MIDDELBIRGSGHE COURANT.
142s Jaargang.
Vrijdag
Het Tooneel.
31 Maart.
N°. 77-
1899
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prija, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermomoter
Middelburg 30 Maart 8 u. vm. 40 gr. 12 u. 52 gr.
av. 4 o. 60 gr. F. Verw. mat. N. W. wind, bew.
Middelburg 30 Maart.
EEN VEEL BESPROKEN BENOEMINC
De heer Servatius, president der rechtbank
te Leeuwarden, is, zooals gemeld, benoemd tot
vice-president van 't hof aldaar. Naar men uit
Leeuwarden meldt, zou die benoeming aldaar
veel verbazing bebben gewekt, daar men
anders verwachtte of de oudste raadsheer, mr
Dntry van Haeften, zon de m8n zijn.
In een schrijven in Bet Vad. wordt tevens
meegedeeld dat de heer Servatins, een sym
pathiek man, aangenaam in den omgang, in
de toongevende wereld te Leeuwarden vele
en veelvermogende vrienden telt, wier advies,
naar het schijnt, meer gewicht in de schaal
legt dan het deskundig oordeel der leden
van het hof, die mr Dntry van Haeften
als jnrist hooger stellen dan den benoemde
en dien hoogst scherpzinnigen en werfeza-
men, maar stil voor zich heen levenden man
door de bevordering van den heer S. ge-
Voorts deelt men mede, dat de president van
het hof, mr Boeles, tegen Juli a.a. zijn ontslag
neemt. Zon dit niet een geschikte gelegenheid
geacht kunnen worden, om iets goed te maken
vraagt Eet Vad.
Of zouden wij willen vragen was dit
der regeering misschien bekend; en is daarin
wellicht de oplossing te vinden van de aan
leiding tot bet schijnbaar passeeren van den
heer Dntry van Haeften?
BMOEMISGU» MZ.
By kon. besluit:
is aan A. C. van Ruyven, te Appingedam
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
landmeter 1ste kl. van het kadaster, behoudens
aanspraak op pensioenen zijn benoemdtot
landmeter 1ste fel. van het kadaster J. A.
Bongenaar, te Tiel, thans 2de kl. tot land
meter der 2de kl. J. öroeneveld, te Winscho
ten, thans 3de kl. tot boekhouder van het
kadaster H. Tinkelenberg, thans teekenaar te
Amsterdam
zijn bevorderdtot hoofdcommies der
poster^en W. G-. Kriisemann, tha*b commies
lste kl.tot commies lste kl. G. J. Balfonr
van Bnrleigh, thans commies 2de kl.tot.
commies 2de kl. D. Zwaanshals en W. A. van
der Menlen, beide thans commies 3de kl.tot
commies 3de kl. F. van Eek en R. F. C, baron
Bontinck van Bchoonheten, beiden thans com
mies 4de kl.
is benoemd tot bediende by het ytwezen P.
Walson.
UIT STAD EN PROVINCIE.
De installatie van den nieuw benoemden
officier van justitie by de rechtbank alhier, den
heer mr E. F. M. Matbon, zal, naar wij ver
nemen, Zaterdag 8 April, deB namiddags te
twee nren plaats hebben.
De kapitein H. G. Fraser, van het 7e
regiment infanterie, wordt, op zyn verzoek,
overgeplaatst by het Se regiment infanterie en
belast met het bevel over de 2e compagnie
2e bataljon te Middelburg.
De toestand van den schilder, die Maandag
van een stelling in het droog dok alhier
Wij zyn ditmaal teleurgesteld, niet door
maar in verband wet de Woensdagavond in
onzen schouwburg gegeven voorstelling.
De heer Willem van Leer, de bekende spreker
in verschillende letterkundige kringen en
schryver, o. a. van Zippora, had ons de toe
zegging gedaan en het ware hem een ge
noegen geweest zyne belofte te vervullen
over Ghetto zyn gevoelen te zeggen in ons
blad. En wQ hadden volgaarne de beoordeeling
van dat stuk overgelaten juist aan hem, die
tot oordeelen in deze zoo by uitstek bevoegd
mag heeten.
Droeve familie-omstandigheden verhinderden
hem echter herwaarts te komen.
