MIDDELBURGSCHE COIRWT.
178-
142" Jaargang,
1899é
Maandag
Middelburg 29 Juli.
31 Juli.
em
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen.
Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als yoor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 29 Juli 8 u. vm. 68 gr. 12 u. 73 gr.
av. 4 n. 73 gr. F.Verw. mat. W. wind, bew.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten sa
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50elke regel meor 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Ylissingen: C. N. J. de Vet Mestdagh te
Goes: A. C. Bolutt, firma Wed. de Jonge.
Treurige zaken.
Voor hooge politieke belangen is in deze
heerlijke zomerdagen geen aandacht te
wekken. De politici van beroep zijn ver
spreid en rusten uit, meestal niet binnen
hunne eigen landpalende liefhebbers van
politiek hebben nu hun hart meer gezet
op ontspanning en genot; en het groote
publiek, vooral in ons land, zelden tuk
op wat eigentlyk toch grootendeels zyn
belangen raakt, vindt in de warme dagen
nog minder lust zich het hoofd te breken
met staatkundige vraagstukken van den dag.
Maar misschien is belangstelling te wek
ken voor een maatschappelijk vraagstuk,
treurig van aard, ernstig van beteekenis
en helaasalgemeen van strekking.
Het was een droevig schouwspel dat de
rechtbank te Middelburg Vrijdag 21 Juli
aanbood. Een jong man stond daarvoor
terecht, beklaagd van diefstal, o. a. van een
paard. En hoe ernstig dit op zich zelf reeds
zou geweest zijn, nog treuriger werd bet
feit, omdat zijn eigen vader een klacht
tegen hem ingediend bad en, met andere
familieleden, de hoofdgetuige was om de
schuld van zijn zoon bloot te leggen.
Veel verdriet bad die vader ondervonder
van hem, die terecht stond en reeds her
haaldelijk wegens diefstal en landlooperij
was veroordeeld.
Geen verzachtende omstandigheden be
pleitte die vader, en geen enkel woord tot
verontschuldiging sprak een ander lid der
familie.
Is het niet een droevig huiselijk tooneel,
waarop door de rechtbank een blik werd
gegund!
Eu de beklaagde zelf?
Hij wist alleen te verklaren, dat hij be
dreven had wat hem ten laste gelegd werd
maar tevens dat bij dit deed onder invloed
van een ander persoon, door den president
der rechtbank voldoende gesignaleerd, toen
deze na die bekentenis van den beklaagde
opmerkte„ja, slecht volk kent elkaar ge
woonlijk".
Wij zijn niet bekend met de intieme ge
schiedenis van den sints dien veroordeelde.
Wij weten dus niet boe hij is geweest in
zijn jengdwelke karaktertrekken hij bad
op welke wijze hij is opgevoed; of er zelfs
van opvoeden dan wel alleen van groot
brengen sprake is geweest.
En al wisten wij hieromtrent een en ander
wy zouden daarvan toch, als rakende familie
aangelegenheden, geen melding mogen maken
en allerminst nog daarover oordeelenvooral
niet omdat opvoeden zoo moeilijk is en de
beste bedoelingen vaak afstuiten op onwil
en verzet.
Maar bet trof ons te vernemen, dat de
betrokken persoon herhaaldeiyk reeds
veroordeeld.
En welk resultaat had de hem opgelegde
straf gehad?
Dat hij steeds dieper en dieper zonk.
Was hij zoo verstokt, dat aan hem niet
te verbeteren viel?
Werd hem soms telkens als hij terug
keerde uit de gevangenis ot de strafkolonie,
de weg tot beterschap afgesneden door
hardvochtigheid of liefdeloosheid
Of en ziedaar een vraag, die het
algemeen raakt, heeft het strafstelsel, op
hem toegepast, hem eerder verhard, slechter
gemaakt dan verbeterd
Het is volstrekt geen nieuwe geschiedenis,
die wy vernamen uit het verslag van die
rechtszitting op den bewusten Vrydag.
