MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 79.
142" Jaargang,
1899
Maanda O*
Eerst brood dan kennis.
3 April.
Ongevallenwet.
O
Deze conrant yerschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
P*ïjs> Per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermomster
Middelburg 1 April 8 u. vm. 42 gr. 12 n. 58 gr.
av. 4 n. 53 gr. F. Verw. mat. W. wind, betr., reg.
Bg deze courant behoort een Bijvoegsel.
Aanstaanden Maandag, Tweeden
Paaschdag, verschijnt de Middelburg sche
courant niet.
Middelburg 1 April.
Naar aanleiding van het hoofdartikel,
derteekend Een onderwijzer, voorko
mende in ons nommer van Vrijdag 24 Maart,
ontvingen wij, onder bovenstaand opschrift,
het volgend schrijven
„Mijnheer de Redacteur
Het is te hopen, dat de wet op >Leerplicht",
zooals ze nu is ingediend, nooit in het Staats
blad komt, wantleerplicht is een vermeer
derde druk op den arbeider.
Met veel ophef wordt verkondigd, dat de
minister nu toch wel alle bezwaren heeft uit
den weg geruimd.
In sommige bladen heet het: het arsenaal
der bestrijders van leerplicht is leeg. Maar wat
men vergeet op den voorgrond te stellen is,
dat men den arbeider daardoor een stuk brood
ontneemt.
Welke arbeider kan den financieelen steun
zijner kinderen missen
Is het niet overbekend, dat de meeste
arbeiders hnnne kinderen moeten exploiteereo,
soms al van hun tiende jaar af? Weet men
niet, dat de oudsten op broertjes en zusjes
moeten passen, als vader en moeder naar 't
veld gaan?
Zal men nu moeder dwingen om thuis te
big ven Dat geeft zooveel minder verdienste
per dag. Mag men nu zeggen tot die lieden
Eerst kennis, dan brood
Leerplicht is mooiin theorie.
Waren de verdiensten hooger, leerplicht be
hoefde geen theorie te blijven.
Zal men nu do kinderen, die reeds op 12
jarigen leeftijd voor goed de denr uitzijn (niet
voor hnn pl-dzieO, dwingen, naar hnis te komen
en op deze wijze das den onders wat geld
ontnemen
Heeft de minister aan al deze dingen gedacht
toen het ontwerp van wet in zee gezonden
werd? Het ontwerp moge voor de stad veel
aantrekkelijks hebben, voor het platte land zal
bet blijken te zijneen zware druk op den
arbeidersstand.
Moge eenmaal de tijd komen, dat de kinde
ren der arbeiders zonder dwang raar school
komen, omdat vader en moeder hnnne ver
diensten kunnen missen.
Een dorpsonderwijzer.
Dezen brief stelden wij in handen van
den schrijver van het hoofdartikel, die ons
verzocht het volgende op te nemen:
Waarde collega 1
Uwe tegenwerpingen zijn niet nieuw, in
tegendeel, ze worden telkens vernomen, als
getracht wordt de kinderen te brengen
buiten het exploitatie-systeem der ouders of
van anderen.
„Leerplicht is mooi in theorie";
zeker, maar wat mooi is in theorie, kan in
de practljk onmogelijk Biecht zijn en is de
leerplicht voor het tegenwoordige minder
„mooi", welnu, streef er dan met mij en
duizenden onderwijzers (ook van de dorpen)
naar om ze ook in de praktijk mooi, heel
mooi zelfs, te maken.
Geen obstrnctie van de zijde van hen, die
znlk een' nuttigen maatregel allereerst
dienen toe te juichen l
Volgens u zou het ontwerp „voor de stad
veel aantrekkelijks" hebbeu zeer waar
maar voor het platteland bevat het veel nood
zakelijk» en veel onontbeerlijks. Herinner u,
collega, het enorme verzuim, zoowel volstrekt
als betrekkelijk, en ik vraag u: is leerplicht
met herhalings-onderwijs niet oneindig veel
meer noodig voor het platteland dan voor
de steden
Des Pudels Kern is het finantieele nadeel
voor de ouderB, als de kinderen naar school
moetenals de ouders de geringe verdien
sten moeten missen, die de kinderen zouden
kunnen inbrengen.