Aan ons das weër de taak de indrnkken,
gisterenavond in onzen schouwburg verkregen,
hier weer te geven en over het veel besproken,
zoo verschillend beoordeelde stuk van Herman
Heyermans Jr, dat eindeiyk zijn weg naar
Middelburg vond, onze meening te zeggen.
De heer Van Leer dweept met Ghetto.
Zoo zyn er meer
Het is genoemd „een werk van ongewone
verdiensten door zyn enorme dramatische
kracht"; „een buitengewoon aangapend stuk";
„een raak geschreven, pittig gezegd kunstwerk
yau hier en daar superieure hoedanigheid".
Maar daartegenover staan toch geheel andere
Adverteutiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zyn.
Advertentiên20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiên by abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zyn gratis
aan bet bureau te bekomen.
Agenten.
Te AmsterdamA. de La Mab Az». te Rotter
dam: Nijgh va» Ditmar.
viel en naar het gasthuis werd overgebracht,
is eenigzins vooruitgaande.
De heer P. Leenhouts hield Woensdag
avond zyne laatste voordracht voor dezen winter
voor bet Westkapelsche publiek. Wel
kom geheeten door den burgemeester, zette
hij op onderhoudende wijze de zuivelbereiding
uiteen, waarby hij allerlei practische wenken
if, om verbetering aan te brengen in de
yze, waarop tot nog toe de boter bereid wordt.
Daarna bood hy weer gelegenheid tot het
doen van vragen op het gebied van landbouw
en veeteelt, waarvan druk gebruik werd ge
maakt.
Aan het eind der vergadering, zoo schryft
onze berichtgever, nam hy hartelijk afscheid,
terwijl de toehoorders hem de beste wenschen
voor zyn eigen geluk meegaven, en niets lie
ver wenschten dan hem by latere gelegenheid
weer een hartelijk welkom te mogen toe
roepen.
üit Vlissingen.
Tegen Woensdag avond waren de leden der
feestcommissie, 5 en 6 September 1898, in de
van den heer W. Stof koper aldaar, opge
roepen tot het houden van hare laatste byeen-
komst.
g de opening der vergadering deelde de
voorzitter, de heer jhr mr A. A. van Doorn
van Kondekerke, mede, dat verschillende om
standigheden oorzaak waren, dat de eind ver
gadering eerst nu gehouden werd.
ij gaf daarop het woord aan den algemee-
nen penningmeester, den heer F. Delvoye, tot
het doen van rekening en verantwoording.
Daarby bleek dat de ontvangsten hadden be
dragen f 3987.86, waaronder als bijdrage uit
de gemeentekas eene som van f 1500.
Uitgegeven was voorbuitengewone bedee
ling der armen van alle gezindten f 449, zang
uitvoering f 557.75, souvenir aan de leerlingen
van alle scholen en bewaarscholen f 563.39,
optocht f756.38, sport- en volksfeesten t 675.32,
volksconcerten f 211.12, vuurwerk f 492.50,
reveille f 112 50 en algemeene onkosten f 149.90,
totaal f 3987.86.
De rekening sluit dus precies, wat daaraan
te danken is, dat door enkele leden een klein
tekort gedekt werd.
Met algemeene instemming werd, op voorstel
van den voorzitter, besloten deze rekening goed
te keuren en den penningmeester te décbar-
geeren van zijn gebonden beheer.
Hierna sprak hij ongeveer het volgende:
„In de eerste plaats spreek ik mijne erkente
lijkheid uit aan onzen geachten vice-voorzitter,
den heer J. C. de Ruijter de Wildt voor de
nuttige wenken, die hij aan de Hoofdcommissie
jegeven heeft, ten opzichte van menig belang-
ijk punt. Ik behoef slechts te herinneren,
dat de traktatie der kinderen na de zanguit
voering op het Badhotel aan zijn initiatief te
danken is. De Commissie deinsde eerst terug
voor de daaraan verbonden bezwaren, maar hy
wist door te zetten, zoodat wij ten slotte die
bezwaren ook overwonnen. Daarom hartelijk
dank voor den verleenden stenn."
De heer de Ruijter de Wildt betuigde den
voorzitter zyn dank voor de welwillende
woorden, tot hem gericht, en de vergadering
voor de blijken van instemming.
Hierop richtte de voorzitter zich tot den
beoordeelingen, van niet minder bevoegden.
