BUITENLAND.
Verschillende Berichten.
Verkoopïngen eni.
LAATSTE BERICHTEN.
Ter tafel komt thans het verzoek van de
commissie van aanleg van tramwegen op
Walcheren tot steuning van haar verzoek, ge
richt tot de Provinciale Staten, om te mogen
aanleggen een
tramlijn Vllsslngon—Domburg
met subsidie van de Staten van Zeeland.
Te dezer zake is ingekomen een schrijven
van den secretaris van bovengenoemde com
missie, waarin nogmaals wordt gewezen op de
goede resultaten, welke van de geprojecteerde
lijn te verwachten zijn, en hoe daardoor een
eerste schakel zou worden gevormd voor een
tramwegen-net, dat zich over Walcheren zou
moeten uitbreiden,en waarvan de eerstvolgende
schakel zou gaan over Oostkapelle, Serooskerke,
Middelburg.
De voorzitter verklaart, dat de heer Wibaut
zijne adhasie aan het project hecht, en verzoekt
hem de zaak in te leiden.
Aangezien de heer Wibaut dit niet wensoht,
neemt de voorzitter zelf het woord.
Hij zegt in den gemeenteraad gestemd te heb
ben vóór eene subsidieering van deze lijn,
omdat voor Vlissingen de lijn voordeelen zou
afwerpen. Nu het evenwel handelt over een
subsidie van f 150.000 van de provincie, vindt
Bpreker, dat de kamer niet daartoe mag advi-
seeren, vooral wijl de tram geheel onder langs
de duinen looptlag de lijn door de dorpen
heen, dan zou spreker het iets anders vinden.
Vooral in deze provincie, waar reeds 28 opcen
ten worden geheven, zou hg thans het ge
vraagde subsidie niet door de Prov. Staten
weuschen te zien toegekend.
Spreker zou daarom wenscheD, dat de kamer
zich van de gevraagde adhaeaiebetuiging ont
hield.
Do heer Wibaut is het met deu voorzitter
niet eens. Door de commissie toch is met
duidelijke cijfers aangewezen, wat ongeveer de
opbrengst zal zijn, welke cijfers zyn onder
worpen aan de goedkeuring van bekende en
onpartijdige tramwegautoriteiten, die zich vóór
de opgemaakte rekening verklaarden. Spreker
zou het daarom jammer vinden, wanneer de
Vlissingsche kamer van koophandel zich niet
kon vereenigen tot samenwèrking met de
commissie.
Ook de heer Polak zegt het met dan vorigen
spreker geheel eens te zyn en hy is ervan over
tuigd, dat voor geheel Walcheren de gepro
jecteerde lijn van groot belang zal wezen.
De voorzitter blijft bij zyn opinie en wijst
eenige onjuistheden aan in de becyferingen.
Hij zegt dat men zich wel baseert op de lijn
BreBkeusMaldegbem, maar 2/3 van die lyn
behoort in de eerste plaats tot België en ligt
in de tweede plaats door een streek, waar
suikerbietenbouw hoofdzaak is, hetgeen hier
niet het geval is.
De heer Polak hoopt, dat juist door het
aanleggen van de tramlijn de landbouwers
in deze streek zullen komen tot den suiker
bietenbouw.
De heer Wibaut vraagt of de voorzitter ook
niet denkt, dat, door het aanleggen van de
tramlyn, juist de duinstreek hier zal worden
ontwikkeld, evenals indertyd in België, waar
achtereenvolgens Ostende zich ontwikkelde,
Heyst en Eneoke ontstonden en bloeiden.
Ook vindt spreker in de namen vandeheeren
Tak van Poortvliet, Sprenger e. a. aanleiding
om te veronderstellen, dat het nu gemaakte
plan zeer ernstig was bestudeerd en zeer zeker
doelmatig zal genoemd mogen worden.
De voorzitter biyft by zyn eerBte beweren.
