MIDDELBURGSCHE COURANT. 179- 142° Jaargang. Dinsdag 1 Augustus. Middelburg 31 Juli. Het Tooneel. 1899j Deze courant verechfjnfc '«gelijks, met uitzondering ran Zon- en feestdagen, Pr$s, per kwartaal, zoowel voo- M iddelbnrg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 1,- AI-. „>rderlijke nummers kosten 5 cent. Th er mometer Middelburg 31 Juli 8 u. vm. 50 gr. 12 u. 74 gr. av. 4u. 75gr.P.Verw. zw. tot mat. wind, bew. AdvertentiSn voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. AdvertentiSn20 oent per regel. Geboorte- dood- en alle aodorj familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn by abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te Vlis3ÏngenC. N. J. de Vey Mestdagh te Goes: A. C. Boluyt, firma Wed. de Jonse. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel. De Vredes-conferenlie. Deze bijeenkomst is dus Zaterdag gesloten Omtrent die plechtigheid hebben wij een en ander meegedeeld, hoewel niet volledig in alle uitgaven van ons vorig nommer. Wij dienen dus daarop nog terug te komen. Van de toespraken, door den heer Staal, Rusland's gedelegeerde, en onzen minister van buitenlandsche zaken gehouden, konden wij een duidelijk en goed uittreksel geven. Voor dat de heer De Beaufort de sluitiDgs- rede uitsprak, voerde nog graaf Müoster het woord om dank te betuigen aan de heeren Staal en Van Karnebeak, voorzitter en onder voorzitter van de conferentie. Da heer Staal heeft, zeide Duitscblands ge delegeerde, krachtig bijgedragen tot het wel slagen van onzen arbeid. Door zijn groote beminnelijkheid jegens allen, heeft hij weten te verzekeren de goede overeenstemming, die on der alle gedelegeerden heeft bestaan. Het bomt. niet dikwerf voor dat eene vergadering, die twee en eea halve maand heeft geduurd, kan wijzen op eene zoo volmaakte entente als die welke steels in deze zaal geheerscht heeft. De heer Van Rarnebeek is de spil gewrest waarom de conferentie heeft gedraaid. Hij heeft meer gewerkt dan wij allen en wij zijn hem veal verplicht. Wij zij a hem ook dank verschuldigd voor de groote gastvrijheid, die wij hier gevonden hebben, van den troon at tot bij den nederigste der onderdanen. De beer Van Karnobeek heeft zich gespiegeld aan het voorbeeld van zijne doorluchtige Sonre- reine, die ons vereerd he* ft met eene ontvangst, welke wij nimmer zullen vergeten. Mocht de conferentie ook niet alle wenschen hebben bevredigd en de wenschen en illu siën gingen zeer verre zij zal ten minste grooten invloed oefenen op de toekomst, en het zaad, dat zij heeft gestrooid, zal stellig vruchten dragen. Haar voornaamste resultaat ligt in den invloed, dien de bijeenkomst van zooveel eminente namen niet kan nalaten te hebben op de onderlinge verhouding tot samen werking van alia de natiën. Deze conferentie zal bohooren tot onze schoonste herinneringen en in deze herinneringen znllen altijd schitteren twee namen die van de heeren Staal en Vau Karnebeak. Ik verzoek u, u ter hunner eere van uw zetel te verheffen. Aan dit verlangen voldeden alle gedelegeer den, terwijl zij het gesprokene toejuichten. Na dankbetuiging van de beide heeren, die aldus gehuldigd waren, sprak de heer d'Es- tournelles nog een enkel woord om aan de conferentie een persoonlijken wenscb te on derwerpen. Men zal, zeide hij, onzen arbeid bespreken en hem te bescheiden vinden, maar, zooals graaf Müneter reeds heeft doen uitkomeo, men zal niet kannen beweren dat wij niet gewerkt h ebben met geheel ons hart gedurende 2'/s maand. Wij zijn naar Den Haag gekomen uit alle doelen der wereld, zonder elkander te kennen, misschien