Mr J. N. van Hall schreef in De Gids:
Ghetto is in Italiaansche steden de wijk,
waarheen men de Joden verwees en die men
's avonds placht af te slniten. Dos Ghetto in
oneigenlykeu, verwrongen beteekenis gebruikt.
„De benaming van een droevig eindend
tendenz-stuk, met voortreffelijke tooneeltjes
uit de Joden wereld van goocheme, schagge-
rende en scheldende, zeurende en temende
Joodjes, met een pracht-exemplaar van een
zaehtmoedigen, vredelievenden, koffielepperen-
den en boterkoekjes smakkenden Rebbe
maar als geheel zoo hol, zoo hol, dat elk
woord, dat het eigenlyke drama raakt, phrase
wordt en in declamatie en ledig gegalm over
de hoofden heen in de groote zaal wegsterft".
En in het Weekblad voor Israëlitische Huis.
gezinnen gaf iemand als zijn oordeel ten beste
„dat, welke verdiensten Ghetto ook moge heb
ben, het geen levensbeeld is te noemendat
het onware voorstellingen geeft; dat het een
verkeerden indruk op den leek, op den niet-
geloovigen Jood, maar vooral op den niet-
Israëliet moet maken".
Welk een verschil in meening
Maar het pleit toch in elk geval voor het
talent van den heer Hegermans, dat bij een
stuk schreef, hetwelk groote belangstelling
wekte en nog steeds wekt, en dat tot zooveel
gedachtenwisaeling aanleiding geeft.
Hij is ditmaal dan ook zeer gelukkig geweest.
algemeenen secretaris, den heer A. L. A. van
"Unen, met de volgende woorden
„Greoten dank zyn wij verschuldigd aan on
zen yverigen secretaris.
Geachte heer Van Unen 1 Gij hebt van den
aanvang af tot bet einde toe mij tronw ter
zijde gestaan. Gij hebt u ingespannen, om
alles naar wensch te doen slagen. Gy hebt
alle moeilijkheden, die zich voordeden en
er waren er vele glansrijk weten te over
winnen en alle bezwaren uit den weg te ruimen.
Niemand onzer deed tevergeefs een beroep op
uwe hulp. Steeds stendt gij gereed, en,
waar wy met dankbaarheid mogen getuigen,
dat ons feest zoo uitstekend geslaagd is, daar
is dat zeker voor het grootste gedeelte aan
Uwe krachtige medewerking, waarvoor alle
bezwaren moesten wijken, te danken. Geen
wonder dan ook, dat, toen ik voorstelde aan
de leden der feestcommissie, om het niet by
woorden van dank te laten big ven, maar U
een tastbaar bewys onzer erkentelijkheid aan
te bieden, alle leden daarmede instemden niet
alleen, maar ook allen evenzeer begeerig waren
aan die hulde mede te doen.
Ik heb due thane het voorrecht, U uit naam
der geheele feestcommissie dit geschenk aan te
bieden als een bewys van buide voor alleB wat
Gy ten behoeve van het feest gedaan hebt en
tevens als eene herinnering aan het gevierde
feest, dat door Uw toedoen vooral zoo uitne
mend geslaagd is. Het moge hg dragen om de
aangename herinnering er aan te verhoogen."
Hierbij bood de voorzitter den heer Van
Unen eene keurig bewerkte portefeuille met
verschillende photographieën betreffende het
feest aan.
De photo's zijn bewerkt in het atelier van
den heer A. L. Preuninget, die alle eer van
zyn werk heeft, terwyi de portefeuille ver
vaardigd werd door den heer C. N. J. de Veij
Meatdagh. De band, uitgevoerd in rood ma
rokyn, bevat in goud de woorden: „De feest
commissie van 1898 aan haren secretaris A. L-
A. van Unen;" terwgl het titelblad voorzien
is van de volgende opdracht „Aan den heer
A. L. A. van Unen, die als secretaris der commissie
voor het op 5 en 6 September 1898 alhier ge
vierde feest zich zooveel moeite en zorg voor
het welslagen van het feest heeft getroost,
wordt deze portefeuille door de feestcommissie
aangeboden als bewys van waardeering." (Vol
gen de namen van alle leden der commissie).
