MIDDELBURGSCHE COURANT.
Zaterdag
27 Mei.
N°. 123-
142° Jaargang
1899d
Middelburg 26 Mei.
Lijkverbranding en
Tolstoiïsme.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
per kwartaal, zoowel toot Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer
Middelburg 26 Mei 8 u. vm. 49 gr. 12 u. 56 gr.
av. 4 u. 55 gr. P. Verw. mat. N. wind, ged. bew., reg.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per rege
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Zierikzee: A. C. de Mooi»; te Tholen: W. Al
vak Neeüwbhhuijzen; te Terneuzen: M. db Jokge.
Da redactie van Het Centrum het katho
lieke blad waarmee wij altijd met genoegen
van gedachten wisselen, omdat het steeds een
aangenamen en heuschen toon aanslaat
haalt aan wat de Arnh. Crt en wij schreven
tegen hetgeen door haar en haar collega van
De Tijd werd opgemerkt in verband met den
vernieuwden drang van Het Vadom in ons
land ook de gelegenheid te geven tot lijkver
branding.
Edoch, onze woorden in haar geheel aan
halen doet zij nietonze mededeeling omtrent
Francisqua Sarcey iaat zij b. V. rusten; en
zeker niet zonder reden.
Maar dit daargelaten; het slot van baar be
toog noopt ons nog tot eene enkele opmerking.
ZR schrijft n. 1.:
„Wanneer de staat moest toegeven aan elk
princiep of idéé, dat sommigen gelieven te
belijden, waar zou men dan ten slotte be
landen
De Amhemsehe en de Middelburgsche nemen
het beiden op voor de vrijheid. Elke overtui
ging, hoe gering het aantal overtuigden ook
zijn moge, moet worden geëerbiedigd.
Maar welke houding zal men van dit stand
punt aannemen tegenover de Tolstoïanen? Op
welke gronden zal men zich dan keereu tegen
mannen als Van der Veer, of anderen, die
krachtens hunne beginselen geen dienstplicht
willen vervullen?
Hier staat men schaakmat.
Het is nu eenmaal een wet voor eiken staat,
dat aan de vrijheid zekere grenzen moeten
worden gesteld, en dat men niet toegeeft aan
eiken wensch, als beginsel verkondigd, aller
minst wanneer de wensch indruischt tegen
wat aan de groote meerderheid dierbaar is."
Onze collega aanvaarde de verzekering, dat
wij door zijne opmerking volstrekt niet schaak
mat zijn gezet.
Zijne vergelijking houdt geen steek.
Mannen als Van der Veer, voor wier beginsel
ten deze wij eerbied hebben, al noemen wij hunne
houding ook onpractiscb, plegen verzet tegen
bestaande wettenen dat doen de voorstanders
van IRkverbranding niet. WR hebben nog
nooit geboord, dat iemand verzocht zijn lRk
boven aarde te laten staan, omdat hem de
gelegenheid ontbrak dit te doen verbranden.
Of dat zRne nagelaten betrekkingen verzet
pleegden tegen het begraven van een lijk.
Dat zou ook vrR zonderling en onbekookt
wezen, want, evenals tegenover de Tolstoïanen
de wet op de militie en de schutterR, zou het
gezag tegenover zulke voorstanders vaD lRk-
verbranding die op het begraven moeten hand
haven.
Niemand zou beweren dat dit niet goed was.
Maar er is bierbij toch onderscheid: door
het voldoen aan den wensch der Tolstoïanen
zou eene grove onbillRkheid werden begaan
tegenover hen die, meerendeels ook al niet voor
hun pleizier, wèl hunne militie- of schutter-
lRke plichten volbrengen. Zij zouden tegen
over de gemeenschap meer diensten te ver
vullen hebben dan de aanhangers van den
bekenden Rus. En bovendien: meer dan eene
geheele instelling zou daardoor schrikbarend
lRden en gedesorganiseerd worden.
