MIDDELBURGSCHE COURANT.
Donderdag
3 Augustus.
142" Jaargang,
1899,i
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen.
Prfis, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franao p.p., 2.—1
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermom et er
Middelburg 2 Aug. 8 u. vm, 59 gr. 12 u. 80 gr.
av. 4 u. 82 gr. F. Verw. zw. wind, licht bew.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het horean bezorgd zijn.
Advertentidn: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten es
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.60elke regel meer 20 eent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjJn gratis
aan het bureau te bekomen.
By deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 2 Augustus.
Wat baarde de berg
De gedelegeerden ter vredesconferentie, die
Zaterdag is gesloten, verlieten of verlaten
spoedig de residentieelk banner keert naar
zijn standplaats terug, ieder met zijn eigen
gedachten en verwachtingen omtrent de resul
taten van het groote plan van R(island's keizer.
Welke die zijn, zullen wij niet licht vernemen.
Van de gebruikelijke onderscheidingen na
zaik eene plechtigheid vernamen wij nog niets.
Zy volgen zeker later.
Wel weten wij, dat Sir Julian Pauncefote,
gezant te Washington en gedelegeerde ter
vredesconferentie, door koningin Victoria tot
pair verheven is.
Zeker eene belooning van de behartiging
der vredesbelangen, pardon van Eogeland's
bijzondere belangen bij gelegenheid van de
samenkomst op bet Huis Ten Bosch.
Wy hebben ons geen oogenblik gevleid met
de verwachting dat, waar hooge diplomaten
het vredeskind zouden behandelen, daarbjj de
belangeloosheid hen zon besturen.
Maar die gedachte jaist bezielde ons bij
onze verwachtingen omtrent de resultaten
daarvan.
Een goed idee behaalt, vooral waar tal van
groote belangen in 't spel zijn, niet zoo spoe
dig de overwinning.
Edoch, optimistisch waren wij en zijn wij
nog, omdat een eerste schrede is gezet op een
goeden weg. Langzaam zal het heer^jke idee,
dat aan de conferentie ten grondslag lag, als
een zuurdesem doorwerken.
En wy achten het al een gelukkig ver
schijnsel, dat tal van vertegenwoordigers van
groote ryken de ontwapeninga- en arbitrage
vraagstukken met elkaar besproken hebben.
Eenigen deelen dit gevoelen, velen niet.
Zoo o. a. schrijven Leeuwarder en Zutphensche
Courant alles behalve opgewekt over de re
sultaten van die conferentie.
Beide vinden dat zij tot slechts zeer povere
resultaten heeft geleid.
„Vond zoo schryft het Zntphensch blad
de heer Staal het al zeer bevredigend, dat
conferentie zich eenstemmig heeft vereenigd
met het besluit, voorgesteld door den eersten
gedelegeerde van Frankrijk, te weten „dat de
beperking van de militaire lasten, die thane
op de wereld drnkken, hoogst wenschelijk is
voor de bevordering van de stoffelijke en ze-
deiyke welvaart der mensehbeid" behalve
dit zuiver Platonische resultaat is werkelijk
niet veel bereikt.
Al de vertegenwoordigde staten hebben de
acte haal geteekend, die tot niets bindt.
Maar gaat men de verklaringen na die wer
kelijk van eenige beteekenis zijn, dan stuit men
op tal van onthoudingen.
De arbitrage-overeenkomst, waarop de hoop
Agenten!
Te Zierikzee: A. C. de Mooij; te Tholen: W. Ai
va» NrEuwBNiroiJZEH; te Terneuzen: M.de Jovoi.
der beschaafde wereld gevestigd was, en die
na veel onderhandelen en ten koste van aan
merkelijke verwatering aannemelijk scheen te
zgn gemaakt voor alle mogendheden, werd,
toen het er op aankwam, door de helft der
vertegenwoordigde stateD, waaronder Duitsch-
land, Engeland, Oostenryk-Hongarije, Italië,
China, Japan en Tnrkye, niet geteekend, ter
wijl de Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
zich steeds onder voorbehoud verbonden.