Blijkbaar verrast door deze huldebetuiging,
vroeg en verkreeg de heer Van Unen het
woord, om in de eerste plaats den voorzitter
voor zgne zeer waardeerende woorden en alle
leden der feestcommissie voor het hem aange
boden geschenk warmen dank te betnigen.
Zeker, het feest bad hem veel werk gegeven
maar met lust en opgewektheid had hg getracht
zijn taak te volbrengen, daarby geholpen door
de voorzitters der onderscheidene sub-commis-
siën. Met des te meer liefde had hg tyd aan
moeitevollen arbeid gegeven, waar het hier
geldt een feest te vieren ter eere van Neerlands
jeugdige koningin. Gaarne gaf hij de verze-
kerin, dat het souvenir voor hem eene aange
name herinnering aan het feest zal zyn en dat,
wanneer hy later weer geroepen mocht worden,
by gaarne, voorzoover die verlangd mocht wor
den, zyne medewerking zal willen verleenen.
Zoowel de toespraak van den voorzitter als
de dankbetuiging van den secretaris werden
De inhoud van het stuk is eenvoudig.
Een christen meisje is dienstbode bij een
Joodschen handelaar, zekeren Sachel, die met
zijn zuster Esther en zijn zoon Rafaël leeft.
Die zoon koestert hooge, verheven ideeën en
is eigenlijk geen Jood meer. De oude, steile
begrippen van zgn vader is hy ontwassen.
Daarbij is hg verliefd op die dienstbode,
es wil hg haar huwen. Maar nauwelijks
bemerken zgne vader en tante dit, of zij doen
al het mogelijke om dit te beletten. Zy gaan
daarby zoover dat zij Rose, de gedienstige,
misleiden en doen twgfelen aan de trouw en
de eerlijkheid van haar beminde, aan wien zy
zich geheel uit liefde gaf. Uit wanhoop maakt
zij een eind aan haar leven.
Rafaël houdt bij haar ïyk eene heftige
pbilippica tegen de bekrompen Joodsche ideeën
en een warm pleidooi voor het idee, dat er
maar éen God is, voor Joden en Christenen
samenen dat in onze maatschappij alleen
menschen worden gevonden.
Dat slot is niet oorspronkelijk het deed ons
denken aan Galeotto.
In die boutade, in al wat Rafaël zegt, heeft
de schryver waarschijnlyk zijn eigen ideeën,
zyn eigen gevoelsleven neergelegd.
Maar heeft hy in dien persoon wel een goed,
een flink vertolker van zgne meening geschetst
Is het niet een zeer zwakke zijde van die
figuur, dat die Rafaël, redeneerende als een
boetprediker, zelf niet hoog staat in daden
door de vergadering met warme biyken van
instemming begroet.
Vervolgens betuigde de voorzitter zyn dank
aan den algemeenen penningmeester, aan de
voorzitters der sub-commisaiën, inzonderheid
aan dien voor de sport- en volksfeesten, den
heer L. F. Geill, en dien voor de zanguitvoe
ring, den heer W. L. Winkelman verder aan
den commissaris en den inspecteur van politie,
aan het Hollandsch en Belgisch loodswezen,
die beide zoo bijzonder bgdroegen om den
optocht te doen slagen, aan den heer C. N.J.
de Vey Meatdagh, vooral om de geheel be
langloos en om de waarlijk artistieke wgze,
waarop hy het adres van hulde aau H. M. de
Koningin heeft samengesteld, aan den gemeente
bouwmeester en den opzichter, van wier krach
ten ook zooveel gevergd werd en verder allen,
die tot het goed slagen van het feest hebben
medegewerkt.
»Gy zult het zoo eindigde de voorzitter
zeker allen met my eens zyn, dat het inhuldi-
gingsfeest van 1898, zooals dat in VlissiDgen
gevierd is, de alleraangenaamste herinneringen
heeft achtergelaten."
Geen wonder, dat allen door een krachtig
applaus bewezen met het gesprokene in te
stemmen, ook toen de heer De Ruijter de
Wildt den voorzitter dank zegde voor de
goede zorg en de toewgding, door hem bg de
leiding der feesteiykheden aan den dag gelegd.
