■IDDELBURGSGHE COURANT.
I
29 Mei.
Maandag
Middelburg 27 Mei.
Een grief en een wensch.
124-
142" Jaargang
1899.
I Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijfi, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 27 Mei 8 u. vm. 50 gr. 12 u. 57 gr.
l'av. 4 u. 55 gr. F. Verw. mat. N. wind, opkl. weder.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Advertentiën voor bet eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één unr
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andore familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per rege
G-roote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Zieriksee: A. C. de Mooh; te Tholen: W. Al
van Needwenitoijzen; te Terneuzen: M. de Jonge.
Allen, die belangstellen in de meer dan
honderdjarige Maatschappij tot Nut van 't
algemeen, znllen zeker met waardeering en
aandacht gelezen hebben de toespraak,
waarmee de aangewezen voorzitter, de heer
mr H. Smeenge, Woensdag de 113e alge-
meene vergadering dier Maatschappij heeft
geopend.
Het was geen geleerd betoog, dat deze
bekende spreker leverde, maar een hartelijk
en zeer begrijpelijk woord, dat hij sprak.
Niet een enkel gewichtig vraagstuk be
handelde hij, maar tal van belangrijke
kwesties, waaraan de Maatschappij hare
aandacht heeft gewijd, nog wijdt of in 't
vervolg moet wijden, liet hij de revue pas-
eeeren.
Het was een toespraak, geheel in den
geest van den spreker, die om zijne popu
laire, begrijpelijke wijze van zeggen eene
zoo welverdiende reputatie geniet.
En hij liet daarin menig waar woord
booren.
Hij herinnerde bij die gelegenheid de
leden der Maatschappij aan de dure ver
plichting, welke op hen rust, en aan den
plicht, door het geheel te vervallen, n. 1.
ook mee te helpen fouten te herstellen,
nooden te lenigen, misstanden weg te ne
men, wenschen te bevredigen wantveel
zal nog moeten worden veranderd, vóór aan
den „gemeenen burger" volledig recht is
gedaan.
Wat mr Smeenge zeide, was dus een plei
dooi om voort te gaan op den, in de laatste
jaren door de Maatschappij ingeslagen weg
zijne rede bevatte eene vingerwijzing, hoe
zij haar taak moet vervullen, wil zij blijven
toonen haar tijd te begrijpen.
Trots haar hoogen ouderdom heeft de stich
ting van Jan Nienwenhuyscn ia de laatste
jaren den goeden weg bewandeld en de stroc-
ming in sociale richting gevolgd.
Doch ziet, dit is haar tot gvief gamaakt.
In een tweetal departementen zeker
zeer deftige afdeelingen, want zij zetelen
in Haarlem en Baarn heeft men dir
nieuwe richting, die sociale beweging, waar
heen de Maatschappij wordt gestuurd, met
angst en vreeze gadegeslagen. Men is daar
bang geworden, dat zij sociaal-democratisch
of socialistisch zal worden.
Er heerscht bij die leden, evenals bij
zoovelen in den lande, eene schromelijke
verwarring op dit punt. Sociaal, sociaal
democratisch, socialistisch worden beschouwd
als woorden van éen zinmen kent het on
derscheid daartnsschen niet. Het Sociaal-
Weekblad en De Sociaal-Democraat stelt men
op éen lijn.
Nog een stap verder en in het oog van
die pessimisten wordt het eerwaardige Nut
ingelijfd by de anarchisten.
En waarlijk, zoo'n vaart zal het niet loopen
Er is eens beweerd, dat wij allen socialis
ten zijn, wij, mannen en vrouwen, die
sedert het gemeenschapsgevoel meer en meer
de plaats inneemt van het zuiver eigenbelang,
dat vroeger en ook heden helaasnog bij zeer
velen, zich deed en doet gevoelen door
dat betere begrip bestuurd, onze aandacht,
onzen tijd, onzen arbeid wijden aan het
algemeen.
