MIDDELBIRGSCHË COURANT.
JT. 225-
142' Jaargang.
1899,
Zaterdag
23 September
De Woningwet.
Middelburg 22 September,
De*e courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en feestdagen.
Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., J.—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 22 Sept. 8 u. vm. 57 gr. 12 u. 60 er.
av.4u. 59 gr. F.Verw. mat. t. kr. N. W. wind.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
W
AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle f-ad< familieberichten sa
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 een leclames 40 cent por regel
Groote letters naar de plaats die zij innen. a.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
izjfn gratis
.uubiüu uy .uv/uudiucul Kjy
voorwaarden. Prospectussen daarvan
aan het bureau te bekomen.
II.
(Slot).
Eene goede wet zorgt, naast gebiedende
vo ïrnchriften, voor bepalingen, die coutiöle
en naleving dier voorschriften verzekeren,
Ook in deze beide opzichten deed de
wetgever eene gelukkige greep.
Voor de grootere steden verplichtte bij de
verhuurders van woningen, welke minder
dan drie vertrekken bevatten, tot het doen
van aangifte by het gemeentebestuur van
de ligging der woning, het aantal beschik
bare vertrekken en het aantal bewoners,
terwijl ook eventueele nieuwe huurders ter
kennis van die antoriteit moeten worden
gebracht. Die opgave wordt door bet ge
meentebestuur medegedeeld aan eene gezond
heidscommissie die ze op haar beurt
verifieert en toetst aan de in de locale ver
ordening vigeerende bepalingen.
Doch niet alleen de gezondheidscommissie
is bevoegd tot het opsporen eu ter kennis
brengen van overtredingen. Dit zelfde recht
wordt in art. 12 gegeven aan een groep
van vier of meer meerderjarige ingezetenen,
hetzij hoofden van gezinnen, hetzij afzonder
lijk levenden, die in hunne buurt misstanden
aantreffen.
Wat de regeering heeft bewogen dit
klaagrecht alleen te geven voor zoover het
het vage begrip „buurt" betreft, is ons
minder duidelijk.
Van eene actio popularisd. w. z. een
onbegrensd klaagrecht, aan iedereen toege
kend, verwachten wij meer heil. Zoo begreep
het ook de Engelsche wetgever,
93 van de Public Health Act van 1875, in
verband beschouwd met art. 4 dier wet, dat
recht toekende aan iedereen, ja zelfs aan
rechtspersonen. Any body of persons, wetlier
corporate or incorporate).
Het voordeel hiervan is, dat bepaalde
vereenigingen zich met de zorg voor ds
volkshuisvesting met succes zijn gaan bezig
houden.
Een ernstig onderzoek is natuurlijk het
gevolg van de ingekomen klachten. Advies
wordt ingewonnen van de gezondheidscom
missie en, indien deze raadt tot onbewoon
baar verklaring, wordt daaromtrent, indien
de gewenschte verbeteringen niet kunneD
worden aangebracht of onwil in het spel is,
door het college van Burgemeester en Wet
houders een besluit van den gemeenteraad
tot onbewoonbaarverklaring uitgelokt.
By overbevolking der woning worden de
overtolligen aangezegd ze binnen een be
paalden termijn te verlateD.
Op de onbewoonbaarverklaring volgt na
tuurlijk de ontruiming, waarbij als gewoon
lijk de kantonrechter, de burgemeester of
een raadslid, of een commissaris van politie
als ceremoniemeesters fungeeren.
Levert de ontruimde woning gevaar op
voor omliggende gebouwen, dan is slooping
op last van Burgemeester en Wethouders
het gevolg.
Behalve deze kent het ontwerp nog
andere sooTt onbewoonbaarverklaring, waar
door tevens de Regeering op baren arbeid
het stempel van sociale wetgeving bij uit
nemendheid beeft gedrukt. Wij bedoelen
de eigenlijk gezegde onteigening en de uit
breiding van bebouwde kommen.