By rondvraag kreeg de heer G. F. W. Kotte
het woord, om, waar hy volle waardeering
had voor het door den voorzitter gesprokene,
toch ook nog nit den boezem der vergadering
woorden van dankbare erkentelykheid tot den
secretaris te richten en om ook nog dank te
betuigen aan den voorzitter der eport-commis-
sie, den heer L. F. Geill, die zich ook veel
moeite en zorgen getroost had en aan wien de
leden dier commissie ook indertyd een souve-
nier aangeboden hadden.
Nadat ook nog de heer Geill voor het tot
hem gerichte dank gezegd had, verklaarde de
voorzitter de feestcommissie voor ontbonden
en werd de vergadering gesloten.
Woensdagochtend werden door een jongen,
die zich naar de fabriek De Schelde begaf, op
het glacis in eene sloot eenige papieren, con
tracten enz. gevonden, die zich bevonden
hebben in het trommeltje dat, zooals in een
vorig nommer gemeld werd, bQ een koffiehuis
houder aldaar is gestolen. Hg deponeerde
zyne vondst bg de politie.
In het trommeltje bevonden zich 0. a. zeven
certificaten Ned. Werkel. schuld, groot f 1000
iederde nommers daarvan zyn bekend; voorts
was er in geborgen een paar duizend gulden
in bankpapier, gouden tientjes, enz.
De slaapkamer, waaruit het trommeltje, dat
niet gesloten was, werd ontvreemd, was slechts
door een glazendeur van de koffiekamer ge
scheiden en de dief of dieven moeten zich door
niet gesloten achterdeuren den toegang hebben
verschaft en waren biykbaar goed met de
localiteit bekend.
Van de daders is nog geen spoor ontdekt.
Door den bestolene wordt f 500 uitgeloofd
voor hem of haar die de politie op het Bpoor
brengt of aanwyzing kan geven welke tot arresta
tie en veroordeeling der dieven leidt.
Met den mailtrein kwam aldaar Woensdag
avond prinses Hohenlohe en gevolg, die haar
Heeft mr Van Hall niet gelgk waar hy zyn
redeneeringen hol noemt en leeg
En dande meest ernstige vraag, die zich
ij dit stuk voordoet, ia wel deze: is het een
beleediging voor het Jodendom?
Juist met het oog op die laatste bedenking,
hadden wy hier zoo gaarne door den heerVan
Leer zgn oordeel uiteengezet gezien. Hy, de
warme verdediger en trouw beiyder van he»
Joodsche geloof, zon stellig geen sympathie
gevoelen voor bet burgerlgk treurspel vaD
Heyermans, wanneer hij wist dat diens be
doeling minder edel was.
Hy ontkent dit dan ook beslist.
En de storm, die opging, toen dit stak voor
het eerst werd gespeeld, is ook bedaard. Het aan
tal bewonderaars ervan, zelfs in Joodsche krin-
1, is toegenomen.
illes hangt dan ook geheel af van het
standpunt, waarop men zich plaatst.
Iu eiken gedsdienstigen kring beeft men
strooming; aan de eene zyde treft men aaD
die zich houden aan de letter, aan den anderen
hen die den geest zoeken.
Heyermans Bchetst het leven onder die
Joden, welkeèn door hnnne weinige
ontwikkeling èn door de verdrukking, waar
onder zy leden, èn als gevolg van den barden
strjjd, dien zij moeten voeren om hun bestaan,
eenzijdig en bekrompen zyn in hun oordeel
en zich liefst houden binnen bun afgesloten
kring.
intrek nam in het Eotel Zeelrnd en heden
morgen de reis per dagboot Duitschhmi ver
volgde.
„Eigen Hulp" te Vlissingen.
Woensdag had aldaar de gewone jaar-
ïyksche vergadering plaats van de leden der
bovengenoemde coöperatieve vereeniging.
In deze vergadering werden het verslag en
de rekening en verantwoording over het afge-
loopen vereenigingsjaar 1898 goedgekeurd.
De volgens rooster aftredende bestuursleden
de heeren J. S. Pisuisse, voorzitter, T. Bakker,
2da penningmeester en A. P. J. Hollebrands,
secretaris, werden tot hunne functiën herkozen,
terwyi in de vacature van een zesde bestuurs
lid werd voorzien door de verkiezing van den
heer H. G. van Meurs, kapitein der infanterie.