By geschillen, waarin de 12 Staten zijn be
trokken die deze overeenkomsten niet, of slechts
onder reserve teekenden, zal de arbitrage das
geen dienst knnnen doen. In een Engelsch-
Russischen, een Fransch-Duitschen, een En-
gelsch-Amerikaanschen, een Chineesch Japan-
scben, een Franschen-Engelschen oorlog en
er zyn nog tal van dergelyke combinaties te
maken, zal het beginsel van arbitrage op
den grondslag van het ontwerp der vredescon
ferentie niet kunnen worden toegepast.
Ongeveer hetzelfde lot viel ten deel aan de
nitbreiding der Brusselsche declaratie betref
fende de regelen en gebruiken in den land
oorlog, aan de nitbreiding van de Geneefsehe
Conventie tot den oorlog ter zee, aan het ver
bod tot het werpen van projectielen of ont
plofbare atoffea uit luchtballons, en aan het
verbod tot het bezigen vau projectielen, die
verstikkende gassen verspreiden.
Ja zelfs de dum-dnmkogels en de patroon ao.
IV vonden op dit congres, samengekomen om
den vrede te bevorderen, nog verdedigers!
Van de zes en twintig staten, die ter conferentie
vertegenwoordigd waren, konden er elf nog
geen afstand van deze schandelijke moordtui
gen doen.
Het doel der conferentie werd bg de uit-
noodiging omschreven, alste geraken tot
vermindering der militaire uitgaven, en zoo
mogelijk den oorlog te voorkomen, of de ge
volgen er van te verzachten.
Dat het eerste door de genomen besluiten
zelfs in de besche'denste mate bevorderd is,
gelooft voorloopig niemand; dat de oorlog er
door voorkomen zal worden is een verwach
ting, die al spoedig werd opgegeven; en zelfs
dat de gevolgen van den oorlog er op merk
bare schaal door verzacht zullen worden, is,
met het oog op de vele onthoudingen, niet
waarschijnlijk.
Met de woorden van baron Staal in zijn
slnitingsrede„De arbeid der conferentie iB
zeer zeker niet volmaakt, maar hg is oprecht,
practisch en verstandig" zijn wij het dan
ook slechts onder voorbehoud eens.
Volkomen was het werk der conferentie zeker
niet, dat geven we grif toe. Maar het oprecht
te noemen, zie, dat is wel wat al te kras.
Wie met oprechtheid het doel der conferentie
nastreeft, onthoudt zich niet van onderteekening
har er gewichtigste besluiten, en neemt noch
dnm-dums, noch de ontplofbare projectielen,
noch de patroon no IV in bescherming. Dat
haar arbeid practisch was, zullen we ge
zoodra onseenig ander praktisch resultaat wordt
aangewezen, dan de onderteekening der presen
tielijst, die in de diplomatieke taal de aote
fiaal wordt genoemd.
Alleen verstandigzeer verstandig is de arbeid
van het vredescongres geweest. Het berekenend
zelfzuchtig verstand heeft gezegevierd over
het gevoel. De cynische overwegingen, dat
wie met dum-dnm's of patronen no. IV schiet
Gent en zijne Tentoonstelling.
(Particuliere correspondentie).
Wy zyn in de hoofdstad van Oost-Vlaanderen,
de grootste Btad van ganBch Vlaanderenland,
waarin knnst en ny verheid zoo veler handen
bezighouden, al iB
Gent niet meer
Gelijk weleer
De trotsche wereldstaddie koningen deed heven.
Wy begeven ons naar het op groote schaal
aangelegde park met zyn smaakvolle bloem
perken, fraaie boomgaarden en statige lanen,
om in den aangrenzenden tuin de provinciale
tentoonstelling te bezichtigen.
Deze tentoonstelling is van zoo'n omvang,
dat zij wel eenigszins op een wereldtentoon
stelling ïykt, waardoor het ongemeen groote
bezoek, dat haar te benrt valt, wel verklaard
kan worden.
Terwiile van de vele lezers dezer courant,
maar vooral van de bewoners van Walcheren
en Zeeuwsch-Vlaanderen, die znlke goede reis
gelegenheid vinden, om een uitstapje naar
deze hoofdplaats der Vlamingen op éen dag
heen en terng te maken, znllen wy een en
ander mededeelen.