met meer vooroordeel en onzekerheid dan hoop. Vandaag zijn vele der vooroordeelen verdwenen; banden van ver trouwen en sympathie zijn onder ons ontstaan. Dank zij deze overeenstemming, geboren uit ons aller gehechtheid aan den gemeenschappe- lijken arbeid, hebben wij een eerste schrede op den weg kunnen afleggen; langzamerhand zal men erkennen, dat de verkregen resultaten niet verwerpelijk zijn en dat zij vormen een vruchtbare kiem. Om zich te ontwikkelen moet deze kiem zijn 't voorwerp van onafgebroken zorg, en daarom is 't te wenschen, dat onze conferentie heden niet voorgoed uiteenga. Zij zal een begin geweest zijn, zij mag geen einde wezen. Laat ons den wenBch uitspreken, mijne heeren, dat onze rijken, door het beleggen van andere bijeenkomsten gelijk aan deze, zullen voort gaan gezamenlijk te dienen de zaak van de beschaving en van den vi ede. (Toejuiching.) Daarna sprak de heer De Beaufort en werd de conferentie gesloten. Zooals velen onzer geabonneerden in ons vorig nommer nog hebben kunnen lezen, heefi er, inzake deze conferentie, in Mei een brief wisseling plaats gehad tusschen H. M. onze Ko ningin enZ. H. den Pans. Da brief van de Koningin aan den Paus luidde: Aan Zijne Heiligheid den Paus. Z>er Doorluchtige Hooge Priester! Daar Uwe Heiligheid, wiens welsprekend woord zich altijd met zooveel gezag ten gunste van den vrede heeft verheven, onlangs in Hare Allocutie van 11 April jl. deze edelmoedige gevoelens meer bijzonder heeft uitgedrnkt nopens de betrekkingen der volken onderling, heb Ik 't Mijn plicht geacht Haar mede te deelen. dat op 't verzoek en het initiatief van Z. M. den Keizer aller Russen, door Mij tegen den 18 !en van de volgende maand eene conferentie te 's-Gravenhage is bijeengeroepen, welke ge roepen zal worden de middelen na te Bporen om te komen tot eene vermindering van de zwaar drukkende militaire uitgaven in den tegenwoordigen tijd en om zoo mogelijk oorlogen te voorkomen of ten minste de ge volgen er van te verzachten. Ik ben overtuigd dat Uwe Heiligheid met sympathie het bijeenkomen van deze conferentie zal begroeten en Ik zal Mij zeer gelukkig gevoelen wanneer Zij, getuigenis gevende van deze hooge sympathie, Haar ge waar deerden, zedelpken steun zou willen verschaffen aan het groote werk, dat volgens de edelmoedige voor nemens van den edeldenkenken Keizer aller Ruslanden in Mijne residentie zal worden uitgevoerd. Ik maak volgaarne van deze gelegenheid gebruik, Zeer Doorluchtige Hooge Priester, om Uwe Heiligheid opnieuw te betuigen de ver zekering van Myne hooge achting en van Mijne persoonlijke toewijding. Hausbaden, 7 Mei 1899. Het antwoord van den Paus luidde: Aan Hare Majesteit Wilhelmina, Koningin der Nederlanden, Majesteit, Niet anders dan aangenaam kon ons het schrijven wezen, waarin Uwe Majesteit, ons At is het thans geen seizoen en in kermis tijd allerminst eene geschikte gelegenheid om belangstelling te wekken voor breede be schouwingen over het tooneel, toch wagen wij het iets uitvoeriger dan anders in zulke dagen te schrijven over eene voorstelling, die eenigs- zins een gebeurtenis mag heeten. Het veel besproken, algemeen belangstelling gewekt hebbende Voerman Henschel, bet succes stuk van de Koninklijke Vereeniging Het Neder- landsch Tooneel in het afgeloopen seizoen, is dan ook in onze stad vertoond! Wij zagen bet wel laat; wij aanschouwden het zeker minder uitstekend gespeeld dan door die Vereeniging geschiedde; maar wij hebben dan toch daarmee kennis gemaakten, laat ons dit er dadelijk by voegen, het is ons ver toond op zeer verdiensteiyke wijze. De