MIDDELBIRGSCHE COURANT. 142" Jaargang. Zaterdag 1 April. Suikerbeten. N°. 78- 1899. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- nummers kosten 5 cent. Thermometer Middelburg 31 Maart 8 u. vm. 40 gr. 12 u. 46 gr. av. 4 u. 41 gr. F. Verw. mat. N. O. wind, bew. Advertentiën voor bet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten ®n Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratis aan het bureau te bekomen. Aanstaanden Maandag, Tweeden Paaachdag, verschijnt de Middelburgsche courant niet. Middelburg 31 Maart. Door het uitvoerend deel van het hoofdbe stuur van de Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland is, in af wachting dat omtrent de daarin besproken zaak eene nadere beslissing zal genomen worden in de aanstaande voorjaarsvergadering van het hoofd bestuur, het volgende verzoekschrift gezonden aan den minister van buitenlandsche zaken te 's-Gravenhage Excellentie. Het dagelijksch bestuur van de Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland meent zich te moeten aansluiten bij hen, die de aandacht van Uwe Exo. reeds hebben gevestigd op den maatregel, beoogd door het wetsvoorstel van den heer Maenhaut, bij de Belgische kamer van volks vertegenwoordiging ingediend. Had naar de in een deel der Belgische pers ten beste gegeven voorstelling het wetsvoorstel om het invoerrecht op suikerbeten tot 3 francs per Ï000 Kg. te brengen, ten doel om een einde te maken aan onbillijke voor waarden, den landbouwers in België door de suikerfabrikanten opgelegd, nu door deze laat- Bten de bestreden voorwaarden zijn losgelaten en het ontwerp naar deze uitlegging dus geene reden van bestaan meer zonde hebben, wordt toch het wetsontwerp gehandhaafd en bij aan neming daarvan blijven gevolgelijk de Neder- landsche landbouwers in deze provincie met een groote ramp bedreigd. Bij de lage prijzen der granen toch is het verbouwen van suikerbeten voor onze landbou wers het eenige middel geworden om het be drijf nog «enigszins loonend te blijven vol houden. Deze suikerbeten worden voor een zeer groot deel verbouwd ten dienste van de Belgische suikerfabrieken de ligging van onze provincie en de aard onzer verkeersmiddelen maakt, dat by de levering daarheen verreweg de prijzen worden besomd. Wordt het invoerrecht op snikerbeten door België op 3 frs. per 1000 Kg. beten gebracht, dan is het verbouwen van suikerbeten voor Zeeland zoo goed als onmogelijk geworden en aan OBzen in deze provincie reeds zoo zwaar beproefden landbouwer en veehouder opnieuw een groot nadeel berokkend. Wij durven daarom Uwe Excellentie met den ernstigsten aandrang verzoeken, dat door U de Belgische Regeering er op gewezen worde, hoe alle maatregelen op het gebied van landbouw en veeteelt, daar te lande genomen, het gevolg hebben, dat die takken van volks welvaart in ons rijk onberekenbare schade lijden, en door een krachtig optreden onzer Regeering te bevorderen, dat de Belgische Regeering partij kieze tegen het door den heer Maenhaut ingediende wetsvoorstel. 't Welk doende. Het dagelijksch bestuur der Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland Mr P. C. J. HENNEQUIN, Voorzitter. G. A. VORSTERMAN VAN OYEN, Secretaris. Aardenburg, 28 Maart 1899. Agenten. Tc AmsterdamA. de La Ma» Azir.te Rotter^ dam: Nijgh van Ditmar. RECHTBANK. TE Z1ERIKZEE. In het Weekblad van het Becht heeft mr Joan Bohl op nieuw een pleidooi geleverd voor het behoud vau die rechtbank. Hij deed dat in twee opstellen onder het opschrift De dienst der justitie in Zeeland en onder aanha ling, met instemming, van hetgeen door ons in ons nommer van 27 Januari over dit idee is gezegd. Hij schrijft daarin o. a. „Betreurenswaardige