Zyn uit beide streken van Zeeuwsch-Vlaan
deren al eenige tentoonstellingsbezoekers naar
Gent getogen, op groote schaal worden in
fommige gemeenten nu gezelschappen georgu-
krachiiger is dan wie het niet doet; dat
men zich niet verbinden moet den zwakke te
znllen sparen, aangezien men dan tevens de
kans prys geeft zich met zyn eigendom te
verrykendat men zich niet tot arbitrage
moet verbinden omdat geweld n?'wohien doel
treffender isdie verstandige overwegingen
hebben op de vredesconferentie een glansrijke
overwinning behaald.
En aan de volkeren blijft slechts de hoop
op de moreele nawerking der vredes-bgeenkomst.
De boop
Maar die lag immers zelfs onder op den
bodem van Pandora's doos?
Iutusschen we willen niet ontkennen, dat er
nog gevallen mogelgk zyn, waarin de arbeid
der vredesconferentie eenige nawerkiBg ten
goede kan hebben. Maar gaat men de Hjst
der Staten na, die de beslniten der conferentie
gesanctioneeid hebben, dan komt men tot de
overtuiging, dat die kans zeer, zeer gering is.
Het zyn bijna altcmaal Staten die óf eikaars
invloedsfeer niet raken, of tusschen wie een
oorlog om andere redenen tot de groote on
waarschijnlijkheden behoort.
Het Groene Weekblad bracht deze week de
Godin des vredes in beeld, staande voor den
berg papieren dien de conferentie heeft voort
gebracht protocols, besluiten, ontwerpen, enz
Onderaan uit den berg kruipt een klein muisje:
de arbitrage. En de Godin roept aitis dit
kleine muisje het eenige wat die berg heeft
voortgebracht
Helaas, was het maar zoo.
Maar zelfs de arbitrage is door de onthou
ding van 12 van de 26 ter conferentie ver
tegenwoordigde mogendheden van nnl en gee-
ner waarde geworden.
De berg heeft een muis gebaard, maar het
diertje kwam dood ter wereld.
Van dit standpunt bezien, is er veel waarB
in hetgeen onze Zutphensche collega, en met
hom andere, schreven.
Maar wij herhalen nog eens: dergelyke
grootBche samenkomsten, de geschiedenis leerde
het herhaaldeiyk, werken eerst later, veel
later na.
Nu nog waren er veel by-overwegingen
j-belangen in 't epel.
Doch er is in elk geval eeB grondslag gelegd.
En wy weten ook, hoe wy op het wereldgebied
vaak verrast worden met gebeurtenissen,
waarvan de oorsprong verre achterwaarts ligt.
Zoo zal het ook hierbg zyn.
Hoe dikwgls is in de laatste jaren de arbitrage
eds toegepast, zonder dat er eenige over
eenkomst was gesloten. Hoe veel te eer
men dit middel aangrijpen, nu dit op eenigszins
vasten grondslag rust.
En de ontwapening?
Niemand zal zich gevleid hebben, dat z|j
nu reeds werd geproclameerd.
Daarvoor hebben nog te veel ryken, regee-
ringen en personen belang by het militairisme.
Al die belangen zyn niet met éan slag op
zy te zetten.
Jaren, misschien nog wel een honderdtal,
zullen voorbijgaan, v óor dat dit ideaal is be.
reikt.
Maar eenmaal zal er wel meer licht gloren,
waarvan de eerste vonk in dit jaar te 's Gra-
venbage is ontstoken.
Dit is onze vaste overtuiging, al is ook ten
opzichte der vredesconferentie ons menige
illusie ontnomen.
niseerd, die aanstalten tot een uitstapje maken.
Zondag a. s. g&at IJzendyke'a muziekgezel
schap naar Gent, een volgenden Zondag volgt
Oostburg, Aardenburg enz. Behalve de muzi
kanten trekt nog een veel grooter getal
ingezetenen mede. Ook, al is men nooit in Gent
geweest, kan men den weg naar de expositie
vinden, zoowel per trein van Terneazen als
per tram BreskensMaldegem. Bewoners van
IJzendyke en omliggende gemeenten bezigen
hun eigen tram, die tot Eecloo loopt.