Hij noemt het plan niet verkeerd, maar durft
alleen daarom geen f 150.000 subsidie aan te
bevelen.
De heer Polak vindt, dat men hulde moet
brengen aan een comité, dat een lyn heeft
ontworpen, die de streek, waardoor zy loopt,
tot bloei zal brengen en, behalve een badtram,
dus luxe-vervoermiddel, ook zal zyn een
middel tot uitbreiding voor handel en land
bouw in die streek.
Overgaande tot stemming, besluit de ver
gadering met vier tegen twee stemmen, die
van de heeren Verkuijl Quakkelaar en Loois,
het voorstel van den heer Wibaut aan te nemen
en aan Provinciale Staten een adres van adhae
sie aan het geprojecteerde plan te zenden.
De heer Wibaut komt nogmaals terug op
de kwestie arbeidskamers. Hy stelt zich voor,
dat het lang zal duren, vóór de zaak in orde
zou zijn. Inmiddels kunnen zich meer ar
beidsgeschillen voordoen en spreker wenscht
dus te vragen, of de Kamer van koophandel
en bloc zich diligent zou kunnen verklaren om,
in overleg met het hoofd der gemeente, by
eventueel voorkomende moeiiykheden, daartoe
aangezocht, als scheidsrechter op te tredeD
tusBChen patroons en werklieden.
De voorzitter vreest, dat zulk een optreden
buiten den weg der Kamer ligt.
De heer Polak antwoordt hierop, dat hy
meent dat het voorstel van den heer Wibaut
slechts een tydelyk optreden als verzoenings-
raadter voorkoming van verwikkelingen betreft.
Ook de heer Lagaay meent dat de wet niet
verbiedt, dat de Kamer van Koophandel in
zulk een geval als tasschenpersoon ageert.
De heer Polak wenscht, dat het voorstel van
den heer Wibaut zou uitgaan van de benoemde
commissie.
Hierby legt de heer Wibaut zich neer.
Hierna komt ter tafel het
Jaarverslag van de Kamer,
waarop wy later meer uitvoerig terug zullen
komen. Thans ontleenen w$ slechts 'aan de
Algemeene beschouwingen het volgende:
Over het algemeen bleef de toestand, waarin
handel en ny verheid verkeerden, in 1898 vry wel
dezelfde als in de laatste voorafgegane jaren.
Belangrijke veranderingen hadden niet plaats.
De groothandel breidde zich niet merkbaar
nit, evenmin als de kleinhandel, welke laatste
evenwel, voor zoover zy bestond, als een ge
volg van den voortdnrenden aanwas der bevol
king, zich in een grooten bloei mocht verhengen.
Het aantal binnengekomen en vertrokken
schepen bedroeg minder dan in het vorige jaar,
doch de vertegenwoordigde scheepsruimte werd
daarentegen aanzienlyker.
De nyverheid verkeerde over het algemeen
in een redelijken staat van bloei. De bestaande
inrichtingen breidden zich langzamerhand uit.
De gemeente zelf breidde zich uit door aan
bouw van woningen, en een voortdurend ver-
bonwen en verfraaien van bestaande bnizen
veroorzaakte eene bestendige bedrijvigheid,
die van zelve een gunstigen invloed nitoefende
op allerlei bedrijf.
Behalve den door particulieren verkochten
bouwgrond, werd door de gemeente alleen, uit
de van het ryk overgenomen voormalige
vestinggronden voor f 46860.53 verkocht en
uit de overgenomen grond op het zg. Eiland
voor f 10019.50, te zamen alzoo voor f 56880.03.
Dat een en ander vooral de ambachtsnijver
heid ten goede kwam, ligt voor de hand.
Allerwege was dan ook volop werk, zoodat
het jaar 1898 onder de gunstigste jaren mag
worden gerekend.
De heer Wibant wenscht in het verslag ook
opgenomen te zien de Electro-tinfabriek, waar
van de productie steeds vooruit gaat en waar
voor aan- en uitvoer plaats heeft met binnen-
en bui ten vaar tuigen.