Dit nu zou bR een voldoening aan het ver
langen der voorstanders van crematie niet het
geval zRn. ZR, die begraven willen worden,
zouden hierdoor hoegenaamd niet verkort
worden in hunne rechten of, tegenover hen.
die aan verbranden van hun lRk de voorkeur
geven, geen meerdere plichten te vervullen
hebben.
Alles bleef ongeschonden.
AUeen werd eenige vrRheid gegeven, die
anderen hoegenaamd niet benadeelen zou.
Het geldt hier een princiep of een idee,
waaraan de Staat voldoen kan, zonder iets van
«Rn gezag, zRn macht op te offeren of zich
zeiven moeite of last te veroorzaken.
Het is hierbij als met de vrRheid van het
afleggen van een eed of belofte; geen sterve
ling beeft er nadeel van, of zRn buurman de
patste verkiest boven de eerste. En toch beeft
het ook geruimen tijd geduurd vóór men in
deze de vrRheid eerbiedigde; en nog doet men
dat niet ten volle.
om nu nog eens op het streven der
Tolstoïanen terug te komen hunne houding
verdient in onze oogen in zoover waardeering
dat zR ten minste voor hnn idee zich last en
zelfs straf willen getroosten; en aan hun po
gen een onzes inziens goed en humaan begin
sel ten grondslag ligt.
Dat aan bun wensch geen gevolg kan wor
den gegeven, omdat de huidige toestanden dit
beletten, is jammer genoeg. Wat ons betreft,
dringen hunne gevoelens in hoogere rangenen
onder het volk zoozeer door, dat daaraan ge
hoor kon worden verleend.
Maar dit zal nog wel vele jaren eene utopie
blijven.
Dat de volkeren in 't algemeen hunkeren
naar dien tRd, valt zeker niet te ontkennen-
Én juist dat maakt het zoo moeilijk, om aan
het verlangen van de Tolstoïanen te voldoen.
Wanneer aan een hunner het recht gegnnd
werd om zich aan den militairen plicht te ont
trekken, dan zouden hunne gelederen zoozeer
versterkt worden, dat de legers niet meer
compleet waren te maken.
Wie weet echter of de Vredesconferentie in
deze niet een middel aan de hand weet te doen,om
ook aan de bezwaren van die strRders voor
humaniteit te gemoet te komen1
Maar voorloopig zou het zeker wel overwe
ging verdienen, wat De Standaard dezer dagen
in verband met den Bussnmschen Tolstoïaan
aangaf, om, bR wijze van proef, hen en de
Doopsgezinden te plaatsen bR speciale onder
van het leger, waar ze een vreedzamer
bestemming vinden.
Als er dan maar niet te veel liefhebbers voor
zulke uitzonderingen komen
Opmerkelijk is echter en voor ons
betoog van veel gewicht dat men van die
tijde aan het ideè, het „princiep" van de Tol
stoïanen wel wil tegemoet komen.
Mogen wR daarop do aandacht eens vestigen
van Het Centrumdat, waar het geldt het
christelijk geloof, vaak op éen lyn staat met
De Standaard.
En de voorstanders van lijkverbranding, aan
wier verlangen veel gemakkelRker is tegemoet
te komen, wil men onbevredigd laten
Is dat billijk
De redactie van Het Centrum denke er eens
over na; en herzie haar oordeel op dit punt!
In elk geval heeft men op het gebied van
it begraven en verbranden voor dergelijke
ingrRpende bewegingen geen vrees te koeste
ren. Het Centrum kan gerust zRn. De „over
groots meerderheid van ons volk, die", volgens
redactie, „een (christelRke) begrafenis
verlangt," zal, als het goed recht der lijkver
branding wordt erkend, geen oogeablik ver
hinderd worden om haar verlangen te bevre
digen. Maar of die meerderheid langzamerhand
niet verminderen zou, van zelf, zonder dwang
of drang, dat is een andere kwestie.
Misschien dat de vrees daarvoor de pennen
bestuurt van hen, die zoo heftig tegen lRk-
verbranding te keer gaan.