Na aankomBt aan de statie, rijden de elec-
trische tramwagens onophondeiyk van en naar
het terrein/ a iö cent per persoon.
Bij de intrede voor een half francje, dat
is benoorden de Schelde een kwartje komt
men in den tuin, die het door natuuriyken
aanleg van die der wereldtentoonstellingen
wint. Zij is 25 hectaren of 250.000 vierk. meters
groot en geheel ingenomen door gazons, bloem
en heesterperken, hoogten en laagten, zelfs
een waterpark, waarin de gondels den vaarlus-
tigen vermaak bieden. Langs de lanen
vele estaminets geplaatst, om de hongerigen
te verzadigen en de dorstigen te laven. Vijf
of zes muziektempels wareu Zondag jl. bezet
met zangers, zangeressea, harmonie- of fanfa-
renkorpsen. Vooral Zondags is het bezoek
kolossaal. Nu waren er duizenden bij dui
zenden kijkers.
De kiosken staan ver genoeg van eikaar.
zoodat twee muzikale gezelschappen elkander
Dr Kuyper en de Armeniërs.
Er gaan gelukkig! stemmen op, ook vaB
geestverwanten, tegen de stekelige opmerkin
gen, in het Nederlandsch DagbladDe Vad. en
de Kerk. courant gemaakt aan het adres van
dr Kuyper over zyn optreden inzake Minasz
Tschéraz, den pleitbezorger der Armeniërs,
opmerkingen, waarvan wy enkele staaltjes
onzen lezers onder de oogen brachten. Ze
waren ook wat al te klein en te kleinzielig.
Zoo schryft de heer W. ten Kate, predikaot
te Yselmuiden, in eerstgenoemd blad o. a.
„Waartoe dienen dergelyke min of meer
kleiogeestige opmerkingen? Al is het ook,
dat men in zyn hart overtuigd is dat dr Kuyper
met politieke nevenbedoelingen handelt, dan
eft men dat nog niet te zeggen en nog
minder te laten drukkenJBHjkt men
later in zyn oordeel geiyk gehad te hebben,
dan is het nog vroeg genoeg het te zeggen.
Ook wat door u heden weer uit De Vader
lander wordt overgenomen, maakt allesbehalve
een indruk van ruimhartigheid, ja veeleer van
afgunstHet iB alsof men dr K. zyn verdien-
ïiet gunt. En zoodoende maakt men een
treurigen indruk by zyn tegenstanders en even
zoo by partggenooten en allen, die nog niet
zoo verblind zijn door partyzucht, dat ze niet
meer royaal en ruimhartig ia het oordeelen
Jammer is het, als de woordvoerders
der Chr.-Hist. partg een dergelgken indruk
makenEn in hun strijd tegen Rome ia bun
houding vaak evenzoo treurig. Waarom moest
in de Kerkbode van verleden Zondag op derge
lyke laatdunkende wyze gesproken worden
over pater Damien, als over een „parade-paard"?!
Hartelijk hoop ik, dat hetgeen dc heer Stee
houwer schreef (die ook zijn stem tegen zulk
schryven verhief) door u en andere Chr.-Hist.
journalisten ter harte genomen worde".
niet
Nu we toch in den tnin zijn, merken we
onder anderen op een serre voor orchideëD, die
te Sotteugem a 3500 fr. verkrygbaar is, en
treden dan de Kinematographe Americain
binnen. Deze bioscoop, of voorstelling met
levende pbotograpbieën, is voor platteland
bewoners nog een nieuwigheid. De kykkaBt
,Parys bö nacht" lokte velen misschien
meer door de opschriften dan de goedkoopte
voor de glazen. De voorstelling van
admiration, adoration, flirtation, observation
abomination, indignation, dêclarationcelebration,
hesitation en exasperation is niet onaardig,
maar stelde hen teleur, die gaarne leelijke
dingen zien, geiyk wij konden opmerken.
In den tuin wordt voor velen een der aan
trekkelijkste gebouwen gevonden in dat der
Congoleezen, waarin men de afbeeldingen der
kolonie, van de oude en hedendaagsche
wapenen en groote verzamelingen van grond
stoffen aantreft.