En wat ligt nu toch meer op den weg
van een Maatschappij, welke tot nut van 't
algemeen werkzaam wil zijn, dan juist het
streven om te helpen het sociaal leven van
zijn wondeplekken te genezen? Haar doel
toch werd door hare stichters en eerste
hoofdbestuurders omschreven als volgt: „al
gemeen volksgeluk te bevorderen door ver
betering van den verBtandelijken, zedelyken
en maatschappelyken toestand des volks,
bepaaldelijk door invloed te oefenen op de
opvoeding en het onderwijs, de veredeling
van volksbegrippen en de verheffing zoowel
van het arbeidsvermogen als van den levens
standaard der werklieden."
Wij begrijpen niet, welke bezwaren men
kan hebben, wanneer het Nut nu consequent
voortgaat in die richting en meegaat met
zijn tijd.
De Maatschappij doet nu toch immers
niets anders dan het doel najagen, daarmee
bij haar stichting beoogd? Alleen dit verlieze
men niet uit het oog: in 1899 zijn, ter
bereiking daarvan, andere middelen en
wegen noodig dan bv. in 1799 of 1850 enz.
Het verheugde ons daarom te meer dat
de verdediging van dit standpunt, namens
het hoofdbestuur door mr E. Fokker, een
algemeen applaus uitlokte. Want, zoo het
Hoofdbestuur dien weg niet had ingeslagen
zoo de Maatschappij in de laatste jaren zich
niet op sociaal gebied had bewogen, zij had
zeker. gevoelige slagen geleden.
En haar ledental is juist achteruitgegaan
zoo werd door den afgevaardigde van Haar
lem opgemerkt omdat het Nut de sociaal
democratische richting insloeg, die tot verderf
leidt van de Maatschappy.
Wij willen nu de qualificatie daarlaten
en liever schrijven van de nieuwe richting,
die het Nut insloeg, o. a. door commissiën
de belangrijkste vraagstukken van den dag
te doen onderzoeken, zooals die omtrent
Armverzorging, Volkshuisvesting, Zieken- en
Begrafenisfondsen, Toyabeewerken meer
geld beschikbaar te stellen voor het onder
steunen van nuttige zaken op sociaal, d. w. z.
op maatschappelijk gebied.
Dat sommigen daartegen bezwaar hadden,
verwondert ons niet; en wij hopen daarom
te meer, dat de afgevaardigde van Haarlem
gelijk heeft gehad. Dit zou eene gezonde
verklaring zijn van een verschijnsel, dat mis
schien deze en gene met dien afgevaardigde
zorg baart.
Wie der Maatschappij om de aangegeven
reden den rng toekeerde, deed verstandig,
want hij zou slechts zijn een beletsel voor
baar gezond leven. Wie haar tot stilstaan
wil dwingen, miskent hare roeping en zij
noch hij passen bij eikaar.
Met gezellige avondjes, iVwifs-avondjes zoo
als zij vroeger bestonden, hoe goed op zich
zelve, breDgt men de Maatschappij heden
dage geen stap verder. Er wordt nu
forscher, krachtiger werk van baar gevor
derd. Eu al kunnen in menig departement
zulke samenkomsten nog nuttig zijn, om het
practisehe met het aangename te verbinden,
het hoofddoel der Maatschappij ligt in een
ander, in een hooger streven.
buiten, dat ieder, die van hier naar zijn
hnis terugkeert, meeneme de gedachteook
ik draag een deel der verantwoordelykheid
voor het gereed komen van het werk, dat
af moet in de toekomst.
En laten allen bovendien, overal waar
het pas geeft, den indrnk vestigen, dat zij,
die het voorrecht hebben te wonen op een
plaats, waar naar hunne meening geen on
bevredigde behoeften bestaan, geen misstan
den zich voordoen, geen noofien zyn te
lenigen, geen wenschen te vervullen ik
geloof Diet dat er zijn, al zou men het kun
nen afleiden nifc de onverschilligheid van
sommigen voor al deze dingen toch ook
leden zyn van het groot geheel en als zoo
danig verplicht, mede te werken ten bate
van elders wonende, minder gelukkige
broederen.