Nadat daartoe besloten is, en nog is gesproken
over het terugkomen op eene kwestie, het vorige
jaar door de Kamer behandeld, betreffende het
verkrygbaar stellen van retourkaarten van Ant
werpen naar Vlissingen, waaraan men verder
echter geen gevolg zal geven, doet de voor
zitter mededeeling, dat is ingekomen een schry-
ven van de firma De Grooff, waarin deze zich
beklaagt over de ongunstige bepalingen, die
met betrekking tot het betalen van staangeld
aan de Vlissingsche haventerreinen bestaan.
Deze ongunstige bepalingen, nl. dat reeds 8
uren na aankomst het betalen van staangeld
intreedt, had deze firma verleden jaar, toen
door buitengewone omstandigheden, onafhanke
lijk van haren wil, een kolenlading voor het
Duitsche ss. Helios, niet kon worden gelost,
de som van f 283 aan staangeld gekost, ter
wijl nu in de maand Juni weder f 148 aan
staangeld moest worden gestort. PogingeD,
by de spoorwegen aangewend tot restitutie
dier sommen, bleven zonder gevolg. De firma
wees erop, hoe in Rotterdam bv. eerst 2 dagen
na aankomst staangeld moet worden betaald.
De kamer besloot alhier en te Rotterdam
een onderzoek naar de zaak in te stellen en
by waarheidbevinding stappen te doen tot.
verbetering van den toestand.
Hierna niets meer aan de orde zynde, slnit
de voorzitter de vergadering.
ONDERWIJS.
Tengevolge van huiBeiyke omstandigheden
heeft de heer M. C. J. de Visser, leeraar aan
de H. B. S. te Goes, zich verplioht geacht te
bedanken als lid der commissie voor de eind
examens der H. B. S. in Zeeland.^ (O. Ct.)
MejVisser, hoofd eener school te Z i e-
rikzee, staat alB nummer een op de voor
dracht terbenoemiog van directeur of directrice
aan de byzondere kweekschool voor onder
wijzeressen fe Nymegen.
Zondag overleed de heer G. GoemaD,
hoofd der school te Berkel, vroeger onder
wyzer teOad-Vosmeer, Heinkenszand en Rotter
dam.
Mej. J. N. Japikse heeft aan de univer
siteit te Leiden het candidaats-examen in de
rechten afgelegd.
Zooals in ons vorig nommer in het kort
is vermeld, is jhr mr P. H. Gevers Deynoot,
directeur van het kabinet der koningin, te
Zeist, waar bij tot herstel van gezondheid
verbiyf hield, overleden.
De overledene, zoon van wylen burgemeestei
jhr mr P. G. A. Gevers Deynoot, was, na vol
brachte academische Btudtën, onafgebroken
werkzaam bij het kabinet der koningin, eerst
in den rang van commies en hoofdcommies,
later als referendaris en sedert 1894 als opvol
ger van den heer jhr Alewyn, als directeur
van Hr. Ms. kabinet.
Hij was ridder van den Ned. Leeuw eD
commandeur der orde van Oranje-Nassau.
De nieuwe koninkiyke harmonie Vlijt en
Volharding te Roosendaal zal, ter herdenking
van haar 127a jarig bestaan, in den zomer van
het volgend jaar een groot nationaal en inter
nationaal festival geven voor harmoniefan
fare- en zanggezelschappen.
De onwillige milicien Van Wendt te
Haarlem is Maandag nit de gevangenis ont
slagen. Daar hij nog niet van idéé is veran
derd, is hij dadeiyk weer in de kazerne in ar
rest gesteld.
In den geest van de Compagnie Urbaine
te Parys zal te Rotterdam een Rytuigmaat-
schappy worden opgericht, die zich waarscbijn-
lyk over andere plaatsen van ons land zal
uitbreiden. Als directeur wordt een Haagscb
ingezetene genoemd.