inhoud van het stuk is een „Gemengd bericht" uit de eene of andere comnt ge noemd, en terecht; maar dan toch een,op waarheid gegrond, wat nn niet van alle „Gemengde" gezegd kan worden. Hanptmann heeft de droeve geschiedenis, door hem als onderwerp gekozen, in eigen omgeving zien gebeuren, wel niet in alle klenren, zooals hij die ons Bchetst, maar toch in hoofdzaak waar. Trouwens, waarom zon zy niet op waarheid zjjn gegrond lederen dag bijna kan men het waarnemen een jnan en goede mannen vaak bet eerst zich Iaat vangen in de strikken van een vrouw, wier duivelsche schoonheid, sluw heid en niet te miskennen goede eigenschappen, zooals flink te zyn voor haar werk, eene onweerstaanbare aantrekkingskracht op hem uitoefenen. Dat is dus geen nienws. De schryver van Voerman Henschel heeft den toestand echter gedramatiseerdo.a. door de eerste vrouw vau den hoofdpersoon van stnk, die haar einde voelde naderen, haar man de belofte te doen afdwingen dat hp Hanna, destijds de meid, niet zou trouwen. Zy deed dit uit liefdevoor hem; zy zoo als meerdere vrouwen, scherper van blik dan mannen waar het geldt hare eigen geslacht- genooten te beoordeelen doorzag Hanna en begreep dat Henschel en zyn kind onmogeiyk met die meid gelukkig konden zyn. En hy by deed de gelofte, zonder door te denken, in zyn goedheid, alleen om zyne vronw de rust en kalmte te geven, die zy zoo hoog noodig had. Hoe hy later er toe kwam toch Hanna te huwen; och, het is door Hauptmann zoo na- tuuriyk geschetst. Als eenmaal by een man de zin, de neiging voor eene vrouw bestaat, dan verdwynen alle bezwaren en stapt men over alle moeieiykhe den heen. Zulk een belofte zy was immers afge dwongen En dan, tegenover Hannaeene vrouw van alles behalve smetteloos verleden, die het uit stekend weet aan te leggen om een man als kennis gevende van de byeenkomst der vredes conferentie in de hoofdstad van HaarKonink- ryk, de oplettendheid heeft gehad, voor deze vergadering onzen zedelpken steun te vragen. Wg haasten ons, uiting te geven aan onze levendige sympathieën zoowel voor den ver in ontwerper der conferentie en voor Uwe Majesteit, die zich gehaast hoeft aan deze een eervolle gastvrpheid aan te bieden, als voor by uitstek zedeiyke en weldadige doel, waarheen de werkzaamheden leiden, die reeds een aanvang genomen hebben. Wy achten zeer byzonder op onzen weg te liegen, niet slechts onzen moreelen steun te verleenen aan soortgelpke ondernemingen, maar ook daartoe daadwerkeiyk mede te werken immer;*, het geldt eene zaak in haar wezen van vorste- lijken adeldom en innig verbonden met ons verheven ambt, hetwelk door den goddelijker stichter der Kerk en krachtens eeuwenoude traditiën een hooge investituur bezit als middelaar van den vrede. Immers, het Pauseiyk oppergezag overschrydt de grenzen der natiëahet omvat alle volke ren, ten einde hen samen te brengen in den waren vrede van het Evangelie. Zyn werk zaamheid, ten doel hebbende het algemeen welzyn der menschheid te bevorderen, verheft zich boven de particuliere belangen, die de hoofden der verschillende staten voor ooget hebben, en beter dan iemand kan zp de ver schillende volkeren van zoo verscheidene ge aardheid tot eendracht bewegen. De geschiedenis op hare beurt komt ge tuigen van al wat onze voo-gangers verricht hebben om door hunnen invloed de helaas noodzakelijke wetten van den oorlog te ver zachter, ja zelfs om, waar verschillen tusschen Vorsten gerezen wareD, bloedige botsingen te voorkomen, op vriendschappelpke wijze d> hevigste strpdvragen onder verschillende stam men uit den weg te mimen en moedig het