Molkenboer, directeur der
Rijks normaalschool voor Teebenonderwijzers
te Amsterdam, H. J. de Vries, directeur der
Burgeravondschool te Haarlem, B. W. Wierink,
directeur der Industrieschool van de Maat
schappij voor den Werkenden Stand te Am
sterdam, de handen in een, om, gesteund door
hunne ervaringen op 't gebied van vakonder
wijs, een ontwerp te maken voor een nieuw
programma voor de akte M1. Het bleek hun,
toen het ontwerp in groote lijnen aangegeven
was, dat, daar het boetseeren voor enkele
vakken van bnnstindnstrie een onmisbaar
middel is om gedachten in vorm te brengen,
het noodzakelijk wbb de thans vrij waarde-
looze akte O (Boetseeren) met de nieuwe akte
voor Handteekenen samen te smelten.
Het nieuwe ontwerp nu bevat in groote
trekken het volgende:
De akte M1 is gesplitst in drie doelen A. B.
C. De akte A is bestemd voor hen, die les
in het handteekenen wenschen te geven aaD
H. B. S. en aan teekenscholen. De akte B
(als aanteekening op de akte A te behalen) is
voor hen die het onderwijs in het rechtlijnig
teekenen moeten geven aan hoogere burger
scholen. De akte G (ook als aanteekening op
A) is voor de aanstaande leeraren in het
kunst-industriëel teekenen. Het programma
voor de akte M1 A wijkt in zóóverre van de
bestaande akte af, dat teekenen naar een
pleisterkop, de ornament compositie en de
anatomie vervallen zijn. Voor bet eerste is
in de plaats gekomen het teekenen naar 8en
masker van mensoh of dier. Het teekenen van
stilleven ia vervangen door 1°. het opmeten en
zuiver in teekenirg brengen van een voorwerp
van kunstindustr. aard2°. het nit de vrije
hand, naar de natuur, teekenen van hetzelfde
voorwerp. In het theoretisch examen heefr
een plaats gekregen de vlakke meetkunde.
De aanteekening B (ook te behalen door
hen, die in 't bezit zijn der akten Kt of Kv)
omvat bet maken vaneen zuivere lijoteekening
met behulp van instrumenten, de stereometrie
en de beschrijvende meetkunst.
De aanteekening C is verdeeld in 8 rubrieken,
vertegenwoordigende de 8 voornaamste kunst-
industrieele bedrijven. Zij, die dezeaanteeke
ning C wenschen te behalen, moeten vooraf
opgeven van welke rubriek zij een practische
en theoretische stadie hebben gemaakt. Dien
overeenkomstig wordt het examen ingericht,
terwijl bij slaging op het diploma ingevuld zal
worden voor welke der rubrieken Cj C8 de
candidaat examen heeft gedaan. Ia de memorie
van toelichting staat: voor elk der 8 rubrieken
is een vakman lid der Examencommissie, zoo
dat men alle waarborgen verkrijgt, dat de
geëxamineerde met succes onderwijs zal kannen
geven in 't vak, waarvoor hg geëxamineerd is.
Het zal zeker geen tegenspraak vinden dat
vakonderwgs in bet teekenen als een der eer
ste eischen van den tegenwoordigen tijd mag
beschouwd worden en dat het in verband daar
mede zeer wenscheigk is dat een nieuwe rege
ling plaats vinde van de examena in de tee
kenakten M1 en O.
Het onderwerp getuigt van een ernstig stre
ven om het vooral voor burgeravondscholen
zoo hoognoodige vakonderwgs in te voeren.
Het komt ons echter voor dat aan die scholen
te weinig aren beschikbaar zgn om het onder-
"s in dit vak voldoende to.geven, als gevolg
waarvan het gebrekkig bigven zal.
Mogeigk is het onderwerp op dat punt nog
wel te wyzigen.
