IHIDDELBIRGSOHE COURANT.
19 Juni.
N°. 142-
142° Jaargang
1899,
Maandag
Middelburg 17 Juni.
De aardappelziekte en
hare bestrijding.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.—#
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 17 Juni 8 u. vm. 64 gr. 12 u. 74 gr.
av. 4 u. 72 gr. F. Verw. zw. wind, i. bew., onweer.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan bet bureau bezorgd zijn.
AdvertentiSn: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent por regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
DE ONGEVALLENWET
komt niet zonder ongevallen tot stand.
T»ouwens: het is een te moeilijk en een te
belangrijk onderwerp om het gemakkelijk,
zonder ernstige overweging te regelen.
Maar het uitstel der behandeling, waartoe
de Tweede kamer Vrijdag besloot, heeft,dunkt
ons, toch wel zijne bedenkelijke zijde.
Niet zonder reden, dat velen tegen het voor
stel daartoe ernstige bezwaren hadden.
De heeren dr Schaepman, jhr mr De Savor-
nin Lohman, Boaman, De Waal Malefijt en
Loeff vonden tot dat voorstel aanleiding in een
ingrijpend amendemenfc-Kuyper, dat zij naar
deafdeellnges wilden verzenden, terwijl zij inmid
dels de beraadslaging wenschten uit testellen.
Ernstig verzet vond dat voorstel bij den
heer Veegens, die meende dat daardoor geeB
klein, maar een langdurig uitstel het gevolg
zou zljin. Hij wilde daarom de algemeene be
raadslagingen doen beginnen over een wet,
waarnaar tienduizenden in den lande met be
langstelling uitzien.
Het voorstel is, zooals gemeld, ten slotte
aangenomen met 44 tegen 36 stemmen.
Er tegen waren de heeren Van Gilse, De
Ras, Ztjlma, Van Kerkwijk, Van der Zwaag,
Rink, Roessisgh, Houwing, Heldt, Van Byland'
(G.), Farf, Lely, Fokker, Drucker, Lieftinck,
Van Kaalte, Groen van Waarder, Nolting, Wil
linge, Hesselink, Van Gijn, De Visser, Rethaan
Macaré, De Klerk, Borgesius, Smeonge, Kerdijk,
Tydens, Schepel, Kool, Van Daiuse, Ketelaer,
Pyttersen, Goekoop, Pijnacker Hordijk en Vee
gens.
Het amendement-Kuyper heeft ten doel om
een nieuw art. 2 by genoemde wet in te
voegen, luidende:
„In hetgeen vereisoht wordt ter uitvoering
van het bepaalde in art. 1 wordt voorzien
door eene rijksinstelling. Zy draagt den naam
van ryksverzekeringsbank.
Het recht, om, onder verband met deze
ryksinstelling, hierin ten deele zelve te voor
zien, kan door ons worden toegekend aan
werkgevers, die uitsluitend voor dit doel eene
vereeniging oprichten. Deze voreenigingen dra
gen den naam van bedrijisvereenigingen."
Verder wordt voorgesteld deze Ryksverzeke
ringsbank te 's Gravenhage te vestigen en een
nieuw Hoofdstuk X in te lasschen „Van de Be-
dryfsvereenigingen", bestaande uit 35 artikelen.
In zyne toelichting omschryft de voorsteller
het doel van het amendement eenerzijda om
te gemoet te komen aan de bedenkingen, in
de afdeelingen tegen het bureaucratisch en
centralistisch karakter van bet Regeeringont-
werp geopperd, en anderzyds voor een deel
de bezwaren te ondervangen, die uit den boe
zem der nyverbeid tegen het ontwerp zgn
ingebracht.
Het voorstel bedoelt aan ondernemers, die
echter zeiven evengoed en zelfs beter voor hun
werklieden kunnen zorgen, het recht hiertoe,
onder wetteiyke regelen, toe te kennen.
Verder strekt het ontwerp om aan de werk
lieden meerdere rechten inzake hun verzekeriDg
togen ongevallen toe te kennenlo. door het
instellen van eene commissie uit de werklieden
met werklieden-correspondenten in elk der aan
gesloten ondernemingen2o. door aan werklie
den een evenredig getal zitting te geven in de
Commissie van Arbitrage en 3o. door hen m
te doen oordeelen over te nemen veiligheids
maatregelen.
