MIDDELBURGSCHE COURANT.
N°. 193-
142° Jaargang
1899,
Donderdag
17 Augustus.
Opmerkenswaardig.
Middelburg 16 Augustus.
Verschillende Berichten.
Dese courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering ran Zon- on Feestdagen.
Prgs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 16 Aug. 8 u. vm, 70 gr. 12 u. 76 gr.
av. 4 u. 72 gr. F. Verw. mat. N. W. wind, bew.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan bet bureau bezorgd zijn.
AdvertentiëU20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten ©B
Dankbetuigingen van 17 regels 1.60; elke re/el meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bi) abonnement op voordeelige
Voorwaarden. Prospectussen daarvan z{jn gratis
aan bet bureau te bekomen.
Agenten.
Te Zierikzee: A. C. dï Mooij; te Tholen: W. Ai
vak Nd "hdijzbh: te Terneuzen: M. de Jonoï.
Bg deze courant behoort een Bijvoegsel.
Wij weten niet hoevele of hoe weinige
onzer lezers kennis nemen van het z. g.
officieele verslag van bet verhandelde in de
zittingen der Provinciale Staten.
Ons voorstellen dat dit getal groot is, doen
wij niet. De meeste lezers schenken daar
aan geen aandachtwat ook weer niet
pleit voor de belangstelling, welke de beraad'
slagingen der Staten-leden ondervinden.
En dit is jammer.
Want wat daar gezegd en behandeld
wordt, raakt toch aller Zeeuwen belangen
en het gesprokene werpt nn en dan een
eigenaardig licht op verschillende verhou
dingen.
Wij zouden daarom de bijzondere belang
stelling onzer lezers eens willen vragen
voor betgeen Donderdag 13 Juli is voorgeval
len by de behandeling van het voorstel van
Gedeputeerde Staten om hen te machtigen
tot verhuring der booten van den provinci
alen stoombootdienst op de Wester-Schelde,
indien de dienst het toelaat en onder door
Gedeputeerde Staten te stellen voorwaarden.
Wat die kwestie in 't algemeen betreft,
scharen wij ons aan de zijde van den heer
Van Woelderen, wien het niet wenschelijk
voorkwam Gedeputeerde Staten ten deze
aan banden te leggen. Naar zijn gevoelen
moet dat college geheel vry gelaten worden
om de booten voor andere doeleinden te
verbaren en dienden de Provinciale Staten
in de kwestie van beheer niet te treden.
Maar daarom te meer kwam bet ons ver
standig voor, dat de meerderheid der Provin
ciale Staten besloot niet mee te gaan met
het voorstel van den beer Van der Meer,
om Gedeputeerde Staten ten opzichte van
den Zondag te binden.
Men late ook ben, aan wie het beheer
over den dienst is opgedragen, in deze vrij.
Wat nn die Zondagkwestie zelve betreft,
wij hebben al zoo dikwijls over Zondagsrust
en Zondagsheiliging geschreven, dat wij onze
meening daaromtrent by onze lezers vry wel
als bekend mogen beschouwen.
Wij achten het, uit maatschappelijk, horna
nitair en hygiënisch oogpunt, een dringende
eisch des tijds, dat zooveel mogelijk een
ieder den behoorlijken rustdag verkrijge, die
noodig is om op werkdagen behoorlijk zijn
arbeid te kunnen volbrengen.
Kan men dien rusttijd nn verwerven en
kannen werkgevers dien verschaffen op Zon
dag, des te beter. Die dag is daartoe als
van zelf aangewezen.
Maar het is daarom nog niet noodig dat die
dag door iedereen uitsluitend worde doorge
bracht in een zalig of doodend nietsdoendat
men dien heilige in den geest als sommigen dat
willen, al blyft heiligen in onze oogen ge-
wenscht, d. w. z. den Zondag op gepaste
wjjze doorbrengen of bevorderen dat dit
De meeningen verschillen hieromtrent; en
zelfs de meest strenge principes zijn iu deze
gewijzigd. Wat vroeger vei boden werd, is
nn toegestaan. Zoo is nog onlangs wij
meenen in De Heraut verkondigd dat
o. a. wandelen op Zondag geoorloofd is. Wij
kennen er anders ook in onze omgeving, die
zelfs daartegen bezwaar hebben. Dat is hun
recht en niemand mag hen daarover hard
vallenedoch omgekeerd late men anderen
vry om op Zondagen een tochtje te maken.