Voor de hoogere burgerscholen kan eene
wgziging in het teekenonder wys ook zgne
goede zyde hebben, vooral indien rekening
wordt gehouden met de richting, waarin de
leerling zich beweegt, want het spreekt van
zelf dat voor sommige jongelieden niet te
veel tyd mag worden gevraagd voor een vak
dat zg kunnen missen.
Ook voor anderen is het teekenonderwys van
groot belang, want teekenen veredelt den
geest, leert denken en werkt mede om de
gedachten niet alleen door woorden maar
ook door iguen aan het papier toe te ver
trouwen.
Agenten.
Te AmsterdamA. dx La Mab Azn. te RotterJ
dam: Nijgh vak Dithab.
De examen-manie.
Te Soerabaja zyn onlangs, by het toelatings
examen voor de Hoogere Burgerschool, ver
scheidene leerlingen van eene gunstig bekende
lagere school afgewezen, tot ergernis van het
hoofd dezer school, die hen voor het volgen
van middelbaar onderwijs geschikt had ver
klaard. Zeer terecht zeiuo by óf het on der-
wys aan mgn school deugt niet, óf men dryf>
het toelatingsexamen veel te hoog open in
het belang zyner school drong hij aan opeen
streng onderzoek, dat echter achterwege
bleef.
Het Soerabaja8ch Handelsblad meent dat „de
groote fout daarin zit", dat er voor het mid
delbaar onder wys geen inspecteur is aange
steld: „viciense toestanden, als na bestaan of
later nog knnnen voorkomen, zonden dan aan
het oordeel van dien deskundige moeten wor
den onderworpen
Het is mogelgk, dat om andere redenen
de aanstelling van een inspecteur veor het
middelbaar onderwys in Indië wenschelgk
is; wij kunnen dat niet voldoende beoordee-
al voelen wy in het algemeen niet veel
voor het vermeerderen van het aantal in
speGteurs in Indië. Maar wel schynt het ons
zeker, dat quaestiën, als zich nu hebben voor
gedaan, niet door den inspecteur zonden zyn
voorkomen. In Nederland zyn inspecteurs
voor het middelbaar onderwys, en daar komen
immers precies dezelfde kwestiën telken jare
voor
Wg weten een beter middel om ze te ver
engden, uitgaande van de meening, dat een
onderwgzer, die een jaar lang of langer
dag aan dag een jongen heeft onderhanden
gehad, hem oneindig beter kan beoordeelen
dan eene geheel vreemde examen commissie,
die op enkele schriftelgke of mondelinge
antwoorden haar oordeel grondtuitgaande
van de meening ook, dat, zoo een examen al
tijd een gebrekkige maatstaf is tot beoordee
ling, het dat dubbel is bp jongens (of meis
jas) van 12 a 13 jaar die nog vrijwel onge
schikt zgn om examens te doen.
Dat middel is: schaf de toelatingB-
xamens af, en vervang ze door eene ver
klaring van het hoofd der lagere school, da»
de leerling voldoende ontwikkeld is om de
der middelbare school te volgen behoudt
de toelatingsexamens alleen voor hen, die zoo
danige verklaring niet kunnen overleggen.
Dan zullen er wel eens onderwyzers zyn,
die te lichtvaardig de vereischte verklaring
afgeven, zal men zeggen. Wij antwoorden
daarop, dat er thans, met alle examens, ook
wel eens leerlingen op een hoogere burger
school komen, die blgken de lessen niet te
kunnen volgenmaar dat dan ten minste niet
menig leerling zal worden afgewezen, die ver
diend bad te worden toegelaten.
Is het toch eigenlgk niet een bespotteiyke
toestand, dat er thans byv. verschillende
Haagsche jongens school gaan te Delft, Leiden.
Gouda, omdat de examencommissie van de
Haagsche Hoogere Burgerschool met 5-jarigen
cursus haar eischen te hoog te stellen schijnt
Men herinnert zich dat, weinige jaren geleden,
aan deze school aan jongens van 12 of 13
jaar een wiskundig vraagstuk was voorgelegd,
dat juist te voren by het examen voorhqofd-
onderwyzer was opgegevendat men daar een
adspirant afwees, die alle vakken voldoende
had, behalve aardrykskunde!