maatregelen ontBtaan ge meenlijk onwillekeurig uit gemis aan volledige voorbereiding. Het is ook vaak moeilijk, vooraf door te dringen in een plan en zijne gevolgen, omdat soms eerst, nadat bet openbaarheid kreeg, de gegevens voor een richtig eindoordeel be kend raken. De leden der Staten-Generaal, die de bewuste opheffing ter sprake brachten, deden dit te goeder trouw. Hadden zij be vroed, dat het, in plaats van op voordeel, op schade voor het land moest uitloopen, zij zouden bun vernuftigen inval niet ter over weging hebben aanbevolen. Het bewijs dezer stelling ligt 0. a. in het feit, dat verschillende leden der Eerste en Tweede Kamer reeds be richt hebben, nu tegen de opheffing te zijn. Dat de vraag gedaan werd, zonder voldoende kennis van de Zeeuwsche toestanden; zonder zich rekenschap te geven van hetgeen de op- boffing voor de daarbij onmiddellijk betrokkenen beteekent, blijkt uit veler bevreemding over de verontwaardiging, welke zij in geheel Zee land wekte. Voor den ingewijde was niets natuurlijker. Het rechtsgevoel der Zeeuwen moest beleedigd worden door een voorstel, dat in hunne oogan schier de wanstaltige verhouding eener balda digheid aannam. Gewestgenooten zij n bet meest met elkander in aanraking door bloedverwant schap, aanhuwelijking, koop, pacht, huur, han del, enz. Men stel zich thans voor, boe de bewoner van het land van Cadzand, van Wal cheren, N. en Z. Beveland moet opkgken, als men hem, ter beslechting van een geschil Schouwen of Duiveland ontstaan, naar Breda verwijst. Hij denkt dan natuurlijk eerst aan ongepaste schertsen overtuigt men hem, dat het ernst is, dan vraagt hij, wie zich veroor looft, hem op zoo verregaande wijze in zijne belangen te krenken. Want omstandigheden kunnen zich voordoen, dat het gunstiger voor hem ware, indien hij naar eene rechtbank te Londen gestuurd werd. Schade aan geld, tijd en moeite wordt hem op den hals geschoven. Dat de zuinigheid, welke de plicht van elke regeeriDg is, hier schipbreuk moet lijden, kan de eenvoudigste Zeeuwsche varensgezel aantoo- nen, door voor te rekenen, dat de schatkist het tegendeel van winst zal maken. Edoch, al ware het anders, de Zeeuwen meenen, dat 's lands penningen evenzeer besteed moeten worden aan hunne belangen als aan die der overige gewesten." Verder merkt mr Bohl op: „Dat de Zeeuwen er tegen zijn, indien hunne provincie ten slotte slechts ééne rechtbank overhoudt, heeft doen opmerken, dat znlks ook met Utrecht en Drente het geval is. Maar die vergelijking gaat niet op wegens bet on gelijksoortige der grootheden. Want in die gewesten bereikt meD, door talrijke middelen van vervoer, van de verst verwijderde punten, de rechtbank binnen het uur. In Zeeland kan zelfs bij gunstige omstandigheden, een dag mede gemoeid zijn om uit het binnenland van Schouwen te Breda te komen. De rechtbank zou daar dau wel avondzittingen mogen hou den, of de regeering karavaan-serails laten op richten om de reizigers onder dak te brengen. Tevens dient zij te zorgen voor een stoomboot- dienst tusschen Duiveland en Tbolen, 's winters voorzien van duchtige ijsbrekers. Ook moet zij eene som uittrekken voor den dienst der jus titie, wanneer rechter-commissaris, openbaar ministerie, enz. te Zierikzee moeten zgn. Wat daar de rechtbank in drie uren afdoet, kan, van Breda uit, drie dagen kostenéén om Schouwen te bereiken, één voor plaatsopne ming, hooren van partyen enz.; één voor den terugtocht. Altijd mits het vaarbaar weêr zij Dan zullen de kamerleden, die nu klagen, dat er rechters zijn, die tijd hebben, zich ge luk wenschen, dat dezen dien kunnen bestedeu. Of neen zij zullen dan weer jammeren, dat een halve week te loor gaat om eenige