De Congobewoners zeiven, elders zoo eigen
aardig tegenwoordig, miste men hier.
Nog een vluchtig kykje namen wy by de
couveuses d'enfants, als slot der kermis verma-
keiykheden. 't Viel ons tegen en we hadden
dit verwacht. Te Brussel, een paar jaar ge
leden, lieten wy haar opzetteiyk onbezocht.
Wy vinden een broeikas, een kunstmatige
opvoeding van achterlijk kroost, iets zieke-
lyks. Daarentegen aanschouwden wij onder
BEKOEMIÜUEN MZ.
By kon. beBluit:
is het kon. besluit, waarbij o. a. de arts J.
Boer werd benoemd en aangesteld tot officier
van gezondh. 2de kl. bij het pers. van den
geneesk. dienst der landmacht, voor zooveel
hem betreft, op het daartoe door hem gedaan
verzoek, ingetrokken en buiten werking
gesteld
is in zijnen rang overgeplaatst by het reg.
grenadiers en jagers de kapitein jhrD.Barch-
man Wuytiers, van het 5de reg. inf.;
is aan den, op zya verzoek, op grond van
lichaamsgebreken, eervol uit zyne betrekking
ontslagen commies by het dep. van oorlog H
C. van Engelen, pensioen verleend ad f 1452
s' jaars.
Zaterdag verleent de minister van binnen-
landsche zaken geene audiëntie.
De luitenant ter zee der 2de klasse P. Lagaay,
uit Oost-Indië in Nederland teruggekeerd, is
op non-activiteit gesteld.
ÜIT STAD EN PROVINCIE.
FrourFrou, het bekende tooueelspel van
Henri Meilhac en Ludovic Halévy, dat Dins
dagavond in den Schouwburg alhier werd
gegeven, had voor het Middelburgsche publiek
niet de aantrekkingskracht, die de twee vorige
avonden bleek te bestaan. De zaal was lang
niet gevuld. In de hoofdrol, die van Gilberte
woekerde mevr. Julia van LierCuijpera op
nieuw met haar veelzijdig talent, daarbij door
de overige leden van bet gezelschap goed
terzy gestaan.
Mej. Mulder, die ditmaal een belangrijke
rol had, speelde zeer verdienstelijk. Ook de
heeren Smith, Lageman en Manta van Nieuw-
land vervulden hunne rollen zeer goed.
Morgen (Donderdag) wordt, zooals wij reeds
meldden, het bekende kluchtspel Robert en
Bertram of de lustige vagebonden gegevenen
daarby zullen door mevrouw Van Beem—
Kapper coupletten gezongen worden van de
Kroningsrevue, uit de Dolle Boel.
Wy wisten 't wel, dat het Middelburgsche
publiek iets van dit opgang makend stuk zou
te hooren krijgen
Vrydag treedt mevrouw Julia van Lier—1
Cuypers weer op; en wel in Gewroken, too-
neelspel in 4 bedrijven uit het Spaansch. Dit
stuk, van de hand van den schrijver van het
zoo gunstig bekende Galeotto, is in de Amater-
damsche bladen zeer geprezen, zoowel om den
iahond als om de opvoering.
Het is biykbaar een zeer goed gekozen
Vrydagavond-stuk.
Ons werd heden ten postkantore alhier
welwillend de gelegenheid geboden de nieuwe
postzegels te zien, die, wanneer de voorraad
oude is opgeruimd, zullen verkrygbaar
worden gesteld.
Ze zyn byzonder fraai uitgevoerd, zoowel
wat de teekening als da kleur betreft, en kunnen
geruBt de vergeiyking met de beate buiten-
iaudsche doorstaan.
De zegels van i, 1, 2 en 2A cent zyu in ge-
üeei nieuwe teekening met groot cijfer in een
liggend ovaaldie van 3, 5, 74, 10, 12$, 15,
20, 22$, 25 en 50 cent geven de buste der
koningin, gedekt door de kroonde 22$, 25,
50 c. zijn tweekleurig. De hoogere waardon vaa
f 2.50 en 5 zijn precies in dezelfde teekening
als de kroniDgapostzegels van f 1.