Neen, aan al dergeiyke zaken kan een in
specteur niets veranderende „groote fout"
zit naar onze overtuiging in de examen-manie
waar eenmaal examens zyn voorgeschreven,
schynt er voor de examinatoren eene natnnr-
lyke neiging te bestaan, ze booger op te voe
ren dan noodig is, en daarvan worden de
kinderen de dupe. Hier en daar begint men
dut in te zisn in ons land, moge dat spoe
dig ook het geval zyn in IndiëHbld
Bet Onderwijs-congres te
Amsterdam.
In een vorig nommer van oas blad maakten
wy reeds in het kort melding van dit congres,
dat in den zomer van dit jaar te Amsterdam
gehouden, Zondag aldaar werd voortgezet
onder presidium van den heer A. H. Gerhard.
Aan dit congres, dat in een van de zalen
van Ons Huis gehouden werd, namen deel de
Vereeniging Volksonderwijs, de Bond van Ned.
Ond. en tal van politieke vak- en urbeiders-
vereenigingen, voor verreweg het grootste deel
een zeer vooruitstrevende richting toegedaan.
Het congres behandelde drie punten, alle
het wetsontwerp op den leerplicht rakende, die
reeds vroeger in voorstellen waren opgenomen,
maar thans eenigszins gewijzigd ter tafel
kwamen.
De stellingen van het eerste punt, die door
mevr. Schook—Haver verdedigd werden, waren
de volgende:
Met het toezicht op de uitvoeriog der leer
plichtwet worde belast voor elk arrondissement
een schoolraad, bestaande uita personen,
door en uit de onderwyzers en onderwyzeres-
ren gekozen; b personeD, door de manne-
ïyke en vronweiyke meerderjarige bewoners
gekozen, van welken raad de arrondissements
schoolopziener krachtens zyn ambt voorzitter
iso in de wet behoort een bepaling tot ge
lijke benoembaarheid van mannen en vrouwen
te worden opgenomen. Deze am b tos aren (de
schoolopzieners) worden zöo bezoldigd, dat zy
zich geheel aan hunne taak kunnen wyden
hun aantal worde sterk vermeerderd. Deze
schoolraden zouden met personen, door den
gemeenteraad aan te wyzen, de plaatseiyke
commissie van toezicht kannen vormen."
Nadat in den loop van het hierna volgende
debat nog was bepaald, dat de schoolopziener
zon worden benoemd door den schoolraad en
tengevolge van deze bepaling, op voorstel van
mr Troelatra, uit punt c de woorden „hun
aantal worde sterk vermeerderd" waren gelicht,
vereenigde het congres zich met deze stellingen-
Door den onderwyzer Bergmeger, van Dord
recht, werden vervolgens op de bekende argu
menten de volgende stellingen verdedigd:
„De grondwetteiyke plicht der overheid om
te zorgen, dat overal voldoend lager onderwys
wordt verstrekt, sluit in zich hare verplich
ting, er voor te waken, dat de lichamelgke
verzorging van het schoolkind voldoende zij.
Met licbameiyke verzorging wordt bedoeld o. a.
voeding, kleeding, schoolartsen, schoolbaden,
vacantiekolouies enz.
„De overheid behoort onmiddeliyk deze ver
zorging ter hand te nemen, waar het gemis
daarvan een oorzaak zon zyn om het onderwijs
niet bg te wonen of het ontvangen van het
onderwgs onvoldoende te maken."