bladen met proces-verbaal te vullen I Men bezie de zaken met praktischen blik. Indien de Zeeuwen, van Noord tot Zuid, het opheffingsplan veroordeelden, was het omdat zij terstond het volstrekt schadelijke, èn voor rijk voor gewest tastten en voelden. Niets wekt bij de menschen zulk een afkeer, als wanneer hunne zaken onverstandig booren bespreken. Afgevaardigden, die de taak der regeering met hnnne eindelooze op- en aanmerkingen voort durend bemoeilijken, zullen beter doen met niet over de belangen van anderen te beschik ken zonder daarvan op de hoogte te zijn. De Zeeuwen verlangen het behoud hunner recht banken, niet om er mede te pronkensolennitatis gratiamaar omdat beide onmisbaar z necessitatis causa" Verder uit mr Bobl als zijn gevoelen, dat de Zeeuwen de opheffing bestrijden, „niet uit eng provincialisme, maar omdat zij gezonde kei bezitten, welke hen tot oordeelen bevoegd maken, en eene beschaving welke niet spoedig haar gelijk vindt." Om dat gunstig, edoch wel wat eigenaardig oordeel te staven, beroept mr Bohl zich op Henri Ha.v ar d, die zich zoo bijzonder vleiend uitliet over wijlen jhr mr W. C. M. de Jonge van Ellemeet, mr GN. de Stoppelaar en over jhr mr J. W. M. Schorer, oud-burgemeester van Middelburg, thans vice-president van den Raad van State. Dit beroep is wel wat hors du date. Ten slotte zegt mr Bohl „De dienst der justitie in Zeeland staat tot zekere hoogte op zicbzelven. Plaatselijke ge steldheid verleent hem daar een bijzonder karakter. Want de rechterlijke macht bevindt er zich, meer dan elders, alléén om de wet te handhaven, wanneer dit noodzakelijk blijkt op een tijdstip, dat geen hulp van buiten kaD aangevoerd worden. Uit dien hoofde zou op heffing der rechtbank te Zierikzee eigenlek opzegging van den dienst der justitie in een deel van het Koninkrijkeene capitis diminutio, welke Zeeland zich niet kan laten welgevallen. Daarom moest eene geheele provincie er door geschokt worden, dewijl de voortreffelgk ontwikkelden er bij tien duizen den voor het grijpen zijn, die het plan konden veroordeelen als een aanslag tegen de veilig heid van personen en goederen." BEHOEMIAIUEJV ENZ. Bij kon. besluit: is de tijdelijke indienatstelling van J. A. Bientjes, als directeur der Rij kswerkinrichting Veenhuizen no 1, met een jaar verlengd is benoemd tot assistent bij het Nederlandscb museum J. Kalff is benoemd tot boekhouder en kassier voor de comptabiliteit van de Nederlandsche Staats- courant en het Staatsblad C. H. Kühne, thans adjunct-commies by die comptabiliteit, en het toezicht op het geldel yk en administratief beheer van den boekhouder en kassier voor de comptabiliteit van de Nederlandsche Staats courant en het Staatsblad opgedragen aan G. W. van Kempen, referendaris bij het dep. van binnenl. zaken; is benoemd tot directeur van het poBt- en telegraafkantoor te Gouda J. A. H.A. Jansen, thans hoofdcommies der posterijen, en tot directeur van het postkantoor te Oisterwijk D. J. Hofsommer, thans commies der post. 2e kl. Arbeldsloonen. Door het dagelgkscb bestuur van het Neder- landsch Landbouw-comité is aan de tot dat comité toegetreden Land- en Tuinbouw-Maat- scbappijen en hare leden een schryven gericht hunne tussehenkomst in te roepen tot het verkrijgen van opgaven omtrent de in het landbouw en veeboudergbedrijf besteed wor dende arbeidsloonen in Nederland. Eenige vragenlgsten zgn daar bygevoegd. De vragen zgn in 4 categoriën verdeeld, voor mannen, e arbeiders en losse arbeiders, voor vrou wen, die kost of inwoning of beide genieten en vrouwen, die los werk verrichten. Verder worden onderscheidingen gemaakt naar den aard der verschillende gronden en wat de losse arbeiders en