Er toe op te wekken om, gelijk ons nog
dezer dagen van de vermogende Amerikaan-
sche vrouwen, in zake de hoogere onderwijs
inrichtingen in dat land werd gemeld, aan
onze stichting groote sommen te geven wan
neer men ze missen kan en voor een goed
doel wil afstaan, kan misschien nuttig zyn."
Het heengaan van hen, die dit alles niet
inzien, behoeft, meenen wy, geen reden tot
bezorgdheid te zyn.
Maar daartegenover is dringende eisch
versterking der gelederen door elementen,
die by het verjongde Nut passen en daar
mee éen zijn in gevoelen en denken niet
alleen, maar ook in streven en werken.
„Nieuwe leden wenschen wij" zeide mr
Smeenge „maar bovenal leden, die meer
nog dan vroeger hulde breng ik intas-
schen aan dat wat velen deden hun
taak begrijpen. Niet alleen door de contri
butie te betalen komt men zyn plicht na,
men moet ook zelf arbeiden. De stichter
wilde immers mannen en vrouwen, die door
hun arbeid en eene jaarlijksche toelage hem
ter zyde stonden.
Was het vroeger voldoende, mannen en
vrouwen uit hoogere kringen by een te bren
gen, door het vooruitzicht op welk genot
ook, om als gevolg daarvan door dezen ge
daan te krijgen wat in die tijden noodig
was, dit is het nu niet meer.
De arbeid, die thans verricht moet wor
den, is zwaarder, naarmate het maatschap-
pelyk samenstel ingewikkelder werd.
Een enkele avond, ik heb het herhaalde
lijk gezegd, zal van de gewone TVw/savonden
moeten worden afgestaan voor een die ge-
wyd wordt aan de behandeling van het een
of ander maatschappelyk vraagstuk, opdat
daardoor voor de oplossing liefde wordt ge
wekt en meerderen aangespoord en in staat
gesteld, daaraan mede te werken.
Een deel van den vrijen tijd zullen man
nen en vrouwen moeten geven om, ieder op
zyn terrein, in de aangegeven richting werk
zaam te wezen.
De omstandigheid dat het ledental ach
teruitgaande is, maakt, dat van deze bye
komst byzondere kracht moet uitgaan naar
E9ne vingerwyzing aan het adres van hen,
die reeds lid zyn, ligt in deze woorden opge
sloten, Als wy eens nagaan hoe gering de
belangstelling is, zelfs wanneer op vergade
ringen gewichtige vraagpunten aan de orde
zijn, dan is de aansporing van mr H.
•.enge tot „zelf arbeiden" zeker niet
overbodig.
Hoevelen of liever hoe weinigen name»
kennis van de uitstekende rapporten, hier
boven genoemd, stellen zich op de hoogte
van hetgeen het Nut tegenwoordig doet en
wil Wij weten wel, door rapporten alleen
lost men geen vraagstukken cpmaar ze
zyn toch een schrede op den weg daartoe
en kunnen een krachtig middel wezen om
tot het doel te geraken. Al behoort die
oplossing niet tot de taak van het Nut, het
heeft toch door bekwame mannen aan hei
licht doen brengen hoe dringend noodig ver
betering is in de toestanden, waarover in
die rapporten geschreven wordt. Het Hoofd
bestuur, de algemeene vergaderingen deden
hun plicht door hun initiatief, hun besluiten,
hunne opdracht in dezeaau de leden om
door hunne belangstelling, hun drijfkracht
eene oplossing van die vraagstukken in de
hand te werken.
Wie by die rapporten rustig neerzit, mis
kent hunne bedoeling en hun nut.
Daarom ook te meer dient men, als straks,
het belang eener vermeerdering van het
ledental, propaganda-voordrachten gehouden
en andere middelen aangewend worden,
niet uit het oog te verliezen, dat het
niet louter te doen is om vermeerdering van
het aantal maar vooral om versterking van
de goede krachten, die voor de Maatschappij
zoo nuttig en zoo noodig zyn.