De eigenlijk gezegde onteigening kan door
den gemeenteraad worden uitgesproken in
vier gevallen:
le ter ontruiming van oppervlakten,
waarop tengevolge van gebrekkigen toevoor
vau licht of lucht of gemis van andere voor
bewoonbaarheid noodzakelijke vereischten
in verband met den onderlingen samenhang
der gebouwen, afdoende verbetering der
woningen langs anderen weg bezwaarlijk
uitvoerbaar is*,
2e ter verwijdering van éen of meer
woningen, waaraan afdoende verbetering
in verband met hare ligging, onderling of
ten opzichte van andere woningen of per-
ceelen, bezwaarlijk uitvoerbaar is
3e ter verwijdering van éen of meer
woningen of perceelen, die, al of niet
geschikt ter bewoning of niet t0T bewoning
bestemd, beletten dat aangrenzende of pa-
bij gelegen woningen in bewoonbaren staat
kunnen worden gebracht;
4e ter verkrijging van de beschikking
over ongebouwde of gebouwde eigendommen,
ten einde uitvoering te kunnsn geven aan
een in het belang der volkshuisvesting vast
gesteld bouwplan of aan een plan van uit
breiding, vastgesteld in verband met artikel
27 der Woningwet.
Met dit laatste wordt bedoeld de uitbrei
ding van bebouwde kommen.
De voorgestelde bepalingen verdienen zeer
zeker toejuiching. Al was ook ten onzent
onteigening van hetgeen de Engelsche wet
zoo karakteristiek noemt unhealthy areas
reeds mogelijk, dan is nog aan gegronden
twijfel onderhevig, of de onteigening, sub.
no 1 en 2 bedoeld, nl. die der zoogenaamde
obstructive buildingskan worden toegelaten.
De voorgestelde regeling toont dus duide
lijk aan, dat de regeering aan den Staat en
zijne organen een edeler taak wil zien toe
bedacht dan alles over te laten aan het
particulier initiatief, waar zij voor die orga
nen de mogelijkheid opent tot behoorlijke
regeling der volkshuisvesting.
Op het voetspoor van het reeds aange
haald JVufrrapport en dat van de l'ereeni-
ging voor de Staathuishoudkunde en Statis
tiek heeft de ontwerper zich bier tevenB
ontdaan van de kluisters van het formalisme.
De onteigening toch heeft plaats krachtens
besluit van den Raad, dat de goedkeuring
noodig heeft van bet Koninklijk Gezag.
Kannen de belanghebbenden zich niet ver-
jn met de onteigening en de geboden
som, dan volgt eene eenvoudige procedure.
Eene tweede beperking van het eigen
domsrecht draagt, zooals wij reeds zagen,
het karakter van een nubliek serriinn»
den Gemeenteraad krachtens art. 27
Agenten;
Te AmsterdamA. de La Mab Azs. te Rotter;
dam: Nijoh va» Ditmab.
op-
door
van het ontwerp op den eigendom kan
worden gevestigd. Daarin wordt het recht
d, in het belang van regelmatige
uitbreiding van de bebouwde kom eener ge
meente, te verbieden, dat gebouwen worden
of herbouwd op grond, welke aan
die bebouwde kom grenst en ingevolge een
voorafgaand raadsbesluit in de naaste toe
komst voor den aanleg van eene straat,
plein of park bestemd is. Verplichtend
zijn dergelijke besluiten, naar luid van art.
28, voor gemeenten boven de 20.000 zielen
voor die boven 10.000 inwoners, die
sedert de voorlaatste volkstelling met een
derde zijn toegenomen.
Ook deze bepalingen verdienen grooten
lof. Zij toonen, dat het der Regeering inder
daad ernst is geweest, en getuigen van een
stevenen in democratische richting onder
bevel van een ervaren stuurman, bij wien
de roerpen in veilige handen is.
En nog meer waardeering hebben wij
over voor dien zelfden ontwerper, waar hij
niet alleen beveelt, maar tevens de moge
lijkheid opent om door geldelijken stenn
van den gemeenteraad, waar noodig gehol
pen door Rijksbijdragen, zijne wenschen te
doen ten uitvoer brengen.