Ik hoop da( Q het ontwerp gelezen he<
Welnu, dan zal het u bekend zijn, dat in
den oogsttijd (in den tijd der meeste ver
diensten dus) vacantie kan gegeven worden
dan kunnen de grootere kinderen een centje
Jöee verdienen, en de tien- en elf-jarige op
Advertentiën voor het eerstvolgend
n u m m e r moeten des middags vóór één nur
aan het bureau bezorgd zijn.
Ad verten tien20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zü innemen.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te VlissingenC. N. J. de Vet Mbstdagh te
GoesA. C. Bollcyt, firma Wed. de Jonge.
nog kleinere broertjes en zusjes passen,
terwijl vader en moeder aan den arbeid zijn.
Dit bezwaar vervalt dus.
Maar in den minder drukken tijd Heeft
het nooit owe aandacht getrokken, hoeveel
krachtige mannen gedurende dien tijd werk
loos in en bij de smidse staan, terwijl
kinderen door den boer in het werk geno
men worden
De kinderen de concurrenten van hunne
vaders
Zend de kinderen naar school, en de
werkgever is verplicht volwassen arbeiders
te werk te stellen, tegen hooger loon natuur
lijk en tot belangrijk voordeel van het buis
gezin.
Zoo zal het ontwerp aan de ouderen brood
aan de jongeren kennis kunnen verschaf-
lenen daarover, collega, zult ge u zeker
met alle weidenkenden verheugen, niet waar
Ook wij willen den „Dorpsonde r-
wijzer;" die, getuige zijne vraag of de
minister aan al deze dingen wel heeft ge
dacht, al zeer slecht op de hoogte schijnt
te zijn vau hetgeen in het ontwerp en in
de gewisselde stukken voorkomt even
eene enkele opmerking maken, in de hoop
dat hij eenigszins terug moge komen van
zijne meeniog.
Wij weten dit niet beter te doen dan aan
de hand van het zoo uitmuntende staatsstuk
van den tegenwoordigen minister van bin-
nenlandsche zaken, waaraan zelfs anti-libe
ralen hulde hebben gebracht. Ia zijn Me
morie van antwoord op het voorloopig ver
slag der Tweede kamer over het wetsontwerp
op den leerplicht behandelt mr H. Goeman
Borgesias wel degelijk de hierboven aan
gehaalde kwestie en zegt hij daaromtrent
„Aan het slot van 3 wordt meegedeeld,
dat enkele leden, schoon in beginsel voor
invoering van leerplicht gestemd, desniette
min de meening waren toegedaan, dat de
verplichting tot het zenden van kinderen
naar de school voor behoeftige ouders ernstige
bezwaren heeft. Ondergeteekende zal dit
niet geheel tegenspreken. Voor Ouders, die
slechts met groote moeite in het onderhoud
van hun huisgezin kunnen voorzien, is zeker
de verleiding groot om hunne kinderen te
werk te stellen en eenige stuivers te laten
verdienen in plaats van hen naar school te
zenden. Toch zijn er nu reeds duizenden
die, hoe behoeftig ook, het belang van
hunne kinderen het hoogst stellen en zich
deze opoffering getroosten. En onderge
teekende is vast overtuigd, dat een onder
zoek, gesteld dat het uitvoerbaar ware, aan
het licht zou brengen, dat door het geregeld
schoolgaan der kinderen als regel de armoede
niet grooter wordt, veeleer het tegendeel.
Ook hier geldt het bekende woord van
Bastiatwat men ziet en wat men niet ziet.