arbeidsters betreft, naar den aard van het werk. ÜIT STAD EN PROVINCIE. Bij kon. besluit is J. Sinke Jz. benoemd tot burgemeester der gemeente Ierseke. De kruiser Noord-Brabant heeft bet droge dok alhier heden ochtend verlaten en is weder naar VHssingen vertrokken. Door bet bestuur der afdeeling „Zeeland" van de Nederl. vereen, tot bescherming van dieren is aan verschillende hoofden van scholen een boekje gezonden, getiteld De werkstaking van Wilson, met verzoek dit in de schoolbibliotheek te willen opnemen en mede te werken om dit boekje zooveel mogelijk te laten lezen. De afdeeling heeft zich deze uitgaaf getroost, omdat zy het werkje bgzonder geschikt acht om aan kinderen gevoelens van zachtheid cn liefde voor dieren in te prenten. Wy ontleenen deze mededeeling aan het N, v. d. D. Uit Vlissingen. De aldaar gestolen effecten, zeven certifica ten 2]/s Nederlandsche werkelyke schuld, ieder groot f 1000, zijn terecht. Heden morgen haalde de politie bij het dreg gen in een sloot, op dezelfde plaats waar Woensdag morgen andere gestolen papieren waren gevonden, het vermiste trommeltje met de effecten op. Thans wordt nog slechts vermist bet bank-- papier en de specie tot een bedrag van onge veer f 600. By de Donderdag te Nisse gehouden stemming voor een gemeenteraadslid zyn uit gebracht op de heeren P. Bostelaar 27, M. van Liere 20 en J. Konsemaker 18 stemmen. Alzoo herstemming tusschen beide eerstge- noemden. De haven en kade te Scherpenisst hebben in de laatste weken eene flinke ver grooting en verbetering ondergaan. Door het aanbrengen van ryspakwerk, aarde en puin is de kade-oppervlakte met circa 300 M1 vergroot, wat in het a.s. bietenseizoen goede diensteD kan bewgzen, te meer daar de geheele opper vlakte van eene flinke bestrating is voorzien. Op de andere zijde der haven is eene 70 M. lange dam gelegd, welke dienst doet als slgk- vanger; daardoor wordt voorkomen, dat de slikken in het vaarwater afloopen. Ook de scheepszaten zijn zeer verbeterd en uitgebreid. In de Donderdag te Zuidzande ge houden buitengewone vergadering van de stem hebbende ingelanden van de watering Cadzand waren 90 van de 95 stemhebbende leden aan wezig of vertegenwoordigd. Het plan tot aanleg van grintwegen in de watering en de haven te Cadzand werd, zooals reeds is gemeld, met 64 stemmen aangenomen tegen dat plan stemden 26 ingelanden. Wanneer nu van het ryk en ook van de provincie elk 1/3 deel van de som der haven, begroot op f 36.000, wordt verkregen, is dit plan uit te voeren. De haven zal bestaan uit eene voor- of toe gangshaven en eene binnenhaven, beide gety- havens. De voorhaven staat in verbinding met de suatiegeul van de uitwateringssluis aan de Wielingende snatiegenl wordt de toegangsweg of buitenhaven. De voorhaven zal een lengte hebben van 60 str. M., eene bodemdiepte van 1.70 M. N. A. P., het verdere gedeelte en de geheele binnenhaven van 1.20 M. -r N. A. P. De breedte naby den mond vau de voorhaven, zoo beperkt mogeiyk te nemen ten bate van de golfstilling in de binnenhaven, zal bedrageD in den bodem 8 M. en geleidelijk overgaan tot 1 M. De voorhaven wordt in den bodem 100 M. lang, de binnenhaven in den bodem 65 M. lang en 30 M. breed. Langs de Oostzyde der binnenhaven zal eene beschoeiingsmuur worden gebouwd, lang 45 M.; overigens komen langs de kanten glooiin gen, voor een groot deel van steen te voorzien. Langs de Westzijde der binnenhaven worden 2 steigers gebouwd, ieder JaDg 6 M. en breed M. Aan de Westzgde worden 3 en aan de Zuidzyde 2 trappen van steen aangebracht. Het aantal te leggen eindtjes grintwegen draagt 23 en het aantal meters 15.300, begroot op f 41.660. Elke hofstede zal, door genoemd plan nit