Dit noemen wy met het Hbld., een stel van
bepalingen, dat zeker ernstige overweging ver
dient als een hoogst merkwaardige poging om
aan het voorname verschilpunt een praktische
oplossing te geven. De voorsteller heeft daar-
by niet de medewerking van andere leden in
geroepen, wat voor zyn arbeid zeker des te
meer bewondering wekt, maar bet nadeel
heeft, dat het ingrypend amendement de be-
teekenis mist, welke het zou gehad hebben,
indien het van een groep van leden, van ver
schillende richtingen, ware uitgegaan.
Nu is een ernstig onderzoek van dat voor-
At fl hoogst noodig; maar wy blöven van
Agenten.
Te AmsterdamA. de La Mak Azh.; te Rotter
dam: Nijgh VAN Ditmak.
meening, dat daarom toch de algemeene beraad
slaging zeer goed had kunnen plaats hebben.
Deze toch raakt het algemeen beginsel der
wet; en het werk is dan al vast op gang.
Het Vad. schryfc in zyn persoverzicht over
dat beslnit het volgende:
„En de ongevallenwet gaat dan toch in de
afdeelingen. De heer Knyper is gebleken te
zijn niet een profeet die brood eet, maar een
profeet, die amendementen maakt, geknipt
voor afdeelingsonderzoek, en die dus, naar
de heer Lieftinck opmerkte, gemakkeiyk
profvteeren had. Da amendementen, die de
mogelijkheid van een soort Berufsgenossen-
schaften openen, sluiten zich dadelijk aan
by art. 1, zoodat het psychologisch moment,
door den heer Mees indertyd voorzien, reeds
dadeiyk bij den aanvang van den arbeid zou
aanwezig zyn. Waarom dan maar niet van
algemeene beraadslagingen afgezien, vroeg de
heer Loeff, achter wien thans de heer Knyper
als Btille vennoot school, en terstond naar de
afdeelingen gegaan Voor dat denkbeeld had
hij twee anti revolutionairen, een Katholiek
en een liberaal gewonnen, en bet dus geïn
troduceerde voorstel vond tbans ook in den
heer Mees een bondgenoot. Het verzet van
den heer "Veegens, dat op de letter van het
reglement zich baseer6n kon, was zeker by-
zonder sterkalleen amendementen, die id
behandeling gekomen zijn, knnnen naar de
afdeelingen worden verzonden, en deze amende
menten konden niet in behandeling komen,
zoolang de algemeene beraadslagingen niet
waren afgeloopen. Iutusschen, waarom heeft
men een reglement, als men er niet eens van
mag afwijken Dit liberale standpunt van
den heer Schaepman, die door een weinig
uitstel behooriyke spoed betracht achtte, vond
ook op den Voorzitterszetel bijvalgeen
wonder das, dat vele leden er geen bezwaar
in zagen van het reglement af te wyken. Er
was zelfs, gelnbbige vondst, een antecedent.
Maar dit antecedent, toonde de heer Veegens
weer aan, was geen antecedent. Wat nood
dan schept men een nieuw antecedent.
De zaak van een practisch oogpunt beky-
kende, redeneerde men overigenswaarom
een algemeen debat te beginnen, daar tocb
ongeiwgfeld het algemeen debat by die ar
tikelen, die de hoofdbeginselen der voor
dracht inhouden, zou terugkeeren! Dit leek
practisch, maar is het niet. Want wat is het
geval Als nu, stel in October, de beraadsla
gingen worden geopend, begint men een al
gemeen debat, tenzij de kamer de bovenmen-
schelgke zelfverloochening betoont daarvan
af te zien, wat niet te wachten is. Werd daar
entegen nu het algemeen debat begonnen,
dan kon het misschien spoedig afloopen, en
was het in October onverbiddelgk afgesneden.
Men kon dan in October dadeiyk aan de ar
tikelen beginnen, had eenigen tijd gewonnen
ging niet nu naar huis toe, den indruk
achterlatende, dat men bg 't naderen der zo-
ache dagen tegen eenigen meerderen arbeid
in het vry onvruchtbare zittingjaar opziet.