En wie ondernemer is van een openbaar
middel van vervoer, dient daarmee rekening
te houden en moet ook aan het verlangen
van die personen te gemoet komen.
Er zijn heel wat lieden, voor wie de
Zondag de eenige dag is waarop zij daartoe
de gelegenheid zijn.
En wy zeggen het den heer Van der
Meer na „wy kunnen nn eenmaal den
levensstroom niet keeren."
Of dan het personeel, aan zulk een dienst
verbonden, zijn rust daarvoor moet inboeten
In de eerste plaats komt, naar de heer
Van Waesberghe Janssens opmerkte, het ver
huren van een der booten op Zondag niet
Man zie da dezer dagen verzonden vellen 21 en
ft van het Terdag, Bijvoegsel* hjj de nommera der
JfidtUU, M van Maandag 14 Diwdag 1* Aug. 11,
dikwijls voor; maar al gebeurde dit vaak,
dan zon men, meenen wij, eene schikking
moeten maken zoo, dat als regel het per
soneel beurtelings Zondags rust had, terwijl
zij, die dan moesten varen, op een anderen
dag vry konden krygen.
Wij meenen zelfs, dat het een verkeerd
inzicht is om Zondags het bezoek van elders
aan onze omgeving niet zooveel mogelijk
aan te moedigen. Deed men dit wel,
Zeeland werd dan meer bekend. De
heer Hombach uitte zyne bevreemding
dat juist uit Middelburg en Vlissingen,
die zoo groot gebrek hebben a»n vreem
delingenverkeer, in de Staten stemmen
opgingen om dat verkeer te verminderen
men moest zijns inziens met beide handen
iedere goede gelegenheid aanvatten, in plaats
van verwerpen, om dat verkeer aan te moe
digen.
De opmerking van den beer Hombach
was vry ondeugend. Hij weet zeer goed
dat waarlijk de leden, die in de volgens
hem verkeerde richting willen sturen, nu
niet de gevoelens vertegenwoordigen van de
overgroote meerderheid der ingezetenen van
Middelburg en Vlissingen.
Die heeren zijn dien steden niet welge
vallig. Zij zijn de uitverkorenen voor-
namelyk van de plattelandsbevolking, ge
steund door de partijgenooten van den
heer Hombach zeiven.
En hier zien wij ons geplaatBt voor het
opmerkenswaardige, zij het ook volstrekt
niet nieuwe feit, dat bij een kwestie van
maatschappelijk belang de anti revolution-
oaire leden der Staten lijnrecht staan tegen
over de katholieke collega's.
Trouwens: de vraagstukken, waarover die
partyen het eens zijn, kan men wel tellen.
Over het standpunt der heeren Van der
Meer c. s. behoeven wy niet nit te weiden;
maar dat der heeren Hombach en zyne col
lega's. die allen tegen het voorstel van den
eerstgenoemde stemden, is duideiyk bloot
gelegd door den heer Fruytier, die het
volgende opmerkte
„Ik zal tegen het amendement van denbeer
Van der Meer stemmen. Naar het my voor
komt, behoort men de meeningen van anderen
te respecteeren, als men wil dat zyn eigen
meening geeerbiedigd wordt. De heer Van der
Meer zegt„de zegen van den rustdag is het
eigendom van iedereen", en ik geef dat volko
men toe, maar dan moet men ook toestaan, dat
iedereen dien rustdag doorbrengt naar eigen
overtuiging. Wij, de Staten, zijn ondernemers
van een stoombootdienst op de Wester-Schelde,
aan de eene zijde waarvan Walcheren ligt en
Zuid-Beveland, waar de meerderheid der bevol
king aan Zondagsrust binnensbuis hecht, maar
aan de andere kant ligt een streek, waar men
de Zondagsrust benuttigt voor uitspanning.