De i c. ia violet, de 1 e. rood, de 2 c. bruin,
de 2$ c. groen, de 3 c. geel, de 5 c. rose, de
7$ c. bruin, de 10 c. lilagrijs, de \2$ o. blauw,
de 15 c. geelbruin, de 20 c. groen, de 22$ c.
groen en bruin, de 25 e. blauw en rood, de
50 c. bruin en brons, de f 2.50 lila en de
5 gulden wjjnrood.
De nieuwe briefkaarten en briefomslagen
zyn ook verkrijgbaar gesteldde briefkaart
van 5 c. (buitenland) is rood, de binneniand-
ache lichtgroen.
Da in twee kleuren gedrukte postzegels,
bv. die van 25 o-:, zijn bijzonder fraai.
De kleur der postzegels van vyf cent, thans
rose, en die van 10 cent, lilagrys, zal zeker in
beginne nog al eens aanleiding tot ver
gissingen geven.
In den nacut van Zaterdag op Zondag
werden by een landbouwer op den Seisweg
alhier een tiental kouynen ontvreemd. Yan
den dader of de dadera is tot nog toe geen
spoor gevonden.
het publiek dames, opgetogen door zoo iets
schoons.
Eu nu naar het hoofdgebouw. De afdee-
lingen vau binnen zyu door opschriften van
buiten aangewezenhandel, industrie, nyver
heid, kunst en wetenschappen, landbouw, hof
bouw, krijgskunde, oaderwys en vrouwen
arbeid.
Vele tentoonstellingsbezoekers gaan den
hoofdingang binnen, wenden zich rechts of
links en zien slechts een deel van het tentoon
gestelde. Zoo iets is ook hier mogeiyk, want
gebouw beslaat een oppervlakte van
30.000 centiaren of 3 H. A. Voor de ervaren
bezoekers biyft onze raadgeving ongeschreven
anderen gelieven ons te volgen.
Aan den meest linkschen ingang treden we
binnen rechts is de machine-zaal, waar de
drnkte eerst na den middag aanvangt we
zyn in de militaire afdeeling, waar wi
wapens en kleeding van vroeger eeuwen
kannen vergelijken met die van onze dagen.
Helm en knras wyzen op persoonüjken moed
en dapperheid, thans beslissen beleid en ver
stand het gevecht. Verg van ons niet alle
meer of minder aardig gegroepeerde verzame
lingen of smaakvolle en kostbare etalages aan
te wyzen, want in alle winkelnitstallingen
van beteekenis komen zjj voor. Winkeliers
bezoekers kunnen en zullen ook bier licht ieta
leeren, Uitstallingen van brouweryen, wijnen,
rgwielen, goudsmederij, katoenen, linnen en
zijden stoffen worden zoowel aangetroffen als
meer of minder volledige kamer-ameublementen.-
lederen Zeeuwschen ambachtsman, die maar
iets van zyn vak wil zien, raden wy aan het
brengen van een bezoek aan Gent in deze of
de volgende maand, want 1 Oct. is de sluiting,
In den hoek by de brouweryen, waar het
grootste beeld der tentoonstelling, nameiyk
Bacchus op een okshoofd, van verre te zien is,
yn de verschillende ambachten vertegenwoor
digd alsschoenmakers, kleermakers, steen
bakkers, hoefsmeden tn klompenmakers. Wat
in Nederland een nieuwigheid is, het diploma
voor hoefbeslag, beBtaat in België reeds jaren
en jaren.
Wy zagen te Gent yzers, zooals wg ze in
Zeeland, ook op de Laudbouwtentoonstellii g
in Juni jl. niet, nooit gezien hebben. Toch
waren te IJzendyke waarüjk scboone modellen
Twaalf inzendingen van honderden klompen
telden wy. Voor den vakman valt ongetwyfeld
te leeren. Wy zagen houten schoeisel, zoo
kwistig met lofwerk versierd of zoo smaakvol
uitgesneden en beschilderd, dat een steedsche
dame, zelfs een Middelburgsche, 't geen oneer
zou doen, zoo zy met znlke exemplaren bij
winterdag prykte.
Klompen, in den vorm van een schaats of
als een dierenkop uitgesneden, zyn in de Zeeuw-
sehe winkels niet alledaagscbsommigen waren