Aan het slot zijner toespraak zeide deze
spreker dat hy, zoo hij kamerlid ware, tegen
het leerplicht-ontwerp zou stemmen, indien
daarin niet voeding en kleediDg werden opge
nomen. Dit laatste gezegde vond verzet
bg meer dan een afgevaardigde. Mr Troelstra
zeide dat deze kwestie hier achterwege bad
moeten bigven; immers zegt men overluid
dat men de wet, hoe ook, wil, dan geeft men
een wapen in de hand der tegenstanders, die
zooveel mogelgk willen beknibbelen. En aan
den anderen kant was het standpunt van den
inleider naar de meeniDg van den heer Troelstra
niet diep genoeg doordacht. Hy voor zich
zon veel meer verwachten van een verplichting
der gemeenten om voor goede kleeding en
voeding te zorgen zonder leerplicht, dan van
leerplicht zonder schoolvoeding, ook omdat
de uitvoering der wet in zoo nauw verband
staat met de voeding van het Bohoolkind.
Intusscben wil hy hier niet zeggen wat hy en
zgn geestverwanten in de Kamer deDken te
doen bij de eindstemming; allé in zegt hg, dat
zy niet van plan zyn den tegenstanders carte
blanche te geven. Nadat de heer Bergmeger
zyn standpunt nader had verklaarden gehand
haafd, werd ook zyn stelling bg acclamatie
door het congres aanvaard.
Het derde punt, waarmede de vergadering
zich bezighield, was een voorstel van den heer
Van Dorpel te Rotterdam over staatsonderwys
aan schipperskinderen, met een amendement
van den Bond van Ned. Onderw., bedoelende,
dat voor de schipperskinderen ook door parti
culieren, met subsidie van het ryk, gezorgd
zal kunnen worden.
Naar aanleiding van dit voorstel besloot de
vergadering in beginsel (met 40 tegen 32 stem
men), dat het onderwys aan schipperskinderen
waaraan huisvesting verbonden is, niet uitslui
tend direct van rijkswege behoeft te geschieden,
maar dat ook particuliere vereenigingen zich
daarmede zullen mogen belasten. Overigens
bepaalde het zich by de uitspraak, dat het
rgk verplicht is te zorgen voor onderwgs aan
schipperskinderen. Het congresbestnnr zal ten
dien aanzien een stelling formuleeren.
Ten slotte werd by acclamatie een nieuw
voorstel aangenomen, luidende „Van rijks
wege worden eveneens afzonderlijke scholen
opgericht voor alle kinderen, die door lichaams
gebreken of onvoldoende geestvermogens niet
in staat zyn het gewoon onderwys goed te
volgen."
Daarna werd het congres gesloten. Van de
beide zittingen zal een uitvoerig verslag worden
verspreid.
Coöperatie;
Door plaatsgebrek waren wy tot nog toe
verhinderd melding te maken van de vergade
ring van den Nederlandschen Coöperatieven Bond,
die Zaterdag, en van het tweede nationaal
coöperatief congres, dat Zondagmiddag in Den
Haag plaats had.
In de eerste vergadering werden de handels
belangen besproken, in verband met voorstel
len van den Bondsraad en van de deelgenooten.
Over de op deze kwestie betrekken hebbende
voorstellen werd In de Zondag voortgezette
vergadering gestemd. Verworpen werd met
63 tegen 60 stemmen een voorstel van den
Bondsraad tot reorganisatie van de Handels
kamer.
Daarentegen werd aangenomen een amende
ment van 's Gravenhage I, strekkende de leden
der commissie voor de Handelskamer gezamen-
lyk als bezoldiging en tegemoetkoming in de
kosten hunner borgstelling te verstrekken de
helft van het ontvangen commissieloon, tot
een maximum van f 2400.
Eveneens werd aangenomen met algemeene
stemmen een door den Bondsraad voorgestelde
uitbreiding van eene commissie voor de aan
gelegenheden, de Handelskamer betreffende.
Naar aanleiding van deze gevallen beslissin
gen nam dé heer G. J. D. C. Goedhart zyn
ontslag als president van den Bond.
Het tweede nationaal congres, dat Zondag
middag werd gehouden onder voorzitterschap
van den heer Goedhart, werd bygewoond door
een aantal belangstellenden, waaronder de
Kamerleden mr Kerdyk en Heldt en eenige
dames.