Dat ontspanning en uitspanning in den vorm
vau pleiziertochtjes soms ontaarden in „uit
spatting" geef ik gaarne toe, maar daarom
moeten de pleziertochten in 't algemeen nog
niet uit den booze zijn. Op zendingsfeesten
vallen ook wel eens uitspattingen voor, zonder
dat het iemand in de gedachte komt daarvan
een grief tegen de zendingafeesten te maken.
Iodertyd toen by de Staten een verzoek
aanhangig was om een renteloos voorschot
voor de tram IJzendyke— Belgische grens?
wensohte men de verplichting niet op te leggen
van des Zondags te ryden. Een der leden,
thans afwezig, had er zelfs bezwaar tegen dat
de tram op dien dag driemaal reed. Als men
zoo voortgaat, waar eindigt men dan, zou ik
willen vragen. Niet dat ik den ambtenaren
geen Zondagsrust gun, dat zy verre, maar
men kan ook hierby overdryven. Ik betreur
het idee van den heer Van der Meer en ben
sterk tegen de aanneming van zyn amendement.
De eqnipage doet vry willig den dienst als die
op Zondag wordt gevorderd. Zy wordt er
extra voor betaald en, naar het lid van Gede
puteerde Staten gezegd heeft, beschouwt zy
het als een buitenkansje en is er zeer op ver
lekkerd. Wat is er dan tegen
De heer Hammacher zegt er tegen te zyn
dat de booten, die er netjes uitzien, worden
verhuurd voor pleizierreisjes, wyi daarbij wel
eens zwynery voorvalt ten nadeele van de boo
ten. Ik zie dat niet zoo ernstig in, maar
herbaalwy zyn ondernemers van een stoom
bootdienst en geen zedenmeesters; gebeurt
er iets op onze booten wat verboden is, dan
is de gezagvoerder en de bemanning daar om
dat te beletten. Willen wij met snccea exploi-
teeren, dan behooren we te doen, zooals parti
culieren doen, en onze booten verhuren als er
een niet te versmaden voordeel mee te be
halen ia.
Eindelijk behoeft men te Middelburg en
Vlissingen geen last te hebben van pleizier-
reizigers op Zondagdaarvoor zullen de auto
riteiten wel zorg dragen."
Wij hebben dit door den heer Fruytier
gesprokene met opzet aangehaald, niet
omdat wij het in alle deelen met hem eens zijn,
al beamen wij veel van hetgeen hij zeide,
maar wyi wij voor hen, die het verslag niet
meer in hun bezit hebben, duidelijk wilden
doen nit komen het groote verschil, dat bij
zulk een belangrijk, maatschappelijk vraag
stuk bestaat tusschen hen, die het in tal
van opzichten oneens zijn, al gaan zij ook
samen, waar het geldt de liberalen te weren.
Wat beteekent een bondgenootschap, dat
op het gebied van practisch beleid geen
kracht heeft; integendeel niet beletten kan
dat daarbij de beide partyen lijnrecht
tegenover elkaar staan
Al bleek ditzelfde verschijasei meermalen,
wy vonden het merkwaardig genoeg om er
nog eens op te wijzen aan de hand van
een stetk sprekend voorbeeld nit de jongste
geschiedenis van ons provinciaal beheer.
is benoemd voor den tijd van vyf jaren, hij
het pers. van den geneesk. dienst der land
macht, tot reserve officier van gezondheid 2de
kl., de heer S. L. Bendien, arts
zyn benoemd
bij den provincialen staf, tot lnit.-kolonel
de majoors J. J. Geers, B. G. Koopman en
F. P. Francke, allen van dien staf, provin
ciale adjudanten in Noord-Holland, in Gronin
gen en Drenthe, en in Znid Holland
bg het wapen der inf., by het lste regt., tot
kapt. de eerste-lnit.-adj. P. A. T. Zanino, van
het korps;
by het 5de regt., tot Init.-kol. de majoor
O. G. H. Heldring, van het korpstot kapitein
de eerste-lnit.-adj J. van ToorenenbergeD, van
het 7de regt.. en de eerste-lnit. jhr H. M. van
der Goes, van bet reg. gren. en jagers;
by het Cde reg., tot majoor de kap. J. W.