- Te Rynsaterwoude heeft zich het byzon
dere geval voorgedaan, dat voor de verkiezing
van drie leden van den raad geen candidatec-
lyst ingediend is. De burgemeester heeft mits
dien een nieuwen zittingsdag bepaald om alB-
nog een dergelijke lyst te ontvangen.
Omtrent het drama te Dordrecht wordt,
nader gemeld, dat de vermoorde vrouw nog
slechts 20 jaar ond is, dat zy in een bierhuis
woorden kreeg met twee jeugdige personeD,
de een te Dordrecht, de ander te Zwyndrecbt
woonachtig, en later toen zy buiten was door
dezen doodgeslagen en getrapt werd. Die per
sonen moeten toen het lyk afschuweiyk ver
minkt, het langs de Merwekade gesleurd en te
water geworpen hebben. Een vronw, die als
de aanstookster wordt beschonwd en op den
uitkyk moet hebben gestaan, toen het drama
werd afgespeeld, is ook gearresteerd. De beide
verdachten moeten bekend hebben.
Zaterdagavond omtreeks half twaalf zag
een politieagont aan de dakgoot van een huis
op het Achterklooster te Rotterdam een man
hangen. Voor hy hem hulp kon verleenen,
moest die man zijn handen loslaten en viel hij
op de straat. Hy werd naar een politiepost
en vaH daar naar bet Ziekenhnis vervoerd met
eenige gebroken ribben. De man was niet
geheel nuchter. Omdat de deur van den zol
der, waarop hy zich bevond, gesloten was,
had hy getracht door het dakvenster den zol
der te verlaten, doch daarby verloor bij zyn
evenwicht, en toen greep hy zich in zyn val
aan de goot vast.
Te Capelle aan den IJsel heeft een werk
man een ijzeren plaat op het lichaam gekregen,
waardoor hy deerlyk verwond is.
Maandag is te 's Gravenhage een invalide
uit het invalidehuis te Leiden gearresteerd, die,
met verlof in de residentie, zyn schoonzoon een
zeer gevaarlijke verwonding bad toegebracht,
Onder Hummeloo, naby Doetinchem, is
een door twee gezinnen bewoonde landbouw-
hoeve totaal verbrand. Twee kalvers en veer
tien varkens kwamen in de vlammen om.
Te ElBhout, bij Heusden, is een bakkery tot
den grond toe afgebrand. Niets kon gered
worden.
Te Zaandam is Zaterdag0 avond de groo
te molen de Vrede verbrand. Aan de noord
westkant van Amsterdam was alles op het zien
van den rossen gloed naar buiten gesneld. Daar
de molen niet gemakkeiyk te bereiken was,
konden de uitgerukte spuiten, ter plaatse ge
komen, niet veel meer uitrichten. Het vuur
greep woest om zich heen, de brandende wieken
draaiden en gaven een vuurwerk te aanschou
wen, zooals de beste pyrotechniccs slechts
maken kan. De molen brandde geheel af,
bovendien een nabijstaande groote schuur met
hout.
Het ongeluk heeft waarschyniyk ook nog
een slachtoffer gemaakt. De molenaar, die niet
tydig genoeg het brandende gebouw kon ver
laten werd slechts met moeite, met brandwon
den overdekt, in veiligheid gebracht en per
brancard naar familie vervoerd, Zyn toestand
is zeer zorgeüjk.
Te Oudepekeia hebben Zondagavond een
paar individuën éen in vollen gang zijnden
wielryder een stok door het achterwiel gesto
ken, waardoor hy viel en een been brak.
Even daarna weigerden dezelfden een ander
wielryder ruimte te maken om te kunnen paB-
aeeren, terwyi hem bovendien een diepe snede
over de hand werd toegebracht. De daders
zijn nog denzelfden avond gevat.
Te Sappemeer stierf Zaterdag een zesjarig
knaapje in weinig uren onder hevige verecbyn
selen van vergiftiging. Waarschyniyk heeft
het jongetje een of andere vergiftige beBsoort
opgegeten.