Toen by het einde der vergadering gelegen
heid werd gegeven tot het bespreken van
verschillende belangen der véreeniging werd
o. a. ook van gedachten gewisseld omtrent de
verzekering van het personeel. Hieromtrent werd
echter nog geen bepaald besluit genomen.
Enkele grepen uit het, door den secretaris
opgemaakt, verslag mogen hier een plaats
vinden
Het jaar 1898 mag voor de vereenigiDg een
merkwaardig en een belangryk jaar genoemd
worden, om twee redenen. In de eerste plaats,
wijl het den 18en Januari 1898 twintig
jaar geleden was, dat de acte van oprichting
der vereeniging Eigen Hulp werd gepasseerd
in de tweede plaats, omdat eene nieuwe afdee-
ling, den len Juli van dat jaar, hare werk
zaamheden aanving.
Een terugblik in de geschiedenis der veree
niging doet zien, hoe zy, op hoe bescheiden
schaal ook begonnen, langzaam maar zeker,
van jaar tot jaar, zich wist te ontwikkelen
tot hetgeen zy nu ishoe men, reeds voor den
vierden keer, sedert het jaar der oprichting,
was genoodzaakt geworden nieuw en ruimer
terrein te zoeken voor winkel en bergplaatsen,
daar, met het ledental, het aantal der te ver-
koopen artikelen alsook de omzet steeds
grooter werd.
Dit laatste blijkt dnideiyk, waar sedert 1880
(van de beide eerste jaren zgn geene duidelijke
gegevens voorhanden) het ledental is aange
groeid van 87 tot 381; het bedrijfskapitaal van
870 tot f 8.631.75; het debiet van f 16.786.20®
tot f 60.683.03® en eindelijk de zuivere winst
van f 244.68 tot f 7.308.59».
De secretaris releveerde verder in zyn ver-
ag het aantal van en de redenen voor de
wijzigingen, die de atatuteu sedert het oprich
tingsjaar ondergingen, welke evenwel voor
onze lezers van minder belang zyn.
Eindelijk bracht nog de secretaris een woord
van dankbare hulde aan den beer Pisuisse, die
reeds sedert 19 jaren in verschillende functiën
zyne beste krachten aan de vereeniging beeft1
gewijd. Naast vele andere bestuursleden, die
elkaar in deze twintig jaren afwisselden, was
hy het voornamelgk, die van de vereeniging
maakte wat zij thans is.
Tot slot eenige nadere, in 't verslag voor
komende opgaven
Het ledental der vereeniging, dat lo Januari
1898 345 bedroeg, was uit. December 1898
gestegen tot 381, zoodat de vereeniging met
36 leden vermeerderd werd.
Het debiet in afdeeling A (kruidenierswaren
enz.), thans f 60,683,03® bedragende, was in
Roofdieren omgeven hen, beweren zy, eeü
roofdier wordt men van den terugslag. ^Han
del is handel", zegt de oude Sachelals zgü
a hem verwgt, dat hg eens zgn vader deü.
voet zag zetten op de weegschaal. Sinds dat
oogenblik ia Rafael geschokt in zgn kinderlijk
vertrouwen, in zgn geloof. Toen is bij gaan
nadenken en door nadenken is hy in opstand
gekomen tegen al wat hy slecht, bekrompen
en benauwend vindt in zyne omgeving.
Maar ook tegen sommige Christenen kwam hij
in opstand, omdat zij hem Jood noemden en by
de begrafenis van zgne moeder hare nagedach
tenis beleedigden. „O, zeg geen Jood", smeekt
j Rose.
Zoo denkt Rafael door, en hy ontgroeit den
kring, waarin hy is opgevoed. En vader
noch tante kannen hem begrypen.
Niet om te redeneeren spreekt hymaar
gedrongen door da verwyten van zyne familie,
en door de vriendelyke, goedbedoelde, maar
toch eenzydige meening van Rebbe Hnezer,
dien hg schaakmat zet met diens eigen woorden,
zoodat deze, zooals meestal gaat, boos wordt.
Alles komt in opstand bij Rafael.
Zoo'n jongen kan menigeen zich niet voorstel
len in zulk een omgeving, maar vragen wij
waarnit zyn meerondeels de groote geesten
voortgekomen? Neem Jezus, neem zoovele
anderen. Waren het geen mannen uit zeer
eenvoudige kringen? Daar worden hervormer^
en denkers geboren»