Draayer, van het 83te reg.
by het wapen der art., by het lste reg.
vest. art., tot kapitein de eerste luitenant jhr
R. J. Rutgers van Rozenburg, van het korps
ryd. art.;
by het 4de reg. vest.-arttot kap. de eerste-
lnit. J. W. van Visvliet, van het korps.
Van Bruinisse werden gedurende de
vorige week verzonden 2700 ton mosselen
naar Holland, België, Dnitschland en Engeland
ad f 2 tot f 1 per ton, naar kwaliteit. Dtze
groote afwijking in den prys is hootdzakeiyk
het gevolg van het warme weder en de over
voerde markt-, waardoor ook weder eenige
afkeuringen, vooral te Brussel, voorkwamen
DE RIJKSMIDDELEN
hebben weer een goeden maandstaat geleverd
en zyn in Juli 13 ton vooruitgegaan, waardoor
de verzamelstaat over de eerste zeven maan
den een vooruitgang van 32l/s ton aantoont.
Bijna alle groepen hebben in Jnli van dit
jaar meer gegeven dan in 1898.
De directe belastingen vloeiden al zeer mild
en gingen t 580.000 voornit; en dat terwijl
de grondbelasting f 190.000 daalde, gevolg van
de rnime afbetaling in het eerste half jaar,
waardoor byzonder weinig viel aan te zniveren.
eea raming van 12'/» miljoen, was er op
31 Jnli reeds meer dan 8Vi miljoen ingekomen,
zoodat de laatste 5 maanden nog slechts 4
miljoen hebben te geven.
Het personeel heeft de schade van het eerste
halfjaar ingehaald.
Het gaf f 600.000 meer en staat nu f 313.000
hooger dan in 1898.
De bedryfsbelasting steeg f 184.000 en is
over de 7 maanden f 231.000 voornit. De
vermogensbelasting gaf f 18000 minder, maar
is toch nog f 46000 vooruit. Degeheele groep
staat f 734.000 hooger dan in 1898.
De invoerrechten stegen in Jnli f 45.000,
en staan nu f 162.000 hooger.
Ook de accynsen staan er goed by. Dj
steeds voortgaande daling van het gedistil
leerd belet niet, dat de groep in de 7 maan.
den f 435.000 steeg, waarin f 35.000 voor Juli
De suiker gaf zonder aftrek der premies in
Juli f 89.000 meer, het zont f 3000, bier en
azijn f 11.000 en het geslacht f 6000.
Maar de wyn daalde f 5000 en het gedis
ril leer d f 68.000.
By den waarborg was de vooruitgang f 800.
De indirecte belastingen deden voor de
andere niet onder, en stegen t 574.000. Die
vooruitgang was in de eerste plaats tedankeD
aan het successierecht f426.000)verder aan
de registratie f147.000) en hypotheek
f 17.000.) Alleen het zegel daalde f 15.000.
De domeinen, die op 1 Juli geiyk deden met
198, zyn sedert f 16.000 gedaald.
De posteryen maakten het byzonder goed
en stegen f 60.000, terwijl de telegraaf f 30.000
meer gaf.
Dit laatste middel is nn al f 194.000 geste
gen; het sohynt dat vooral de vredesconfe
rentie tot een byzondere ryzing van dat middel
aanleiding gaf.
Van de andere middelen verdient alleen een
stijging van f 8000 by het loodswezen de aandacht.
BENOE9UN HE» ENZ.
By kon- besluit:
is aan A. H. van der Most, adj.-onderoff.
de d. d. schuttery te Schiedam, de eere medaille
der orde van Oratye-Nassau, in zilver, verleend
is benoemd tot leeraar aan het Kon. Insti
tuut voor de Marine te Willemsoord, de heer
T. Ie Clercq, thans tydeiyk in die betrekking
werkzaam
is in zynen rang overgeplaatst by het reg.
gren. en jagers de kapitein M. Yerkonteren,
van het 8ste reg. int.
UIT STAD EN PROVINCIE.