Toch erkennen wij met ingenomenheid dat
wR ook in deze vooruitgaan. De tRd is ge-
lukkig verre, dat in zekere stad van ons land
de voorstanders van crematie werden uitge
jouwd en, tot schande van hen die dit deden,
zelfs nog erger behandeld.
Men is met het idee van IR k ver branding
meer vertrouwd geraakt.
En dat is een gunstig teeken
EENE BEVORDERING.
Naar aanleiding van het kon. beslnit, waar*
R de overste Van Vlijmen, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, wordt bevorderd
tot kolonel, schrRft het Hbld.
De heer Van VIRmen behoort tot de ge
lukkigen, die nog genieten van een overgangs
bepaling. Immers is bR de wet van 1 Juli
1898 eene wRziging gebracht in de bevor
dering van officieren, welke, zonder die over
gangsbepaling, het opklimmen van officieren,
die in hun rang niet actief gediend hebben,
volstrekt onmogelijk zou maken. BR die
wRzigingswet is namelRk, ter tegemoetkoming
aan reeds eenige jaren geleden geopperde
bedenkingen, bepaald, dat voor bevordering
tot kapitein ten minste twee actieve dienst
jaren als luitenant noodig zijn, voor bevor
dering tot majoor ten minste één jaar actie
ven dienst als kapitein, en voor bevordering
tot kolonel ten minste één jaar actieven dienst
als majoor of als luitenant kolonel.
Doch als overgangsmaatregel is bepaald, dat
gedurende de eerste drie jaren r.a de afkon
diging der wet deze niet toepassselRk zou zRn
op officieren, die op dat tRdstip niet in werke-
IRken dienst waren. Nu is de heer Van VIR
men al jaren lang non actief, soodat hij in de
termen van deze overgangsbepaling valt.
Heel vaak zal dit in het overgangstijdperk
nn wel niet meer voorkomen en dat is maar
goed ook. Want het blRft een zonderlinge
toestand dat iemand, die nog nooit een bataljon
heett gecommandeerd, regimentscommandant
kan worden.
De heer Van Vlijmen zal zich nu te Vechel
aan een herkiezing voor de Tweede kamer
moeten onderwerpen, doch zal daar wel zonder
stemming worden herkozen.
V redes-conferentie.
De Haagsche correspondent van te Morning
Post heeft een uitnemend hoogleeraar in het
volkenrecht geïnterviewd over de conferentie.
Hoewel in den regel niet te groote waarde
hechtende aan dergelRke uitlatingen, meenen
wR aan deze mededeelingen het volgende te
moeten ontleenen, ook om de kans dat de
correspondent onzen landgenoot mr T. M. C.
Asser heeft gesproken.
De zegsman nu deelde mede, dat de conferen
tie in overweging zal nemen een volkenrech-
telijke code, welke door uitnemende rechts
geleerden is saamgesteld en o. a. het volgende
bevat
„De zelfstandigheid (autonomie) van alle
volkeren is onschendbaar.
Het veroveringsrecht bestaat niet.
Alle volkeren bezitten het recht van recht
matige zelfverdediging.
Alle natiën hebben het onvervreemdbare
recht om over zichzelven te beschikken.
De betrekkingen tnsschen de volkeren zRn
onderworpen aan dezelfde regelen van recht
en billijkheid als die tnsschen de individuen.
Geen natie heeft het recht als rechter op te
treden in haar eigen (strRd-) geval. Geen natie
aan een andere natie den oorlog aandoen.
Alle volkenrechtelRke geschillen zouden langs
wettelijken weg bebooren geëffend te worden."
Naar Het Vad. verneemt zal in de tweede
afdeeling der conferentie door de gedelegeer
den van de Vereen igde Staten van Amerika
het voorBtel gedaan worden om het beginsel
aan te nemen dat goederen, ter zee in oorlogs-
tRd vervoerd, ook onder vRandelRke vlag, met
uitzondering van oorlogscontrabande, neutraal
zRn en niet in beslag kannen worden genomen.