Men ziet de weinige stuivers, die de kinderen
door bedelen of werken kunnen aanbrengen,
maar men ziet niet de indirecte schade, die
er tegenover staat. Waar de kinderen, zij
het dan ook ten gevolge van sociale levens
omstandigheden, -worden verwaarloosd of ge
ëxploiteerd, daar tieren naast armoede welig
wanorde, slordigheid en onverschilligheid,
zoovele bronnen van nog grooteren ach
teruitgang. Bovendien wordt in dergelijke
gezinnen de toekomst aan het heden opge
offerd. Waar men de kinderen van onderwijs
verstoken laat, daar is weinig nitzicht op
verbetering van positie, ook alB de joDgens
en meisjes de schooi ontwassen zijn. Getroos
ten daarentegen de ouders zich de opoffering,
in vele gevallen uit het schoolgaan voort
vloeiende, dan is er veel meer uitzicht niet
alleen dat de kinderen een betere toekomBt
zullen te gemoet gaan maar ook, dat de
ouders zeiven voor hunne opoffering zullen
beloond worden. Ook is geenszins de mo
gelijkheid uitgesloten, ja zelfs de waarschijn
lijkheid groot, dat bij invoering van leer
plicht, waardoor kinderarbeid voor een groot
deel van den dag wordt verhinderd, de
loonen der volwassenen zullen stijgen.
Om dit laatste doel stijging der loonen
beter te bereiken, werd door sommige
leden aangedrongen, om den leerplicht ver
gezeld te doen gaan van een verbod tegen
het verrichten van veldarbeid door kinderen.
Zonder te willen beweren, dat eene rege
ling van den veldarbeid van kinderen niet
wenschelyk zou zijn, kan ondergeteekende
echter niet toestemmen, dat het één een
noodzakelijk uitvloeisel zou moeten lijn van
het andere. Door invoering van leerplicht
wordt veldarbeid van kinderen reeds aan
merkelijk beperkt sn na Is, Het wel waar, dat
geheel verbod van dien arbeid de vol
waseenen van concurrentie van de jeugd in
het geheel geen last meer zouden hebben,
maar daar staat tegenover dat tot tijd en
wijle dat voor de volwassenen de verwachte
loonsverhooging zou zijn ingetreden, het
bezwaar voor de behoeftige ouders, waarop
in deze paragraaf wordt gewezen, nog groo
ter zou ziju.
Daar komt bg, dat, naar de meeniog vau
ondergeteekende, de veldarbeid van kinderen,
althans in den druksten tijd van het jaar,
niet geheel kan worden gemist. Van die
overtuiging is uitvloeisel art. 10 (nieuw &rt.
13) van het ontwerp, waardoor demogelijk
heid wordt geopend om kinderen van zeke
ren leeftijd gedurende eenige weken in het
jaar ook nog gedurende de schooltijden op
het veld te laten arbeiden.
Al zijn echter deze en andere bepalingen
ook nog zoo mild gesteld, niet te ontkennen
is het, dat soms de behoeftigheid, de armoede
zoo groot kan zijn, dat de ouders met den
besten wil niet bij machte zijn hunne kin
deren naar school te zenden. Wel is waar
is in de officieele statistiek het cyfer van de
niet-schoolbezoekers op grond van armoede
uiterst gering, maar het cijfer is in de wer
kelijkheid waarschijnlijk grooter, omdat me
nig vader allicht armoede niet als reden
zal opgeven. Maar hoe dit zij, het komt
voor, dat armoede belemmering is voor
schoolbezoek, en daarom moet in de wet de
gelegenheid open blijven om ouders, die in
droevige omstandigheden verkeeren en niet
geholpen worden, van de leerverplichting
vrij te stellen."
De „dorpsonderwijzer" ziet dus dat de
regeering zooveel mogelijk aan het door hein
geopperde bezwaar wil te gemoet komen.
Voor het overige vereenigen wij ons geheel
met de repliek van zijn collega Een
o n d e rw ij z e r.
Aan eiken goeden maatregel zijn 3chaduw
zijden verbonden, die men echter door de
ervaring beter kan leeren kennen en, daar
door voorgelicht, beter oplossen. Mits de
goede wil ook besta om, waar het volmaakte
niet te verkrijgen is, te trachten het goede
te bereiken.