By kon. besluit is de kapitein A. J. G.
de Brnyn, van bet 3 e reg. inf., op nonactiviteit
gesteld.
Verder is benoemd by den provincialen suf
tot luitenant-kolonel de majoor H. F. van den
Oudendyk Pieterse, prov. adj. in Zeeland.
In een Dinsdag middag alhier gehouden
vergadering van het comité voor den aanleg
van een tramUjn MiddelburgDomburg
is besloten den ingenieur W. E Cramer te
'sGravenhage definitief te belasten met het
ontwerpen en in plan brengen van die lyn.
Het uitvoerend comité, vergezeld van den
ingenieur, bepaalde vervolgens in groote trek
ken de richting der lyn en de halte emplac»
men ten, nabij de dorpen St Lanrens en Seroos-
kerke, op h8t terrein.
Morgen, Donderdag, wordt reeds aangevan
gen met het in kaart brengen en nitbakenen,
terwijl de ingenienr zich vleit binnen twee
maanden met het gedetailleerde plan gereed
te zyn.
Wanneer de atakkert, die sedert eenige
dagen hier ter stede vermist werd, som
mige buiten Middelburg verscbynende kranten
las en hg dan nog zoo scherpzinnig was nit
de genoemde letters zyn eigen naam te distil-
leeren, zon hy vreemd opgezien hebben te ver
nemen dat, terwyi by te Bergen op Zoom met
den bedelnap liep, zyn ïyk in een sloot aan
den Nadorstweg alhier is gevonden.
Hy kan gerust zeggen les gens que vous tuez
portent assez iien.
Een gerucht dat zoo iets zon gebeurd zyn,
deed Dinsdag wel hier de ronde, doch bleek
ons by navraag allen grond te missen een
bekend nieuwsagentschap echter, dat, wyi het
nooit onderzoekt, reeds berbaaldeiyk aller
gekste flaters maakte doch hardleersch schijnt
te wezen, vond het gerncht belangryk gei>oeg
om het her en der te seinen en nog wel in
den meest stelligen vorm.
Uit Goes meldt men ons:
De prachtige toegangsweg van de z'yde van
het station zal vermoedelijk binnen niet te
lang tyisverleop zyn schoonste sieraad, de
hoornen, moeten missen.
Schreven wy vóór eenigen tyd dat enkele
ervan teekenen van verval vertoonden, thans
staan er reeds vele bladerloos, terwyi and re
spoedig hnn blad znllen verliezen. Zoowei aan
de Oost- als aan de Wt utzyde worden die tee
kenen van een naderenden dood opgemerkt.
De een zo^kt de oorzaak in gasvergiftiging,
een ander wyt de echnld aan een kever, ter-
wijl een derde beweert dat het aan 't soort
hoornen ligt; het zijn harde olmen, die vol
gens hem, op den leefeyd van 25 jaar sterven.
Heeft de laatste gelyk, dan is het te vreezen
dat de ganscbe laan weggaat.
Gelukkig staan aan den buitenkant van den
weg sedert eenige jaren jonge zaobte olmen,
die, wanneer zy ruimte krygen, de taak van
de oude kannen overnemen.
Terwyi Maandag te BorBsele eene
vronw in eene weide, waarin koeien graasden,
bezig was met haar wasebgoed, kwam eea der
dieren plotseling op haar af, nam haar op de
horens en wierp haar de lucht in.
Toen de vrouw op den grond terecht kwam
was de koe nog niet tevreden, stootte haar
nogmaals en wel zoolang totdat hulp kwam
opdagen. De vrouw is ernstig bezeerd en lgdt
veel pyn.
Wegens de buitengewone stilte konden
Dinsdag de zeiljachten, om negen nar van
Antwerpen vertrokken, Bath niet meer berei
ken. Ter hoogte van den Doel (Belgisch dorp)
werden er eenige waargenomen.
- Mond- en klauwzeer is in onze pro
vincie geconstateerd bij het vee van de
landbouwers M. Hage te Colijn*p!i>a', P. Lan-
noye te Aardenbnrg en J. Cysouw te Sc Kruis.
Biervliet is ditmaal niet gelukkig
in een vervulling van de vacature van ge
meentegeneesheer.