Tweëerlei steun kent het ontwerp. Steun
nl. van het particulier initiatief in den vorm
van voorschotten uit de gemeentekas
steun der gemeenten in bepaalde gevallen
door bijdragen nit de schatkist.
Geeft de gemeente voorschotten aan par
ticulieren, hetzij tot het aanbrengen van
verbeteringen aan bestaande woningen, hetzij
voor een der gevallen waarin onteigening
mogelijk is, dan is het niet meer dan billijk,
dat teruggave van het geleende
waarborgd wordt. De termijn van terug
gave en de wijze, waarop deze
zijn echter zoo gemakkelijk gemaakt, dat
het particulier initiatief daardoor in geen
geval behoeft te worden afgeschrikt. Op
gelijke wijze is de teruggave van de Rijks
bijdragen voor de gemeenten geregeld, ter
wijl bovendien nog het toezicht eener speciale
commissie de gegrondheid der aanvragen
waarborgt.
De gemeente behoeft evenwel niet alleen
steunend op te treden. Ook haar is zelf
standige actie niet ontzegd. Krachtens art.
32 immers kan door den gemeenteraad een
bedrag beschikbaar worden gesteld
a. ter uitvoering van een onteigenings-
plan, als genoemd in artikel 26 van het
ontwerp
b. ter gemoetkoming in de kosten van
voorziening in de huisvesting der bewoners
van overeenkomstig artikel 26 onteigende
perceelen
c. tot aankoop van gronden en tot aan
koop, aanbouw of verbouw van woningen ir
hét belang der volksnuistfébfïng voor rekening
der gemeente, ingeval dit noodzakelijk ie
voor de richtige uitvoering der Woningwet.
Een ruim onontgonnen arbeidsveld lig?
daardoor voor onze gemeentelijke overheden
braak. Moge het weldra in vruchtbaren
grond worden omgezet
Ten slotte nog een enkel woord over de
gezondheidscommissie en de strafmiddelen.
Beiden verzekeren eene richtige naleving
der wet.
Engelsche wetgeving kent in de eerste
plaats het toezicht der plaatselijke overheid
the sanitary authoritybijgestaan door Medical
Officers of Health en sanitary inspectors
Hierboven staat de county-councildie aan
vullend of controleerend optreedt.
Ons ontwerp kent de gezondheidscommissie
en den inspecteur, belast met het toezicht.
Een krachtig georganiseerd toezicht be
hoort dus met de aanneming van het ontwerp
gepaard te gaaD. Ook hiervoor is reeds
door de regeering gezorgd door de indiening
van een ontwerp „Gezondheidswet".
En eindelijk de strafbepalingen. Sommigen
verwachten daarvan weinig heil en hechten
slechts aan tijdelijke onbewoonbaarverklaring
Tot die conclusie kwamen o. a. de heer
Serrnrier, de gewezen wethouder van Pu
blieke Werken te Amsterdam, en
volger dr Blooker.
Men zal evenwel moeten toegeven, dat de
wetgever, juist met het oog op het preventief
karakter^ van straf bepalinegauzoj$eTJgeven-
teugelen.
Bovendien is een hoogst verstandig gebruik
gemaakt van de ten dienste staande midde
len. Het maximum der eventueel op te
leggen geldboete kan vrij aanzienlijk zijn,
terwijl, zoo noodig, hechtenis kan worden
toegepast.
Een bijzonder merkwaardig verschijnsel
op strafwetgevend gebied dient nog even
te worden aangestipt.
Iudien eene woning overbevolkt is en aan
de aanschrijving van burgemeester en wet
houders om de woning te verlaten, niet
wordt voldaan, wordt den nalatigen voo;
iederen dag verzuim eene geldboete van
drie gulden als maximum toegemeten. Wij
hebben hier dus eene zoogenaamde cumu
latie van geldboeten bij voortgezette over.
treding, in stryd met het in onB Strafwetboek
aangenomen stelsel.