recht der zwakken tegen de vorderingen sterken te verdedigen. En ook ons is het gegeven geweest, ernstige geschillen tusschen roemruchtige stammen alH Dnitschland en Spanje nit den weg te ruimen, en zelfs op dit oogenblik koesteren wy de hoop, de eendracht te herstellen tusschen twee stammen van Znid-Amerika, die hun geBchi) aan onze uitspraak hebben onderworpen. Niettegenstaande de moeiiykhedeD, die kun nen rpzen, zullen wij voortgaan, omdat onze plicht ons oplegt onze op de traditie bems tende roeping te vervullen, zonder naar ietB anders te trachten dan naar het algemeen wel zpn, zonder anderen roem te begeeren dan te dienen de heilige zaak der christelijke be schaving. Wy verzoeken Uwe Majesteit, wel te willen aanvaarden de betuigingen van onze by zon dere achting en de uiting der beste wenscheD, welke wp vormen voor Haar welzpn en dat van Haar Koninkrijk. Van het Vaticaan, den 29 Mei 1899. (w. g.) LEO P. P. XIII. Deze wederzydsche beleefdheidsbetuigingen zullen zeker in de Katholieke wereld een goeden indruk maken en veel van de grieven wegnemen, die er bestonden, omdat Z. H. de Paus niet verzocht was een vertegenwoordiger ter conferentie te zenden. Henechel te vangen in haar net, is het hoogst moeiiyk weerstand te bieden. Maar daarna komt het tweede dramatische element in het stnkbet noodlot, dat sinds dien Henschel vervolgt en dientengevolge zyn tobben over zyn huiselijk leed, zijn vervlogen gelnk. Dan volgen zyne prikkelbaarheid, zyn opge wondenheid, zpne slapeloosheid, zyn toene mende onrust en wroeging, gevolg van zijne overspanning; gien vreemd verschijnsel in den hedendaagBchen zenuwachtigen tijd Het slot is dat Henschel zich zeiven het leven Hun, die zich geregeld op de hoogte houden van het tooneel, hebben wp geen nieuws ge openbaard, maar wij dienden den inhoud van het stnk even mee te deelen, om te staven den indruk, dien het op ons maakte, en on rekenschap te geven waarom dit, onzes in ziens, zoo'n succes had. Voerman Henschel is een stoute greep uit het menscbeiyk leven. Hauptmann koos zyn figuren nit een een vondigen kring, waarin men geen salontaal spreekt, maar de taal van het volk. En zoo klonk menig woord ruw en hard; erg ruw zelf*. Verzachting zouden wy nu en dan zeker gewenscht hebben, edoch de natnurUjkheid zou daaronder hebben geleden. Hanna kon niet anders spreken en Henschel in zyn drift, zgn smart, zyn opgewondenheid, gevolg van het grievend leed, dat by leed, evenmin. SPOORWEGONGELUK TE VLISSINCEN Ia verband met ons bericht, dat dit ongeluk, Donderdag 1 Juni aan bet station te Vlissin- gen voorgevallen, hoogst waarschijnlpk aanlei ding zal geven tot een vervolging tegen den machinist van den trein, waarmede dit ge beurde, merkt B. te Amsterdam in het Hbld. het volgende op: De machinist heeft dns kans veroordeeld te worden, na zyn herstel. Het kan zpn dat de man schuld heeft. Men mag zeker niet aan nemen dat gemeld verzuim opzetteiyk geschied is, ergo verzuim door onachtzaamheid. Waar- nit kan die onachtzaamheid ontstaan Natnur- lyk door niet helder te zyn van hoofd. Wanneer is men op den dag het meest hel der van verstand en daardoor het meest op merkzaam 's Morgens gewoonlijk, na behoorlijke rust. Juist op dit punt wenschte ik de betrokken autoriteiten, nu de rechter over het al of niet schuldig van den machinist zal moeten oordeel vellen, te wijzen. Zou het waar zijn wat men zoo vaak be weert, dat machinisten op treinen, personen die groote verantwoorlpkbeid hebben, aan wier verstand, opmerkzaamheid en beleid het leven van honderden is toevertrouwd, te langen diensttyd