Toen de raad wat lang talmde met de be
noeming van een der sollicitanten, werd deze
elders in Zeeland benoemd, en moest men nom-
mer twee benoemen. Deze bedankte een hee-
len tyd na zyn benoeming, waardoor een
nienwe oproeping noodzakeiyk is geworden.
Dinsdag besloot dan ook de raad daartoe op
een jaarwedde van f 600, na verwerping van
een voorstel om haar op f 750 vast te stellen.
Men hoopt nog deze maand een benoeming
te kunnen doen, daar de tegenwoordige titu
laris, de heer Van den Bosch, zooals reeds
gemeld, begin September naar het buitenland
vertrekt.
De beide overige punten der agenda, reke
ning over 1898 en begrooting f 1900, gaven
in die raadszitting tot geen bespreking aanlei
ding.
KERKNIEUWS.
In de Dinsdag gehouden zitting van de
algemeene synode van de Nederl. Herv. kerk,
kwam in behandeling een hernieuwd verzoek
van den ring VliaBingen om gedeeltelyke
dispensatie van de bepalingen vau art. 23
regl. vacaturen, nopens een verplichten predik
dienst in vacante gemeenten, reeds door de
synodale commissie afgewezen. Ook nn werd
op dit verzoek afwyzend beschikt, op grond
dat de ingediende begeleidende stnkken niet
aan de vereischten voldeden.
Ia de Dinsdag te Groninger g'houden
zitting van de generale Synode van de Gere
formeerde kerken in Nederland is op voorstel
van den heer dr Wagenaar van Middel-
b n r g besloten het voigei.de tel< gram te richten
aan prof. dr Kuyper „De Synode spreekt
haar leedwezen uit over de smarteiybe rede
nen in eigen lichameiyk leed en in spanning
aan het ziekbed nwer gade, die u beletten
tegenwoordig te zyn, en bidt van harte beter
schap toe."
Verder is besloten aan president Kruger
een telegram te zenden van den volgenden
inhoud„Syn. geref. kerken Nederland betuigt
uw volk, in moeiiykheden, hartelijke deelne
ming en bidt n toe Gods genade tot behoud
des vredes, door volharding in geloof en recht
vaardigheid."
H. M. de Koningin moeder is Maandag"
avond uit het buitenland op Het Loo terug
gekeerd.
Er liep een gerucht dat de Prins Willed
F, van den Kon. West Indischen Maildienstop
de kust by Demerara zon vergaan zyn. Dit
is gebleken onjuist te zyn. Het stoomschip
heeft wel vast gezeten, doch geraakte spoedig
vlot en vertrok 7 Aug. naar Amsterdam.
Op de dezer dagen te Rotterdam gehott
den vergadering van de Nederlandsche Han-
delsreizigers-Vereeniging zyn tot leden van het
hoofdbestuur herkozen de hoeren A. S. de
Beer en J. L. Klok, en gekozen de heeren
J. D. Eusemeyer en Is. H*as. Tot weeded
secretaris (de heer B. J. Hilling had die be
trekking nedergelegd) werd gekozen de heer
A. H. Scbilte.
Besloten werd
I. Over te gaan bij wyze van proef tot
oprichtiDg van een algemeen bureau van
plaatBing voor handelsreizigers en handels
agenten, onder directie van een gesalarieerd
persoon, aan te wyzen door en werkende on
der contrOle van bet hoofdbestuur.
II. Over te gaan tot de oprichting van een
pensioenfoLds en om daartoe voorloopig te
bestommen de over-reserve en de rente daar
van, plas wat jaarlijks van donatiëu overblijft,
na aftrek van onkosten enz. Zoodra, volgens
wetenschappelijk advies, de nood ge foudsen
blijken aanwezig te zijn, zullen door hut
bestuur andere voorstellen worden gedaan.
III. Om op 2 December a. s. het vyf en
twintigjarig bestaan der vereeniging feestelijk
te herdenken.
De Haagsche rechtbank veroordeelde
Dinsdag twee personen, beklaagd van het toe*
brengen van eene doodeiyke wonde met een
mes en van slagen met een poot van een stoej