Recidivisten zijn er by menigte; en wie
telt onder hen degenen die, ook uit goede
familie gesproten, gestrand zyn op zoo
menige klip in de maatschappij
Maar als wij eens konden nagaan dei
indruk, dien de eerste straf op den delin
quent gemaakt heeft, wie weet of wy dan
niet den draad in handen kregen van zoo
menig onopgelost raadselachtig feit, dat een
neus veroordeelde steeds verviel van kwaad
Jot erger*
Trouwens de Vereeniging tot zedelijke ver'
betering ran gevangenen zal zeker in deze van
menige ervaring kunnen sprekenzy die zich
beroemen mag honderden ontslagenen zedelijk
en etoffelyk te hebben gered.
Hoe veel meer zonden er wellicht behouden
zijn zonder haar, wanneer reeds vroeger op
gevallenen een andere straf ware toegepast.
Het was de redactie van De Tijddie
dezer dagen zich ook geroepen gevoelde
over dit onderwerp een enkel woord in het
midden te brengen.
Zp wees op het feit, dat te Leiden eene
verduistering was gepleegd door een zestien
jarigen bediende van een kassiersfirma.
Ongeveer f 1700, door bet jongmensch voor
zijn patroon geïnd, had hij niet verantwoord.
Bij zijn aanhouding werd nog wel een groot
gedeelte der som op hem bevonden maar
er ontbrak nogal wat aande jongeheer
had zich reeds een fiets en een revolver
van het gestolen geld aangeschaft.
Hij werd gevankeiyk overgebracht naar
het Hnis van Bewaring te 's Gravenhage.
Teekenend noemde de redactie het dat
deze bediende voor het geld allereerst een
fiets en een revolver kocht. Maar het be
langrijkste, dat zij schreef, was het volgende
„Natuurlijk is de gevangenis het einde
der droeve historie van dezen „bediende
van een kassiersfirma. Over een poosje ziet
het krantenlezend publiek misschien nog
even onder het hoofd Rechtszakenhoeveel
het jongemensch „gekregen" heeft, en dan
is de geschiedenis uit. Voorts denkt nie
mand meer aan 't geval, of 't moest zyn
wanneer er „weer een" is.
Maar eilieve, zou met de veroordeeling
van den knaap zijn droeve historie uit syn
zou dan niemand er meer aan denken
Dat is de vraag nog. Daargelaten, dat
dergelijke, tegenwoordig nogal eens voor
komende gevallen, zoo niet door de jeugdige
delinquenten zeiven altijd onthouden, door hun
familie-leden nooit vergeten worden, ze
verdienen te zeer onze aandacht, om er niet
bp herhaling op te wyzen. Het hier be
sproken delict is een ernstige waarschuwing,
voor de zooveelste maal gegeven, aan ouders
voogden, ook aan patroons, die zich van
jeugdige werkkrachten, in welke „branche"
dan ook, bedienen.
t Is toch een feit, dat jonge lieden, die
zich als deze 16jarige kassiers-bediende,
vergrepen aan hun toevertrouwde, vaak
groote, sommen, door de daarvoor opgeloo-
pen gevangenisstraf gewoonlijk niet verbe
terd worden, dat zij na 't „uitzitten van hun
nog wel, zoo weinig menschknndig is, dat
hy een baardeloozen knaap toevertrouwt,
duizend en meer guldens te gaan innen of
uitbetalen, zijn de ouders of voogden van
zoo'n „kassiers-bediende" dan verantwoord,
door zich-zelven diets te maken, dat hy,
dank hun opvoeding cn voorbeeld, braaf en
eerlijk, op eigen beenen gaan kan en niet
vallen zal in de bekoring van het blinkende
geld
Ziedaar eenige vragen, welke de redactie
van het katholieke blad niet bevestigend
zou durven beantwoorden en die zij velen
ter overweging aanbeveelt.