en dus geen behoorlijke rust hebben, zoortat zy niet altijd even opmerkzaam, m.a. w. klaar kunnen zyn, Daartegenover staat het feit, dat vele knappe en voor eene dergelijke betrekking zeer ge schikte lieden op eene aanstellirg wachten. By vermeerdering van personeel zou dus in twee leemten voorzien worden lo. het gevaar, waarin men zich begeeft, door te reizen in een spoortrein, bestuurd door machinisten die geen tyd hebben voor behoor lijke rust 2o. gebrek aan plaatsing voor goed opge leide, gediplomeerde machinisten. BMÜLMWWLH EX Z. By kon. beslnit: is aan dr Jan ten Brink, hoogleeraar aan de rpks-universiteit te Leiden, opgedragen de regeering te vertegenwoordigen op het XX Vste Nederlaodsche Taal- en Letterkundig congres, 1899 te Gent te houden; is D. Schram te Venlo benoemd tot school opziener in het arrondissement Gennep zijn benoemd tot directeur der ryksschool voor kunstnijverheid J. W. H. Barden, thans leeraar by genoemde school, en tot leeraar bp de rijks-normaalschool voor teekenonderwyzers iy de ryksschool voor kunstny verheid W. Kromhout Cz. zyn benoemd tot tydelijk inspecteur der Staatsbosachen en ontginningen H. J. Lovink, directeur der Ned. Heidemaatschappij te Utrechttot tydeUjk ambtenaar by hetStaats- boschbeheer J. H. Jager Gerlings, te Haarlem, en tot opperboschwachter in de houtvestery Breda W. H. van Berkum, boswachter in het rentambt Breda is, ten gevolge van de nieuwe organisatie van het dienstvak waartoe hy behoort, en behoudens aanspraak op pensioen, eervol ont slag verleend aan den rentmeester der domei nen in de rentambten Oosterhout en Zwaluwen W. I. A. van B?usekom, te Breda is tydeiyk benoemd tot leeraar aan de ryks- landbonwscbool te Wagenitgen A. J. van Schermbeek, te Ginneken, met toekenning van eervol ontslag als boschbouwkundige by het domeinbe8tnur is J. W. Bö'sokeD, technoloog te Rotterdam, benoemd tot tijd. adj.-secretaris by de Staats commissie, ingesteld by kon. besluit van 18 Oct. 1897, om te onderzoeken, welke mast- regelen behooren te worden genomen ter voorkoming van voor de volksgezondheid schadelijke verontreiniging der openbare wateren is b'noemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Dragten J. G. van Nanta Lemke, thans directeur van het postkantoor te Gulpen. In September 1899 zal een vergelijkend onderzoek worden gehouden voor de betrek king van telephonist, uitsluitend voor vrouwe- lpke candidaten. Het aantal plaatsen zal nader worden bekend gemaakt. Voor nadere inlichtingen verwyzen wy naar de St. Ct. van Zondag en Maandag. A. Woensdag verleent de minister van justitie geene audiëntie en a.s. Donderdag de minister van oorlog niet. Door de arr.-rochtbank te 's Hertoeenbosch ie, ter vervulling der vacature van kantonrech ter te Heusden, opgemaakt de navolgende alphabetische lijst van aanbeveling mr W. C. G. Dittiinger, subst.-griff. bij gemelde recht bank J. P. C. Meijer, griffier bij het kantong. te Eindhovenen mr C. O. Segers, advocaat te 's Gravenhage. Nu en dan werden door personen, die nit Nederland te Parys aankwamen, moeilijkheden ondervonden, doordat de ambtenaren der plaat selijke accijnzen bezwaar maakten tegen de vrye toelating van geringe hoeveelheid tabak, sigaren of sigaretten, welke de douane-ambte naren aan de Fransche grens als restant van reisprovisie vrij hadden laten doorgaan. Ter voorkoming van zoodanige moeilijkbeden is bepaald, dat de douane-ambtenaar aan de grens, die deze reisbenooligdheden vrij toelaat, daarvan zal doen biyken door op de kistjes of pakjes, waarin zp bevat zijn, een door hem onderteekend étiquet te