Te Stuifzand (Dr.) is een achtjarig meisje
getroffen door zonnesteek en kort daarop aan
de gevolgen overleden.
Het Dagblad verneemt nit Venloo, dat
de luitenant der huzaren, die in Den Bosch
voor schaking zou worden vervolgd, in eerst
genoemde gemeente in garnizoen is. In ver
band met dit feit zou de klacht zyn ingediend
door den zwager van de jonge dame, ook een
luitenant der huzaren, met wien de eerste
onlangs een duel had.
De metselaar te Boxtel, die onlangs ge
vangen genomen werd onder verdenking van
brandstichting, is nit de preventieve hechtenis
ontslagen.
Een hoofdconducteur by de staatsspoor
wegen, wonende te's Hertogenboseb, is door de
maatschappy ontslagen, wegens het vernielen
van hem ter verzending toevertrouwde goederen.
Te Oud-Gastel is een 7-jarige jongendie
op de rydende tram wilde springen, er afge
vallen. Het kind kwam onder den laatsten
wagen; zyn hoofd is verbrijzeld.
De Petit Bleu heeft de, voor een onafhan-
keiyk blad wel wat vreemde gewoonte, om
tevens als reisbureau op te treden. Naast
vele grootere tochten wordt 21 en 22 Juli een
kleiner reisje ondernomen, en wel een twee-
daagsch uitstapje naar Walcheren. Den21
Juli gaat men per spoor van Brussel naar
Terneuzen en komt dan tegen het middaguur
te Vlissingen. Na het dejeuner wordde de stad
en het strand bezichtigd, waarna men tegen
het etensuur per tram naar Middelburg gaat,
waar het gezelschap overnacht.
Den volgenden dag wordt het stadhuis en
de abdij bezocht en een wandeling gemaakt
langs de „boulevard" om de stad (bolwerken).
Het dejeuner wordt gebruikt in den tuin vaD
den Schuttershof, waarna men te 3 nnr per
spoor onze stad verlaat en over Vlissingen
naar België terugkeert. De deelnemers betalen
van af Brussel 40 tra per hoofd.
Te Antwerpen was een duivenliefhebber,
die steeds de eerste pryzen behaalde in de
wedvluchten, wat een beetje verdacht voor
kwam. Men besloot daarop den man eens op
de proef te stellen, waarom men by de jong
ste wedvlucht zijn duif achterhield. En toch
meldde de eigenaar zich op tyd aan met de
voor zyn duif bestemden ring, welke als her-
kenningsbewijs moest dienen.
Maandagavond is de Parysche brandweer
voor het eerst uitgerukt met een automobiel-
stoombrandspuit.
Volgens het bnrean Veritas zyn in Mei 11.
vergaan 54 zeilschepen,waaronder geenNeder-
landach, en 11 stoomschepen, waaronder 1
Nederlandsch.
Menelik heeft koningin Victoria twee
zebra's gezonden.
Van tyd tot tyd hoopen de groote ongeluk
ken zich zoo op, dat men een ware onheil
kroniek moet maken. Zoo nu weer. Op de
EngelBChe kust van Carnarmonshire is een
pleiziervaartuig omgeslagen. Alleen de schipper
wist zwemmende de kust te bereiken; de
twaalf andere opvarenden verdronken. Een
tweede ongeluk had ook in Engeland plaats
en wel by Wilford, waar een passagieratrein in
botsing kwam met een goederentrein. Er wer
den vijftig waggons vernield en veie personen
gekwetst. Groote on weereu en overstroo-
rningen kwamen zoowel in de oude als in de
nieuwe wereld voor. O.a. in Moravië waar
kleine beekjes rivieren werden, die de brug
gen wegsloegen en meer schade aanrichtten,
terwyi drie personen het leven verloren. Nog
ernstiger was het in Texas, waar het aantal
omgekomenen veel grooter is. Eindeiyk is
op het Erie-meer by een stormvlaag eeD
vaartuig gezonken met het gevolg dat acht
opvarenden verdronken.