Maar zij wyst tevens op de dringende
noodzakelijkheid eener verbetering van de
rechtspleging voor jeugdige misdadigers, die,
door de regeering voorgesteld, op een vrij
lange baan schijnt geschoven. Gelukkig
dat het loffeiyk yveren der vereeniging
Pro Juventute alvast iets in deze richting
tot stand bracht. Maar welk goed door
deze Vereeniging reeds gedaan zij, welke
verbetering in het berechten van jeugdige
misdadigers ook nog komen moge, delicten
als van den Leidschen lGjarigen kassiers
bediende zullen toch altijd vry streng ge
straft moeten worden. En die gewoonlijk
in kwajongensachtige onbezonnenheid ge
pleegde misdaden zullen steeds voor de
ieugdige veroordeelden nog ernstiger nasleep
hebben dan de luttele corrigeerende straf.
Wanneer zy „hun tijd uitgezeten" hebben,
zal „dat vlekje" op zyu best door de vingers
gezien worden, maar geheel verdwijnen doet
het niet zoo licht."
En ziedaar ook het punt van nitgaDg bij
ons betoog, waarbij wij niet verder willen
doordringen in een trenrige kwestie, maar
waarop wij alleen wenschten te wijzen om
de vraag te herhalen en aan de regeering
en kamers in overweging te gevenwordt
het niet hoog tijd dat de hand worde ge
slagen aan die hoogst noodige verbetering
van ons strafstelsel
tyd" aan lager wal geraken en „van kwaad
tot erger vervallen."
En een groot deel der verantwoordelyk-
heid voor het ten ondergaan van zulk een
jong leven komt neer op hen, die aan zulke
knapen dergelijke groote sommen toever
trouwen.
Door dat onvoorzichtig vertrouwen,
door dat ondoordacht verantwoordelyk stellen
worden zij, laat het wezen voor slechts eenige
uren, voor een dag hoogstens, toch feitelyk
naaste en zoo gevaarlijke gelegenheid
tot stelen gebracht. Dat loopt soms spaak.
Hoe kan het ook andersMaar zouden dan
ouders of voogden van die moreel veronge
lukten zich niet op de borst moeten kloppen in
't besef van plichtsverzuim, wijl zy er niet
voor gewaakt hebben, dat hun kindereD
werden blootgesteld aan de zeer gevaarlyke
verzoeking, waarvoor zij bezweken zijn
'tls waar, een jongste bediende op e
kassierskantoor en knapen, die voor den
handel worden opgeleid, moeten door oefe
ning bedreven worden niet alleen in 't eor-
respondeeren en cyferen, maar ook in 't
dragen van verantwoordelykheid en in 't
gebruik van vertrouwen. Zy moeten practisch
leeren „omgaan" met geld, dat het hunne
niet is. Maar behoort dat niet geleideiyk
te geschieden, van weinig tot meer, van
meer tot veel?
Mogen, omdat het zoo dikwijls goed uit
komt en ook kassiers en groothandelaren
zich van jeugdige, d. i. van goedkoope,
werkkrachten bedienen, jeugdige personen
maar steeds gewaagd worden aan 't gevaar
waarin óok zoo dikwijls reeds een jongeling
zedelijk omkwam?
En wanneer een patroon, een financier
UIT STAD EN PROVINCIE.
Wij herinneren er nog eens aan, dat
morgen, Zondag, avoDd da voorstellingen in deD
schouwburg op het Molenwater alhier een
aanvaüg nemen. Dan komt voor het voetlicht
Voerman Henschelhet veel besproken tooneel-
van G. Hauptmann, dat overal veel be
langstelling wekte en volle zalen trok.
De Middelburgsche kermis zal ook aan
ons kanaal weêr eenige aangename levendigheid
verschaffen. Van Woensdag 2 tot en met Za
terdag 5 Augustus zal een stoomboot, de salon
boot Excelsior, varen tusschen Middelburg en
Vlissingen vice versa en zoodoende voor velen
de gelegenheid aanbieden tot een prettig water
tochtje en de herinnering verlevendigen aan
vroegere dagen, toen znlk een dieast nog bestond.