De geruchten, dat de conferentie omstreeks
20 Juni een tRdje zou uiteengaan, o. a. om de
gedelegeerden gelegenheid te geven voor een
gedachtenwis8eling met hun regeering, worden
Graaf Munster deed zRn gezin en zRn paar
den en rRtuigen nit ParRs overkomen en
hnurde te Scheveningen een villa.
Ook de heer Staal deed zijn gezin overkomen.
De EDgelschman W. J. Stead, in Den Haag
gekomen onmiddellijk nit Rusland, waar bR
gelRk men weet te St. Petersburg ont
vangen is door den Czaar, heeft op de vraag
van barones Suttner, welke verwachtingen men
aan het Russische bof van het Vredes-Gongres
had, geantwoord„Dit congres moge nooit
of te nimmer ontbonden, slechts verdaagd
worden, want het kan en hoort zich te ont
wikkelen tot een wereldparlement."
,Is dat uwe meening of die van den Keizer
vroeg nu barones Suttner.
,Ik kan u niets zeggen van wat de Keizer
sprak of deed. Wel kan ik u verzekerenhet
beste, wat de vrienden des vredes in hunne
meest optimistische oogenblikken hoopten en
verwachtten, zal meer dan werkelRkheid worden
door het karakter, de wenschen en de vastbe
radenheid van Keizer Nicolaas II."
leiden mevrouw Suttner en Stead
woonden het jongste feest aan ons hof bR
Ook te Rotterdam is een protest-meeting der
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij tegen de
Vredes conferentie gehouden. ZR werd door ruim
400 personen bRgewoond.
De sprekers, die te Amsterdam waren opge
treden, hielden dezelfde toespraken en werden
meermalen luide toegejnioht. De bekende motie
werd met bRna algemeene stemmen aangenomen.
Slechts een 20-tal toonden door opsteken van
de handen, dat zR er tegen waren.
Op voorstel van een der aanwezigen werd
een bulde-telegram gezonden aan de bekende
dienstweigeraars Wendt en De Brnyn,
De meeting, welke ook door vele dames werd
bRgewoond, had overigens daar een geregeld
en kalm beloop.
LEERPLICHT.
De afd. NRmegen van den Roomsch-Katho-
Heken Onderwijzersbond in het bisdom Den
Bosch verklaarde zich met 16 van de 20 stem
men vóór het beginsel van leerplicht, maar
met zoo goed als algemeene stemmen tegen
verplicht herhalingsonderwRs.
Door de R. K. openbare onderwRzers in het
arrondissement Helmond is een uitvoerig adres
aan de Tweede Kamer gericht, met verzoek
het wetsontwerp op den leerplicht aan te nemeD,
maar met meerderen waarborg voor de gemoeds
bezwaren der ouders, en met weglating van den
titel betreffende het herhalingsonderwRs.
BMOEMÖ «M ENZ.
BR kon. beslnit:
is benoemd tot inspecteur der directe belas
tingen enz. te Almelo G. E. de Roock, thans
inspecteur te Sittard en zRn belast met de
waarneming der inspectie van de direote bei-
te Amersfoort, F. P. Wethmar, en te Sittard,
C. W. Bodenhansen, adjunct-inspecteur dier
middelen, respectievelijk te Arnhem en Rot
terdam
is D. H. Scheffer, ontvanger der directe bel}
enz. te Tegelen o. belast met de waarneming
der betrekking van commies ter directe bel.
enz. te Amsterdam, en P. G. Ligtenberg, ont
vanger te 's Gravenzande c. a. (standplaats
Hoek van Holland), benoemd tot ontvanger te
Tegelen
is benoemd tot ontvanger der acoRnzen en
van den waarborg en de bel. der gouden en
zilveren werken te Rotterdam A. Voerman Czd.,
ontvanger te Groningen;
zijn in hunnen rang overgeplaatst bR het
reg. grenadiers en jagers de eerste-lnit. L.
Noest, van bet 6de, en H. C. J. ter Beek, van
het 5de reg. inf.