Uit Dawson City, de hoofdplaats van het
goudland Klondyke, wordt gemeld, dat daar
een groote opwinding heerseht. Er was bericht
ontvangen,dat by kaap Rome nieuwe goudvelden
van fabelachtigen rykdom waren gevonden.
Zoo had een goudgraver een week lang eiken
dag gemiddeld voor 1000 D. goud te voor
schijn gebracht en dat uit een klein stukje
grond. Er ontstond op dat bericht een alge
meene goudkoorts. Ieder verkocht zijn have
natuurlijk voor een appel en een ei; de win-
kels liepen leeg, de schouwburgen moesten
gesloten worden, want op een dag waren
wel 2000 menschen heengegaan. Het eerste
schip, dat naar de nieuwe goudvelden ging,
werd bestormd, waarom de passage werd be
paald op 1000 Dollars, en deze vracht werd
graag betaald.
Dat de berichten zwendel zyD, ia beat moge
lijk er hebben nu ten minste al heel wat
menschen geprofiteerd van de opgewondenheid.
Alweer wordt uit New-York een brand
gemeld, welke waarschyniyk aan moedwil iB
toe te schrijven. Ditmaal in het Kebo Valley
Club House, een prachtig uitspanningslokaal
voor de eerste kringen van New-Yorb, waar
men diners en bals gaf, ook sport beoefende
enz. Na de herhaalde branden in deftige wo
ningen en hotels wordt het vermoeden dat de
brand is aangestoken, steeds levendiger.
Maandagmiddag werd te 's Graven
polder, door den notaris mr Liebert van
Goes, in het openbaar geveild een hofstede, in
de gemeente 's-Gravenpolder, aan Schoorkens-
zandweg, bewoond door Daniel Boonman, met
bouw- en weilanden aldaar en in Nisse en
's-Heer Abtskerke, te samen groot 50.77.20
hectaren.
Kooper werd voor f 48.235.30 de heer Corns.
Boonman Danz.
A T J E H.
Het Hdbl. ontving heden een telegram nit
Atjeh, meldende dat luitenant Van de Wall
aan de hand gewond is. De vijand treedt meer
agressief op en er wordt veel gevergd van
onze troepen.
TE HOUDEN AANBESTEDINGEN.
Zaterdag 8 Juli.
Borssele. Directiekamer 2 u.steenbe-
stortingen tot uitbreiding en versterking van
oeverwerk. (Raming f 33.562). Aanwyzing 30
Juni en 3 Juli. Inlichting secretaris-ontvanger.
Woensdag 12 Juli.
S c h o r e. Gemeentehuis 4 u.begrinding
van aardeweg enz. Inlichtingen A. Ie Clercq,
Kruiningen.
Dinsdag 18 Jnli.
Wissekerke. Directiekeet Anna Friso
polder 10 u.het maken van zinkwerken, in
twee perceelen. (Raming le perc. f 32.616 en
2e perc. f 32.257.62"). Aanwyzing 11 en 14
Juli. Inlichtingen secretaris-ontvanger.
Donderdag 20 Juli.
Terneuzen. Logement wed. Snayn 3 n;
herstel, vern. en onderh. aan de kram-, rys-
en steenglooiing en werken tot verdediging
van den oever. Aanw. 13 Juli 10—11 en 17
Juli 2—3. Inl. directie-gebouw.
Vrijdag 21 Juli.
Middelburg. Provinciaal gebouw 11 u.
het leveren en storten van steen tot verdedi
ging van den oever voor Terneuzen. (Raming
f 8800). Aanwyzing 14 Juli. Inlichtingen hoofd
ingenieur 11e district Middelburg, ingenieur t»
Terneuzen en opzichter Dykstra aldaar.
Verzending en laatste buslichting der MAL
aan het postkantoor te Middelburg.