Nog altyd betreuren wij het, dat die dienst
moest opgeheven worden.
Juist in dezen warmen, ouderwetschen zomer
ware daarvan zeker veel gebruik gemaakt.
Het in verrassend korten tyd op den
Dam alhier opgebouwde theater Melich, waar
van Donderdag nog geen stak te zien was,
gaf reeds Vrijdag avond de eerste voorstelling,
welke door een talrijk en dankbaar publiek
werd bijgewoond.
Wat in de groote, lichte en luchte tent te zien
wordt gegeven is, veel en velerlei en, al is het
ook niet alles nieuw, zeer goedgrooten kunnen,
maar vooral kleinen zullen er zich uitstekend
amuseeren.
Uit het groot aantal nummers, dat het pro
gram bevatte, waren op Vrydagavond een
dozyn gekozen die, elkaar zeer snel opvolgend,
steeds de aandacht van het publiek boeiden.
Eene koorddanseres, een plafondlooper, een
trapeze-kunstenares deden mooie loeren en
werden afgewisseld door de sterke kunstver
richtingen van een slangenmensch, een turner
op een losstaand rek twee werkelijk
buitengewone artisten door een muzikalen
clown of door een paar grappige tooverparo-
disten, die op een heele leuke manier de ge
heimen van het vak aan den dag brachten.
Verder kreeg men te zien de wondervolle
verandering van een heer en eene dame, liet
een schaduwvirtuoos zyn handigheid bewonde
ren en werden een paar tableaux vivants
vertoond.
Veel succes hadden de vier acrobaat-apen,
die biyk gaven een zeer goede school door
gemaakt te hebbente zien wat zy uitvoerden
zou werkeiyk alleen een gang naar de tent
loonen. Hetzelfde kan gezegd worden van de
in grooten getale aanwezige kakatoes, die op
een enkel bevel van de dame, die hen voor
stelde, allerlei toeren verrichtten.
De voorstelling, die precies op den bepaalden
tyd aanvangt, loopt geregeld door en wordt
niet onderbroken door vervelende pauzen het
scherm blyft tusschen elk nommer niet langer
neer dan dringend noodig is in verband met
hetgeen voor de verschillende kunstverrichtin
gen op het tooneel moet worden geschikt.
Wy twijfelin niet cf het theater Melich zal,
vooral omdat het gedurig afwisseling wil geven,
gedurende de kermis druk bezocht worden.
Heden avond treedt o. a. op de troupe Scuri,
wier fort is kunstschieten en wielryden.
De uitslag der Vrydag te Middelburg
gehouden stemming voor twee leden van den
raad in het derde district is als volgt
Het aantal kiezers bedraagt 667. Uitgebracht
waren 482 stemmeD, waarvan 7 van onwaarde.
De volstrekte meerderheid bedroeg dus 238-
Van de geldige stemmen waren uitgebracht
op de heeren
mr K. W. BREVET (L.) 212.
mr S. GRATAMA Hz (L.) 203.
mr A. A. DE VEER (A) 258.
D. WISBOOM VERSTEGEN (A.) 261.
Gekozen zyn alzoo de heeren DE VEER
t WISBOOM VERSTEGEN, beiden anti-
revolutionnair.
Bij de stemming op 7 Juli verkregen de
heerenD. Bimmel (werkm. cand.) 49, J. F.
van Dunné (L.) 117, mr S. Gratama (L.) 110,
L. K. van der Hartt J Jz. (L.) 143, mr A. A.
de Veer (A.) 198, F. M. Wibant (wérkm. caod.)
60 en D. Wisboom Verstegen (A.) 198 stemmen.
Toen waren er uitgebracht 511 stemmen,
waarvan 59 van onwaarde.
Deze uitslag in de tweede editie van ons
vorig nommer reeds meegedeeld is geheel
overeenkomstig onze verwachting.