In zyn openingswoord herinnerde de voor
zitter eraan, dat op het eerste Congres de
grondslagen der coöperatieve beginselen waren
behandeldterwijl na de ïynen meer kenden
worden uitgewerkt.
Aan de orde werd gesteld de vraag: welke
zgn de beginselen, die aan de toepassing der
coöp. denkbeelden ten grondslag behooren ge
legd te worden
Deze vraag was in een gedrnkt advies be
handeld door mr J. H. B oude wij nse.
Dit praeadvies werd achtereenvolgens be
sproken door de heeren Wibant, Heldt, Treub
en Vliegen, waarby de eerste en de laatste,
zooals de heer Wibant dit ook te Middelburg
deed, met nadrnk er op wezen, dat de coö
peratie economisch en politiek moest worden
gebezigd als strijdmiddel in den hevigen strijd,
die de arbeidersklasse voor hare opheffing zou
hebben te voeren.
Verder moesten, naar het oordeel van den
eersten spreker, de productieve vereenigingen
in dienst staan van de verbrniksvereenigingen
en eigenlgk fabrieken zyn, die op bestelling
van dezen voortbrengen. Dan eerst kunnen
de coöperators de voorwaarden voor werk
lieden zoo goed mogelijk maken.
Volgens den heer Vliegen is een coöperatie,
die neutraal is, een burgeriyke, en niet die
welke der arbeidersklasse ten goede komt.
Politiek maakt de coöperatie volstrekt niet
onmogelijk. België leert het.
Wat de honding der zoc.-democraten in
neutrale vereenigingen betreft, zooals de coö
peratieve bakkery te Rotterdam, zou hg het
gewone diefstal noemen, als de gezamenlijke
winst gebruikt werd voor een doel, dat niet
voor alle leden dient.
Genoemde spreker bestreed sterk het prae
advies, dat misschien deugt voor de bnrgeriyke
coöperatie, doch niet voor de arbeiders.
De beide andere sprekers wensebten alle
politiek buiten de coöperatie te houden. De
heer Heldt meende, dat het beter was het
bestaande stelsel van coöperatie te handhaven
voor opvoedkundige doeleinden, leesinrichtin'
gen, voordrachten enz.
Prof. Trenb was het in het algemeen met
mr Bondewynse eens en versterkte ten aanzien
van enkele punten diens advies.
De heer mr J. H. Bondewynse verdedigde1
hierop korteiyk zgn praeadvies, waarin de
coöperatie werd beschouwd als economisch
doel om te komen tot opheffing van den-
toestand van vele misdeelden in de maat--
sehappy, tot eene opheffing intellectneel en'
stoffelijk, en dat stoffelijke door sparen en
kapitaalvorming, in den vorm door den heer
Heldt voorgestaan of anders.
Naar aanleiding van opmerkingen van de
heeren Wibant en Heldt, betrekkeiyk scheiding
of verbinding van consumtieve en productieve
coöperatie, gaf spreker als zijne meening te
kennen dat scheiding noodig is, maar bij beide
soorten van coöperatie kan kapitaal gevormd
worden, geschikt om den strgd tusschen kapi
taal en arbeid te doen ophouden.
Als de consnmtieve coöperatie afhankeiyk
wordt van de productieve, zouden de arbeiders
feiteiyk in dienst zyn van de consumtieve. Da
scheiding moet behouden worden. Zich verder
aansluitende by de bestryding door de heeren
Heldt en Treub, kwam spreker op tegen de
afscheiding van heeren- en arbeiderecoöperatie
en spoorde hy aan tot eendrachtige samen
werking, wat beter is dan propaganda te
maken voor partionliere partydenkbeelden.
Nadat de vorige sprekers van repliek had
den gediend, werd het congres gesloten.
DE KWE8TIE DER MAPIA-EILANDEN.
Daaromtrent doet de minister van buiten-
landecbo zaken in bet Oranjeboek, by sJjn§