Bekwame, ontwikkelde personen, goede
werkkrachten, flinke steunpilaren voor haar
streven moet het Nut vooral zien te winnen.
De vraag is daarom by ons gerezen: valt
er niet een afzonderlijke categorie van leden
te scheppen die jaarlijks 2.50 of ƒ1.—
betalen
De huidige contributie is voor velen,
vrouwen en mannen van goeden wil, te hoo;
vooral omdat tegenwoordig voor zoovele ei
zoo velerlei nuttige zaken een beroep gedaan
wordt op hun geldelijke hulp.
De gelegenheid, reeds voor sommige cor
poraties geopend om lid te worden, is eeD
eerste schrede op den goeden weg in deze.
Maar in het belang der Maatschappij mocht
nog wel meer gedaan worden.
Ia niet eene progressieve contributie-
betaling in het leven te roepen, bv. van
5, 2.50 en f 1, waarvoor ieder zich
kan aangeven De beoordeeling omtrent de
draagkracht der personen, in hoever die
aangifte daarmee in overeenstemming
zou aan de departementshesturen kunnen
overgelaten worden.
Wy vragen slechte.
Hoe eene regeling is te maken in den door
ons aangegeven geest, zonder de belangen
der Maatschappij te schaden, ziedaar een
kwestie, die wij niet tot eene goede oplossing
weten te brengen. Wij meenen dit echter
met gerustheid te kunnen overlaten aan hen
die, meer en beter dan wij, van nabij beke: d
zijn met de huishoudelijke aangelegenheden
van eene nuttige instelling als de Maat
schappij tot nut van V algemeendie in de
laatste jaren meer en meer toont hare roe
ping te begrijpen.
OIT STAD EN PROVINCIE.
Heden morgen arriveerde alhier,
komende van Vlissingen, de generaal-msjoor
C. O. van Resteren, inspecteur der infanterie,
tot het houden van eene inspectie over het
2e bataljon 3e reg. inf. alhier.
De generaal is vergezeld van den kapitein-
adjudant Bischoff van Heemskerck.
De heeren vertrokken heden weder naar
Vlissingen, waar zij logeeren in het hotel Zeeland.
Uit VI is singe n.
De dagboet Duitschland vertrok heden mid
dag eerst te 12.20, doordien zy bleef wachten
op de passagiers uit Holland die, door een onge
val teNienwerkerfe, men zie Laatste berichten
eerst over twaalven te Vlissingen arriveerden.
- In de Maandag te Vlissingen ge
houden jaarlijksche algemeene vergadering van
het Zeeuwsch Oer. Jongelingsverbond, die, door
heer B. Veenstra, predikant, werd gepre
sideerd en door 20 afdeelingen bygewoond,
trad in den namiddag voor een overtalrijk pu
bliek op de heer dr L. H. Wagenaar van Mid
delburg, die over Geestdrift sprak en hierin
de lijnen aanwees, waarlangs de Geref. Jonge
lingsschap zich dient te bewegen.
In het bestuur werden herkozen de heeren
dr L. H. Wagenaar van Middelburg en I.
Willemse Jr van Ierseke, terwyl gekozen wer
den de heeren mr P. Dieleman, advocaat te
Middelburg, en P. van Vliet, hoofd der Chr.
school te Axel. Door den heer L.Boumawerd
het slotwoord gesproken.
Toch ligt er nog genoeg puik mosselzaad in
de Zeeuwsche en Zuid-Hollandsche wateren,
maar slechts mat toestemming van den minis
ter van waterstaat die slechts zeer zelden
verleend wordt mag binnen 500 M. van den
vasten wal gevischt worden naar mosselzaad.
Mocht de Nederlandsche waterstaat, evenals
thans de Belgische doet, meer vryheid geven
tot het weghalen van mosselzaad van strand
werken, al was het slechts op enkele plaatsen,
dan zou dat zeker ten goede komen aan de
Zeeuwsche mosselcultuur, terwyi de jaarlyk-
sche pachtsommen stellig ruimschoots zouden
opwegen tegen schade, die aan deze werkeiï
kou toegebracht worden.