De meerderheid bestond uit de recbterzyde,
behalve de beeren De Visser en De Ras, ver
sterkt door enkele liberalen en wie bad het
gedacht! door de drie vertegenwoordigers
der socialistische arbeidersparty (de heer Van
der Zwaag stemde anders), die er anders vlug
genoeg by zyn om do Kamer op haar vingers
te tikken, als zy niet werkt zoolang er werk is.
Het nieuwe sectie-onderzoek zal plaats
hebben Woensdag en Donderdag. Het voor
stel van den heer Lobman, om nog langer te
wachten op een nieuwen adreBsenstortvloed,
vond maar weinig steun. Het laat zich nn
aanzien, dat de Kamer de volgende week haar
werkzaamheden ten einde kan brengen."
Door een vyftiental indnstrieelen is inzake
dit ontwerp ongevallenwet aan de Tweede
kamer een adres gezonden, waarin aangedron
gen wordt op het geven van bevoegdheid
tot eigen-verzekering onder het stellen van
de noodige waarborgen en het bydragen in de
algemeene kosten vau beheer der ryksverze-
keringabauk.
naar Bellitgwolde. De heer Van Alpben had
bezwaar tegen deze subsidie, omdat het een
paardentram gold, waardoor, naar hy meende,
het zuiver locale van het gemeenschapmiddel
dnideiyk aan den dag kwam. Op meer princi-
pieelen grond rustte echter het bezwaar van
de* heer Van der Zws&g, d'e het niet goed
vond dat eene ryksaubaidie gegeven werd aan
kapitalistische onderneming. De subsidie
zou immers slechts dienen om de aandeelhou-
in de tram aan een behoorlijk dividend
Het was vry vermakeiyk hoe de heer Schaper,
het nienwe lid van Veendam, tegen de opposi
tie van zgn buurman in het geweer kwam.
Om verkeersmiddelen te krijgen, is er nu een
kapitaal noodig zoo luidde de juiste
redoneering om kapitaal te krijgen moet
ik een kapitalist hebbendien kapitalist kan
ik weder niet krggen zonder een behooriyke
kans op rente of winst. Het socialistische be
ginsel was zeer mooi, maar zeide de spreker
een belang als hier op het spel staat, mag
niet worden opgeofferd aan een algemeen prin
cipe, dat toch in de praktijk niet opgaat.
De redeneering van dezen jeugdigen socialist
kwam zoowat hierop neer, dat de beginselen
dor socialisten heel mooi en aardig zyn om
eens over te praten, ook wel om propaganda
voor te makenmaar dat, wanneer wy bezig
zijn serieus werk te verrichten, het maar het
verstandigst is die beginselen stilletjes thuis
te laten.
Aldus schreef het Hbld.
Die opmerking is niet geheel gegrond, al is
het door den heer Schaper gesprokene ook
toch eigenaardig genoeg om daarvan kennis
te nemen, vooral om het standpunt dat hg
inneemt.
Hg zeide, volgens de Handelingen, aan het
slot van zyn betoog, ter weerlegging van de
opmerking van den heer Van der Zwaag, het
volgende
„Het is waar dat, wanneer wij stelselmatig
elk subsidie en elk renteloos voorschot wei
gerden, wg misschien een beetje eerder de
gemeenteiyke exploitatie van verkeersmidddelen
zouden krijgen.
Natuurlijk werken wij er allen toe mede, dat
doel zooveel mogelgk te bevorderen. Doch
om de communicatiemiddelen daarop te doen
wachten, gaat mij te ver. Vooral daar die
gemeente-exploitatie veel eerder zal ingang
vinden in groote gemeenten, waar éan bestuur
alles iu de hand heeft, dan in verschillende
plattelandsgemeenten, waarbij verschillende
gemeentebesturen betrokken zyn en waar
door ons erbarmeiyk kiesrecht èn door
andere omstandigheden de geavanceerde be
grippen niet zoo gemakkeüjk doordringen.