te voeren, verbonden worden met een kunstweg. Men schrgft ons uit Retr anchement: Toen Donderdag namiddag albier de gunstige beslissing bekend werd van de watering Cad zand inzake eene haven aan de Wielingen, gaven onze visschera aan hunne vreugde uiting door het uitsteken der vlag. Nu, een haven aldaar is voor hen van zooveel belang, dat het wel de moeite was daarvoor de vlag uit te hangen. Als provincie en rgk thans maar DE ABDIJ VAN Ml DDELBURC. Woensdag avond hield de heer J. A. Frede- riks, architect te Middelburg, in eeu der zalen van den Haagschen Kunstkring voor het Bouw kundig Genootschap in de residentie een voor dracht over het bovengenoemd beroemd his torisch monument. Hij ving, volgens het verslag in het Dagblad, aan met de mededeeling, dat hy eenige histo rische en archeologische berinneringen ten beste wilde geven aangaande de Abdij van Middel burg. Nadat door den heer De Steura in de vorige vergadering een wereldlijke stichting, de gebouwen van het Binnenhof, tot een onder werp van bespreking was gemaakt, wenschte spreker thans de aandacht te vestigen op een complex van gebouwen, dateerende nit den zelfden tijd, maar die een geestelijke stichting Waar gewelven een belemmering waren, werden zij eenvoudig ingeslagen, kolommen door het athakken der profileeringen verzwakt, steunbeeren gewoon weg ondermynd, juist of deze onderdooien enkel by wyze van ornament waren aangebracht en of zy geen dragende, stuttende of verbindende fanctiën moesten Wat de zaak nog bedenkelyker maakte, was, dat de bedryvers van al dat kwaad hun ellen dig geknoei aan het oog onttrokken door lichte schotwerken, behangsels, cementbeklee- ding en onvoldoende stennsels. In Juli 1895 moest de vergaderzaal van Gede puteerde Staten, voor het uitvoeren van werk zaamheden, worden ontmantelden wat toen te voorschijn kwam, grenst aan bet ongeloofiyke. Over de geheele lengte van de zaal, was de oorspronkeiyk 85 centimeter dikke buitenmuur eenvoudig weggehakt tot op de dikte van een halven steen en die open rnimte met lichte schotwerken dichtgetimmerd. Deae halve steensmuur bleek ten overvloede zo0 slecht, dat alle Bamenhang verbroken was. Wanneer men na weet, dat boven deze lokaliteit een verbazend gewicht van archieven was opgestapeld, dan moet men met ontzetting denken aan het gevaar, waaraan de bezoekers van die zaal langen tyd zijn blootgesteld Na de historie van de Abdy met data en feiten op den voet gevolgd te hebben, waaruit a. bleek, dat vele dier gebouwen herhaalde malen geheel of grootendeels door branden vernield werden, wees spreker er op hoe men gedurende drie eeuwen bij de uitvoering der verschillende werkzaamheden, die een gevolg waren van de menigvnldige veranderingen in aard en bestemming der gebouwen, op de meest onverschillige en onverantwoordeiyke wyze gehandeld heeft. In de laatste veertien jaren is men echter begonnen met een oor deelkundige wyze van werken, althans aan de fiijfcagebouwen, die de Abdy uitmaken. Op bescheiden schaal werd in 1885 begonnen met bet instellen van een onderzoek naar de gebreken, met het schoonmaken van muren, het wegbreken van nuttelooze en hinderlijke aanbouwsels, het herstellen van bouwvallige gedeelten en zulks geheel in overeenstemming met den oorspronkelijken toestand, die nage noeg overal kan vastgesteld worden. Om een denkbeeld te geven van den staat, waarin de gebouwen op dat tydstip verkeerden, en van de wyze, waarop tot dien tijd werd gewerkt, moge het volgende dienen In de 85 centimeter dikke hoofdmuren waren geheele series kasten gebroken, om ruimte in de lokalen te winnenop andere plaatsen vond men er schoorsteenen en privaten in weggestopt. De gestadige