De adressenstroom ter zake van het on
gevallen-ontwerp wordt bepaald onstuimigzegt
de redactie van het Sociaal Weekblad. Behalve
de vroeger vermelde, kwamen nog in een van
de Maastrichtsche industriëelen (Regout, Cérami-
que, Papierfabriek), van 22 Twentsche industri-
eeleD, van nog enkele Kamers van koophandel,
van de firma Van Kempen te Voorschoten, van
de Vereeniging van Ncderlandsche Beetwortel-
suiker fabrikanten, van de Christelijke patrooDS-
vereeniging Boaz, van de spinnerijen te Hil
versum en te VeenendaaJ, van de bierbrou
werij De gekroonde Valkvan de fabriek van
melkproducten Hollcmdiaorganisaties wier
belangrijkheid bezwaarlijk ontkend kan wordeD.
Dat de adressen zelve alle een even belang
rijke lectuur vormen, zouden wij minder gaarne
bewerentoch vindt men er wel opmerkingen
in waarmede, naar wij mogen vertrouwen, de
wetgever zijn voordeel zal kunnen doen. Toch
komt het ons voor dat deze latere adressen
in geenen deele den invloed zullen oefenen,
welke terecht aan die van de heeren Stork en
de gistfabriek te Delft (Van Marken en Wal
ler) wordt toegekend. Geen dier latere adressan
ten toch kan een zoo doeltreffende bestaande rege
ling en zoo sprekende feiten uit eigen ervaring
aanhalen als deze. Het doet zelfs onaangenaam
aan, hen hier kritiek te hooren oefenen, die
door geen enkel voorbeeld kunnen aantoonen
dat zij de regeling, zooals de regeering dienn
voorstelt, in hun eigen kring ook maar ten
naastenbij hebben toegepast. Zeer juist wordt
dit uitgedrukt in een nota, die door het bestuur
van het Werkliedenverbond alsnog op de agenda
voor de jaarvergadering is geplaatst.
Ü1T STAD EN PROVINCIE.
Heden zijn door den burgemeester van
Middelburg benoemd tot agent van politie
klasse J. Lorier alhier en W. Glerum van
Kruiningen.
Verder is benoemd tot agent van politie
reede klasse, de agent van politie 3e klasse
P. W. de Lange alhier.
- Gedurende de maand Maart zijn door het
centraal-bureau van de telefoon te Middel
burg 2134 aansluitingen tot stand gebracht.
Uit Vlissingen.
Het vijftienjarige meisje, dat zich den 23
Febr. j.l. uit nieuwsgierigheid, door aan den
trekker van een geladen revolver te komen,
onder de borst verwondde, heeft thans het
gasthuis kunnen verlaten om zich naar hare
ouders te begeven, zonder dat het evenwel is
mogen gelukken den kogel te vinden of te
verwijderen.
- Door de mailboot der maatschappij Zee-
l werden, volgens de Hollandsche bladen,
Vrijdagmorgen niet minder dan 250 passagiers
te Vlissingen aangebracht. Dit cijfer
werd nog nimmer behaald. De mailtrein Vlis
singenAmsterdam arriveerde te Amsterdam
met een half uur vertraging.
Door den directeur-generaal der Mij. tot
Expl. van S.S. is o. a. een eervolle vermelding»
ens betoonde oplettendheid, toegekend aan
A. Vos, loopwachter aan wachtpost 35 der lijn
GoesRilland-Bat h.
In de jongste vergadering der afdeeling
iTholen" van de Mij. tot bev. van Landbouw
en veeteelt in Zeeland is ook ter tafel gekomen
bet bekende schrijven van den heer J. Welle-
man omtrent eene reorganisatie der maatschappij.