HET DRAMA TE KOEWACHT.
Omtrent de aanleiding tot den moord op
vrouw Haeck wordt in een Belgisch blad thans
gemeld dat, ofschoon zij geen voorbeeldig leven
ie, zij toch voor hare kinderen eeu lief
hebbende moeder was.
Men vermoedt dat zy, kort na met Misseghers
vertrokken te zyn, spyt heeft gehad over hare
daad en naar hare kinderen wilde terugkeeren.
Daarover zullen moeilykheden gerezen zyn en de
verdachte, die met alle geweld heeft willen be
letten dat zij naar de echtelijke woning terug
keerde, zal de vrouw, die hy beweerde te be-
minnen, vermoord hebben.
Andere bladen melden nog de volgende
Door het bestuur van den polder Cats
is benoemd tot waterbouwkundig ambtenaar
van dien polder de heer J. Louwers te Cats.
Woensdag sloeg, tydens een kort maar
hevig onweder, te Z i e r i k z e e, de bliksem
iu een arbeiderswoning. De vrouw, die met
hare zes kinderen thuis was, zag een bliksem
straal haar voorbijgaan en verloor het bewust
zijn. De buren haalden dadelijk de vrouw en
de kinderen uit de woning, die geheel met
rook gevuld was. Daar binnen was het treu
rig gesteldalles was kort en klein geslagen
en bet huisje zelf zoo goed als vernieldde muren
waren op verschillende plaatsen gescheurd en
ontzet, bijna alle pannen van het dak gescho
ven en de meeste glasruiten verbrijzeld. Als
door een wonder hebben de bewoners geen
noemenswaardig letsel bekomen; alleen waren
enkele leden der familie door glasscherven
n weinig verwond.
De bliksem schynt door den schoorsteen
binnen te zyn gekomen en zich een uitweg
door een der ruiten te hebben gebaand. Daar
het huisje geheel onbewoonbaar is, hebben de
hun intrek genomen in eene nabi_
legen woning, die toevallig leeg stond. Toen
het ongeval voorviel, was de man aan den zee
dijk werkzaam.
Naar wy vernemen, is het huisje tegen brand
schade verzekerd. (Z. Nbde).
Door ingelanden van den Muije polder
werd in de Vrijdag te S t. Maartensdij k
gehouden vergadering de volgende voordracht
opgemaakt voor gezworen aan dien polder
voorziening in de vacature, ontstaan door het
overlijden van den heer Van Gorsel: J. C.
Westerweel Joh'zn, M. Groenewege en Anth.
Een geiykluidende voordracht werd opge
maakt voor de periodieke aftreding dit jaar
van den te benoemen gezworen. Het dykge-
schot voor het dienstjaar 1899/1900 werd
vastgesteld op f 24 per hectare.
Uit Philippine schryft men ons
Donderdag 11. heeft te Brugge de verpachting
plaats gehad van het recht tot het weghalen
van broed- of mosselzaad van de paalwerken
en hoofden te Blankenberghe en Nieuwpoort.
Pachter van het eerste perceel werd de heer
F. Rammeloo op de Boucboutsche haven voor
de som van 1460 francs, terwyl het tweede
gepacht word voor een byna even groote som
door een Nederlandsch visscher, in België
woonachtig.
Ook vele Nederlandsche visschers waren tc
Brugge aanwezig, maar zij konden geen bod
doen, omdat alleen ingezetenen van België
pachters mochten worden.
In de laatste jaren hebben de Zeeuwsche
visschers gebrek aan goed mosselzaad. Voor
eenige jaren werd reeds getracht door aanvoer
van Zuiderzeezaad in dit tekort te voorzien.
maar bet is gebleken, dat dit zaad minder ge-
nchikt is voor de Zeeuwsche mosselbankec,
Op den 13en April, den dag waarop vrouw
Haeck verdween, is zy 's morgens naar St. Ni-
colaas gereden, waar het marktdag was. Ia
namiddag is zy te St. Pauwels iu gezel
schap van den verdachte gezien. De vrouw
heeft toen verscheidene malen met Misseghers
gedanst en was zeer vrooiyk. De omgang tus-
schen hen beide was allerhartelykst.