De ontwerper heeft daarin de Engelsche
wet gevolgd, die eene gelijksoortige cnmn-
latie kent. Of hij daarin echter goed deed
nog afgezien van de groote geldelijke
bedragen, waartoe dergelijke cumulatie
voert meenen wij ontkennend te moeten
beantwoorden. Beter zou bet misschien zijn
en wellicht eveneens een geschikt middel
tot preventie, om ook hier de hechienie ter
beschikking van den rechter te stellen.
zijn hiermede aan het eind onzer
beschouwingen gekomen. Eene voorspoedige
reis en eene behouden haven zij dat wel
gebouwd scheepje van harte toegewenscht.
Mr A. TAK.
Haarlem, 18 Sept. 1899
MISLEIDING.
Geniepigheid kunnen wy nog begrepen bij
allerlei menschen, maar niet by hen, die de
brutaliteit hebben zich het monopolie van
christelijkheid toe te eigenen. Dan wordt zoo
iets nog ergeriyker dan by andere stervelingen.
Zoo schrijft nu weer een redacteur van De
Standaard, na erop gewezen te bebben hoe
verbiydend bet was beel de liberale pers dus
als éen man io gloeiende verontwaardiging te
zien bij bet onrecht, den Franschen kapitein
Alfred Dreyfus aaDgidaan:
„Men was dat bij alle onrecht niet zoo gewoon.
Herinner n b.v. slechts, „lest heugt
best", bet geval van Saaxumbuizen.
Toen een zwygen als des grafs.
Zonderling toch
Het is of de man geen Arnh. Ctom van
ons blad niet te spreken, gelezen heeft.
Daarin toch is de zaak uitvoerig behan
deld en ook de staf gebroken over de boeren,
die dwang uitoefenden op de arbeiders, omdat
zy hunne kinderen Daar de cbristeiyke school
wilden zenden. Maar zy deden dit naar een
slecht voorbeeld, gegeven door ben, die inde
kerk bet gezag uitoefenen
Zoo licht men in de z g. christelijke pers de
goê gemeente in.
o dit voorbeeld staat, jammer genoeg,
niet alleen.
De millioenenrede.
Wy zullen onze lezers maar niet lastig
vallen met de reeks van cijfers, waarop de
minister van financiën, zy bet ditmaal ook
beknopt, Donderdag de leden der Tweede
kamer heeft vergast.
Liever brengen wy hun onder de oogen
enkele opmerkingen, in verband daarmee door
paar bladen gemaakt en die hun
globaien indruk van het geheel geven.
Uit de millioenenrede nn biykt dat de
laatst voorafgegane dienstjaren weder zijn
meegevallen. Dat over 1897 sluit met een
tekort van 21/» millioen, waaronder ruiin 11/l
voor de bekende „regulariaatie" van vroegere
onregelmatigheden aan het departement van
óorlog.
Het jaar 1898 heeft een tekort van 3'/s
millioen, ofschoon in dat jaar voor spoorweg
aanleg en de verlegging van den Maasmond
nog byna 1 ton meer dan 31/* millioen is
uitgegeven.
Zoodoende is er ia de jaren 1892—1898 te
zamen ruim 10 millioen meer uitgegeven dan
ontvangen, maar in die 7 jaren is voor de
groote waterwegen en spoorwegaanleg te zamen
ru m 21 millioen uitgegeven, zoodat daarvan
ruim de helft uit gewone middelen is gevonden.
Ia die jaren is bovendien ruim 21 millioen aan
staatsschuld gedelgd (behalve de aflossing der
.-roescbnld en de reerelirtsr LeiiLan
De toestand van den loopenden dienst. (1899)
staat zeer gunstig. De gewone inkomsten zuilen
ermoedelijk 4 millioen boven de raming be
dragen, zoodat de einduitkomst zyn zal dat
gawoRe uitgaven en ontvangsten tegen elkaar
opwegen.