Ik meen derhalve, dat wg de verbetering
der verkeersmiddelen niet mogen opofferen aan
de rechtmatige zucht om die ideeën iets spoe
diger te verwezeniyken. Het spreekt overigens
wel vanzelf, dat ik niet twgfel aan de juistheid
en aan de verwezenlgking van de socialistische
ideeën, noch aan hun practiscbe bruikbaarheid,
maar er bestaat op dit oogenblik geen kans
om alles dadelijk op socialistische leest te
schoeien en daarom zie ik geen gegronde reden
om ter wille daarvan deze verbetering van het
verkeer tegen te werken.
Ik zal niet uitvoerig ingaan op de vraag,
of deze tram ook zonder Staatshulp zal tot
stand komen. Het is zeker niet geheel on-
mogelgk, maar ik weet het niet, ook niet wan
neer, en ik vraag daarom alleen of het onbil-
lijk is, dat aan deze lgn eeu subsidie, zegge
een renteloos voorschot, wordt gegeven, waar
in elk geval de kans op dividend niet groot
is. En nu moge Van der Zwaag de opoffe
ringBgezindheid willen verkleinen, dit is zeker
dat ze bestaat en dat provincie en gemeenten
behooriyke subsidiën verleenden.
Ia beginsel sta ik natuurlgk geen voet breed
aan Van der Zwaag af. Wy weten beiden
zeer goed, dat alles in de maatsohappy moet
komen in gemeenschappeiyk beheer en onder
gem een schappelij ken arbeid; maar ik meen dat
wij daarom nu niet behoeven te beletten wat
gewenscht is.
Ik zal dus myn stem geven aan het wets
ontwerp."
Of de heer Schaper dit nu ook zoo gezegd
heeft, weten wij natuuriyk niet. Maar in eik
geval is dit zijn bedoeling; en wijkt die af van
de leziDg, door bet Amsterdamscbe blad daar
van
Ook de bewerking van de uit
komsten der telling zal op deze wyze ge
schieden. Voor het overige zullen deze bureaux
tot de telling medewerken ter bevordering
van den goeden en geregelden gang van bet
voorbereidende werk, waarvoor de noodige
voorschriften aan de commissarissen der
Koningin in de provinciën zyn gegeven.
De vergoeding aan de gemeenten, die by de
volkstelling van 1889 3'/a cent per getelden
persoon der werkeiyke bevolking volgens de
volkstelling bedroeg, doch door de
rissen der Koningin destyds te laag werd
acht, is tbans op 47s cent gesteld.
BEAOFM1A GLI* MZ.
By kon. besluit:
is dr G. H. Lamers, hoogleeraar aan de rijks
universiteit te Utrecht, benoemd tot ridder in
de orde van den Nederlandschen Leeuw
is voor den tyd van 3 jaren gedetacheerd bij
de landmacht in W.-Indië, de tweederluit J. A.
Pet, van het late reg. inf., thans gedet. by het
koloniaal-werfdepot
is de luit.-kolonel jbr F. J. A. des Tombe,
van het 3de reg. veld-art., op zijne aanvrage
op pensioen gesteld ad f 1600 's jiara
is benoemd tot inspecteur der spoorweg
postkantoren, J. F. Canter Cremers, thans
directeur vaa het spoorwegpostkantoor no. 1
te Amsterdam.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Op de te 's Hertogenbosch gehouden jaar
vergadering van het te Amsterdam gevestigde
Ned. Genootschap voor Munt- en Penningkunde
is mejMarie de Man te Middelburg, by
acclamatie herbenoemd als commissielid voor
de redactie van het Tijdschrift.
Zooals uit eene in dit nommer voorko
mende advertentie blgkt, zal de Singer-maat-
schappij binnenkort hier ter stede een
volledigen cursus in het moderne borduren doen
houden, en wel in een gereserveerd zaaltje van
het gebouw Concordia op het Koorkerkhof.