Donderdag middag is bR stormweder en
hooge zee het tjalkscbip de Weldaad, schipper
0. KristalRn, door het breken van ankertros-
sen, tegen den langen dRk bij Brouwers
haven gevallen.
Schipper en knechts zRn behouden aanland
gekomen. Het schip is verzekerd.
De heer D. van den Berg,te Stavenissej
is benoemd tot rRksveldwachter.
UIT STAD EN PROVINCIE.
BR kon. besluit is benoemd tot lid van
het beBtuur der visscherRen op de Schelde
Zeeuwsche stroomen voor het district Zee
land, bezuiden de Wester-Schelde, de heer J.
A. P. Geill, burgemeester van Terneuzen.
Verder is benoemd tot inspecteur der dir.
belastingen enz. te Hellevoetslnis de heer M.
G. Andriessen, thans te Aardenburg.
Eindelijk is met de waarneming van het
kautoor Aardenburg belast de heer G.
Valkhoff, te Schiedam.
Deze berichten werden nog opgenomen in
het grootste deel der oplaag van ons vorig
Bij kon. besluit zRn voorts nog benoemd bR
I rustende schutterR in Zeeland en wel bij
het 2e bataljon, tot le-lnit. I. van Gorsel,
thans 2e luit.; tot 2e luit. C. A. H. Wagtho.
- Blijkens eene in de St. Ct. opgenomen
statistiek der drankwet over het tRdvak van
1 Januari—31 December 1897 werden in
Zeeland 73 vergunningen verleend voor
localiteiten, waarvoor reeds aan een ander
persoon vergunning verleend was, werden 3
vergunningen verleend kraohtens de achtste
zinsnede van art. 2 der drankwet en werden 4
nieuwe vergunningen verleend binnen de gren
zen van het maximum.
In die provincie vervielen 9 vergunningen
j gebreke van tRdige betaling van het ver
gunningsrecht.
In het geheel werd voor alle vergunningen,
op 31 Dec. 1897 1163, f 33.307 recht betaald.
Uit Vliasingen.
Donderdagmiddag ia in de warande van
de villa aan den Noordzeebonlevard, bewoond
door den heer M. L., eene blauwgrRze postduif
neergekomen, op wier vleugels acht Russische
woorden waren gestempeld. Aan den linkerpoot
bevond zich een guttapercha ringetje met
nummer 364 er op.
Het diertje moet eene lange of moeilRke reis
hebben gehad, want 't was zoo afgemat, dat
het, ondanks de in 't werk gestelde pogingen
om bet op te knappen, bezweek.
Zeer slecht weer op zee was oorzaak, dat de
dagboot Duitschland Donderdag eerst te half
zeven uur aankwam. De trein vertrok om 7 uur.
BR het te Utrecht gehouden examen voor
surnumerair bij de Mij tot Expl. van SS. is
o. a. geslaagd de heer J. de Back van V1 i s-
8 i n g e n.
Ingelanden van den polder Waarde be
sloten, op een gedaan verzoek, aan de gemeente
W aarde een subsidie te verleenen van ƒ200,
voor de te maken onkosten bR de vergrooting
van de haven.
Uit Hansweert meldt men ons:
Donderdagavond werd hier binnengebracht
het Rzeren sleepsohip Burgemeester Spillenaar
schipper Van Weelde, dat op de Wester Schelde
in nood was. Het anker was door den storm
In het kanaal heeft een aanvaring plaats
gehad tusschen het aakacbip Ster der Zee
schipper GosterB, en het Duitsohe sleepschip
Vereinigung 40, kapitein Dreiss, waarbR beide
schepen boven water aanzienlijke averR be
kwamen.
Te Walsoorden bracht de stoomboot
Eugenie denzelfden avond de tjalk Adriana
schipper ScheermeRer, binnen, die op de Wes
ter Schelde door den storm was lek geslagen.
Het scbip was geladen met salpeter van België
naar Prinsland.