Het aantal stemmen, op de liberale candida-
ten uitgebracht, valt ons echter zeer mee. Zy
vertegenwoordigen eene minderheid, waarmei:
onze tegenparty rekening zal moeten houden.
Jammer dat nog 180 kiezers thuis bleven.
Heden middag maakte het te Vlissingen
in garnizoen liggend bataljon, met muziek
aan het hoofd, een militairen marsch naar
Middelburg.
Daar trok de troep een groot deel der ge
meente door naar het Molenwater.
Op dat excercitieterrein vereenigden de Vlia-
singsche militairen zich met het bataljon nit
Middelburg en werden beide bataljons geïn
specteerd door den majoor-garnizoenskomman-
dant J. A. Roeloffr, onder wiens bevel daarna
bataljons-oefeningen gehouden werden.
Na afloop daarvan begaf zich het vierde
bataljon weder naar zyn garnizoensplaats en
het tweede naar de kazerne.
Ter gelegenheid van den verjaardag van
H. M. de Koningin Moeder zal Woensdag 2
Augustus, des namiddags van half drie tot
vier uur, in de Abdij alhier een muziekuit
voering plaats hebben door het muziekkorps
der schnttery, onder leiding van den heer
Jan Morhs.
De adjudant-onderofficier J. C. Smits, van
het 2e bataljon 3a regiment infanterie
te Middelburg en gedetacheerd te 's Gra
venhage, heeft tegen 1 September as. pensioen
aangevraagd.
TeWestkapelle moet een lid van
den raad gekozen worden ter voorziening in
de vacature, ontstaan door het bedanken van
den heer L. van Rooficn.
Op eene vergadering van kiezers is candi-
daat gesteld de heer A. Minder bond JKzn.
Te Ritthem is, by herstemming, tot
lid van den raad gekozen de heer G. Walraven
met 52 stemmen.
De heer C. Barentsen verkreeg er 41.
1898 bleek dat het batig saldo bedroeg f 112;
met de contributie der leden van dit jaar zal
er een bedrag in kas zyn van f 180. Met het
oog op dien gunstigen geldeiyken toestand
werd met byna algemeene stemmen besloten
teestvergadering in de eerste helft van
September te Gant te honden en daarvoor
f120 uit de kas beschikbaar gesteld.
De heer Vossenaar, arts te Kloosterzande,
hield verder eene voordracht over schoolhygiène.
Spreker deed duidelijk uitkomen wat gedurende
de laatste eeuw op dat gebied gedaan is, waar-
bij een blik wierp op de schoolbygiène iu
onzen tyd. Verscheidene nattige wenken eu
medische raadgevingen werden gegeven, welke
door de onderwyzers in praktyk kunnen ge
bracht worden.
Ingelanden van den MeZopolder beslot', n,
naar men ons uit Gr aan w meldt, tot het
vervangen der honten brug over de waterleiding
het gehucht De Paal, door een brug met
steenen landhoofden en dubbel dek op yze-
ren ligger».
Dit werk zou tusschen den graan- en deu
suikerbietenoogst geschieden, wanneer eene
afsluiting van den openbaren weg, waarin deze
brug ligt, gedurende een tien- of twaalftal
dagen weinig hinderen zal.
In den Koningin Umma-polder, onder deze
;emeente en die van Clinge, heerscht thans
eene buitengewooe drukte; honderden men-
schen zijn daar dageiyks bezig met zaaddor-
Over 't algeme n valt de korrel dezer
vrucht niet mee en is ze klein. Men spreekt
van 13 en 14 hectoliter per gemet en dat is
verreweg van het beste.
Bij den „Vingerling" in Terneuzen
zal voor rekening van ingelanden van den
Goeschen-en den Sfwis-polder, op eenigen afstand
van den westelijken kanaaldijk, eene weegbrug
worden geplaatst in concurrentie met een van
particulieren, die reeds een paar jaar op den
berm vaa den grind- en keiweg op evenge
noemden kanaaldyk is opgericht.
De heer L. B. Onnes, predikant te
IJ z e n d ij k e, heeft het beroep naar de N.