In dezen cursus zullen de meest verschillende
soorten van borduurwerkzaamheden onderwezen
worden, zooals bgv. platsteek, puntsteek, koord
borduren, monogram-borduren, Smyrna bordu
ren enz. enz. en dit onderricht zal niet alleen
geheel gratis worden verstrekt, maar de Singer
Maatschappij zal ook de daarvoor benoodigde
naaimachines kosteloos ter beschikking stelleD.
getracht in rieten keeten, die opgeslagen zijn
aan den zeedyk buiten Philippine in den
Kleine Stellepoidot, en in den Peryaerfpolder.
Deze werkzaamheden brengen niet zooveel
drukte in Philippine als menige en wel gedacht
heeft. In de week is het stiller dan ooit in
de gemeente.
Er wordt gewerkt van 's morgeus 5 tot
'a avonds 7 uur, met de noodige tusschen-
ruimten natuurlijk.
Alleen 's Zaterdagsavonds en 'a Zondags
heerscht er eene meer dan gewone drukte.
Des Zondags wordt in de R. K. kerk door
eeu pater van Sluiskil eene afzonderiyke gods
dienstoefening gehouden. De R. K. kerk is m
gewone omstandigheden voer de gemeente
reeds te klein geworden, waardoor het houden
van eene derde godsdienstoefening noodzake
lijk is geworden met het oog op de vele
vreemdelingen.
In eene Vnjdag te C o 1 y n s p 1 a a t ge
houden raadsvergadering is eene verordening
op het haven- en leggeld vastgesteld.
Het havergeld is bepaald voor schepen van
1—15 ton op 1 cent per ton per dagvan
15100 ton op 5 cent per ton per week, boven
de 100 ton op 6 cent per ton per week.
Als leggeld is vastgesteld om van alle
goederen, welke op het havetplein neergelegd
of opgestapeld worden en niet binnen tweemaal
24 uren opgeruimd zyn, tc htffcn van eiken
Ma of gedeelte 10 cents, van boomen 10 cent"
per stnk en van waren voor publiik-j ver-
koopingen bestemd 5 cents per M1 alles per
week.
Vrygesteld zijn van bovengenoemde belasting
schepen en materialen bestemd voor rijks- eu
provinciale werken, alsmede voor werken ten
behoeve van den polder Oud-Noordbeveland.
>e rykspolitie beeft zekeren H. v. Z.,
24 jaar ond, laatst wonende te Rotterdam,
naar Zierikzee overgebracht. De officier van
justitie aldaar had opsporing van dien
persoon verzocht, omdat deze beklaagd is van
verduistering van gelden, ten nadeele van den
koopman W. A. te Rotterdam.
Naar wy vernemen heeft Van Z. reeds meer
malen voor dergeiyke feiten moeten terecht staan.
Een eigenaardige verklaring.
In dc Tweede Kamer werd dezer dagen een
korte, maar vry scherpe stryd gevoerd over
het verleenen van een renteloos voorschot van
f 50.000 voor een tramweg van Winschoten
VOLKSTELLINC.
By de voorschriften ter uitvoering van het
kon. besluit, betnffende de op 31 Dee. a.
te houden algemeene tienjarige volkstelling,
worden de provinciale bureaux voor statistiek
ontheven van de by de vorige volkstellingen
door hen verrichte taak, wat betreft de con
trole op den inhoud der tel- en verzamel
kaarten, die tbans rechtstreeks vanwege het
departement van binnenlandsche zaken zal
is de justitie van hieï ander
maal naar Koewacht vertrokken, teneinde al
daar met de justitie uit Gent nogmaals een
onderzoek in te stellen omtrent het aldaar
vermoedeiyk door den te Gent gedetineerden
slager M. gepleegde misdrijf. By de nog
steeds voortdurende ontkentenis van M
biyft het nog altgd de vraag of de misdaad
op Belgisch dan wel op Nederlandsch grond
gebied is gepleegd.
Bij kon. beBluit is, met ingang van 16
Juli 1899, benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Terneuzen J. H. H.
Guntherrmohr, thans in gelijke betrekking te
OudeDbosch.
De indijking van de schorgronden naby
Philippine vordert zoo schrijft i
ons goed. De hulpdyken rondom den
Kleine -polder zyn reeds alle gelegd,
terwyi ook reeds de zeedijken van den nieuwen
polder gedeeltelgk klaar zijn.