toeneming der archieven deed gebrek aan rnimte ontstaan, doch in plaats van andere gelegenheden op te zoeken, waren de nieuwe aanwinsten maar opgestapeld tot bergen, waardoor het raadplegen zeer moeilijk en tydroovend werd of, wat erger was, zij bedreigen door hun enorm gewicht de reeds zwaar gedegradeerde muren en vloereu met photographien, prenten Door het wegbreken van een enkelen lat ontstond reeds een scheur, die zoo snel toenam, dat onmiddeliyk uitgebreide maatregelen moes ten worden genomen, om door scboorwerken het kwaad te stuitea; het geheele Staten» gebouw ware anders zeker in puin gevallen. Zulke toestanden bestonden vóór enkele jaren op vele plaatsen in de Abdy. De groote steenen schoorsteen uit de ver gaderzaal der Staten, was, tengevolge van het nitbreken van een gewelfrib, door de gewelven van den XlIIe eeuwschen kelder gezakt en matte op houten statten, die reeds half verrot waren. Een drietal woningen voor Statenboden waren op de meest ondoordachte wijze in de gebou wen gebroken en zonder bezwaar werd voort durend maar verder gewroet in de ingewan' den dezer oude bouwwerken. Een merkwaardig staaltje van lichtvaardige constructie leverde de tribune in de Statenzaal op. Deze was gevormd door het uitbreken van den eindgevel van het Statengebonw over de volle verdiepingehoogte en het daarachter bouwen van een verhoogden vloer, waarop het pHbliek kon ver big ven. De geheele topgevel met een gewicht van 200.000 kilogrammen werd geschraagd door zes nuchtere kolomme tjes van gegoten yzer. De groote zaal boven de Balanspoort was iDgericht voor vergaderlokaal van den genees kundigen raad met wachtkamer, en bibliotheek en verder voor woonkamer, slaapkamer en keuken van een concierge. Om deze zonderlinge indeeling tot stand te kunnen brengen, had meü de karbeeis en de muurstglen der balken een voudig weggenomen, zeer ten nadeele van de stabiliteit van het bouwwerk. Om indertyd de Statenzaal met de tapytbe- hangsels te kunnen versieren, had men ook daar de onontbeerUjke karbeeis uitgezaagd. Het bestaan van een tweeden doorgang (voot voetgangers) van de Balanspoort was geheel onbekend. Deze was reeds sedert het laatst deT XVIe eeuw dichtgemetseld en tot wachtlokaal voor militairen ingericht. De arduinen beklee* ding aan de Balanszyde dreigde te vallen. In een der gebouwen behoorde de vloer aan de gemeente Middelburg, en de benedenver dieping aan het polderbestuur van Walcheren; De lokalen daarboven waren rykseigendom en dienden tot berging van bet belangrijke archief van den rgkawaterstaat. Het polderbestuur bad zijn lokalen verhuurd voor gymnastiek-onderwgs, dat ook des avonds werd gegeven met petroleumverlichting. De lampen hingen aan half vergane balken; De vroegere schoonmaakster der gebouwen^ een blinde vrouw van tachtig jaar, woonde midden tusschen de archieven in. Wel stond de brandspuit naast baar woning,- doch bet brandgevaar was er niet minder door. Bij de herstellingswerken, onder leiding vau spreker, is steeds gebruik gemaakt van het geen uit deu oerspronkeiyken bouw nog deugdzaam bleek, en daardoor kon een drieërlei doel bereikt worden: lo. de kosten waren belangrijk minder dan wanneer men geheel nieuwe inrichtingen had moeten maken; 2o. door de deugdzaamheid der oude mate rialen en de gevolgde wyze van bouwen werd solied werk verkregen 3o. het algemeen aanzicht der gebouwen bleef beter in overeenstemming met de ge deelten, die nog intact waren gebleven. Deze hoogst belangryke mededeelingen werden toegelicht door lichtbeelden naar teekeningen, met bet totalen ondergang. toestel van den heer Mialaret. Men zal zich

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1899 | | pagina 1