Voor 1900 wordt wel f 2.341.000 meer aan
gevraagd can voor 1899, vooral wegens hoogere
uitgaven voor de volkstelling, lager onderwijs,
lerzieniDg der schatting by de gehouwen,
uitkeering aan gemeenten en posterijen
maar andere uitgaven zyn f 2.825.000 lager
geraamd, vooral wegens het wegvallen der
buitengewone aflossing van schuld. De mid-
delen worden daarentegen f 3.926.000 booger
geraamd vooral nit de bedryfsbelasting die
geregeld meer opbrengt, de accynzen (bsbalve
gedistilleerd) en indirecte belastingen (behalvr
successierechten). De minister schat daarom
het tekort op ruim 6J/a millioen, waarvan
echter byna 3Va millioen wordt veroorzaakt
door spoorwegaanleg en de voortzetting der
Maasmondwerken, zoodat voor de gewone
uitgaven nog 3 millioen ontbreken, bet cijfer
dat gewooniyk van de gevraagde kredieten
niet wordt uitgegeven.
Als in het laatste jaar dezer eeuw de ont
vangsten dus weder 4 millioen meevallen, zal
de dienst met een klein batig slot kunnen
e'uiten, zelf-t na bestrijding der bedoelde wer-
die weldra ten einde loopen. Maar dan
moeten er geen onppletoire uitgaven bykomen,
wat al heel onwaarachynlyk is.
Ia allen gevalle is geen nieuwe leening
noodig en de minister hoopt de verboogdi
■ischen ten behoeve van sociale wetten te
kunnen bestryden nit de hoogere opbrengs*
die hij verwacht van het gewijzigd tarief van
invoerrechten, dat nu eindeiyk zal worden
ingediend.
Als men nagaat, dat naast zoovele acde.e
bijzondere uitgaven, de groote waterwegen
spoorwegaanleg sedert 1892 grootendeeb
uit de gewone middelen konden worden bv
kostigd, is er, zegt het Hbld., waaraan wij
hat vorenstaande ontleenen, zeker reden tot
De belangrijk hoogere opbrengst der belas
tingen, zonder dat zy verzwaard zyn, i s
gunstig verachynsel. Biyft dit aanhoudtn,
dan bestaat er gegrond uitzicht dat menige
sociale hervorming zonder vrees voor fioan-
cieele moeiiykbeden kan worden ingevoerd.
Volgens Het Vad, mag erkend worden, dat
de toestand in zooverre gunstig is, dat noch
versterking van middelen, noch een leeniog
Jirect noodig is. Het tekort over 1897 is
slechts f 2.542.000, dat over 1898 vermoedelijk
f 3.580.000, terwijl dat over 1899 denkeiyk een
4 millioen wezen zal. Voor de nog openstaande
tekorten ad f 31.602.000 is ter aflossing
t 16.089.000 beschikbaar. „De niet onbelang
rijke vermeerdering van opbrengst, regt do mi.
niBter, die nit de herziening van het tarief
van invoerrechten zal voortvloeien, kan na
genoeg geheel worden besteed om de uitvoering
van nieuwe wetten uit een financieel oogpunt
mogelijk te maken." Waar het streven niet te
miskennen is om de nieuwe wetten, nit sociaal
oogpunt noodzakeiyk, voor de schatkist zoo
weinig bezwarend mogeiyk in te richten, be
hoeft men de toekomst nit financieel oogpunt
niet donker in te zien. Slechts willen wy
zeggen, merkt het Haagscbe blad op, daf, als
men het verband tusschen Nederlandsche m
Indische financiën niet uit het o >g verliest en
niet al te lichtvaardiglijk elke buitengewone
uitgave als productief aanmerkt, het duidelijk
is dat gepaste zuinigheid plicht blijft.
BMüJKJUA URN MZ.