plaatsen, vermeldende den naam van don reiziger en van het grens- kantoor, alsmede de soort en de vermoedelijke hoeveelheid der goederen. Zyn de kistje of pakjes van zoodanig étiquet voorzien, dan zal de reiziger bij aankomst te Parps door de plaataeiyke ambtenaren niet worden bemoeiiykt. Het belaog van den reiziger brengt dus mede de opplakking van zoodanig ètiquet, zoo noo dig aan de douane te vragen. Men verzuime niet al het voorhandene aan de doHane op te geven. Of de hoeveelheid met te groot is, om vrij te worden toegelaten, wordt door haar naar de omstandigheden be-* oordeeld. Daarom zyn zulke stukken als grepen nit het leven, bet treurige leven van sommigen, wier geluk wordt verwoest door eene daad van onbezonnenheid, kennisneming waard, als schildering zeer verdiensteiykmaar over het geheel verkiezen wy lieflijker schetsen. De groote opgang, dien Voerman Henschel maakte in ons land, heeft bet dan ook, dnnkt ons, meer aan de uitstekende vertolking dan aan zyn ioboud te danken. kunnen ons zoo voorstellen al zagen wij het stuk door hen niet spelen hoe uit muntend Louis Bouwmeester en zyne zuster, thans mevrouw MannBouwmeester, de hoofd rollen zullen vervuld hebben. Bouwmeester zal Voerman Henschel breeder, forscber, overweldigender hebben uitgebeeld dan Smith dit Zondagavond deed; en deze zeker de eerste om de superioriteit van Bouw meester te erkennen tegen wien hy met eer bied opziet niet alleen als jongere maar ook uit wezenlpke waardeering van diens grootsch ta lent. Maar onzerzyds verdient erkend dat Smith uitstekende oogenblikken had, en vooral in de beide laatste bedry ven zeer schoon spel te zien gaf. De zoo hoogst moeiiyke tooneelen in het laatste bedryf speelde hy sober en natuurlijk. Mevrouw Julia van Lier—Cuypers is, nadat wy haar het laatst zagen, zeer veel vooruit gegaan, al wenschen wij ons oordeel nog op te schorten tot van avond, wanneer wy haar in La dame aux Camelia's hebben aanschouwd. Wy meenen dat die rol meer in haar genre is. Nu nog zagen wy te veel gekunstelds in haar spel als Hanna. Mr Van Hall schreef in De Qids van me' vrouw Theo Bouwmeester's creatie„Ik ben niet zeker dat Hauptmann zich zyn Hanna zóa gedacht heett; misschien zag hy haar in zyne verbeelding of liever in zyne herinnering zinneiyker, behaagziekermaar mevrouw Bouwmeester heeft er een eigen type van ges maakt dat van een onverschillige, logge; sluwe boeren-meid mot een gemeenen lach en heeft dat type van het begin tot het eind volgehouden en opgeluisterd met trekjes van eigen vinding, die van baar groote kunst van typeeren en van hare groote intelligentie ge tuigen. Dat is een schepping, waarby bare Marguerite'sTosca's en alle verdere rollen uit het Sarah-Bernhardt-repertoire hoe knap ook gedaan verbleeken". Wy hebben zoo'n idee, dat het by mevrouw Juli van Lier-Guypers juist anders om zyn zal. Bp haar zagea wij niet dat allerruwste, gemeene, dat volkomen verklaart den invloed, dien Ilanna op Henschel uitoefent. Zij sloeg nog te fijne toetsen aan. Maar toch is haar spel ook in deze rol het aanschouwen overwaard. De overige rollen waren in goede banden, de eene beter dan de andere, natuurlijk. De heer Lageman is een goed acteur en speelde Siebcnhaar kalm en natuurlijk en de heer Kre- mer maakte van den plo3rtigen Oeorge eene juiste figuur. In plaats van den heer Wagemans speelde de heer Manta van Nieuwland de vermakeiyke, typische rol van den herbergier, ex-tooneol- directeur Wermelskirch, met zyn bekende verve en nu en dan met de hem eigen grappige over*

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1