De voorzitter, de hoer L. J. Dorst, deelde
mede, dat het bestuur van meening is dat de
uitvoering van dit plan zeer veel moeilijkedeD
met zich zou brengen en daarom besloot aan
de vergadering voor te stellen, niet op het
voorstel-Welleman ic te gaan. Niemand ver
langde hierop het woord, waarna besloten werd
de afgevaardigden ter bestuursvergadering
Middelburg te machtigen in gelijken
hunne stem nit te
met koffleboonen, die men bedriegelijk mooi
heeft weten na te bootsen nit brooddeeg en
zelfs uit blei-aarde. Met het bloote oog zijn
zij niet van echte koffieboonen te onderschei
den, maar het bedrog springt dadelijk in 't oog,
als men die boonen met Röntgen-stralen
doorschouwt. In 't schaduwbeeld van deze
Btraleu komt niet alleen de schil, maar komen
ook de beide zaadlobben helder voor den dag.
Zy werpen derhalve drie* heldere strepeD,
terwijl de nit brooddeeg gefabriceerde kunst-
boonen slechts éen enkele lichtere, met de
schil correspondeerende lijn werpen en de uit
klei vervaardigde booneu volkomen zwart
schijnen. Niet alleen de aard, maar ook de
omvang der vervalsching kan op deze manier
volkomen juist geconstateerd worden. Zoo
onderzoekt men ook met groot gemak, of
noten, amandelen 6dz. versch en vol of be
dorven zijn.
Ook voor de zijde-indnstrie worden de RÖnt-
sn-stralen toegepast. Te Lyon zijn proeven
genomen om mannelijke cocons van vrouwe
lijke, door middel van doorstraling, te onder
kennen. Daarbij bleek, dat het achterlijf der
vronweiybe poppen de stralen veel minder
doorlaat dan dat der mannelijke, daar de
ten de aan minerale zouten rijke onrijpe
eieren bevat. Vroeger moest men zich behelpen
met op de tast de tweeërlei cocons te onder»
scheiden, daar de ervaring leerde, dat de
vrouwelijke cocons onder overigens gelijke
omstandigheden zwaarder zijn dan de manne-
lybe. De proeven zijn van bijzonder belang
voor de afwikkeling van den draad en by
kruisingsproeven, daar de mannelyke cocon
8er zijde levert dan de vrouwelijke.
Ten slotte zij nog vermeld, dat de crytoscoop,
waarmede deze doorstralingsproeven genomen
worden, sedert kort ook in gebruik is genomen
door de douane-beambten van verschillende
landen, voor het onderzoek van niet te om
vangrijke colies van de reizigers.
(Tijdschrift van Nijverheid).
Dezer dagen kregen vele bewoners van
Sluiskil een bezoek van dén' ontvai ger der
registratie uit Hulst, die. hun mededeelde dat
er klachten waren ingebracht over het vuil
maken vau hot kanaalwater en dat het wel
mogelijk z'ya zou, dat zij binnen kort hunne
woningen zouden moeten verlaten. Die huizen
staan langs hét kanaal op ryksgrond en de
eigenaars hebben dien grond in erfpacht, onder
bepaling dat het rijk het recht heeft de pacht
te doen ophouden, indien het znlks noodig
oordeelt.
Men beweert echter dat de schuld van het
vuil worden van het kanaalwater niet ligt by
de bewoners, maar welbij de Belgische fabrieken.
(Tern. Crt.)
Oe Röntgen-stralen In den dienst van
handel en nijverheid.
Aan het proefstation te Osnabrttok is men
sedert korten tijd met uitstekend sncces bezig
om de Rönf gen-doorstralingen toe te passen voor
het onderzoek van voedingsstoffen, specer
en andere handelswaren op eventneel san die
stoffen ter vervalsching of verontreiniging
toegevoegde surrogaten. De zuiver organische
verbindingen, zooals vetten, suiker, enz., die
slechts uit zuurstof, waterstof, koolstof en
stikstof bestaan, zijn voor die doorstraling
bijzonder geschikt. Boter laat byv. zeer dui
delijk zien, of zij in 't geheel niet, matig of
zeer sterk gezouten is. Daarentegen zjjn de
zwavel- en organische halogeen-verbindingen
minder gevoelig voor de Röntgen-stralen.