H. gemeente te Venhuizen (N. Holland) aan-
De brigadier der ryks-veldwacht W. F
G. L. Vnnderink is van Delft verplaatst naar
Gortgen e.
- Te S t P h i 1 i p s l.a n d herdachten Don
derdag twee paren hun 50-jarige echtvereeni
ging. Een zoon van het eene paar is gehuwd
met een dochter van het andere, zoodat dezen
het zeldzame voorrecht te beurt viel op den
zelfden dag de gouden bruiloft van weder
zydsche ouders te kunnen medevieren.
Een muziekgezelschap van Brninisse bracht
den oudjes eene serenade, terwyi velen bi;
deze gelegenheid de vlag hadden nitgeBtoken.
Vrydag werd te Halst, in het Bonte
Herteen vergadering gehouden door het
derwyzersgenootschap in het arrondissement
Axel, waaraan door o. a. 45 leden werd deel
genomen.
By het openen der vergadering werd door
den voorzitter, den arrondissements schoolop
ziener, in korte woorden het recht van bestaan
besproken van de verschillende bonden en
vereenigingen in dit arrondissement op het
gebied van onderwys.
Uit de rekening en verantwoording over
Men schrijft ons nit W e s t e 1 y k
Zeeuwsch-Vlaanderen:
De verhouding tnsschen de Belgische en
Hollandsche dienstknechten begint meer en meer
gevaarlyke verhoudingen aan te nemen. Reeds
hebben een paar veroordeelingen te Middelburg
plaats gehad, die direct of indirect het gevolg
waren van den bestaanden naijver, doch deze
schijnen nog niet het gewenschte gevolg te
hebben. Het ia nu zoo ver gekomen, dat de
eene Belgische knecht voor de andore Da
zyn dienst bij den boer opzegtuit vreeze
mishandeld te worden wanneer hy zich, hetzij
alleen, hetzy met wagen en paardeD, op bet
veld of op niet druk bezochte wegen en plaat
sen vertoont. Biervliet en IJzendijke munten
daarin nit. Het gevolg dezer samenspanning
tusschen roomsche en protestanscbe boeren
knechten tegen hun Belgische collega's is dat
de eischen van eerstgemolden veel hooger
worden.
Zoo moet o. a. reeds een boer ƒ22 por
maand voor een grooten knecht besteden, wil
hy in dezen drukken tyd niet zonder hulp
zitten. De andere knechten richten hun eischen
naar evenredigheid in; gezamenlijk schrijven
zy na den boer de wetten voor, want om in
de behoeften te voorzien zijn hier handen te
kort en deze werden geregeld nit België aan
gevuld. Wat er van komen moet als iu deze
justitie of politie niet handelend optreedt, is
niet te voorspellen, want het is te verwachten
dat de spanning tusschen de dienstbaren aan
stekelijk zal werken op andere takken, b. v<
op den handel.
Wat zouden wy bv. met onzen landbouw en
onzen veestapel doen als de Belgen niet voor'
een groot gedeelte onze afnemers waren? Ver
scheidene onzer boerenknechten hebben nu af
het vlas in België niet durven leveren uit
vreeze van u ê'rwrsak. Op de paa gebonden
Watervlietsche kermis hebben een paar Neder
landers, waarvan een niet eens boerenknecht
was en zeer onschuldig rondliep, een geducht
pak slaag opgedaan; een ander ontkwam door
een wedloop aan zyn vervolgers en op de
Biervlietsche kermis verschenen, in tegenstel
ling van vroeger, weinig of geen Belgen, en
wie er waren trokken er al vroeg van door.
De burgemeester van Watervliet heett doen
aflezen en aanplakken, dat al wie zich op die
wyze nog durft te vergrypen aan anderen, iu
arrest genomen zal worden. Wanneer dat
vnurtje niet in tyds van beide kanten gedo« fd
wordt, kan het nog wel eens tot internationale
vertoogen aanleiding geven.