(Alles plaatselijke tijd.)
Oost-Indië.
Amsterdam (Nederl.) 7 Jnli 6.'. 5 's avonds.
Brindisi (Eng. dienst)7 Juli 1.06 nam.
Marseille (Lloyd)11 Juli 1.05 's avonds.
Brindisi (Eng. dienst) 14 Juli 12.53's nam.
Rotterdam (Etoyd). 14 Jnli 6.(. 5 's avonds.
Marseille (Fr.dienst). 15 Juli 5.30 morgent.
Genua (Nederl.) Iff Juli 6.05avonds
Napels (Duitsche dst.) 24 Jnli 12.53 's nam
Met deze gelegenheid wordt alleen vet
tonden de correspondentie voor Atjeh en d<
Residentie Sumatra's Oostkust, terwyi daags U
voren eene voorloopige verzending plaats heefi
te 6.30 't avonds.
Over Napels, met Duitsche booten, uitslui
tend voor de correspondentie, waarvan de ver
zending met deze gelegenheid op de adressen
is aangewezen.
Padang wordt aangedaan door de booten
der Maatschappyen Nederland en Lloyd.
Over Brindisi Briteche booten, heeft
daags te voren eene voorloopige verzending
plaats te 6.30 's avonds en een snppletoire op dt
gewone vertrekdagen te 6.30 's avonds.
Met de Nederlandsohe booten via Genu*
en Marseille en per Fransche mailbooten word:
Seen correspondentie verzonden voor Atjeh ei
e residentie Sumatra's Oostkust.
W est-Iïidië.
Suriname via St Na-
saire8 Juli 5.30 'a morgens.
Suriname via Sout
hampton. 11 Juli 5.30 'a morgent
Curagao via Queens-
town. 18 Juli 10.03 'a avond®.
Curagao via Liverpool 10.15 's avonds.
Suriname via Amaterdam Den laatsten en 14en
elke maand 6.30av.
Algemeen Overzicht.
't Was helaas slechts schyn, dat de rust in
Spanje hersteld was. Want een lange ry be
richten uit verschillende plaatsen bewijst, dat
de toestand in het ongelukkige land nog alles
te wensohen laat.
In het begin was het geheel onmogelijk over
de beteekenis der troebelen te oordeelen. De
berichten, welke het buitenland bereikten, we
zen niet op een samenhangende beweging, wel
op spontane uitingen van ontevredenheid.
Maar de jongste berichten teekenen den
toestand wat meer. Immers by het oproer
der laatste dagen hebben zoowel te Valencia
als te Barcelona de Jezuïten-kloosters aan he
vige aanvallen blootgestaan. Vandaar dat men
wel kan aannemen, dat de Car listen er vreemd
aan zyn, en dat de revolutionnaire elementen
de hoofdrol spelen.
Het ergst was het oproer te Valencia, dat
Zaterdag ochtend aanving onder de dames
de la Hall». Oogenblikkelyk breidde het ver
zet zich uit. De kapitein-generaal boBloot
daarop het aantal troepen in de straten te ver
sterken. Maar het bleek, dat de menigte zeer
kwaad geBtemd was. Zelfs werden or wat
barricades opgeworpen, terwyi de gendarmes
met steenen werden bestookt. Daarop kregen
de troepen bevel om op te treden, en weldra
klonken de eerste salvo's, welke een nog onbo-
kend aantal personen kwetsten.
Den geheelen dag duurde het verzet voort»
waarom alle belangrijke pnnten der stad door
de militairen werden bezet, terwijl de artiljerie
werd gereed gehouden. Ook trad de cavalerie
op, maar vreemd klinkt het bericht in de
telegrammen aan de Fransche bladen, dat de
ruitery de barricades nam.
Tegen den avond werd de toestand nog
ernstiger. Sterke groepen trokken naar een
Jezuïeten-klooster en probeerden dat binnen te
dringen.