De voedingsmiddelen, vruchten, houtwaren,
geweven stoffen enz. bevatten slechts een
bepaald in de natuur niet zeer veranderend
bedrag aan anorganische bestanddeelen, als
alkaliën, aschbestanddeelen, zuren, die het
doorlaten van de stralen belemmeren. Derhalve
moeten in een voor zulke onderzoekingen
ingericht laboratorium monsters van onver-
valschte artikelen in lagen van gelijke dikte
aanwezig zyn, om ter vergeHjking mede in het
onderzoek-toestel te kunnen worden opgenomen.
De meeste vervalschingen bomen wel voor
poedèrvormige artikelen, door vermenging met
insgelijks fijn gemalen minerale stoffen, als
kryt, kleiaarde, gips, zwaarspaatb, doch ook
met deegachtige of weeke voedingstoffen, zoo
als honig, vetten enz. en gebakken óf suiker
waren, byv. marsepein.
Byzonder interessante resultaten levert de
doorstraling van zaden en vruchten op, waarby
de inwendige structuur duideiyk aan 't licht
komt. Zoo byv, heeft men proeven genomen
HANDELSBERICHTEN.
GraanmarHien enz.
Iekseke, 30 Maart. In de laatste week, van
Donderdag tot Donderdag, zyn van hier verzon
den 675.000 eetbare oesters, tegen de volgende
pryzen: 4045 kg. f7flÓ, 50—60 kg. f 15
f 24, 70—75 kg. f 36—f42,80—82 kg. f 48—f 55
IJzendltkb, 1 April. Ter graanmarkt
van heden was de aanvoer rnim met redelijken
omzet van alle artikelen. Voor tarwe was
iets meerder vraag.
""en besteedde voor: jarige tarwe f
f a f nieuwe f 6.f 6.25 a
f 6.30; rogge f fa fnieuwe
dito ƒ5.a wintergerst
a per 100 K.G.nieuwe dito
I.— 8.10 a 8.20zomergerst
fva nieuwe dito a -
a haver f 6.80 a 7.— j
paardenboonen 6.6.25 groene
erwten a JperH.L.; kool
zaad a per H.L.
Gent,31 Maart. Ter veemarkt van heden
(Vrijdag) werden te koop gesteld51 schapen, 32
lammeren, 85 kalveren, 252 vette varkens, loo-
pers, 320 biggen, 54 melkkoeien, 5 groote ossen,
110 jonge ossen, 131 vaarzen, 198 vette koeien,
49 stieren, 269 magere dieren.
Pryzen waren per kilog. voorossen en
vaarzénvleesch fr. 1.25 a fr. 1.35idem 2de
qual. fr. 1.12 a fr. 1.20; koeienvleesch fr. 1,20
A fr. 1.25; idem 2de qual fr, a fr. 1.10 j
stierenvleesch fr. 1.05 a fr. 1.23; kalfvleesch
fr. 1.50 A fr. 1.75; schapenvleesch fr. 1.40 A
fr. 1.50; lamsvleesch fr. 1.80 4 fr. 1.90; en
varkensvleesch fr. 0.90 A fr. 1.06.
Huiden. Vaarzen, ossen, koeien fr. 0.82
Afr.stieren fr. 0.71 A fr.kalveren
fr. 1.10 A fr. 1.15.
Versch roet fr. 0.30 A fr. 0.40.
PRIJZEN VAN EFFECTEN.
Wegens vacantledag Is heden geeri
beurs gehouden.
BEKENDMAKINGEN.
VEEARTSENIJKUNDIG STAATSTOEZICHT.
De burgemeester van Middelburg maakt
bekend
dat de invoer van melkkoeien in België
langs het tolkantoor Santvllet van af heden
weder "ib geoorloofd.
Middelburg, 1 April 1899.
De Burgemeester voornoemd,
W. J. SPRENGER L. B.
ONS HUIS
to Middelburg.
Op Maandag 3 en Dinsdag 4 April is do
Leeszaal gesloten.