- Donderdag middag is de sleepboot Xantippe
II van Dordrecht, die koers zette naar Mid
delburg, aan den polder Oud-Noordbcveland
tegen den wal gezet. De boot beeft 2 voet
water in de machinekamer.
Toen jl. Woensdag een paartje naar de
secretarie van Clinge reed, om zich te laten
trouwen, werd hem door zRn aanstaande ver
weten dat zRn plunje niet in overeenstemming
was met de plechtigheid. HR verdedigde zich
evenwel met een beroep op de omstandigheid,
dat het nn slechts de wet betrof en het bij de
groote gebeurtenis, het kerkelRk huwelijk
dat in die streken gewoonlRk eenige dagen
later plaats heeft wel anders zou zRn.
Het brnidje bleef er nochthans bR, dat de
zaak gewichtig genoeg was voor een schoon
pak kleeren en gaf alras te verstaan dat ze
maar stilletjes 't huis zon gebleven zijn, indien
ze geweten had dat bR dat zaakje zoo licht
op nam. De man was eerlRk genoeg om er
baar attent op te maken dat het nog tRd was
terug te keeren.
Zooveel belangeloosheid was haar een weinig
verdacht om nog een stap verder te doen
naar den huwelRks-tempel. Ze Btapte nit en
ons cynisch boertje reed toen alleen secretarie-
waarts, om den wachtenden ambtenaar keanis
te geven van de nog tRdig tot stand gekomen
scheiding.
Als een nog merkwaardiger staaltje van
's mans ongevoeligheid in üeze zaak, diene
wel dat hg een Belg den ambtenaar
kennis gaf nn maar regelrecht de Schreef over
te zullen trekken. Want als hg denzellden
weg terugkeerde, was er alle kans vreesde
dat hij zijn oud liefje nog ontmoette
deze spRt zou hebben over 't geval. HR
zou er dan nog moeilgk van tusschen kannen.
Uit Terneuzen.
In de Donderdag gehouden raadsvergadering
deelde de voorzitter mede, dat de benoemde
telephoonhouder te Sluiskil reeds vóór de in
stallatie bezwaar maakte tegen de vastgestelde
salaris-regeling. HR iB wel genegen voor f 75
'sjaarsde telephoon te bedienen en daarvoor
een lokaal beschikbaar te stellen, maar wenseht
voor berichten voor geadresseerden buiten een
aangegeven rayon bestelloon, van af 5 cent;
naar gelang der afstanden. Na breede bespre
king werden de gestelde voorwaarden aange-
Naar aanleiding van hetgeen in de vorige
raadszitting door den wethouder Van IJsselsteRn
is gezegd omtrent het nemen van werkkrachten
voor de op te richten staalgieterR, was eofi
schrijven ingekomen van den heer L. Schalb,
waarin deze mededeelt door den administratie
ven directeur der vennootschap gemachtigd te
zgn te verklaren, dat men wel degelRk de
bedoeling heeft op den duur zooveel mogelRk
werkkrachten uit deze streek te gebruiken;
daar dit ook in het financieel voordeel der
zaak is, al moeten natnurlRk in 't begin met
'twerk bekende personen worden aangesteld.
De loonen worden geregeld naar de waarde
van den arbeid en kannen klimmen tot 8 9
franc per dag.
De heer Van der Moer voegde daaraan nog
toe, dat, naar vermelde directeur had te ken
nen gegeven, bet in de bedoeling lag om uit
deze streek voornamelijk jonge krachten te
krijgen, teneinde die in de werkzaamheden op
te leiden. De heer Van IJsselsteRn verklaarde
met zQne uiting do stichting, die hR toejuicht,
niet in een kwaad daglicht te hebben willen
stellen, maar alleen, op grond zRne ervaringen
en ook wel in overeenstemming met andere
ter zake bundigen, oene meeniug te hebben
genit, zonder meer.
Het schrRven werd voor kennisgeving aan
genomen, waarbR de heer Wieland opmerkte
dat de Baad, wanneer later eens mocht bljjbes