Denzelfden avond is zy alleen gekomen bij
hare zuster, die op Kniedorp, in de gemeente
Stekene, woont. Na dien tyd is zy niet meer
gezien. Men vermoedt dat M. haar onderweg
opgewacht heeft en zij te zamen naar zijne
woning gegaan zijn.
Misseghers is tusschen 13 April en den dag
zijner arrestatie, 16 Mei, zeer onrustig geweost.
Nu was hy hier, dan we8r daar; ook is hy
in de nabijheid van den put gezien. Hij toonde
zich zeer nieuwsgierig en vroeg herhaalde
malen of er geen nieuws was.
Verder moet aan het licht gekomen zijn dat
Misseghers het plan heeft gehad naar den
vreemde te vertrekken.
Tijdens de kermis te Koewacht,* den 7 Mei,
een twintigtal dagen na het verdwijnen vaa
het slachtoffer, was hij in eeDe herb ere aan de
grens en vroeg aan iemand, die reeds twee
maal in Amerika geweest is, met hem den
oceaan te willen oversteken naar de nieuwe
wereld. Misseghers zou de reiskosten voor
beiden betalen.
De verdachte had toen twee doghonden bij
zich en buren van hem beweren, dat in zijne
vuile woning die honden altijd den nacht vóór
zyn bed doorbrachten.
In verschillende couranten wordt gemeld dat
Belgische en de Nederlandsche justitie het
eens zouden zijn, dat de moord op Nederlandsch
grondgebied heeft plaats gehad en dat men
bezig ia de noodige formaliteiten te vervullon
om de uitlevering van den verdachte te bekomen*
Dit kunnen wij beslist tegensprekennoch
op het parket noch op de griffie der arrondis-
sements-rechtbank te Middelburg is daar4
van iets bekend.
Het is te hopen dat de andere mededeelingen
juister zyn dan dit bericht.
Burgerluie Stasi.
Van 20—27 Mei.
Vlissingen. Ondertrouwd: W.P.K- kelaarj
jm. 32 j. met K. Faasse, jd. 26 j. A. E. L.
Carton, jm. 22 j. met A. S. Blondé, j-i. 20 p
A. de O'roo, jm. 25 j. met W. F. Appei, ji.31j.
Getrouwd: E. A. Timmerman, jm. 29
met V. C. Blij, jd. 25 j. M. van Domburg, jm.-
30 j. met S. j. Sterzenbach, jd. 24 j.
BevallenM. Masclee, geb. Francoise, d. Ja
Ciais, geb. Van Soelen, z. M. G. Hinteen, geb.
Van Veghel, d. M. M. Maes, geb. Timmerman,
■z. S. M. C. Lerooij, geb. Maerahont, d, W. P.
Giffard, geb. De Wilde, d. M. Montezaan, geb.
't Gilde, z. N. Ostó, geb. Arendse, d. A. C.
Scfat'ier, geb. Van Gefderen, z. E. J. Paasse,
geb. Meeuse, z. M. C. E. van Heukeloin, geb.
Nijpels, z. J. H. van den Abeele, geb. Luppers,
z. R. de Vleeschbouwer, geb. Sanders, z. R.
F. Geijsen, geb. Rademaker., z.
OverledenJ. H. M. Sc bot, d. 8 j. M. de
Buck, ongeh. z. 33 j. C. Wykhuisen, z. 13 d.
A. Wiedlewskij, z. 15 m. C. F. J. L. v Uuen,
z. 3 j. P. H. G. H. Stoutjesdijk, ong d. 21
j. M. J. C. Sanderse, z. 11 d. F. S. B»ijeu, d.
5 ra
Goes. Bevallen: M. van Melle, geb. Sinke,
z. E. Verbuist, geb. Hoo-eareger, d.
O verleden A. Bonze, vrouw van M. G. van
den Ende, 66 j. A. Smit, ougeh. d. 87 j. 0»
van Strien, d. 4 j.