By kon. besluit:
is aan C. J. H. van Kessel, op zyn ver
zoek, met ingang van 1 December 1899, eervol
ontslag verleend als Hotaris te Rumpt, ge
meente Deil;
is benoemd tot subst.-griffiar by de arr.-
rechtbank te Dordrecht mr G. W. Eekbont,
advocaat en procureur te Dordrecht, tevens
beëedigd klerk ter griffie van gemelde recht
bank en waarnemend griffier bij het kanton
gerecht aldaar;
is tot voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, voor het tydvak der tegen
woordige zitting, benoemd mr J. G. Gleich-
man, Minister van Staat, lid van die Kamer.
is benoemd by het wapen der isf. van het
leger in N. I., tot tweede-luit. de cadet jhrW.
E. van der Does de Bye, van de Kon. Mil. Acad.
is aan den directeur van hettelegraafaantoor
Haarlem, C. Prent van Dalen, op zijn ver
zoek, eervol ontslag verleend uit 's Rijksdienst
zijn bevorderd tot commies der telegrapbie
lste kl. W. R. Barneveld, thans 24e kl.tot
commies 2de kl. J. F. van de Ven, thans 3de
kl.; tot commies 3de kl. J. Overstiijd, thans
4de kl.
Op de begrooting voor binBeuland&cbe zaken
wordt nu voorgesteld de bekende verboogiug,
met f 900, der subsidie voor de ambachtsschool
ce Goes.
Verder zyn daarop thans de gelden voor da
jaarwedden der griffiers, ambtenaren en be
dienden bij de provinciale griffiSn
tot een booger bedrag geraamd, voorloopig
tot een bedrag van 10 pet van het totaal van
het loopande jaar, uitmakende een bedrag van
f 28.553.50.
Voor alle provinciën, behalve Zaid-Holland
en Limburg, ïb de verhooging der acbryfioonen
opgenomen onder den poBt jaarwedden der
ambtenaren en zyn de schryfloonen mitsdien
op de oude bedragen uitgetrokken. Voor Zuid-
Holland zyn de sohryfioonen, op voorstel der
Staten, opgenomen onder de traktementen,
terwyi voor Limburg, volgens hot voorstel der
Staten, de post voor schryfloonen afionder--
yk is verhoogd. Bovendien zyn de jaarwedden
der griffi3rs van beide provinciën voor ieder
f 500 hooger geraamd.
Bij aannemiDg van deze regeling bestaat bet
voornemen een maatregel te treffan om in de
toekomst de leges der provinciale griffian niet
langer te doen komen ten late der ambtena
ren, zonder dat de belangen der tegenwoordige
deelgerecktigdea in die leges worden geschaad.
Voor bewerking en uitgifte van een jaar-
lyksche statistiek der gemeentefiaanciën is
f 900 uitgetrokken voor de laatste 3 jaren.
Ten aanzien vandealgemeene volks
telling is de bedoeling otn de tegemoetko
ming aan de gemeenten thans te bepalen naar
den maatstaf van 4'/3 cent per getalden par-
sood, daar die van 3l/s cent den vorigeu keef
voor verschillende gemeanten te Lag is ge«-
bleken. De bewerking van de uitkomsten der'
8e volkstelliog zal ditmaal aan het centrale
bureau der BiatiBtiek geschieden, waai toe het
met buitengewoon peisoneel zal worden
versterkt.
TWKKUK HAMER,
Het gewyzigd ontwerp adres van Antwoord
van de Kamer op de Troonrede Inidt aid as
„Mevrouw l
De Tweede kamer der Staten-Generaal waai*
deerde hoogeJyk bet voorrecht Uwe Majesteit,
vergezeld van Hire Majasteit de Kouingiu-
Moeder, te midden van do Volksvertegenwoor
diging te zien, tot opening van de gewone
zitting der Staten Generaal.
Aangenaam was ons de mededeeling, dat de
algemeene toestand van ons vaderland 6d zijue
overzeesche gewesten ruime stof geef. rot
dankbaarheid en dat de betrekkingen met de
buitenlandsche Mogendheden zeer vriendschap
pelijk blijven.
Het verheugde ons Uwe Majesteit de ver-
wachting te hooren uitspreken, dat eerlang
alle Mogendheden, die aan de door Haar t%