Binnen enkele dagen zullen de werkzaam
heden zoover gevorderd zyn, dat de nieuwe
polder afgesloten kan worden.
De meer din 600 polderwerker» zjn onder-
LANDB0UW.
VI.
Na de bespreking van de bereidingawgze
der vloeistof en de werktuigen om haar over
de bladeren te verspreiden, rest ons nu nog
eenige factoren voor de uitoefening der werk
zaamheid aan te wgzen.
In een myner vorige artikels heb ik reeds
medegedeeld dat de besproeiing met Bouillie
Bordelaise dient om een uitbreiding der ziekte
beletten. De vraag wordt vaak gedaan: is
deze wijze van behandelen een voorbehoed-,
dan wel een geneesmiddel te noemen? Deze
vraag, voor de praktgk schijnbaar van minder
mg, is evenwel niet overbodig. Is bet een
voorbehoedmiddel, dan moet een bespuiting
plaats hebben vóór de ziekte aanwezig is;
moet het als een geneesmiddel worden be
schouwd, dan doet het .dienst nadatde bladeren
reeds aangetast zyn door de ziekte. En wat is nu
hier 't geval Het doel van de bewerking is
om door het aanbrengen van een laagje koper
zout op de bladeren de op deze zich ontwik
kelende vruchtlichaampjes (de sporendragers)
te dooden, niet zoozeer om de reeds door de
ziekte aangetaste bladeren wtêr gezond te
ten. En waar dus het aanbrengen van dit
beschuttingslaagje dient om de uitbreiding der
ziekte te keer te gaan, is de besproeiing myns
ens ook als voorbehoedmiddel te beschou
wen, terwgl bij algemeene toepassing gesproken
kan worden van een geneesmiddel.
Dit alles wijst er ons op met de besproeiing
zoo spoedig mogelgk een aanvang te nemen
ter daarbg zekere grenzen niet overschry-
dende. By te vroege toepassing verlieBt de
eerste werkzaamheid veel van hare waarde en
is zoodoende afgezien van eventneel nadeel
voor den oogst, reeds finantieel af te keuren.
In 't algemeen een tydstip aan te geven gaat
dan ook nietde toestand van het wtêr, de
aard van den grond, de soort der aardappels,
enz. zyne alle factoren, die daarop van invloed
zyn. Zoo zal by vochtig wêer, vooral als 't
daarbij warm is, veel vroeger de ziekte woi den
waargenomen dan bg droog weer. Practici
raden wel aan met de eerste besproeiiug ie
wachten totdat de aardappels beginnen te
bloeien, maar ook deze tydstipsbepaliug gaat
uiet altgd op. Voor de praktijk geef ik liever
den volgenden raad
Wacht totdat er in den omtrek bier of
daar wordt gesproken over het optreden der
ziekte, meestal in de vroege Boorten het eerst,
en verlies dan geen tyd meer, maar besproei
de velden. Een ieder ga voor zich zelf die
omstandigheden na en laat dan geen dag meer
voorbijgaan. Meestal begint de ziekte in de
eerste helft van Jnli, en mocht het droge
weer gedurende den laatsten tijd plaatsmaken
voor een vochtige, warme weersgesteldheid, dan
is Bpoedig de ziekte in de vroege aardappelen
te verwachten. Eind dezer maand en begin
van Juli zullen wel de beste tyd zyn, zoodra
er weersverandering optreedt.
Na deze eerste besproeiing is er op te letten
dat men nu niet te veel tyd laat veriaopen,
alvorens deze te herhalen. Meest gewensebt
is driemaal besproeien, zoo noodig zolfs vier
maal. Men heeft wel eens aangeraden de be
werking wekelijks te herhalen, maar aio de pap
goed is bereid, is dit niet noodig. Bij vochtig
weer, veel ragen is het goed hoogstens 14
dagen te wachten tusschen de verschillende
besproeiingen, terwgl bij droog weder onge
veer drie weken kan worden gewacht, alvoreni
deze opnieuw te doen plaatshebben. Zoolang
de aardappelen groen blijven, en dit is by
besproeide veel laDger dan bg niet-berproeide,
is het raadzaam een overstrooiieg met de'pap
te herhalen.