Nog juist te rechter tyd kwamen de troepen
ter plaatse om te beletten dat het klooster in
brand werd gestoken.
Des nachts kwamen de generaals byeen om
over den toestand te beraadslagen. Er werd
beBloten de militaire maatregelen te handhaven
en de stierengevechten van Zondag middag te
verbieden. Toch bleef de orde dien dag niet
onverstoord. De oproermakers liepen weer te
hoop en bombardeerden o. a. de kazerne der
gendarmerie.
Ook te Barcelona bad, na afloop van een
meeting ten gunBte van de gevangenen ta
Montjuicb, een vyandelijke betooging voor het
Jezuïeten-klooster plaats. De gendarmerie werd
met steenen ontvangen; als antwoord daarop
een paar charges, waarbij natnnriyk weer veel
gekwetsten vielen, in het geheel een 50 personen.
Terwyi, gelijk wy hierboven zeiden, het
juiste karakter der beweging niet is vast te
stellen, kan wel worden gewezen op de voor
naamste reden voor de algemeene ontevreden
heid, welke zich het eerst uitte in de bekende
demonstratie van de handelswereld.
Die oorzaak is te vinden in den allertreu-
rigsten toestand der financiën.
De langdurige burgeroorlog op Cuba had reeds
voor eenige jaren de Spaansche financiën uit*
geput, zoodat door buitengewone middelen,
o. a. door de vrijwillige nationale loening, in
de behoeften moest worden voorzien.
Toen die opoffering vergeefsch bleek, en
daarop nog de oorlog met de Yereenigde Staten
uitbrak, werd de toestand nog erger. Eindelijk
gaven de vredesvoorwaarden den genadeslag,
wyi Spanje nn nog kreeg te zorgen voor den
dienst van de leeningen der beide verloren
koloniën.
Vooral de vlottende schuld steeg onrust
barend en bereikte ruim 1350 miljoen peseta's.
Deze nieuwe last, gevoegd by stijging van
andere uitgaven, deed het bedrag der staats
uitgaven met Va klimmen. Immers, tegenover
een gemiddeld eindcyfer van 725 a 750 miljoen
pes., steeg de begrooting der uitgaven tot ruim
950 miljoen, waaronder niet eens begrepen is
de volle rentelast van de koloniale schuld,
welke door de regeering met 15 en 20% ver
laagd is.
Waar nu vóór de jongste styging der uit
gaven de inkomsten niet eens voldoende waren
tot dekking, is de toestand nn nog veel treu
riger, en blijft een belastingverhooging van
meer dan 200 miljoen noodig, waarvoor de
natie nn zal moeten bloeden. Maar het jam-
meriykst van de zaak is, dat een groot deel
van dit tekort het gevolg is van de schande-
lykste verkwistingen.
In de eerste plaats is de kerk in Spanje
staatszaak. En niet alleen dit, maar meer nog
dan elders wordt in Spanje het wezen van den
godsdienst gezocht in den niteriyken schyn. On-
gelooflykzyn de schatten, welke besteed wor
den aan enkele kerkelyke instellingen en aan
de hofhouding van adellyke dames, die aan het
hoofd van kloosters en dergeiyke geplaatst zyn.
Van daar dat de begrooting voor eeredieost
tot over de 43 millioen is gestegen, waarvan
betrekkelijk slechts een klein bedrag voor de
bezoldiging van de lagere geesteiykheid.
En daarnaast staat oen oorlogsbegrooting,
reeds te hoog door het reusachtig overcompleet,
als gevolg van den terugkeer der troepen uit
de koloniën. En toch wordt voor oorlog nog
287j miljoen pes. meer gevraagd, terwyi de
marine voor dit land, dat buiten de Europee-
sche politiek staat en geen koloniën meer te
verdedigen heeft, nog 3 miljoen meer vraagt.
Onder deze omstandigheden het volk voor
200 millioen nieuwe lasten op te leggen, ge
tuigt van verblinding.
En toch zullen de offers gebracht moeten
worden.
